Alɛ Dan Nɲɔn Su’n nun yɛ min si nin min nin be jasoli Ɛstonin lɔ be ko trannin Alemaɲin lɔ-ɔ. Lɔ kusu yɛ be wuli min-ɔn. I sin’n, be siesieli be wun naan bé kó trán Kanada. Sua klikli nga e trannin nun’n ɔ o Kanada lɔ klɔ dan ng’ɔ suan Otawa’n i wun koko. Sua’n ti kaan yɛ e le akɔ tawlɛ. E ti yalɛfuɛ dan, sanngɛ nglɛmun kwlaa’n e ɲan klenzua e di.

Cɛn kun’n, Zoova i Lalofuɛ’m be kanngannin Sa Nglo Yilɛ 21:3, 4 nun kleli min manmin. Nanwlɛ, ndɛ sɔ’n wluwluli i wun dan ti’n i ɲinmuɛn nzue guali. Min si nin min nin be suannin Biblu’n nun like ɔli be ɲrun. Ɔ maan w’a cɛman be yoli be batɛmun.

Kannzɛ min si nin min nin be timan Angle’n i kpa’n, sanngɛ ndɛ nanwlɛ’n yoli be cinnjin kpa. Min si di junman Nikɛli klowlɛ kun nun. Blɛ wie nun’n, ɔ di junman ya cɛn kɔnguɛ lele lika’n cɛn i. Sanngɛ kɛ fue cɛn nglɛmun’n ɔ ba awlo’n, ɔ fa min nin min sinma bla Silvia kpɛkun e ko bo jasin fɛ. Fuɛ cɛn kaka kɛ e yo sɔ-ɔ. Lemɔcuɛ kwlaa nun’n, e suan Sasafuɛ Tranwlɛ’n nun like awlo lɔ. Min si nin min nin be yoli maan n kloli Ɲanmiɛn kpa. I sɔ’n ti’n afuɛ 1956 nun’n, n fali min wun n mannin Zoova yɛ be yoli min batɛmun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn n le afuɛ blu. Klolɛ mɔ n klo Zoova’n, ɔ yoli maan n miannin min ɲin n suli i kpa titi.

Kɛ n wieli suklu’n i di’n min ɲin kpali Zoova sulɛ’n su kan. N seli min wun kɛ sɛ n kaci atin bofuɛ’n n su ɲanman sika kaka naan m’an kwla fa aviɔn m’an ɔ lika’m be nun kɛ nga n fa bu i laa’n sa. N dili junman aladio kun nun. Lɔ’n min yɛ n bo miziki mun-ɔn. Nanwlɛ, n kloli junman sɔ’n kpa. Sanngɛ nnɔsua kwlaa n di junman. Ɔ maan kpɛ sunman’n n kwlá tranman aɲia’m be bo yɛ e nin be nga be sunman Zoova’n yɛ e san nun-ɔn. Kasiɛn su’n min akunndan’n buli min fɔ, ɔ maan n kacili min sa.

I sin’n, n ko trannin Ɔntario lɔ klɔ kun m’ɔ suan Osawa’n su. Lɔ’n n sili Re Nɔɔman nin i niaan bla Lɛsili ɔ nin atin bofuɛ uflɛ wie mun ekun. Be sɔli min nun klanman. Kɛ n wun kɛ be di aklunjɔɛ’n, i sɔ’n yoli maan n buli like nga n klo kpa kɛ ń yó’n i akunndan. Be wlali min fanngan kɛ n kaci atin bofuɛ. I sɔ kusu yɛ afuɛ 1966 Sɛptanblu anglo’n nun’n n yoli-ɔ. I sɔ’n yoli maan n dili aklunjɔɛ kpa. Sanngɛ sa wie mɔ m’an sunnzunman’n be tɔli min su.

I nun mɔ n te di suklu’n, n klɛli fluwa kɛ ń kó dí junman Betɛli ng’ɔ o Kanada lɔ klɔ nga be flɛ i Torɔnto’n su lɔ. Kɛ n kacili atin bofuɛ’n, i sin’n be yiali min kɛ n ko di junman Betɛli lɔ afuɛ nnan. Sanngɛ n klo Lɛsili kpa. Ɔ maan n seli min wun kɛ sɛ n kɔ’n n su wunmɛn i kun. N srɛli Zoova tankaan kpa, yɛ n kplinnin su kɛ ń kɔ́ Betɛli. N ko kaleli Lɛsili sanngɛ w’a yoman pɔpɔ.

Kɛ n juli Betɛli lɔ’n n dili junman kan be kpu ninnge lɔ’n. I sin’n n dili fluwa klɛlɛ junman. Blɛ kunngba sɔ’n nun’n, Lɛsili ko dili ngunmin atin bofuɛ junman’n Kebɛki lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Gatino’n su. Kpɛ sunman’n, n usa min wun like nga Lɛsili su yo’n. Yɛ n usa min wun sɛ ajalɛ kpa yɛ n fali-o. Kpɛkun like kun mɔ m’an sunnzunman’n wa fuli min nun sa puɛɛ. Yɛle kɛ be yiali Lɛsili i niaan bian Re Betɛli lɔ wie. Kpɛkun e nɲɔn’n e lali sua ba kunngba’n nun. I sɔ’n ti’n, e nin Lɛsili e kwla tili e wiengu nganniɛn ekun. Afuɛ nnan ng’ɔ fata kɛ n di i Betɛli lɔ’n, i cɛn kasiɛn m’ɔ ti afuɛ 1971 Fevrie i le 27 su’n, yɛ e jali-ɔ.

Be fali e ɔli Kebɛki lɔ asɔnun bo kun mɔ be yo be aɲia mun blɔfuɛ nun’n i nun. Kɛ afuɛ nɲɔn kun sinnin’n be yiali min kɛ n ko di akpasua su nianlɛ junman’n. I sɔ’n boli min nuan. Afin kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn n le afuɛ 28 yɛ n siman ninnge kpanngban.. Sanngɛ ndɛ ng’ɔ o Zeremin 1:7, 8 nun’n ukali min. Sanngɛ Lɛsili yoli asidan wie mun, ɔ maan lafilɛ’n ti kekle mɛn i. I sɔ’n ti’n, e seli e wun kɛ é yó sɛ naan y’a di akpasua su nianlɛ junman’n. Sanngɛ Lɛsili seli kɛ : “?Sɛ Zoova yia e kɛ e yo like kun’n, ɔ fataman kɛ e mian e ɲin e yo?” Ɔ maan e sɔli junman’n nun yɛ e dili junman sɔ’n lele afuɛ 17. Junman sɔ’n i dilɛ’n yoli e fɛ kpa.

Akpasua su nianlɛ junman’n timan pɔpɔ kaan sa. Ɔ maan nán blɛ kwlaa nun yɛ n kwla nian Lɛsili i lika-ɔ. I lɛ nun’n, n ma wunnin like kun wlɛ ekun. Cɛn kun’n, Kisie cɛn nglɛmun’n be boboli e anuan’n. Kɛ ń kó nían’n sran fi nunman lɛ. Sanngɛ gbogbo kun jin lɛ. Tannin nga be fa sɛ i tabli su’n nin waka mma nin flomazi nin kpanwun nin duvɛn buteli kun ɔ nin vɛli be o nun. Kpɛkun be klɛli fluwa kun su kɛ: “Fa ɔ yi naan amun ko yiyi amun ɲin su kan.” Cɛn sɔ’n nun’n wia’n kpan klanman kpa. Sanngɛ n seli Lɛsili kɛ n su kwlá kɔman wie afin ɔ fata n ijɔ nzra nun asɔnun lɔ. Ɔ maan ɔ fata kɛ n siesie min wun. I waan ɔ tili sanngɛ n si kɛ w’a yomɛn i fɛ. Kɛ n ko trannin ase’n min akunndan’n buli min fɔ. N buli ndɛ ng’ɔ o Efɛzifuɛ Mun 5:25, 28 nun’n i su akunndan. Ndɛ mma sɔ’m be nun’n, Zoova kle min kɛ ɔ fata kɛ n bu wafa nga min yi’n i wun yo i’n i akunndan. Kɛ n wieli Ɲanmiɛn srɛ’n, n seli Lɛsili kɛ “E wɔ.” I sɔ’n yoli i fɛ dan. E fali loto e wɔli nzue ba kun nuan, yɛ e sɛli e tannin’n kpɛkun  e fali ninnge mun e siesieli su. Cɛn sɔ’n nun’n e dili aklunjɔɛ dan. Asa’n n ɲannin blɛ n siesieli min nzra nun ijɔlɛ mun.

Akpasua su nianlɛ junman’n yoli maan e dili aklunjɔɛ, yɛ e ɔli lika kaka nun. E fɛli i Kolɔnbi Blitaniki lɛ lele e juli Tɛɛ Nevu lɔ. Laa’n n kunndɛ kɛ ń kɔ́ likalika’m be nun. I sɔ kusu yɛ andɛ n yo-ɔ. N buli Galaadi suklu’n i dilɛ akunndan. Sanngɛ n kunndɛman kɛ be fa min ɔ nvle uflɛ nun. Asa’n, n seli min wun kɛ be nga be di junman sɔ’n be ti be liɛ ngunmin kun naan n su kwlá diman junman sɔ’n wie. Asa’n srɛ kunnin min. Afin n seli min wun kɛ be kwla fa e kɔ Sran ble’m be mɛn’n nun lɔ nvle nga tukpacɛ annzɛ alɛ o lɔ’n be nun kun nun. N klo Kanada wa lika’n.

Afuɛ 1992 nun’n, kɛ be mannin Zoova i Lalofuɛ’m be atin kɛ be kwla bo jasin fɛ’n nvle nga Iniɔn Sovietiki sie be’n be nun wie’m be nun’n, be usali e sɛ e kwla kɔ Ɛstonin e ko di ngaliɛ dilɛ junman nin-o. I sɔ’n boli e nuan, ɔ maan e srɛli Ɲanmiɛn. E seli e wun ekun kɛ: ‘?Sɛ Zoova se e kɛ e yo like kun’n, ɔ fataman kɛ e mian e ɲin e yo like sɔ’n?’ E kplɛnnin su yɛ n seli min wun kɛ: ‘Yoo, e su kɔman Sran ble’m be mɛn nun lɔ kun.’

Y’a sisiman e bo, e boli Ɛstonin lɔ aniɛn’n i suanlɛ bo. Kɛ e dili anglo nɲɔn lɔ’n be seli e kɛ e di akpasua su nianlɛ junman’n. E nian asɔnun 46 nin asɔnun bo wie mɔ be o Baltiki lɔ’n nun’n be osu. Asa’n, e ko niannin asɔnun nga be o Kaliningradi nin Risi’n be osu wie. Ɔ maan e suannin Lativian nin Litianin ɔ nin Risi aniɛn’n. Nanwlɛ, i sɔ’n w’a yoman pɔpɔ. Kɛ aniaan’m be wunnin kɛ e mian e ɲin e suan be aniɛn’n, i sɔ’n yoli be fɛ kpa yɛ be ukali e. Afuɛ 1999 nun’n, be kplannin Betɛli kun Ɛstonin lɛ yɛ be sieli min Betɛli sɔ’n i komite’n i nunfuɛ. E nin Tumasi Eduru nin Lɛnbiti Raile ɔ nin Tomin Kauko e dili junman likawlɛ.

E sili aniaan kpanngban mɔ laa’n be fali be ɔli Siberi’n. Kannzɛ bisua lɔ’n be kleli be yalɛ’n naan kusu b’a kwlá wunman be osufuɛ mun’n, sanngɛ b’a faman ninnge kwlaa sɔ’m b’a sieman be klun. Be boli jasin fɛ’n juejue su yɛ be dili aklunjɔɛ. I sɔ’n kleli e kɛ kannzɛ e su sa’m be ti sɛ ti sɛ’n, e kwla jran kekle yɛ e di aklunjɔɛ.

E nin Lɛsli e dili junman kekle afuɛ kpanngban kpa. Ɔ maan e ɲanman e ti e loman wunmiɛn. I ti’n, afɛ dan kpa wa tinnin Lɛsili su. I bo bolɛ nun’n, y’a wunmɛn i wlɛ kɛ tukpacɛ kun yɛ ɔ kle i yalɛ ti yɛ i wun yo i sɔ-ɔ. E seli e wun kɛ sɛ e sa e sin Kanada’n ɔ ti kpa. Kɛ be yiali e kɛ e ko di Betɛli komite nunfuɛ’m be suklu Patɛɛsɔnun lɔ’n, n seli min wun kɛ ɔ su kwlá yoman ye. Sanngɛ e srɛli Ɲanmiɛn tankaan kpa yɛ i sin’n, e kplinnin su. Zoova yrali ajalɛ sɔ mɔ e fali’n su. Kɛ e ɔli’n, e wunnin dɔɔtrɔ kun m’ɔ kwla ukɛli i-ɔ. Ɔ maan e kwla dili e junman’n i kpa.

Afuɛ 2008 nun’n, kɛ e sali e sin Ɛstonin lɔ’n, cɛn kun kɔnguɛ’n anuannzɛ i bo bia’n su lɔ sran kun flɛli min. Ɔ seli min kɛ be kunndɛ kɛ bé fá é kɔ́ Kɔngo. I sɔ’n boli min nuan dan, afin ɔ fata kɛ  kɛ lika’n cɛn’n n tɛ be su. I bo bolɛ nun’n, m’an boman su m’an kleman Lɛsili afin n si kɛ sɛ ɔ ti’n ɔ su lafiman. Kɔnguɛ sɔ nun’n m’an lafiman. Sran ble mɛn’n nun lɔ kɔlɛ’n kun min srɛ ti’n n srɛli Zoova.

Kɛ aliɛ cɛnnin’n mɔ n boli su kleli Lɛsili’n, e seli e wun kɛ: “Zoova yɛ ɔ su se e kɛ e ɔ Sran ble mɛn’n nun lɔ-ɔ. ?Ɔ maan sɛ y’a ɔman’n, é yó sɛ naan y’a wun i wlɛ sɛ e kwla di junman sɔ’n?” E dili afuɛ 16 Ɛstonin lɔ. I sin’n e ɔli Kɔngo lɔ klɔ nga be flɛ i Kinsasa’n su lɔ. Lika klanman kpa kun o lɔ Betɛli’n nun yɛ lɔ’n ti fɔun. Like klikli nga Lɛsili fa sieli i e sua’n nun’n yɛle foto kun mɔ e cili i Kanada lɔ’n. Foto sɔ’n su’n be klɛli i kɛ: ‘Kan kwlaa nga a wo’n di aklunjɔɛ.’ Kɛ e sili aniaan mun’n, mɔ e kleli sran’m be Biblu’n nun like’n e wunnin i wlɛ kɛ ngaliɛ dilɛ junman’n man aklunjɔɛ kpa. Blɛ wie nun’n, e ɔli Sran ble mɛn’n nun lɔ Betɛli 13 nun e ko niannin aniaan’m be osu. I sɔ’n yoli maan e sili aniaan fanunfanun. Sran Ble mɛn’n nun lɔ tranlɛ’n w’a kunman e srɛ kun. Ɔ maan é lá Zoova m’ɔ fali e ɔli Sran ble mɛn’n nun lɔ’n i ase.

Kɔngo lɔ’n be kleli e aliɛ fanunfanun. Be mannin e kakaa mma bɔbɔ yɛ n seli min wun kɛ nga liɛ’n i dilɛ wá yó kekle. Sanngɛ kɛ e wunnin kɛ aniaan’m be su di naan ɔ yo be fɛ kpa’n, e kusu e fali wie e dili yɛ e wunnin kɛ ɔ yo fɛ.

E ɔli nvle’n i wia afiliɛ lɔ lika’n nun kan alɛ’n kpi lɔ kpa’n e ko suannin e niaan’m be bo yɛ e fali ninnge nga be sa mian be wun’n mannin be. Afin lɔ’n nzaje sa yofuɛ’m be tɔ klɔ’m be su yɛ be kle ba mun nin bla’m be yalɛ. Lɔ’n aniaan kaka be ti yalɛfuɛ. Sanngɛ be lafi sran cɛnlɛ’n su kpa, be klo Zoova yɛ be suan anuannzɛ’n i bo. Nanwlɛ, i sɔ’n wlali e fanngan kpa. I sɔ’n yoli maan e buli wafa nga e kwla lafi Zoova su kpa tra laa’n i akunndan. Aniaan wie’m be sua’n nin be fie’n fili be sa. I sɔ’n yoli maan n wunnin i wlɛ kɛ aɲanbeun ninnge’m be kwla ka lɛ fi e sa, sanngɛ e nin Zoova e afiɛn m’ɔ mantan’n yɛ ɔ ti cinnjin-ɔn. Kannzɛ sa nga be o aniaan’m be su’n ti sɛ ti sɛ’n, sanngɛ be taman plan. Be ajalɛ’n ukali e naan y’a jran e su sa liɛ’m be ɲrun kekle.

Be seli e kɛ e ɔ Betɛli ng’ɔ o Ɔnkɔngu lɔ’n nun. Nanwlɛ, i sɔ’n boli e nuan dan afin y’a  sunnzunman le kɛ é kɔ́ Azi mɛn’n nun! Sanngɛ e wunnin kɛ Zoova suannin e bo kan kwlaa nga be fali e ɔli lɔ’n nun, ɔ maan y’a sisiman e bo e kplinnin su. Afuɛ 2013 nun’n, kɛ é jáso Sran ble mɛn’n nun lɔ’n, e le sunlɛ afin e su wa yaci e janvuɛ mun nin ninnge nglanmannglanman nga be o lɔ’n é kɔ́. Yɛ e siman sa ng’ɔ́ wá jú e ɲrun lɔ’n.

Ɔnkɔngu’n timan kɛ lika onga’m be sa, afin sran’m be sɔnnin lɔ kpa. Sran sɔ’m be fin mɛn’n i bue kwlaa su. Sinua aniɛn’n suanlɛ’n w’a yoman pɔpɔ. Aniaan’m be sɔli e nun klanman yɛ lɔ aliɛ’n yoli e fɛ. Lɔ junman’n ɔli i ɲrun ndɛndɛ dan ti’n ɔ fata kɛ be trɛ Betɛli’n nun. Blɛ sɔ’n nun’n, asiɛ’n i gua’n leman ba. Ɔ maan anuannzɛ’n fali ajalɛ kun. Yɛle kɛ i waan be yo asiɛ nga Betɛli’n le be’n be nun sunman be atɛ. I sin’n, afuɛ 2015 nun’n be seli e kɛ e ɔ Kore di Sidi. Yɛ kɛ e se yɛ’n e te o wa. Kɛ e juli lɔ’n aniɛn’n i suanlɛ’n wa kleli e yalɛ ekun. Kannzɛ e kanman aniɛn’n i kpa’n, sanngɛ aniaan’m be wla e fanngan be se kɛ e mian e ɲin kpa.

Janvuɛ tralɛ’n timan pɔpɔ sanngɛ sɛ e yia aniaan mun’n, e su cɛman naan y’a si be nun kpanngban. E wunnin i wlɛ kɛ e niaan’m be kwlaa be ti kun yɛ wafa nga Zoova yili e’n ti’n e kwla klo be.—2 Kor. 6:11.

E wunnin i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ e bu sran mun kɛ nga Zoova bu be’n sa yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e sie wafa nga Zoova yi i nglo kɛ ɔ klo e naan ɔ kle e atin’n i nzɔliɛ. Blɛ kwlaa nga e wla bo e wun’n annzɛ e usa e wun sɛ aniaan’m be klo e sakpa’n, e kanngan fluwa nga e janvuɛ’m be klɛ blɛli e’n be nun ekun. E wunnin i wlɛ kɛ Zoova tɛ e srɛlɛ’m be su naan ɔ klo e. I kwlaa sɔ’n wlali e fanngan naan y’a di e junman’n titi.

Kɛ afuɛ’m bé sín’n, e nin Lɛsili e wunnin i wlɛ kɛ kannzɛ bɔbɔ junman ng’ɔ o e su’n ti sɛ ti sɛ’n, ɔ fata kɛ e fa blɛ e yo ninnge wie mun likawlɛ. Asa’n, e wunnin i wlɛ ekun kɛ, kɛ é súan aniɛn uflɛ’n sɛ e fɔn’n e fa wlɛ i srilɛ nun. Kɔnguɛ kwlaa’n e bu ninnge nga Zoova yo mannin e’n mɔ i ti’n e kwla lɛ i ase’n be akunndan.

Maan e di e wun nanwlɛ, m’an bumɛn i le kɛ ń dí ngaliɛ dilɛ junman naan ń kwlá trán nvle kwlaa sɔ’m be nun. N wunnin i wlɛ kɛ sɛ Zoova suan ɔ bo’n a kwla yo ninnge kpanngban. I sɔ’n yo maan min wla kpɛn ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Zeremin kannin’n su. Ɔ seli kɛ: “Ee Zoova, a lakali min.” (Zer. 20:7) Ɔ mannin e ninnge kpanngban yɛ ɔ yrali e su dan. I kun yɛle kɛ n fuli aviɔn nun n ɔli lika’m be nun kɛ nga n fa sunnzunnin’n sa. I nun mɔ n ti bakan’n m’an sunnzunman kɛ ń kɔ́ nvle kpanngban nun kɛ nga sa. E ko niannin aniaan nga be o Betɛli kpanngban nun’n be osu. Blɛ kwlaa sɔ nun’n Lɛsili suannin min bo, ɔ maan ń lɛ́ i ase.

Klolɛ mɔ e klo Zoova’n i ti yɛ e kwla yo ninnge kwlaa-ɔ. Ɔ maan e mian e ɲin naan e wla w’a fimɛn i sɔ’n su le. Ninnge kpakpa nga e le be dɔ nga su’n be kle e kɛ mɛn klanman’n nun tranlɛ’n wá yó fɛ dan. Blɛ sɔ’n nun’n, Zoova wá ‘trɛ i sa’n nun, yɛ ɔ́ mán ninnge nga be o nguan nun’n be like ng’ɔ ju be’n.’—Jue. 145:16.