Min baba ti Kanada lɔ asɔnun kun su kpɛn. Mɔnnɛn cɛn kwlaa’n, ɔ fa min nin min niaan bla’n kɔ bakanngan’m be asɔnun’n i bo. I sin’n dɔ 11 su’n, e kɔ asɔnun’n sua dan’n nun lɔ. Sanngɛ nnɔsua nun’n, e nin min niaan bla nin e manmin e kɔ Ɲanmiɛn Sielɛ Sua’n nun lɔ. Ɔ maan e wunnin kɛ ngbaciɛ o asɔnun nɲɔn sɔ’m be afiɛn.

Min manmin boli jasin fɛ’n kleli Bɔbu Ucesɔn nin i yi Mariɔn. Ɔ nin be ti janvuɛ w’a cɛ kpa. Ɔ maan be kacili Zoova i Lalofuɛ. Afuɛ 1958 nun’n, aniaan bian Ucesɔn nin i yi be fali min nin be wa yasua nsan mun ɔli aɲia dan kun bo. Be flɛ aɲia sɔ’n kɛ: “Ɲanmiɛn klun sa.” Be yoli i Niyɔki lɔ yɛ ɔ dili cɛn ba mɔcuɛ. Andɛ’n, n wun i wlɛ kɛ, kɛ ɔ ko yo naan b’a fa min b’a wɔ aɲia sɔ’n i bo’n, w’a yoman pɔpɔ w’a manman be. Sanngɛ aɲia sɔ’n ɲannin ta min su kpa.

Min bakan nun’n, e ta nnɛn yɛ e tran nnɛn tawlɛ’n i wun koko lɛ. N klo nnɛn’m be lika nianlɛ kpa. I sɔ’n ti’n, n kunndɛli kpa kɛ ń kɔ́ Inivɛsite naan ń dí be nga be yo nnɛn’m be ayre’n be junman’n wie. Min manmin boli su kleli asɔnun kpɛnngbɛn kun. Asɔnun kpɛnngbɛn sɔ’n seli min amanniɛn su kɛ e o “mɛn’n i awieliɛ blɛ” nun, naan kɛ mɔ Inivɛsite kɔlɛ’n fa blɛ kpanngban’n ti’n, ɔ kwla yo maan e nin Zoova e afiɛn saci.  (2 Tim. 3:1) I sɔ’n ti’n, n fali ajalɛ kɛ n su kɔman Inivɛsite.

Sanngɛ blɛ sɔ’n nun’n, n usali min wun kɛ sɛ n wie kolɛzi di’n ngue yɛ ń yó-ɔ. Kannzɛ n bo jasin fɛ’n lemɔcuɛ kwlaa’n, sanngɛ n klomɛn i kpa, yɛ m’an bumɛn i kɛ cɛn kun’n n kwla yo atin bofuɛ wie. Min baba nin i niaan bian kusu be wlali min fanngan kɛ n ko di junman asiransi susute dan kun nun, Torɔnto lɔ. Min baba i niaan bian di junman susute sɔ’n nun lɔ, yɛ ɔ le ɲrun lɔ kpa. Ɔ maan n kplinnin su.

Torɔnto lɔ’n, n fali min blɛ’n i dan lika n dili junman, yɛ e nin be nga be suman Zoova’n e sannin nun-ɔn. I sɔ’n ti’n, m’an ɔman aɲia’m be bo kpa kun, yɛ m’an boman jasin fɛ’n i kpa kun. I klikli nun’n, e nin min nannan yasua m’ɔ timan Zoova i Lalofuɛ’n yɛ e tran-ɔn. Sanngɛ kɛ ɔ wuli’n, ɔ fata kɛ n jaso lɛ n ko tran lika uflɛ.

Aniaan bian Ucesɔn nin i yi mɔ afuɛ 1958 nun’n be fali min ɔli aɲia dan kun bo’n, be seli min kɛ n ko tran be awlo lɔ. Aniaan sɔ’m be ti kɛ min si nin min nin sa. Be ukali min naan m’an wɔ min ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun. Afuɛ 1960 nun’n, be yoli min nin be wa Jɔnun e batɛmun. Jɔnun kacili atin bofuɛ. I sɔ’n wlali min fanngan naan m’an bo jasin fɛ’n i kpa ekun. Aniaan’m be sieli i nzɔliɛ kɛ n su kɔ min ɲrun kpa Ɲanmiɛn sulɛ’n nun. Ɔ maan kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n be sieli min lemɔcuɛ afiɛn aɲia’n i siesiefuɛ.

Afuɛ 1966 nun’n, n jali Randi Bɛji. Ɔ klo jasin fɛ’n bolɛ’n i kpa, yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kó bó jasin fɛ’n kan be mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n. E akpasua sunianfuɛ’n fɛli i wun mantannin e kpa, ɔ wlali e fanngan kɛ e ko uka aniaan nga be tran Ɔntario lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Orilia’n su. Ɔ maan e wlali e trɔ’n yɛ e ɔli-ɔ.

Kɛ e juli Orilia lɔ’n w’a cɛman, n kacili titi atin bofuɛ kɛ Randi sa. Wafa ng’ɔ bo jasin fɛ’n juejue su’n ɔ sali min. Kɛ n ma tuli min klun n dili atin bolɛ junman’n i kpa’n, n sili wafa nga n kwla fa Biblu’n di junman kpa’n. Ɔ maan n kwla ukali sran kpanngban naan b’a si ndɛ nanwlɛ. I sɔ’n ti’n, n  dili aklunjɔɛ. E ukali bian kun nin i yi naan b’a kaci be nzuɛn naan b’a kaci Zoova i Lalofuɛ, yɛ i sɔ’n yoli e fɛ kpa.

Kɛ e ɔli Torɔnto lɔ’n e nin aniaan bian Anɔldu Makinamara e yiali nun. Ɔ di junman Betɛli lɔ. Ɔ usali min sɛ e kunndɛ kɛ é káci ngunmin atin bofuɛ-o. N ka lɛ n tɛli i su kɛ: “Ndɛ fi nunman lɛ. E kwla kɔ lika kwlaa, sanngɛ nán maan ɔ yo Kebɛki lɔ-o.” Like nga ti yɛ min waan n kɔman lɔ’n ɔ fin wafa nga Kanada lɔ be nga be kan Angle’n, be bu be nga be kan blɔfuɛ mɔ be o Kebɛki lɔ’n. Blɛ sɔ’n nun’n, Kebɛki lɔfuɛ wie’m be jasoli awa’n i wun, yɛ be waan bé kpɛ́ be bɔbɔ be nvle liɛ ba.

Anɔldu tɛli min su kɛ: “Dɔ nga su’n Kebɛki lɔ ngunmin yɛ betɛli’n fa ngunmin atin bofuɛ mun kɔ-ɔ.” Ɔ maan n ka lɛ n kplinman su. N si kɛ i sɔ’n yó Randi i fɛ. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, n wunnin i kɛ ajalɛ sɔ mɔ e fali’n ti kpa dan.

E suannin Blɔfuɛ’n i kanlɛ lemɔcuɛ nnun. I sin’n e nin min yi Randi, ɔ nin aniaan bian kun nin i yi e ɔli Rimuski. Kan nga e o lɛ’n nin klɔ sɔ’n be afiɛn ti nun kilo 540. Ɔ o Monreali i nglo lɔ lika’n nun. E wa wunnin kɛ ɔ fata kɛ e wla e wun ase e suan Blɔfuɛ’n i kpa ekun. I wie yɛle kɛ cɛn kun aɲia i bo lɔ’n, n waan ń sé kɛ e aɲia dan nga é wá yó’n, aniaan wie mun bé fín Otrisi bé ba. Kpɛkun n seli kɛ klɔnsoklo mun yɛ bé bá-ɔ.

Aniaan bian Ucesɔn nin i yi, nin be wa bla nɲɔn mun, ɔ nin aniaan bla nnan mɔ be nin-a jaman bian’n be toli e Rimuski lɔ. Aniaan bian Ucesɔn nin i yi be fali sua dan kpa kun. I nun sua ba’m be ti nso. E flɛli sua’n sɔ’n kɛ Sua Ufue, afin be kannin sua’n nin i ja mlomlo’m be ayre ufue. E kwlaa nga e o nun’n e bobo sika e tannin i kalɛ. Kpɛ sunman’n, e kwla ju sran 12 annzɛ 14 sua’n nun. Kɛ mɔ e nin Randi e ti ngunmin atin bofuɛ’n ti’n, e bo jasin fɛ’n nglɛmun nin nnɔsua kwlaa. Kɛ mɔ e sran sɔnnin’n ti’n blɛ kwlaa nun’n, kannzɛ ayrɛ o nun kpa bɔbɔ’n, e ɲan sran ko sunman e. Yɛ i sɔ’n yoli e fɛ kpa.

E nin aniaan sɔ mun e afiɛn wa mantannin dan ti’n, e yoli kɛ awlobo kunngba nunfuɛ mun sa. Ɔ ju wie’n, e tɔ sin annzɛ kusu e tɔn aliɛ likawlɛ. Aniaan’m be nun kun si miziki bo kpa. Ɔ maan Fue cɛn nnɔsua’n e to jue, yɛ e si able likawlɛ.

Rimuski lɔ jasin fɛ’n ba nvlɛ kpa. Afuɛ nnun nga e dili i lɔ’n nun’n, e kleli sran sunman be Biblu’n nun like, yɛ be ɔli be ɲrun kpa. Ɔ maan asɔnun’n nun jasin bofuɛ’m be wa juli 35.

Kebɛki lɔ’n e sa tɔli jasin fɛ’n i bolɛ’n nun kpa. E wunnin kɛ Zoova ukali e kpa junman sɔ’n i dilɛ’n nun, yɛ ɔ niannin e lika. Asa’n, e kloli Blɔfuɛ aniɛn’n, nin be nga be kan aniɛn’n sɔ’n be ninnge yolɛ wafa’n. I sɔ’n ti’n, e wa kloli nvle uflɛ nunfuɛ’m be kpa.—2 Kor. 6:13.

I sin’n, Betɛli’n seli e kɛ e wɔ klɔ nga be flɛ i Trakadi’n su lɔ. Ɔ o Nibluswiki i wia afiliɛ lɔ lika’n nun. I sɔ’n boli e nuan dan. Lɔ kɔlɛ’n w’a yoman pɔpɔ e sa nun. Afin blɛ sɔ’n nun’n y’a fa sua kun, kpɛkun n fa blɛ kan n kle suklu. Kusu be nga e kle be Biblu’n nun like’n, be nun wie’m be kacili jasin bofuɛ ɔ nin-a cɛman. Asa’n, e boli Ɲanmiɛn Sielɛ Sua kun i kplanlɛ bo yɛ y’a ju i afiɛn.

Kɛ be seli e kɛ e wɔ Trakadi’n, e srɛli Ɲanmiɛn tankaan kpa Fue cɛn nin Mɔnnɛn cɛn. Trakadi klɔ’n nin Rimuski’n be timan kun kaan sa. Sanngɛ e fuali kɛ kɛ mɔ Zoova yɛ ɔ seli e kɛ e wɔ lɔ’n ti’n,  é kɔ́. Sɛ é kwlá sé’n e sali Zoova e niannin, yɛ Zoova kusu w’a yaciman e. (Mal. 3:10) Randi ukali min kpa. Afin kɛ mɔ i ɲin w’a ti Zoova sulɛ nun’n, m’ɔ klɛn i wun yɛ ɔ yo ninnge mun’n, m’ɔ faman ndɛ kanngan mun yoman ndɛ dan’n ti’n, ajalɛ tulɛ’n w’a yoman kekle sɔ liɛ.

Asɔnun uflɛ nga e ɔli nun lɔ’n, i nun asɔnun kpɛnngbɛn’n ti kunngba. Yɛle Robɛɛ Rɔsu. Laa’n ɔ nin i yi be ti ngunmin atin bofuɛ. Yɛ kɛ be wuli be wa klikli’n be fali ajalɛ kɛ bé ká klɔ’n su lɛ. Kannzɛ ɔ fata kɛ be nian be wa yasua kan’n i lika’n, sanngɛ be sɔli e nun klanman yɛ be niannin e lika kpa. Asa’n be tu be klun be bo jasin fɛ’n i juejue su. I sɔ’n wlali e fanngan kpa.

Kɛ e dili atin bolɛ junman’n Trakadi lɔ afuɛ nɲɔn’n, be wa mannin e junman uflɛ. Ɔ fuli e nun. Afin be seli e kɛ e ko di akpasua sunianlɛ junman’n. E dili junman sɔ’n afuɛ nso Angle akpasua’n nun, yɛ i sin’n be fali e ɔli Kebɛki lɔ, blɔfuɛ akpasua’n nun. Kɛ n ijɔ nzra nun’n aniaan bian Leɔnsu m’ɔ ti nvle sunianfuɛ’n ɔ yo min mo. Sanngɛ ɔ wla min fanngan titi kɛ n kan ninnge trele nga aniaan’m be kwla yo naan b’a ɲan ndɛ’n i su ye’n i ndɛ. a I sɔ’n ukali min naan ndɛ nga n kan’n i wlɛ wunlɛ’n w’a yo pɔpɔ naan aniaan’m b’a wun like trele ng’ɔ fata kɛ be yo’n.

Afuɛ 1978 nun’n, be manmin min junman kun mɔ min wla su fiman su le-ɔ. N dili junman sɔ’n aɲia kun mɔ e yoli i Mɔnreali lɔ’n i bo. Be flɛ aɲia sɔ’n kɛ “Ɲanmiɛn su mɔ e lafi’n ti’n e kwla.” N wo aniaan nga be man aniaan’m be aliɛ’n be nun wie. Be seli e kɛ sran nga bé wá bá’n, be kwla ju be liɛ 80.000, yɛ wafa ng’ɔ fata kɛ e man be aliɛ kusu’n ɔ nin titi liɛ’n timan kun. Yɛle kɛ ninnge nga é fá dí junman’n nin wafa nga é tɔ́n aliɛ’n, ɔ nin aliɛ bɔbɔ nga é fá mán sran mun’n be kwlaa be ti uflɛ. E le frigo dandan 20, sanngɛ ɔ ju wie be nantiman. Cɛn nga i aliɛ cɛn bé yó aɲia’n, i kɔnguɛ afiɛn yɛ e kwla wluli balɔn bowlɛ’n nun lɔ-ɔ. Afin cɛn sɔ’n nun’n be toli balɔn. Asa’n, ɔ fata kɛ e bo aliɛ’n i tɔnlɛ bo ndɛ nun kpa, naan aniaan’m b’a kwla di like nglɛmun. E fɛli kpa, sanngɛ aniaan nga e nin be e di junman’n be dili junman kekle kpa, be kleli kɛ be ɲin w’a ti kpa Ɲanmiɛn sulɛ nun yɛ be di aɔwi. I sɔ’n yoli min ɲɛnmɛn dan. Lele nin i andɛ’n e nin be e ti janvuɛ. Nanwlɛ, aɲia dan sɔ mɔ e yoli i Kebɛki lɔ’n, ɔ yoli min fɛ kpa. Afuɛ 1940 nin 1950 be afiɛn’n nun’n, be kleli aniaan’m be yalɛ kpa klɔ kunngba sɔ’n su.

 Nanwlɛ, Mɔnreali lɔ aɲia dandan be bo’n min wiengu akpasua sunianfuɛ’m be ukali min kpa. Afuɛ wie nun’n, kɛ é yó e aɲia dan kun’n, aniaan bian Davidi Splenin mɔ siɛn’n ɔ ti e Anuannzɛ’n i Ɲrun Dinfuɛ’m be nun kun’n yɛ ɔ siesieli aɲia’n niɔn. I sin’n kɛ é yó aɲia dan uflɛ’n, be seli min kɛ n di junman sɔ’n. Sanngɛ Davidi tuli i klun ukali min kpa.

Kɛ afuɛ 2011 jú’n, nn e nin min yi y’a di akpasua sunianlɛ junman’n w’a di afuɛ 36. I sin’n be seli min kɛ n kle like asɔnun kpɛnngbɛn’m be suklu’n i bo. Kɛ n boli junman sɔ’n i dilɛ bo m’ɔ́ fá dí afuɛ nɲɔn’n, nn y’a wɔ lika fanunfanun 75 nun. W’a yoman pɔpɔ sanngɛ i sɔ’n w’a yoman e nsisɔ le. Kɛ lemɔcuɛ kun ko wie’n, e wun kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be klun ti jɔwa dan. Afin be wun kɛ be ndɛ lo e Anuannzɛ’n i Ɲrun Dinfuɛ mun dan naan be kunndɛ kɛ bé úka be naan be nin Zoova be afiɛn mantan kpa.

I sin’n, be seli min kɛ n kle like Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin bofuɛ’m be suklu’n i bo. Ɔ ju wie’n, suklu ba’m be koko, afin ɔ yo be kɛ junman’n bobo be su dan. Afin cɛn kwlaa be kle be like dɔ nso, yɛ nnɔsua kwlaa be bɔbɔ be fa dɔ nsan be suan like. Asa’n, be man be junman wie mun kɛ be di i lemɔcuɛ kwlaa nun. Min nin aniaan onga nga e kle be like’n e seli be kɛ, sɛ Zoova w’a ukaman be’n be su kwlá yomɛn i kwlaa sɔ’n. Kɛ suklu ba’m be wun kɛ Zoova fanngan nun’n like nga be kwla yo’n tra nga be sunnzunnin’n bɔbɔ’n, i sɔ’n bo be nuan.

Klolɛ nga min manmin yili i nglo be ng’ɔ kle be Biblu’n nun like’n be lika’n, ɔ yoli maan be ɔli be ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun. Asa’n ɔ ukali min baba naan w’a kaci i akunndan’n. Kɛ min manmin wuli m’ɔ dili cɛn ba nsan’n, cɛn kun’n é nían-ɔn, min baba w’a ba aɲia’n i bo. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, w’a yaciman aɲia’m be bo kɔlɛ le. Ɔ yoli sɔ lele afuɛ 26. Kannzɛ lele m’ɔ́ fá wú’n b’a yomɛn i batɛmun’n, sanngɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be seli min kɛ lemɔcuɛ kwlaa nun’n i yɛ ɔ dun mmua ju aɲia’n i bo lɔ-ɔ.

Asa’n min manmin kleli min nin min niaan bla mun e ajalɛ klanman kpa. Min niaan bla’m be kwlaa be nin be wun’m be su Zoova. Be nun nɲɔn be di junman Betɛli. Kun di junman betɛli ng’ɔ o Pɔɔtigali’n lɔ’n nun, yɛ kun o Aiti lɔ liɛ’n nun.

Siɛn’n, e nin Randi e ti ngunmin atin bofuɛ Ɔntario lɔ klɔ nga be flɛ i Amiltɔnun’n su lɔ. I nun mɔ e di akpasua sunianlɛ junman’n, kɛ aniaan’m be kɔ sran’m be Biblu’n nun like klelɛ’n, e ko sunman be. E dili i sɔ’n su aklunjɔɛ. Siɛn’n, e bɔbɔ e kle sran wie’m be Biblu’n nun like yɛ be kɔ be ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ nun. Kɛ e wun i sɔ’n, ɔ yo e fɛ dan. E nin aniaan kpanngban e trali janvuɛ e asɔnun uflɛ’n nun. Yɛ kɛ e wun wafa nga Zoova suan be bo blɛ kwlaa nun’n, i sɔ’n wla e fanngan kpa.

Kɛ e tran e bu wafa nga aniaan kpanngban be yili i nglo kɛ be klo e’n i akunndan’n, i sɔ’n yo e fɛ kpa. E kusu e kle kɛ ‘e wiengu’m be ndɛ lo e.’ Yɛle kɛ e wla be fanngan kɛ be mian be ɲin naan be wɔ be ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun. (2 Kor. 7:6, 7) I wie yɛle kɛ awlobo kun nun’n, aniaan bian’n i yi’n nin i mma’m be kwlaa be di blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman’n. N usali aniaan bian’n sɛ w’a bu atin bolɛ junman’n i dilɛ akunndan le-o. Ɔ tɛli min su kɛ i liɛ’n ɔ di junman naan w’a kwla suan be bo naan b’a di atin bolɛ junman’n. N usɛli i kɛ: “?A bu i kɛ a kwla suan be bo tra Zoova?” N wlɛli i fanngan kɛ i kusu di atin bolɛ junman’n naan ɔ di aklunjɔɛ nga be di’n wie. Lele m’ɔ́ fá dí anglo nsiɛn’n, ɔ kacili atin bofuɛ wie.

E nin min yi e te bo Ɲanmiɛn i “abonuan sa’m” be su e te kle ‘be nga be jaso su’n.’ E kunndɛ kpa kɛ be di akunjɔɛ nga e kusu e dili’n wie.—Jue. 71:17, 18.