Be wuli min afuɛ 1927 nun Etazinin lɔ klɔ kaan kun m’ɔ mantan Sikago’n su. Min si nin min nin be wuli ba nnun. Be yɛle Jeta, Dɔnun, min bɔbɔ, Kaali, ɔ nin Jɔi. E kwlaa e fuali kɛ é tú e klun é sú Zoova. Min niaan bla Jeta dili Galaadi suklu’n i kpɛ nɲɔn su mɔ be yoli i afuɛ 1943 nun’n. Dɔnun ɔli Betɛli ng’ɔ o Bluklinin lɔ’n nun afuɛ 1944 nun. Afuɛ 1947 nun’n Kaali toli i lɔ. Yɛ afuɛ 1951 nun’n, Jɔi kusu ɔli lɔ wie. Min niaan sɔ mun nin e si nin e nin be ajalɛ kpa’n wlali min fanngan.

Baba nin manmin be kanngan Biblu’n nun, be klo Ɲanmiɛn, yɛ be ukali e naan e klo i wie. Sanngɛ kɛ min baba dili sonja Abloki lɔ Alɛ Dan Klikli’n nun m’ɔ sɛli i sin’n, i sa sin m’ɔ bubuli i’n ti’n, w’a ɔman asɔnun kun. Kɛ e manmin wunnin kɛ alɛ’n w’a diman e baba’n ɔ lali Ɲanmiɛn ase. Sanngɛ kɛ e manmin seli baba kɛ be wɔ asɔnun’n, ɔ tɛli i su kɛ ɔ́ kó súnmɛn i, sanngɛ ɔ su wluman asɔnun sua’n nun lɔ. Kɛ e manmin usɛli i kɛ ngue ti-ɔ’n, ɔ tɛli su kɛ: “Kɛ é kún alɛ’n, sonja nga b’a bu nun mɔ be su kun’n be asɔnun’m be ɲrun dinfuɛ mun be srɛ Ɲanmiɛn man be, kusu nn be fin asɔnun kunngba’n nun. ?Ɲanmiɛn o be bue nɲɔn’n be sin?”

Cɛn kun mɔ min manmin ɔli asɔnun’n, Zoova i Lalofuɛ nɲɔn be ɔli e awlo lɔ. Be mannin e baba fluwa kun i bue klikli’n nin i bue nɲɔn su’n. Be flɛ fluwa sɔ’n kɛ Lumière. Fluwa sɔ’n yiyi Sa Nglo Yilɛ fluwa’n i nun ndɛ’n nun. Kɛ e manmin wunnin fluwa sɔ mun’n, ɔ kanngannin be nun. Cɛn kun’n, ɔ wunnin i zronali nun kɛ be su yia sran mun naan be ko suan Biblu’n nun like. Yɛ fluwa nga bé fá súan Biblu’n nun like’n, yɛle fluwa Lumière. Ɔ maan ɔ ɔli aɲia sɔ’n i bo. Kɛ ɔ juli lɔ’n, ɔ toli bla kpɛnngbɛn kun anuan’n nun lɛ. E manmin fali fluwa sɔ’n kun kleli i, kpɛkun ɔ usɛli i kɛ: “?Amun su suan fluwa nga nun like wa?” Bla’n tɛli i su kɛ: “Ɛɛn-ɛn, wlu.” I lemɔcuɛ m’ɔ́ yía’n, e manmin fa e ɔli lɔ wie. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, e trannin aɲia’n be bo lemɔcuɛ kwlakwla.

Cɛn kun’n aɲia’n i tinngɛfuɛ’n seli min kɛ n kanngan Jue Mun 144:15 nun. Ndɛ mma sɔ’n se kɛ be nga be su Zoova’n, be di aklunjɔɛ. Ndɛ mma sɔ’n nin 1 Timote 1:11 m’ɔ se kɛ Zoova ti “Ɲanmiɛn m’ɔ  di aklunjɔɛ’n,” ɔ nin Efɛzifuɛ Mun 5:1 m’ɔ se kɛ e ‘nian like nga Ɲanmiɛn yo’n su e yo wie’n,’ be yoli min fɛ kpa. N wunnin kɛ ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn m’ɔ yili min’n i sulɛ’n yo min fɛ, yɛ ɔ fata kɛ n lɛ i ase. Ninnge nɲɔn sɔ mun yɛ n kunndɛli titi kɛ ń yó be-ɔ.

Asɔnun bo ng’ɔ mantan e koko’n ɔ o Sikago, yɛ e nin klɔ sɔ’n e afiɛn ti nun kilo 32. Sanngɛ e ɔli aɲia’m be bo. I sɔ’n ukali min naan m’an si Biblu’n nun ndɛ’n i kpa ekun. Cɛn kun mɔ e ɔli aɲia’n i bo’n, sran ng’ɔ tinngɛ aɲia’n ɔ seli Jeta kɛ ɔ tɛ kosan kun su. Kɛ Jeta tɛ́ su’n, n seli min klun lɔ kɛ: ‘N si ndɛ ngalɛ’n. N si sɔ nn n mannin min sa’n su.’ Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, n siesieli min wun kpa, yɛ n tɛli kosan’m be su. Yɛ ng’ɔ ti cinnjin trɛ i ngba’n, e nin min niaan mun e ɔli e ɲrun Ɲanmiɛn i sulɛ’n nun. Afuɛ 1941 nun’n, be yoli min batɛmun.

Min wla te kpɛn nvle kun aɲia nga e yoli i afuɛ 1942 nun, Owaio lɔ’n su. Etazinin lɔ aniaan wie mɔ be tran lika fanunfanun ablenun tra su nun’n, be tieli aɲia’n i bo ndɛ’n telefɔnun nun. E nin e awlobofuɛ mun ɔ nin awlobo wie mun ekun e trannin tannin sua wie’m be bo, kan be yo aɲia’n i wun koko lɛ. Blɛ sɔ’n nun’n nn Alɛ Dan Nɲɔn Su’n w’a jran kpa, yɛ sran’m be kleman Zoova i Lalofuɛ’m be yalɛ aɔwi. Nnɔsua nun’n, n wunnin kɛ aniaan’m be wa jranjrannin be loto mun tannin sua’m be wun koko lɛ. Yɛ loto’m be fali’n be ɲin kaci e su lɔ. Be nuan sɛli su kɛ maan loto’m be kwlaa be nun’n sran kun ka nun naan ɔ di gladi kɔnguɛ. I liɛ’n, sɛ be wun kɛ be su ba aniaan’m be yalɛ klelɛ’n, bé sɔ́ fali mun naan bé fá lú sran sɔ’m be ɲin su, yɛ bé tín be panpan’n su. I liɛ’n aniaan onga’m bé bá be ukalɛ. Kɛ n wunnin i sɔ’n, n seli min wun kɛ: ‘Nanwlɛ, Zoova i Lalofuɛ’m be buabua be wun naan sa fi w’a fuman be nun.’ Kɛ mɔ n si kɛ sa fi su ɲanman e’n ti’n, n kwla lafili kpa pɔɔ.

Kɛ afuɛ wie’m be sinnin mɔ n buli nvle kun aɲia sɔ’n i akunndan’n, n wunnin kɛ srɛ w’a kunman min manmin kaan sa. Ɔ lafili Zoova nin i anuannzɛ’n be su kpa. Nanwlɛ, min wla su fiman i ajalɛ klanman’n su le.

Ka naan y’a yo nvle kun aɲia sɔ’n, e manmin kacili titi atin bofuɛ. Kɛ bé yíyí nzra nun ijɔlɛ nga be kan blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman dilɛ’n i ndɛ’n, ɔ fɛli i ɲin sieli i ndɛ’m be su kpa. Kɛ é sá e sin awlo’n, ɔ seli e kɛ: “N kunndɛ kɛ ń dí titi atin bolɛ junman’n. Sanngɛ n kunngba’n n kwlá diman junman sɔ’n naan n kunngba’n m’an nian awlo’n i lika.” Ɔ maan ɔ usali e sɛ e kwla ukɛ i-o. E kusu e seli i kɛ e tili. Ɔ maan ka naan y’a di like nglɛmun’n, e tinuntinun e le sua ba kun annzɛ nɲɔn m’ɔ fata kɛ e nunnun nun-ɔn. Kɛ e kɔ suklu’n, ɔ nian sɛ sua’n nun ti yɛinyɛin-o. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, kpɛkun ɔ su kɔ jasin fɛ bolɛ. Ɔ di junman dan, sanngɛ i ɲin w’a kpɛmɛn i mma’m be su le. Kɛ e ba mindi su’n, yɛ kɛ e fin suklu e jra’n ɔ o lɛ. Ɔ nian e lika. Ɔ ju wie’n kɛ e fin suklu e ba’n, e nin i e ko bo jasin fɛ’n. I sɔ’n ukali e maan e wunnin kɛ nán junman kaan yɛ jasin bofuɛ’m be di-ɔ.

Kɛ n ɲannin afuɛ 16 n kacili atin bofuɛ. Kannzɛ bɔbɔ blɛ sɔ’n nun’n e baba suman Zoova’n, sanngɛ jasin fɛ mɔ n bo’n ɔ yoli i cinnjin. Cɛn kun nnɔsua’n n seli i kɛ, n mian min ɲin  sanngɛ ngbɛn-ɔn. N ɲanman sran naan m’an kle i Biblu’n nun like. N jrannin kan, kpɛkun n seli i kɛ: “?Yɛ sɛ n kle ɔ Biblu’n nun like’n nin?” Ɔ buli i akunndan kan kpɛkun ɔ seli min kɛ ɔ tili. Ɔ maan min baba yɛ ɔ ti sran klikli nga n kleli i Biblu’n nun like’n niɔn. Nanwlɛ, i sɔ’n yoli min fɛ kpa.

Fluwa “La vérité vous affranchira” yɛ n fa kleli i Biblu’n nun like-ɔ. Kɛ é súan like é kɔ́’n, baba dunman nun ti’n n suannin Biblu’n nun like kpa, yɛ n sili like kle. I wie yɛle kɛ, cɛn kun nnɔsua mɔ é súan like’n, kɛ e kanngannin ndɛ kpɔlɛ kun nun’n, ɔ seli min kɛ: “N wun ndɛ nga fluwa’n kan’n i wlɛ. ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ kle kɛ ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ-ɔ?” N tɛli i su kɛ: “N su kwlá tɛman ɔ su andɛ. Sanngɛ cɛn uflɛ’n, kɛ é wá súan like’n ń má tɛ́ su.” I sɔ kusu yɛ n yoli-ɔ. N kunndɛli Biblu’n nun ndɛ mma nga be kle kɛ ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ’n. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, kwlaa naan m’an kle sran kun i Biblu’n i like’n, n siesie min wun kpa. N kunndɛ like nga é wá súan’n i su ndɛ wie mun ekun. I sɔ’n yoli maan n ma sili like kle kpa trali laa’n, yɛ baba kusu ɔli i ɲrun Ɲanmiɛn i sulɛ’n nun. Ɔ nantili like ng’ɔ suan’n su, yɛ be yoli i batɛmun afuɛ 1952 nun.

Kɛ n ɲannin afuɛ 17 yɛ n jasoli min si nin min nin be bo wun-ɔn. Blɛ kunngba sɔ’n nun’n Jeta kacili ngaliɛ difuɛ, yɛ Dɔnun ko dili junman betɛli. Be sran nɲɔn’n be kloli be junman’n i kpa, yɛ i sɔ’n wlali min fanngan. I sɔ’n ti’n, n klɛli min dunman fluwa nga be klɛ su naan b’a ko di junman betɛli’n, ɔ nin fluwa nga be klɛ su naan b’a ko di Galaadi suklu’n be su. Kpɛkun n fa wlɛli i Zoova sa nun. I bo m’ɔ́ gúa’n, yɛle kɛ afuɛ 1946 nun’n be yiali min kɛ n ko di junman betɛli lɔ.

Betɛli lɔ’n, n dili junman fanunfanun. Ɔ maan n suannin ninnge kpanngban yolɛ. Afuɛ 75 nga n dili i betɛli wa’n nun’n, n suannin fluwa yilɛ, nin sika kalɛ. Be kleli min ninnge nga be mian be wun betɛli lɔ’n be tolɛ, ɔ nin wafa nga e kwla fa ninnge wie mun betɛli lɛ e fa kɔ nvle uflɛ nun’n. Asa’n ng’ɔ ti cinnjin trɛ i ngba’n, yɛle kɛ n klo betɛli lɔ nglɛmun nun Ɲanmiɛn sulɛ’n, ɔ nin nzra nun ijɔlɛ mun.

Kaali m’ɔ ti min sinma m’ɔ ɔli betɛli afuɛ 1947 nun’n, ɔ ukali min wie. Ɔ suan Biblu’n nun like kpa, yɛ ɔ si like kle kpa. Cɛn kun mɔ be mannin min junman kɛ n ijɔ nzra nun’n, n seli i kɛ ɔ uka min. N seli i kɛ ndɛ nga n klɛklɛli be’n be diman be yalɛ, naan sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan m’an siesie ndɛ sɔ’m be sɛsɛsɛ’n, ɔ ti kekle man min. I lɛ nun’n, kosan kun m’ɔ usali min’n ɔ ukali min kpa. Ɔ usali min kɛ: “?Ɔ nzra nun ijɔlɛ’n i flɛlɛ’n yɛle benin?” N ka lɛ n wunnin ndɛ nga i waan ɔ́ kán i bo. Yɛle kɛ ndɛ nga be kwla uka min naan m’an yiyi min ndɛ’n  nun weinwein’n, be ngunmin yɛ ɔ fata kɛ n kpa be n sie-ɔ. Min wla w’a fiman i afɔtuɛ sɔ’n su le.

Sɛ betɛlifuɛ kun waan ɔ́ dí aklunjɔɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ tu i klun bo jasin fɛ’n. Kɛ ɔ yo sɔ kusu’n, sa wie kwla ju m’ɔ́ wlɛ́ i fanngan kpa-ɔ. I wie yɛle kɛ, cɛn kun nnɔsua mɔ ń bó jasin fɛ’n Niyɔki lɔ’n, sa kun juli mɔ andɛ nin andɛ’n min wla te kpɛn su-ɔ. E nin aniaan kun e ɔli bla kun mɔ e mɛnnin i Sasafuɛ Tranwlɛ’n nin An Tinnge! i osu nianlɛ. E seli i kɛ: “E su fa sran’m be ɲin sie i Biblu’n nun ndɛ mma wie mɔ be wla fanngan kpa’n be su.” Ɔ tɛli e su kɛ: “Sɛ Biblu’n nun ndɛ yɛ amun kan’n, amun bla.” E kanngannin Biblu’n nun ndɛ mma wie mɔ be kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n nin mɛn uflɛ’n be ndɛ’n be nun e kleli i, yɛ e yiyili nun. E wunnin kɛ i sɔ’n yoli i fɛ kpa, afin i lemɔcuɛ m’ɔ́ yía’n, ɔ yiɛli i janvuɛ mun naan be wa tie ndɛ’n wie. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ nin i wun’n be wa suli Zoova.

N kunndɛli kɛ ń já bla, yɛ n minndɛli lele afuɛ 10 naan m’an ɲan bla ng’ɔ ti min liɛ’n su’n. ?Ngue yɛ ɔ ukali min naan m’an ɲan bla kpa-ɔ? Yɛle kɛ n fa wlɛli i srɛlɛ’n nun. Kpɛkun like nga e nin bla nga ń má jɛ́ i’n é wá yó i likawlɛ’n, n buli i akunndan kpa.

Kɛ e yoli e nvle kun aɲia’n Yanki Stediɔmun lɔ afuɛ 1953 nun’n, n wunnin aniaan bla kun, be flɛ i Mari Aniɔli. Ɔ nin Jeta be dili Galaadi suklu’n likawlɛ, yɛ be nɲɔn’n be di ngaliɛ dilɛ junman’n likawlɛ wie. Mari kannin ngaliɛ junman ng’ɔ di i Karaibu lɔ’n, nin be ng’ɔ kle be Biblu’n nun like lɔ’n, be ndɛ kleli min aklunjɔɛ su. Kɛ é sí e wun é kɔ́’n e wunnin kɛ ninnge kunngba mun yɛ e kunndɛ kɛ é yó be Ɲanmiɛn sulɛ’n nun-ɔn. E wa kloli e wun kpa, yɛ e jali afuɛ 1955, Avrili nun. Ninnge sunman nun’n, n wunnin kɛ Mari ti bla kun mɔ Zoova fa cɛli min-ɔn. Yɛ ɔ kle min ajalɛ kpa. Junman kwlaa nga be fa mɛn i’n ɔ tu i klun di. Ɔ di junman kekle, sran ndɛ lo i, yɛ Ɲanmiɛn sulɛ’n ti i cinnjin tra like kwlaa. (Mat. 6:33) E dili akpasua sunianlɛ junman’n afuɛ nsan. Yɛ afuɛ 1958 nun’n be fali e ɔli Betɛli.

Mari ukali min maan n wunnin ninnge kpanngban be wlɛ. I wie yɛle kɛ, kɛ e jali’n, e fali ajalɛ kɛ é kánngan Biblu’n nun likawlɛ. E kanngan ndɛ mma kɔe 15 nun, kpɛkun y’a jran lɛ. Yɛ e koko su yalɛ. E kan wafa nga e kwla nanti su’n i ndɛ. Blɛ sunman’n Mari kan like nga be suɛnnin i Galaadi suklu lɔ’n, annzɛ ninnge ng’ɔ wunnin be wlɛ i ngaliɛ junman’n i dilɛ nun’n, be ndɛ kle min. I sɔ’n ukali min naan m’an kwla yiyi ndɛ wie’m be nun kpa nzra nun ijɔlɛ’m be nun, naan kusu m’an kwla wla aniaan bla wie’m be fanngan.—Ɲan. 25:11.

Afuɛ 2013 nun’n, min yi Mari sacili. Nanwlɛ, n kunndɛ kpa kɛ ń wún i mɛn uflɛ’n nun lɔ. Lele nin i kɛ i sɔ blɛ’n fá jú’n, m’an fua kpa kɛ ń súan ninnge wie mun titi, yɛ n fa min wla ń gúɛ i Zoova su. (Ɲan. 3:​5, 6) Kɛ n bu ninnge nga Zoova i sufuɛ’m bé wá yó be mɛn uflɛ’n nun lɔ’n i akunndan’n, i sɔ’n fɔnvɔ min, yɛ ɔ yo maan n di aklunjɔɛ. Blɛ sɔ’n nun’n ,é wá súan Ɲanmiɛn m’ɔ ti e Like Klefuɛ dan’n i su like kpa ekun. Yɛ ɔ́ klé e like. Nanwlɛ, ninnge kwlaa nga Zoova kleli min’n, ɔ nin klolɛ dan m’ɔ yili i nglo min lika’n ti’n, i asenna’n su wieman min nuan nun le.