Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 47

JUE 103 Sran nga be mannin be like kɛ be yo’n

?Yasua mun, amun su mian amun ɲin naan be sie amun asɔnun kpɛnngbɛn?

?Yasua mun, amun su mian amun ɲin naan be sie amun asɔnun kpɛnngbɛn?

“Sɛ sran kun kunndɛ kɛ ɔ́ dí asɔnun sunianfuɛ junman’n, nn junman kpa yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ dí-ɔ.”1 TIM. 3:1.

NDƐ CINNJIN’N

É wá kán nzuɛn wie mɔ Biblu’n kle kɛ ɔ fata kɛ be wun be aniaan kun i lika naan b’a kwla sie i asɔnun kpɛnngbɛn’n be ndɛ.

1-2. ?Junman benin yɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be di-ɔ?

 SƐ A ti asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ w’a cɛ kan’n, atrɛkpa’n a mian ɔ ɲin fa nzuɛn wie m’ɔ fata kɛ be wun be aniaan kun i lika naan b’a kwla sie i asɔnun kpɛnngbɛn’n. ?A kunndɛ kpa kɛ á dí “junman” nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be di’n wie?—1 Tim. 3:1.

2 ?Junman benin yɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be di-ɔ? Be fa jasin fɛ bolɛ’n i nun ta. Be mian be ɲin be nian aniaan’m be lika, yɛ be kle be like. Ajalɛ nga be kle’n ɔ nin ndɛ nga be kan’n, ɔ wla asɔnun’n nunfuɛ’m be fanngan naan b’a lafi Ɲanmiɛn su kpa. I sɔ’n ti yɛ Biblu’n se kɛ be ti ‘sran mɔ be fa be mannin’n’ niɔn.—Efɛ. 4:8.

3. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ aniaan kun yo naan b’a kwla sie i asɔnun kpɛnngbɛn-ɔn? (1 Timote 3:​1-7; Titi 1:​5-9)

3 ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ aniaan kun yo naan b’a kwla sie i asɔnun kpɛnngbɛn-ɔn? Nán like nga sran kun si i yo’n, i ngunmin su yɛ be nian naan b’a sie i asɔnun kpɛnngbɛn-ɔn. Mɛn’n nun’n blɛ sunman’n, kwlaa naan b’a man sran kun i junman’n, be nian like ng’ɔ si i yo’n. Sanngɛ asɔnun’n nun’n liɛ’n, ɔ timan sɔ. Yɛle kɛ nán jasin fɛ mɔ aniaan kun si i bo’n, annzɛ like m’ɔ si i kle’n, i ngunmin su yɛ be jran naan b’a sie i asɔnun kpɛnngbɛn-ɔn. Ɔ fata kɛ be wun kɛ aniaan sɔ’n yo ninnge nga be kan be ndɛ 1 Timote 3:​1-7 ɔ nin Titi 1:​5-9 nun’n. (An kanngan nun.) Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge cinnjin nsan mɔ be kwla jran su naan b’a sie aniaan kun i asɔnun kpɛnngbɛn’n be ndɛ. Yɛle kɛ, sɛ ɔ wie asɔnun’n nun-o, annzɛ gua su lɔ-o, maan be bo i dunman kpa. Maan ɔ niɛn i awlofuɛ’m be lika kpa. Yɛ maan ɔ klo kpa kɛ ɔ́ úka asɔnun’n nunfuɛ mun.

MAAN BE BO Ɔ DUNMAN KPA

4. ?Kɛ Biblu’n se kɛ be kwlá saciman sran kun wun kaan sa’n, i bo’n yɛle benin?

4 Sɛ a kunndɛ kɛ á yó asɔnun kpɛnngbɛn’n, ɔ fata kɛ a yo ‘sran mɔ be kwlá sacimɛn i wun kaan sa-ɔ.’ Yɛle kɛ maan ɔ nzuɛn yo kpa. I liɛ’n, aniaan nga be o asɔnun’n nun’n bé bó ɔ dunman kpa. Yɛ nán yo sa wie mɔ be kwla jran su be se kɛ a yoli sa tɛ-ɔ. Asa ekun’n, ɔ fata kɛ ‘gua su lɔfuɛ’m be bo ɔ dunman kpa’ wie. Be nga be suman Zoova’n, be kwla si like nga a kle’n i su akplowa. Sanngɛ ɔ fataman kɛ be ɲan sa wie mɔ be kwla jran su be se kɛ a diman nanwlɛ, annzɛ ɔ ayeliɛ’n timan kpa’n. (Dan. 6:​4, 5) Ɔ maan a kwla usa ɔ wun kɛ: ‘?Aniaan mun ɔ nin be nga be suman Zoova’n, be bo min dunman kpa?’

5. ?Wafa sɛ yɛ a kwla kle kɛ a “klo sa ng’ɔ ti kpa’n” niɔn?

5 Sɛ a ti sran “m’ɔ klo sa ng’ɔ ti kpa’n,” á fá ɔ ɲin sie i ɔ wiengu’m be nzuɛn kpa’n su. Kpɛkun á yó be mo be nzuɛn kpa sɔ’n ti. Asa’n á kló ɔ wiengu’m be ye yolɛ. Yɛ wie liɛ bɔbɔ’n, á yó ninnge wie mɔ b’a sunnzunman’n mán be. (1 Tes. 2:8; Tit. 1:8) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’n, ɔ klo sa ng’ɔ ti kpa’n niɔn? Afin sɛ ɔ klo sa ng’ɔ ti kpa’n, ɔ́ tú i klun úkɛ i niaan mun. Kpɛkun ɔ́ dí asɔnun’n nun junman mun. (1 Piɛ. 5:​1-3) Kannzɛ bɔbɔ afɛ o be junman’n nun’n, sanngɛ aklunjɔɛ nga be di’n, ɔ tra fɛlɛ nga be fɛ’n.—Yol. 20:35.

6. ?Wafa sɛ yɛ a kwla kle kɛ a ‘sɔ sran nun klanman-ɔn’? (Ebre Mun 13:​2, 16; an nian foto’n wie.)

6 Asɔnun kpɛnngbɛn’n ɔ ti sran m’ɔ ‘sɔ sran nun klanman-ɔn.’ Wafa nga a kwla yo sɔ’n, yɛle kɛ ɔ fata kɛ a yo ɔ wiengu’m be ye. I lɛ nun’n, nán ɔ janvuɛ’m be ngunmin yɛ ɔ fata kɛ a yo be ye-ɔ. (1 Piɛ. 4:9) Fluwa kun m’ɔ yiyi Biblu’n nun ndɛ’n nun’n, ɔ se kɛ sran ng’ɔ sɔ i wiengu’m be nun klanman’n, ɔ yo be ng’ɔ siman be bɔbɔ’n be ye, yɛ ɔ yia be i awlo. I lɛ nun’n, a kwla usa ɔ wun kɛ: ‘?Kɛ sran wie’m be ba e asɔnun’n nun’n, n sisiman min bo naan m’an sɔ be nun klanman?’ (An kanngan Ebre Mun 13:​2, 16 nun.) Kɛ be se kɛ aniaan kun ti sran m’ɔ sɔ sran nun klanman’n, yɛle kɛ ɔ yo aniaan wafawafa kwlaa be ye. I yalɛfuɛ-o, i akpasua sunianfuɛ-o, be nga be ba nzra nun ijɔlɛ asɔnun’n nun-o, ɔ sɔ be kwlaa be nun klanman.—Bob. 18:​2-8; Ɲan. 3:27; Lik. 14:​13, 14; Yol. 16:15; Rɔm. 12:13.

Aniaan kun nin i yi be su sɔ akpasua sunianfuɛ’n i nin i yi’n be nun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 6 nun.)


7. ?Wafa sɛ yɛ a kwla kle kɛ a timan ‘sika klofuɛ-ɔ’?

7 Asɔnun kpɛnngbɛn’n ɔ timan “sika klofuɛ.” I sɔ’n kle kɛ ɔ fataman kɛ a fa sika nin aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n a fa cici ɔ ti. Sɛ a ti yalɛfuɛ-o, annzɛ aɲanbeunfuɛ-o, ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n yo ɔ cinnjin tra like kwlaa. (Mat. 6:33) I lɛ nun’n, ɔ fata kɛ a fa ɔ blɛ’n nin ɔ sa nun ninnge mun fa su Zoova, a fa nian ɔ awlofuɛ mun nin asɔnun’n nunfuɛ’m be lika. (Mat. 6:24; 1 Zan 2:​15-17) I sɔ’n ti’n, usa ɔ wun kɛ: ‘?Wafa sɛ yɛ n bu sika’n niɔn? ?Min ɲin yi like nga n le i’n? ?Annzɛ kusu sika nin aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n yɛ ɔ ti min cinnjin-ɔn?’—1 Tim. 6:​6, 17-19.

8. ?Wafa sɛ yɛ a kwla kle kɛ a “yo ninnge mun be nuan su sɛsɛ sa’n kwlaa nun” yɛ a ‘si ɔ awlɛn tra-ɔ’?

8 Ɔ fata kɛ a “yo ninnge mun be nuan su sɛsɛ sa’n kwlaa nun.” Yɛ ɔ fata kɛ a ‘si ɔ awlɛn tra.’ I wie yɛle kɛ ɔ fataman a yo sran m’ɔ di aliɛ tratra su-ɔ, annzɛ sran m’ɔ nɔn nzan tratra su-ɔ. Ɔ fata kɛ a wlawla ɔ wun kpa, yɛ a nian ɔ timuɛn’n nin ɔ akanza’n be lika. Yɛ maan wafa nga a yiyi ɔ ɲin su’n, ɔ kle kɛ a yo ninnge mun ngwlɛlɛ su. Nán yo ninnge mun kɛ mɛn’n nunfuɛ’m be sa. (Lik. 21:34; Zak. 4:4) Kɛ be klɔklɔ ɔ bɔbɔ’n, kle kɛ a ti wɛtɛɛfuɛ. Asa’n nán yo “nzanboɛfuɛ.” Yɛ ɔ fataman kɛ be kan ɔ ndɛ kɛ a ti sran m’ɔ nɔn nzan dan-ɔn. I lɛ nun’n, a kwla usa ɔ wun kɛ: ‘?Ninnge nga n yo be’n, be kle kɛ n yo ninnge mun be nuan su sɛsɛ, yɛ n si min awlɛn tra?’

9. ?Wafa sɛ yɛ a kwla kle kɛ a ti “akunndanfuɛ,” yɛ a ‘yoman ninnge mun sukusuku-ɔ’?

9 Ɔ fata kɛ a kle kɛ a ti “akunndanfuɛ.” Yɛle kɛ sa’n kwlaa nun’n, ɔ fata kɛ a bu ndɛ nga Biblu’n kan’n i akunndan. Kɛ sa kun ju’n, bu sa sɔ’n i su afɔtuɛ nga Biblu’n man’n i su akunndan kpa. Sɛ a yo sɔ’n, á wún sa sɔ’n i wlɛ kpa, kpɛkun á kwlá fá ajalɛ kpa. Asa’n ɔ fataman kɛ a yo sran m’ɔ fa ajalɛ kplukplu su-ɔ. Kɛ sa kun ju’n, kwlaa naan w’a fa ajalɛ’n, usausa nun kpa. (Ɲan. 18:13) I liɛ’n ajalɛ nga á fá be’n, bé yó Zoova liɛ su. Kpɛkun kle kɛ a ‘yoman ninnge mun sukusuku.’ Yɛle kɛ nán yo sran m’ɔ ti zaunzaun-ɔn. Asa’n yo ninnge mun dɔ su. Ɔ fata kɛ a yo sran mɔ be kwla lafi i su mɔ kɛ be kle i ajalɛ’n, ɔ fa su-ɔ. Sɛ a fa nzuɛn sɔ mun’n, sran’m bé bó ɔ dunman kpa. Siɛn’n maan e fa e ɲin e sie i like kun ekun mɔ Biblu’n se kɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be yo’n su. Yɛle kɛ sɛ be ti awlo kpɛn’n, ɔ fata kɛ be nian be awlo’n nunfuɛ’m be lika kpa.

NIAN Ɔ AWLOFUƐ’M BE LIKA KPA

10. ?Wafa sɛ yɛ sran kun kwla kle kɛ ɔ ‘si i bɔbɔ i awlobo’n i su nian kpa-ɔ’?

10 Sɛ a ti awlo kpɛn naan a kunndɛ kɛ á yó asɔnun kpɛnngbɛn’n, ɔ fata kɛ be bo ɔ awlofuɛ’m be dunman kpa wie. Ɔ fata kɛ a si ‘ɔ bɔbɔ ɔ awlobo’n i su nian kpa.’ I sɔ’n kle kɛ ɔ fata kɛ a kle kɛ a klo ɔ awlofuɛ mun naan a fa ajalɛ ng’ɔ yo be ye’n. I wie yɛle kɛ ɔ fata kɛ a fa ninnge kwlaa nga e yo be Ɲanmiɛn sulɛ’n nun’n, i nun ta naan ɔ awlofuɛ’m be nian su. ?Ngue ti yɛ i sɔ’n ti cinnjin-ɔn? Akoto Pɔlu seli kɛ: “?Sɛ sran kun simɛn i bɔbɔ i awlobo’n su nian’n, ɔ́ yó sɛ naan w’a kwla nian Ɲanmiɛn i asɔnun’n i lika?”—1 Tim. 3:5.

11-12. ?Ngue ti yɛ aniaan ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó asɔnun kpɛnngbɛn’n i mma’m be ayeliɛ’n ti cinnjin-ɔn? (An nian foto’n wie.)

11 Sɛ a le ba’n, ɔ fata kɛ a ‘fa ngwlɛlɛ sie ɔ mma mun.’ Kɛ á klé be like’n, maan be wun kɛ a klo be. Ba kanngan kwlaa klo aɔwi dilɛ nin ngowa kanlɛ. Sanngɛ sɛ a kle be like kpa’n, bé yó aɲinyiɛfuɛ, yɛ be ayeliɛ’n yó kpa. Asa’n ɔ fata kɛ a mian ɔ ɲin a uka ɔ mma mun naan be fa be wun mantan Zoova, be nanti i mmla’m be su, yɛ be wɔ be ɲrun naan be yo be batɛmun.

12 ‘Be kɛnmɛn i mma’m be ndɛ kɛ be yo sa sukusuku, annzɛ be ɲin su ti kekle.’ ?Sɛ aniaan kun m’ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn’n i wa kan m’ɔ o i bo wun’n ɔ yo sa tɛ dan wie’n, ɔ́ kwlá dí i junman sɔ’n ekun? Sɛ w’a kleman ba’n i like yɛ w’a tumɛn i fɔ kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa’n, ɔ su kwlá dimɛn i asɔnun kpɛnngbɛn junman’n kun.—An nian afuɛ 1996, Ɔktɔblu 15 Sasafuɛ Tranwlɛ’n blɔfuɛ nun liɛ’n, i bue 21, ndɛ kpɔlɛ 6-7 nun.

Siɛ’m be kle be mma’m be like naan b’a kwla di asɔnun’n nun junman wie mun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 11 nun.)


UKA ASƆNUN’N NUNFUƐ MUN

13. ?Wafa sɛ yɛ a kwla kle kɛ ‘ɔ like yolɛ yoman ya,’ naan a timan ‘sran mɔ i bɔbɔ i klun sa yolɛ’n yɛ ɔ lo i-ɔ’?

13 Kɛ aniaan yasua kun i nzuɛn’n ti kpa’n, asɔnun’n ɲan su ye dan. I wie yɛle kɛ aniaan nga ‘i like yolɛ yoman ya’n,’ ɔ miɛn i ɲin naan ɔ nin i wiengu’m b’a kwla tran klanman, yɛ ɔ ukɛ i wiengu mun naan be yo sɔ wie. Asa’n kɛ ɔ wiengu’m bé kán ndɛ’n, ɔ sie i su kpa tie. Kpɛkun ɔ miɛn i ɲin naan ɔ́ wún wafa nga be wun yo be’n i wlɛ. Wienun-ɔn, b’a sie wɔ asɔnun kpɛnngbɛn, yɛ a nin ɔ wiengu asɔnun kpɛnngbɛn’m be su yo aɲia kun. ?Sɛ ajalɛ nga asɔnun kpɛnngbɛn onga’m be fa’n ɔ timan ɔ liɛ su, naan sanngɛ ɔ fɔnman Ɲanmiɛn mmla wie fi’n, á súan ajalɛ nga be fali’n i bo? Aniaan ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó asɔnun kpɛnngbɛn’n, “nán maan ɔ yo sran mɔ i bɔbɔ i klun sa yolɛ’n yɛ ɔ lo i’n.” I sɔ’n kle kɛ ɔ timan sran mɔ i ndɛ liɛ ng’ɔ kan’n i su yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ ka-ɔ. Ɔ wun i wlɛ kɛ, kɛ afɔtuɛ manfuɛ’m be sɔnnin’n, yɛ like nga be waan bé yó’n, ɔ yo ye-ɔ. (Bob. 13:​8, 9; Ɲan. 15:22) Asa’n “nán maan ɔ yo ndɛnngan klofuɛ” annzɛ “sran m’ɔ fa ya ndɛndɛ’n.” I sɔ’n kle kɛ ɔ kanman ndɛ tɛtɛ klemɛn i wiengu mun, yɛ ɔ nin be kacikaciman be nuan. Sanngɛ ɔ yo i wiengu’m be cɛcɛ. Kɛ m’ɔ ‘klo anuansɛ’n’ ti’n, kannzɛ lika’n jran kekle bɔbɔ’n ɔ fa ajalɛ naan ɔ nin i wiengu’m be nuan w’a sɛ. (Zak. 3:​17, 18) Ɔ kan ndɛ wɛtɛɛ su kle i wiengu mun. Yɛ i sɔ’n yo maan be nga be tɛnndɛn i ɲrun bɔbɔ’n, be kwla gua be ya’n i ase.—Jɔl. 8:​1-3; Ɲan. 20:3; 25:15; Mat. 5:​23, 24.

14. ?Kɛ Biblu’n se kɛ ‘nán blɛ li yɛ w’a kaci Klisifuɛ’n,’ yɛ ɔ ‘su Ɲanmiɛn nanwlɛ su’n,’ i bo yɛle benin?

14 Aniaan ng’ɔ kunndɛ kɛ be sie i asɔnun kpɛnngbɛn’n, “nán maan ɔ yo sran mɔ blɛ li yɛ w’a kaci Klisifuɛ-ɔ.” Kannzɛ bɔbɔ aniaan kun su minndɛman afuɛ kpanngban naan b’a sie i asɔnun kpɛnngbɛn’n, sanngɛ maan ɔ yo sran mɔ w’a tin Ɲanmiɛn sulɛ’n nun-ɔn. Kwlaa naan b’a sie aniaan kun asɔnun kpɛnngbɛn’n, ɔ fata kɛ ɔ kle kɛ, kɛ Zezi sa’n, ɔ ti wun ase kanfuɛ naan ɔ trɛ i awlɛn minndɛ kɛ Zoova mɛn i junman. (Mat. 20:23; Fip. 2:​5-8) Asa’n ɔ fata kɛ ɔ kle kɛ ɔ “su Ɲanmiɛn nanwlɛ su.” Yɛle kɛ ɔ fata kɛ ɔ nian Zoova i mmla’m be su nanti, yɛ ɔ fa ajalɛ nga anuannzɛ’n kle’n su.—1 Tim. 4:15.

15. ?Ɔ fata kɛ san fii asɔnun kpɛnngbɛn’n yo sran m’ɔ si nzra nun ijɔ kpa-ɔ? An yiyi nun.

15 Biblu’n kle weiin kɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be “si like kle.” ?I sɔ’n kle kɛ ɔ fata kɛ san fii a yo sran m’ɔ si nzra nun ijɔ kpa-ɔ? Cɛcɛ. Nán asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwlaa yɛ be si nzra nun ijɔ kpa-ɔ. Sanngɛ kɛ bé bó jasin fɛ’n, annzɛ kɛ be kɔ aniaan’m be osu nianlɛ’n, ɔ fata kɛ be fa Biblu’n be kle be like kpa, yɛ be fa wla be fanngan. (An nian 1 Korɛntifuɛ Mun 12:​28, 29; Efɛzifuɛ Mun 4:11.) Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, sanngɛ ɔ fata kɛ a mian ɔ ɲin titi naan w’a si like kle kpa. ?Á yó sɛ naan w’a si like kle kpa?

16. ?Á yó sɛ naan w’a si like kle kpa? (An nian foto’n wie.)

16 Ɔ fata kɛ like nga a kle’n “ɔ taka ndɛ nanwlɛ’n su.” Sɛ ɔ waan á sí like kle kpa’n, ɔ fata kɛ ijɔlɛ nga a ijɔ nzra nun’n, ɔ nin afɔtuɛ nga a man sran mun’n, be taka Ɲanmiɛn ndɛ’n su. I sɔ’n ti’n, suan Biblu’n nin e fluwa’m be nun like kpa. (Ɲan. 15:28; 16:23; Tit. 1:9) Kɛ á súan like’n, fa ɔ ɲin sie i wafa nga e fluwa’m be yiyi Biblu’n nun ndɛ’m be nun’n be su kpa. I liɛ’n, á kwlá wún wafa nga a kwla kle asɔnun’n nunfuɛ’m be like naan b’a ɲan su ye’n. Asa’n kɛ á klé like’n, mian ɔ ɲin naan ndɛ nga a kan’n, ɔ wluwlu ɔ ndɛ tiefuɛ’m be wun naan be fa ajalɛ. Sɛ a usa asɔnun kpɛnngbɛn nga be sa w’a tɔ be junman dilɛ nun’n be ngwlɛlɛ afɛ’n, i sɔ’n úka ɔ kpa naan w’a si like kle. (1 Tim. 5:17) Ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be “wla” be niaan Klisifuɛ’m “be fanngan.” Sanngɛ ɔ ju wie’n, ɔ fata kɛ ‘be tu be fɔ.’ I kwlaa yoli-o, ɔ fata kɛ be yo sɔ amanniɛn su. Sɛ a ti wɛtɛɛfuɛ, a klo ɔ wiengu mun, yɛ a jran Ɲanmiɛn ndɛ’n su yɛ a kle like’n, á yó sran m’ɔ si like kle-ɔ. Afin sɛ a yo sɔ’n, á klé kɛ Zezi m’ɔ si like kle dan’n, i ajalɛ’n su yɛ a nian-ɔn.—Mat. 11:​28-30; 2 Tim. 2:24.

Asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ kun su nian asɔnun kpɛnngbɛn kun mɔ w’a tin Ɲanmiɛn sulɛ’n nun’n, i ajalɛ’n su naan ɔ́ fá Biblu’n úka aniaan mun. Ɔ jin niannun kun ɲrun, ɔ su nian wafa nga ɔ kwla ijɔ nzra nun’n. (An nian ndɛ kpɔlɛ 16 nun.)


MIAN Ɔ ƝIN TITI

17. (1) ?Ngue yɛ ɔ kwla uka asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ mun naan be sa sin w’a bubuman be-ɔ? (2) ?Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m bé nían sɛ be kwla sie aniaan kun i asɔnun kpɛnngbɛn’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ be ɲin kpa su-ɔ? (An nian kuku nga be flɛ i kɛ “ Asɔnun kpɛnngbɛn mun, nán an like yolɛ yo ya” nun.)

17 Kɛ asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ wie’m be wun ninnge fanunfanun ng’ɔ fata kɛ be yo be naan b’a kwla sie be asɔnun kpɛnngbɛn’n, be se be wun kɛ be liɛ’n be su kwlá yoman asɔnun kpɛnngbɛn le. Sanngɛ nán ɔ wla fi su kɛ Zoova nin i anuannzɛ’n be su seman ɔ le kɛ a yo ninnge mun kɛ fɔ nunman ɔ nun sa. (1 Piɛ. 2:21) Asa’n, Zoova i wawɛ’n yɛ ɔ́ úka ɔ naan w’a yo ninnge sɔ mun-ɔn. (Fip. 2:13) Ɔ maan sɛ nzuɛn trele wie o lɛ mɔ a kunndɛ kɛ á yí i nglo kpa trá laa’n, fa wlɛ i srɛlɛ’n nun. Kunndɛ nzuɛn sɔ’n i su like Biblu’n nin e fluwa’m be nun. Kpɛkun usa asɔnun kpɛnngbɛn kun i ngwlɛlɛ afɛ.

18. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’m be kwlaa be mian be ɲin be yo-ɔ?

18 Sɛ e ti asɔnun kpɛnngbɛn-o, annzɛ e timan asɔnun kpɛnngbɛn-o, maan e kwlaa e fa nzuɛn nga e kannin be ndɛ like suanlɛ nga nun’n. (Fip. 3:16) Sɛ a ti asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, mian ɔ ɲin titi naan b’a kwla sie wɔ asɔnun kpɛnngbɛn. Srɛ Zoova kɛ ɔ uka ɔ naan w’a kwla su i kpa naan kusu w’a kwla uka asɔnun’n i kpa w’a tra laa’n. (Eza. 64:8) É srɛ́ Zoova kɛ ɔ yra ɔ ɲin mɔ a mian naan b’a kwla sie ɔ asɔnun kpɛnngbɛn’n su.

JUE 101 Maan e bo yo kun e di junman