Aniaan nga be o Betɛli lɔ’n, be fali afuɛ kun tra su be fa kplannin anuannzɛ’n i aladio sua ng’ɔ o Niyɔki lɔ’n. Kɛ be sɔnnin lika’n, be kplannin sua kun be mannin be nga bé wá dí junman aladio sua sɔ’n nun’n. Asa’n be kplannin sua kun ekun naan bé fá aladio’n i wun mannzin mun síe nun. Kɛ be wieli junman kwlaa sɔ’n i di’n, be ko kunndɛli mannzin nga bé kwlá yó naan aladio’n w’a nanti’n. Sanngɛ ninnge kpanngban bé wá tánndan be ɲrun.

Aladio’n i antɛnin dan’n i sielɛ’n yoli kekle kpa mannin aniaan mun. Antɛnin’n ti mɛtri 91. Yɛ ɔ fata kɛ be fa jɛ i waka nɲɔn mɔ be nglonglo su’n ti mɛtri 61 be su. I klikli’n nun’n, w’a yoman ye. Sanngɛ Zoova fanngan nun’n, aniaan’m be kwla kplannin antɛnin’n. Aniaan bian Kalvɛn Prɔsɛɛ m’ɔ dili junman sɔ’n wie’n, ɔ seli kɛ: “Sɛ ɔ ti kɛ i klikli’n nun’n, e kwla kplannin antɛnin’n, nn e fa dili e nuan.” Sanngɛ aniaan’m be manmannin Zoova afin be wunnin i wlɛ kɛ i yɛ ɔ ukali be-ɔ. Sanngɛ nán like ng’ɔ kleli be yalɛ’n i ngba yɛle ngalɛ’n.

Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn be boli aladio’n nun junman dilɛ bo ɔ nin-a cɛman. Ɔ maan, kɛ ɔ ko yo naan b’a ɲɛn i wun ninnge mun naan b’a to’n, ɔ timan pɔpɔ. Sanngɛ sran kun yoli i liɛ ng’ɔ o i sa nun laa’n i atɛ aniaan’m be sa nun. Asa’n b’a toman miklo, telefɔnun kun i miklo liɛ’n yɛ be fali-ɔ. Fevrie nun’n, cɛn kun kɔnguɛ’n aniaan’m be waan bé nían sɛ aladio’n nanti-o. I sɔ’n ti’n, be toli Ɲanmiɛn Sielɛ jue wie mun. Be flɛ aniaan sɔ’m be nun kun kɛ Ɛɛnɛsi Lo. Ɔ seli kɛ, kɛ aniaan’m bé tó jue’n, Zuze Ritɛɛfɔdu b flɛli be telefɔnun’n nun. Kɛ  ɔ o Bluklinin lɔ’n, ɔ tili jue nga be su to i aladio’n nun’n. Lɛ’n nin kan aniaan’m be su to jue lɔ’n, be afiɛn ti nun kilo kɔe 25.

Aniaan bian Ritɛɛfɔdu seli be kɛ: “An yaci sran’m be su nun kpankpanlɛ. Amun to jue’n kɛ jeliwa wie mɔ be su kpan’n sa.” Kɛ ɔ seli sɔ’n, ɲannzuɛn kunnin aniaan’m be kan. Ɔ maan be ka lɛ be jrannin aladio’n. Sanngɛ be wunnin kɛ be aladio’n nanti naan be kwla fa di junman siɛn’n.

Afuɛ 1924, Fevrie i le 24 su yɛ aniaan’m be boli junman’n i dilɛ bo kpakpa aladio sua sɔ’n nun-ɔn. Cɛn sɔ’n nun’n, aniaan bian Ritɛɛfɔdu seli kɛ “bé fá aladio sua sɔ’n bé dí junman nga Klisi m’ɔ ti Famiɛn’n fa wlali be sa nun’n.” Ɔ kannin kɛ sa nga ti yɛ be kplannin aladio sua sɔ’n, yɛle kɛ “bé úka sran’m be kwlaa naan be wun Biblu’n nun ndɛ’n i wlɛ, yɛ be wun i wlɛ kɛ blɛ nga e o nun yɛ’n ti blɛ cinnjin kpa.”

Cɛn klikli nga be boli junman’n i dilɛ bo aladio sua sɔ’n nun’n, junman’n dili klanman. Anuannzɛ’n fali aladio sua sɔ’n dili junman afuɛ 33 naan aniaan’m b’a kwla tie Ɲanmiɛn ndɛ’n aladio’n nun.

Afuɛ 1924, Zuie nun’n aniaan’m be yoli aɲia dan kpa kun Etazinin lɔ lika nga be flɛ i kɛ Kolɔnbisi’n su lɔ. Biblu’n nun like suanfuɛ mɔ be fin mɛn’n i bue kwlaa su’n, be tili ndɛ mun Arabu, nin Angle, nin Blɔfuɛ, nin Aleman, nin Glɛki, nin Ɔngli, nin Itali, nin Litianin, nin Polɔɲin, nin Risi, nin Skandinavu, nin Ikrɛnin aniɛn’m be nun. Sran’m be kwla tili ndɛ sɔ’m be nun wie mun aladio’n nun. Kɛ bé yó aɲia sɔ’n, aniaan’m be fali ajalɛ naan cɛn kwlakwla’n zronali kun klɛ aɲia’n i bo ndɛ mun.

Zuie i le 24 su m’ɔ ti Wue cɛn’n, aniaan 5.000 tra su nga be o lɛ yó aɲia’n be ɔli jasin bolɛ klɔ’n nun. Be fali fluwa kɔe 30.000 mannin sran mun, yɛ be boli sran akpi kpanngban kpa be Biblu’n nun like klelɛ bo. Fluwa Sasafuɛ Tranwlɛ’n seli kɛ cɛn sɔ’n nun’n “aklunjɔɛ nga aniaan’m be dili’n ɔ leman wunsu.”

Zuie i le 25 su m’ɔ ti Ya cɛn’n, kɛ aniaan bian Ritɛɛfɔdu íjɔ nzra nun’n, ɔ kanngannin fluwa kun nun. Ndɛ ng’ɔ o fluwa sɔ’n nun’n, ɔ bu Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛn’m be fɔ. Ɔ seli kɛ politikifuɛ mun, nin Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛn mun, ɔ nin aata difuɛ dandan’m be “dunman nun ti’n, sran’m be siman Ɲanmiɛn Sielɛ mɔ Ɲanmiɛn wá fá yó sran’m be ye’n i su ndɛ’n.” Asa ekun’n, ɔ seli kɛ sran sɔ’m be like nga be yo’n timan su. Afin  be jran nvlenvle’m be anuannzɛ nga be kpɛli i ba’n i sin, yɛ be se kɛ Ɲanmiɛn sin anuannzɛ sɔ’n i lika naan w’a sie asiɛ’n sufuɛ mun. Ɔ fata kɛ Biblu’n nun like suanfuɛ sɔ’m be yo yakpafuɛ naan b’a bo jasin sɔ’n b’a kle sran mun.

Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Sasafuɛ Tranwlɛ kun kannin aɲia sɔ’n i ndɛ seli kɛ: “Aɲia nga aniaan’m be yoli i Kolɔnbisi lɔ’n, ɔ wlali aniaan’m be fanngan naan b’a lafi Ɲanmiɛn su kpa. Ɔ wlali be fanngan naan kannzɛ bɔbɔ bé klé be yalɛ’n, b’a kwla bo jasin fɛ’n yakpa su.” Be flɛ aniaan bian kun m’ɔ trannin aɲia sɔ’n i bo’n kɛ Leo Klɔsu. Ɔ seli kɛ: “Kɛ aɲia dan sɔ’n wieli’n, e wun m’ɔ blibli e’n ti’n, e kunndɛli kpa kɛ é fá fluwa sɔ’n é mán sran mun e jasin bowlɛ’n nun.”

Ɔktɔblu’n nun’n, Biblu’n nun like suanfuɛ’m be fali fluwa nɲa kun miliɔn kpanngban kpa fa cɛcɛli sran mun. (Be flɛ fluwa nɲa sɔ’n kɛ Acte d’accusation contre le clergé.) Ndɛ nga aniaan bian Ritɛɛfɔdu kannin fa buli Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛn’m be fɔ’n, yɛ ɔ o fluwa sɔ’n nun-ɔn. Be flɛ aniaan bian kun kɛ Franki Jɔnunsɔnun. Ɔ fali fluwa sɔ’n mannin sran mun Oklaoma lɔ klɔ kun mɔ be flɛ i Klevɛlandi’n su. Kɛ ɔ wieli jasin’n i bo’n, ɔ minndɛli miniti 20 kwlaa naan jasin bofuɛ onga’m b’a ko fɛ i. Ɔ kwlá minndɛman be weiin nun lɛ, afin klɔ’n sufuɛ wie’m b’a fɛ i wun ya dan yɛ be su kunndɛ i, jasin ng’ɔ boli’n ti. I sɔ’n ti’n, ɔ ko fiali asɔnun kun m’ɔ o koko lɛ’n i nun lɔ. Kɛ m’ɔ sran fi nunman lɔ’n ti’n, ɔ fali fluwa nɲa sɔ mun wlɛli i pasitɛɛ’n i Biblu’n nun, kpɛkun ɔ fa wie sieli i bia’m be kwlaa be su. Ɔ yoli sɔ ndɛndɛ kpa naan w’a wɔ i ɲrun. Kɛ mɔ dɔ nga aniaan’m be kleli i’n nin-a juman’n ti’n, ɔ ko yoli like kunngba’n asɔnun nɲɔn ekun be nun.

I sin’n Franki wanndi ɔli lika nga aniaan’m be waan ɔ minndɛ be lɔ’n. Kɛ ɔ juli lɔ’n, ɔ ko fiali sannzi fawlɛ kun sin. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn i ɲin ta be nga be kunndɛ kɛ bé trɛ́ i’n. Sran sɔ’m be sinnin lika sɔ’n nun lɛ be ɔli, sanngɛ b’a wunmɛn i. Kɛ be ɔli cɛ’n yɛ aniaan’m be wa fɛli i be ɔli-ɔ.

Aniaan sɔ’m be nun kun seli kɛ: “Kɛ é jáso klɔ’n su lɔ’n, e sinnin asɔnun nsan sɔ’m be ɲrun lɛ.” Sran nga be jin asɔnun sɔ’m be tinuntinun be ɲrun’n be kwla ju sran 50. Wie’m be o lɛ bé kánngan fluwa nɲa’n nun, yɛ wie’m be su fa kle be pasitɛɛ’n. Sɛ ɔ ti kɛ y’a jasoman lɔ ndɛndɛ’n, nn sa ɲannin e.”

Biblu’n nun like suanfuɛ nga be o nvle uflɛ nun’n, be kusu be boli jasin fɛ’n yakpa su wie. Flansi i nglo lɔ lika’n nun’n, aniaan kun mɔ be flɛ i kɛ Zozɛfu Klɛti’n, ɔ boli jasin fɛ’n kleli sran wie mɔ be fin Polɔɲin mɔ be bali junman dilɛ’n. Ɔ siesieli i wun naan ɔ́ íjɔ nzra nun. Ndɛ ng’ɔ yiyili nun’n yɛ: “Ɔ cɛ kan’n be nga be wuli’n bé cɛ́n.” Kɛ be fali fluwa nga be fa yia sran mun mannin klɔ’n sufuɛ mun’n, lɔ Plɛti kun seli i asɔnun’n nunfuɛ’m be kɛ nán be wɔ lɔ. Sanngɛ sran 5.000 tra su be ko tieli ndɛ sɔ’n. Plɛti’n bɔbɔ ɔli wie. I sin’n, aniaan bian Klɛti seli Plɛti’n kɛ ɔ wa yiyi i ndɛ liɛ ng’ɔ si i’n i nun kle sran mun. Sanngɛ Plɛti’n w’a kplinman su. Kɛ aniaan bian Klɛti wieli nzra nun ijɔ’n, sran’m be fali fluwa kwlaa ng’ɔ o i sa nun’n, afin be kunndɛ kpa kɛ bé sí Ɲanmiɛn ndɛ’n i kpa.—Amɔ. 8:11.

Aniaan bian kun mɔ be flɛ i Klodu Braɔnun bali sran ble mɛn’n nun, yɛ ɔ boli jasin fɛ’n nvle nga andɛ’n be flɛ i kɛ Gana’n su lɔ. Ijɔlɛ m’ɔ ijɔli nzra nun’n, ɔ nin fluwa ng’ɔ fa mannin sran mun’n ti’n, ndɛ nanwlɛ’n wa truli ndɛndɛ kpa nvle sɔ’n nun. Kɛ cɛn kun’n, aniaan bian Braɔnun íjɔ nzra nun’n, bian kun m’ɔ su di suklu naan ɔ́ dí falimasi junman’n, ɔ ko trɛnnin i bo wie. Bian’n ka lɛ wunnin i wlɛ kɛ like nga Braɔnun kle’n yɛ ɔ ti nanwlɛ-ɔ. Be flɛ  i kɛ Jɔnun Blankisɔnun. Ɔ seli kɛ: “Ndɛ’n yoli min fɛ dan ti’n, kɛ n juli suklu lɔ’n n ko kan kleli sran mun.”

Jɔnun wunnin i wlɛ kɛ Biblu’n kleman kɛ Ɲanmiɛn’n i kunngba’n yɛle Zezi nin Ɲanmiɛn wawɛ’n. I sɔ’n ti’n, cɛn kun’n ɔ ɔli asɔnun kun nun naan ɔ́ kó fá úsa Plɛti’n. Sanngɛ Plɛti’n kɛnnin i bo, yɛ ɔ seli i kɛ: “Jaso min ɲrun lɛ. A timan Klisifuɛ, Satan i wa yɛle wɔ.”

Kɛ Jɔnun juli awlo lɔ’n, ɔ klɛli Plɛti’n i lɛtri. Ɔ seli i kɛ be yia nzra nun naan be si ndɛ sɔ’n i su akplowa. Plɛti’n ko sanmannin Jɔnun sran ng’ɔ kle be like suklu lɔ’n i ja su. Kɛ ɔ juli lɔ’n, be like klefuɛ’n usɛli i sɛ ɔ klɛli Plɛti’n i lɛtri sakpasakpa-o.

Jɔnun tɛli i su kɛ: “Ɛɛn-ɛn, n klɛli i lɛtri.”

Like klefuɛ’n seli Jɔnun kɛ ɔ klɛ lɛtri uflɛ ko kpata Plɛti’n. I sɔ’n ti’n, kɛ Jɔnun klɛ́ lɛtri sɔ’n ɔ klɛ i kɛ:

“Nja, min like klefuɛ’n seli min kɛ n klɛ lɛtri n ko kpata wɔ. Yɛ n su buabua min wun naan ń klɛ́ lɛtri sɔ’n. Sanngɛ sɛ ɔ waan n kpata wɔ’n, ɔ fata kɛ a di i nanwlɛ kɛ like nga a kle’n ɔ ti ato.”

I sɔ’n boli like klefuɛ’n i nuan ti’n, ɔ usali kɛ: “?Blankisɔnun, ɔ ndɛ kpa-ɔ?”

Blankisɔnun tɛli i su kɛ: “Ɛɛn-ɛn. Ndɛ kwlaa nga n ko klɛ’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.”

Like klefuɛ’n seli i kɛ: “Be su wa tu wɔ suklu’n nun. Sɛ a yaciman Plɛti mɔ awa suɛn i bo’n i ndɛ tɛtɛ kanlɛ’n, a su kaman suklu nga nun.”

Blankisɔnun seli i kɛ: “?Kɛ ɔ bɔbɔ a kle e like mɔ e wunmɛn i wlɛ’n, e usaman ɔ kosan?”

Like klefuɛ’n tɛli su kɛ: “I-ɔ, i sɔ yɛ amun yo-ɔ.”

Yɛ Blankisɔnun seli kɛ: “Yoo, i sɔ yɛ n yoli-ɔ. Bian’n o lɛ klé e Biblu’n nun like, yɛ n usɛli i kosan kun-ɔn. Sanngɛ w’a kwlá tɛman su. Ɔ maan n wunman sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ n klɛ lɛtri n ko kpɛtɛ i’n.”

B’a tuman Blankisɔnun suklu’n nun. Asa’n w’a klɛman lɛtri w’a ko kpataman Plɛti’n.

Kɛ Sasafuɛ Tranwlɛ’n kán junman nga be dili i afuɛ sɔ’n nun’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Ndɛ kunngba nga Davidi kannin’n e kwla kan wie. Ɔ seli kɛ: ‘A man min alɛ kunlɛ’n i wun fanngan.’ (Jue. 18:39) Afuɛ nga’n be wlali e fanngan dan. Afin e wunnin kɛ e Min’n suannin e bo. I sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be boli jasin fɛ’n aklunjɔɛ’n nun.”

Kɛ afuɛ nuan wá yía’n, aniaan’m be kunndɛli kɛ bé ɲán aladio sua uflɛ. Be kplannin aladio sua sɔ’n Etazinin lɔ klɔ nga be flɛ i Sikago’n su. Be flɛli aladio sua sɔ’n i angle nun kɛ “WƆƆDU.” I bo’n yɛle kɛ “NDƐ.” Afin Ɲanmiɛn i ndɛ’n yɛ bé wá kɛ́n i aladio sɔ’n nun-ɔn. Ajulisu mannzin kpakpa nga be fa wlɛli i aladio sua sɔ’n nun’n ti’n, be nga be o mmua kpa’n be kwla tie Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su ndɛ’n. Be nga be tran Kanada i nglo lɔ lika’n nun bɔbɔ’n, be kwla tie ndɛ’n i wie.

Afuɛ 1925 nun’n, Zoova fanngan nun’n, Biblu’n nun like suanfuɛ’m be wunnin Sa Nglo Yilɛ fluwa’n i ndɛ tre 12 i nun ndɛ’n i wlɛ kpa trali laa’n. Wafa nga be yiyili ndɛ sɔ’n i nun uflɛ’n ti’n, be nun wie’m be yacili Zoova sulɛ. Sanngɛ be nun kpanngban be liɛ’n, ndɛ sɔ’n yoli be fɛ. Afin b’a wun sa nga be juli ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ nin wafa nga sa sɔ’m be kan Ɲanmiɛn i sufuɛ nga be o asiɛ’n su’n be wlɛ kpa siɛn’n.