1. ?Wafa sɛ yɛ akoto Pɔlu buli asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ mun-ɔn?

 JUNMAN nga asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’m be di i asɔnun nun’n, ɔ ti cinnjin kpa. Akoto Pɔlu kleli kɛ ɔ bu junman nga aniaan sɔ’m be di’n i like dan. I wie yɛle kɛ, kɛ ɔ́ klɛ́ Klisifuɛ nga be o Filipu lɔ’n be fluwa’n, ɔ yoli asɔnun kpɛnngbɛn’m be like. Sanngɛ i wla w’a fiman asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ mun.—Fip. 1:1

2. ?Wafa sɛ yɛ aniaan bian Lui bu asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ junman m’ɔ di’n niɔn?

² Aniaan nga be ti asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, i gbanflɛn-o, i kpɛnngbɛn-o, junman nga be di i asɔnun’n nun ti’n be di aklunjɔɛ. I wie yɛle aniaan bian kun mɔ be flɛ i kɛ Divanin’n i liɛ’n. Kɛ ɔ ɲannin afuɛ 18, be sieli i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ. Aniaan bian kun mɔ be flɛ i Lui’n i liɛ’n, kɛ bé síe i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n nn ɔ le afuɛ 50 tra su. I fɛ m’ɔ yoli i’n ti’n ɔ seli kɛ: “Asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ junman mɔ n di’n, ɔ ti min cenjele like. Aniaan’m be kleli kɛ be klo min. Yɛ junman sɔ’n i dilɛ nun’n, n kusu n kwla kle kɛ n klo be wie.” Asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ kpanngban be wun yo be sɔ wie.

3. ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su-ɔ?

³ ?Sɛ be yoli ɔ batɛmun naan be nin-a sieman ɔ asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, a bu junman sɔ’n i dilɛ’n i akunndan? ?Ngue yɛ ɔ kwla uka ɔ naan w’a kunndɛ kɛ á dí junman sɔ’n wie-ɔ? ?Nzuɛn benin yɛ Biblu’n se kɛ ɔ fata kɛ be wun i Klisifuɛ kun i lika naan b’a sie i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ-ɔ? Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su. Sanngɛ maan e dun mmua kan junman nga asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’m be di’n i ndɛ.

 ?JUNMAN BENIN YƐ ASƆNUNFUƐ’M BE UKAFUƐ’M BE DI-Ɔ?

4. ?Junman benin yɛ asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’m be di-ɔ? (An nian foto’n wie.)

⁴ Asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, ɔ ti aniaan bian kun mɔ be yoli i batɛmun-ɔn. Yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kpɛli i naan ɔ uka asɔnun kpɛnngbɛn mun naan be di junman cinnjin wie mun asɔnun’n nun. Asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ wie’m be kle aniaan mun lika nga be kwla bo jasin fɛ’n. Wie’m be nian fluwa nga e fa bo jasin fɛ’n be su. Wie’m be liɛ’n, be uka asɔnun’n nunfuɛ mun naan b’a yo Ɲanmiɛn Sielɛ Sua’n i nun yɛinyɛin, annzɛ naan b’a siesie i nun ninnge nga be su saci’n be ye. Junman nga asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’m be di’n, i dan lika timan asɔnunfuɛ’m be like klelɛ. Sanngɛ be ti sran mɔ be klo Zoova-ɔ. Yɛ be mian be ɲin be fɛ i mmla’m be su. Asa’n be klo be niaan Klisifuɛ’m be kpa. (Mat. 22:​37-39) ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ fata kɛ aniaan bian kun yo naan b’a kwla sie i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ-ɔ?

5. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ aniaan bian kun yo naan b’a kwla sie i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ-ɔ?

⁵ Biblu’n kle e nzuɛn ng’ɔ fata kɛ be wun i aniaan bian kun i lika naan b’a kwla sie i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n. (1 Tim. 3:​8-10, 12, 13) Sɛ a kunndɛ kɛ á yó asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ naan á úka ɔ niaan mun’n, suan nzuɛn sɔ’m be su like. Kpɛkun mian ɔ ɲin naan fa nzuɛn sɔ mun. Sanngɛ ɔ fata kɛ a dun mmua yo like kun. Yɛle kɛ bu sa nga ti yɛ a kunndɛ kɛ á yó asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n i akunndan.

BU SA NGA TI YƐ A KUNNDƐ KƐ Á YÓ ASƆNUNFUƐ’M BE UKAFUƐ’N I AKUNNDAN

6. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ su ɔ bo naan w’a kunndɛ kɛ á úka ɔ niaan mun-ɔn? (Matie 20:28; An nian i bui’n su’n wie.)

⁶ Bu Zezi Klisi m’ɔ ti e ajalɛ klefuɛ’n i akunndan. Like kwlaa ng’ɔ yoli’n, ɔ yoli i Ɲanmiɛn nin sran’m be klolɛ’n ti. Klolɛ sɔ’n ti’n, ɔ dili junman kekle kpa. Yɛ ɔ yoli ninnge wie mɔ sran sunman be su kplinman su kɛ bé yó-ɔ. (An kanngan Matie 20:28 nun; Zan 13:​5, 14, 15) Sɛ klolɛ mɔ a klo Ɲanmiɛn nin sran’n i ti yɛ a klo kɛ á yó asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, Zoova yrá ɔ su. Yɛ ɔ́ úka ɔ naan w’a kwla yi nzuɛn wie’m be nglo naan b’a kwla sie ɔ asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ.—1 Kor. 16:14; 1 Piɛ. 5:5.

7. ?Sɛ dunman kunndɛlɛ ti yɛ aniaan kun kunndɛ kɛ ɔ́ yó asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, ngue ti yɛ i sɔ’n ti tɛ-ɔ?

⁷ Mɛn’n nun’n, be nga be fa be wun kle’n,  be yɛ sran’m be klo be-ɔ. Zoova i anuannzɛ’n nun liɛ’n, ɔ timan sɔ. Aniaan ng’ɔ klo i wiengu mun kɛ Zezi sa’n, ɔ yomɛn i wun dandan be su yɛ ɔ mianmianman be. Sɛ asɔnun’n nun’n, aniaan kun yo i wun dandan naan be sie i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, atrɛkpa’n ɔ su kplinman su kɛ ɔ́ dí junman kanngan wie m’ɔ fata kɛ ɔ di be naan b’a kwla nian Zoova i sran’m be lika’n. Afin ɔ kwla se i wun kɛ junman sɔ’m be nin i fataman. (Zan 10:12) Sran kwlaa nga i wun dandan yolɛ ti yɛ ɔ yo ninnge mun’n, Zoova su yrɛmɛn i su.—1 Kor. 10:24, 33; 13:4, 5.

8. ?Afɔtuɛ benin yɛ Zezi mɛnnin i akoto mun-ɔn?

⁸ Zezi i janvuɛ kpa mun bɔbɔ’n, wie liɛ’n akunndan nga be buli mɔ i ti yɛ be kunndɛli kɛ bé dí junman wie mun’n ɔ timan kpa. I wie yɛle akoto Zan nin akoto Zaki be liɛ’n. Be seli Zezi kɛ ɔ man be tranwlɛ kpa Ɲanmiɛn Sielɛ’n nun lɔ. Zezi w’a seman kɛ like kpa yɛ be kunndɛ-ɔ, naan i ti’n ɔ́ yó be mo. I kpa bɔbɔ’n, ɔ seli akoto 12 mun be kɛ: “Sran ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó amun nun sran dan’n, ɔ fata kɛ ɔ yo amun sufuɛ. Yɛ sran ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó amun su kpɛn’n, ɔ fata kɛ ɔ yo amun kwlaa amun kanga.” (Mar. 10:​35-37, 43, 44) Aniaan ng’ɔ bu akunndan kpa mɔ i wiengu’m be ukalɛ ti yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, aniaan’m bé ɲɛ́n i junman’n i su ye.—1 Tes. 2:8.

?NGUE YƐ Ɔ KWLA UKA Ɔ NAAN Ɔ NIAAN’M BE UKALƐ’N, W’A YO Ɔ CINNJIN KPA-Ɔ?

9. ?Ngue yɛ a kwla yo naan ɔ niaan’m be ukalɛ’n, w’a yo ɔ cinnjin-ɔn?

⁹ E si kɛ a klo Zoova yɛ a kunndɛ kɛ á úka ɔ niaan mun. Sanngɛ atrɛkpa’n junman nga asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’m be di’n timan ɔ cinnjin. ?Sɛ ɔ ti sɔ’n, á yó sɛ naan junman sɔ’n i dilɛ’n w’a yo ɔ cinnjin? I lɛ nun’n, a kwla bu ɔ niaan’m be ukalɛ’n i su aklunjɔɛ nga á dí’n i akunndan. Zezi seli kɛ: “Sɛ a cɛ sran like’n, ɔ klun jɔ kpa tra kɛ be cɛ wɔ like’n.” (Yol. 20:35) Zezi bɔbɔ dili ndɛ sɔ’n su. Kɛ m’ɔ ukɛli i wiengu mun’n ti’n, ɔ dili aklunjɔɛ. Ɔ kusu a kwla di aklunjɔɛ wie.

10. ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli kɛ ɔ klo i wiengu’m be ukalɛ-ɔ? (Marki 6:​31-34)

¹⁰ Maan e fa e ɲin e sie i like kun mɔ Zezi yoli m’ɔ kle kɛ ɔ klo i wiengu’m be ukalɛ’n i su. (An kanngan Marki 6:​31-34 nun.) Cɛn kun mɔ Zezi nin i akoto’m be fɛli kpa’n, be waan bé kɔ́ lika diin kun nun naan bé kó ló wunmiɛn. Sanngɛ sran kpanngban kpa be dunnin mmua be ɲrun, afin be kunndɛ Zezi kle be like. Ɔ kwla se kɛ ɔ nin i akoto’m “be leman blɛ kaan sa naan b’a di like” naan b’a fɛ. Annzɛ kusu ɔ kwla se kɛ ɔ́ kán ndɛ ba nɲɔn kun cɛ klé be naan i sin’n, ɔ́ kán be bo. Sanngɛ klolɛ m’ɔ klo be’n ti’n “ɔ kleli be like kpanngban.” Ɔ kleli be like lele ‘lika’n ɔli mmua.’ (Mar. 6:35) Nán kɛ ɔ fata kɛ ɔ yo sɔ ti yɛ ɔ yoli sɔ-ɔ. Sanngɛ “be yoli i annvɔ” ti yɛ ɔ yoli sɔ-ɔ. Klolɛ m’ɔ klo be’n i ti yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ klé be like-ɔ. Sran’m be ukalɛ’n mannin Zezi i aklunjɔɛ dan.

11. ?Ninnge trele benin mun yɛ Zezi yoli fa ukali sran mun-ɔn? (An nian desɛn’n wie.)

¹¹ Nán like ngunmin yɛ Zezi kleli sran mun-ɔn. Ɔ niannin be lika wie. I wie yɛle kɛ ɔ yoli abonuan sa naan sran sɔ’m b’a ɲan aliɛ. Kpɛkun ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be fa cɛcɛ be. (Mar. 6:41) I lɛ nun’n, Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun wafa nga be kwla uka be wiengu mun’n. Asa’n, i sɔ’n kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be ekun kɛ junman kɛ ngalɛ’n sa’n be dilɛ’n ti cinnjin. Junman kɛ ngalɛ’n sa’n be kusu yɛ asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’m be di-ɔ. Kɛ Zezi i akoto’m be ukɛli i mɔ be fali aliɛ’n be cɛcɛli sran mun, mɔ be kwlaa be dili yɛ ‘be ku yili’n’ aklunjɔɛ nga be dili’n, bu i akunndan kan nian. (Mar. 6:42) Nán cɛn kunngba cɛ yɛ Zezi kleli kɛ sa ng’ɔ o i wiengu’m be su’n, ɔ ti i cinnjin trɛ i bɔbɔ liɛ’n niɔn. Ɔ yoli sɔ lele naan w’a sɛ i sin ɲanmiɛn  su lɔ. (Mat. 4:23; 8:16) Kɛ Zezi kleli sran’m be like m’ɔ mannin be like nga be miɛn i wun’n, i sɔ’n mɛnnin i aklunjɔɛ dan. Ɔ kusu sɛ a mian ɔ ɲin yo asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ naan a uka ɔ wiengu mun’n, á dí aklunjɔɛ.

12. ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ aniaan kun bu i kɛ ɔ kwlá yoman like fi ukaman asɔnun’n nunfuɛ mun-ɔn?

¹² Sɛ ɔ yo ɔ kɛ a siman like fi yo naan w’a kwla uka sran mun’n, nán maan ɔ sa sin bubu ɔ. Ɔ nzuɛn kpa wie’m be o lɛ mɔ asɔnun nunfuɛ’m be kwla ɲan su ye-ɔ. Bu ndɛ nga Pɔlu kannin m’ɔ o 1 Korɛntifuɛ Mun 12:​12-30 nun’n i su akunndan. Kpɛkun srɛ Zoova kɛ ɔ uka ɔ naan a wun wafa nga a kwla fa ndɛ sɔ’n su’n. Pɔlu i ndɛ sɔ’n kle kɛ ɔ bɔbɔ nin aniaan onga mun amun ti cinnjin asɔnun’n nun. Sɛ dɔ nga su’n, a kwlá yoman asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, nán maan ɔ sa sin bubu ɔ. Sanngɛ yo ɔ liɛ nga a kwla yo naan w’a su Zoova naan w’a uka ɔ niaan mun’n. Nán srɛ kun wɔ. Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m bé mán ɔ junman’n, bé nían like nga a kwlɛ i yo’n su naan b’a man-ɔn.—Rɔm. 12:​4-8.

13. ?Nzuɛn ng’ɔ fata kɛ Klisifuɛ kun fa naan b’a sie i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, i su ndɛ benin yɛ ɔ fata kɛ e wun i wlɛ-ɔ?

¹³ Maan e kan like kun ekun mɔ i ti yɛ ɔ fata kɛ a mian ɔ ɲin yo asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n i ndɛ. Nzuɛn kunngunngun nga Biblu’n kan be ndɛ m’ɔ fata kɛ be wun i Klisifuɛ kun i lika naan b’a sie asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, be dan lika be ti cinnjin man Klisifuɛ’m be kwlaa. I wie yɛle kɛ ɔ fata kɛ Klisifuɛ’m be kwlaa be fa be wun mantan Zoova, be cɛ sran like yɛ be nzuɛn’n yo kpa. ?Like trele benin yɛ ɔ fata kɛ aniaan bian kun yo naan b’a sie i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ-ɔ?

?NGUE YƐ Á YÓ NAAN B’A SIE Ɔ ASƆNUNFUƐ’M BE UKAFUƐ-Ɔ?

14. ?Kɛ Biblu’n se kɛ sran kun “nin aɲinyiɛ fata’n,” i bo’n yɛle benin? (1 Tim. 3:​8-10, 12)

¹⁴ Maan e fa e ɲin e sie i 1 Timote 3:​8-10, 12 su. (An kanngan nun.) Ɔ kan nzuɛn wie m’ɔ fata kɛ be wun i aniaan kun lika naan b’a sie i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n be ndɛ. Ɔ fata kɛ asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n ‘ɔ yo sran m’ɔ nin aɲinyiɛ fata-ɔ.’ Yɛle kɛ ɔ yo sran mɔ be ɲin kwla yi i-ɔ annzɛ ɔ yo sran mɔ be bu i sran-ɔn. I sɔ’n kleman kɛ ɔ kwlá sriman le annzɛ ɔ kwlá yiman aɲinsuɛ le. (Aku. 3:​1, 4) Sanngɛ i sɔ’n kle kɛ ɔ fata kɛ ɔ miɛn i ɲin di junman nga be mɛn i’n i kpa. Sɛ a ti sran kun mɔ be kwla lafi i su’n, mɔ kɛ be mɛn i junman’n ɔ nian nun di i kpa’n, asɔnun nunfuɛ’m be ɲin yí wɔ.

15. ?Kɛ Biblu’n se kɛ nán maan sran kun ‘i nuan nun yo nɲɔnnɲɔn’n’ yɛ nán maan ɔ yo ‘sran mɔ i ɲin ti kpli m’ɔ klo lufle’n,’ i bo’n yɛle benin?

 ¹⁵ ‘Nán maan i nuan nun yo nɲɔnnɲɔn.’ Yɛle kɛ maan ɔ yo nanwlɛfuɛ, yɛ ɔ yo sran mɔ be kwla lafi i su-ɔ. Sɛ a se kɛ á yó like kun’n, yo like sɔ’n. Yɛ nán laka sran. (Ɲan. 3:32) Asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n ɔ timan ‘sran mɔ i ɲin ti kpli m’ɔ klo lufle’n.’ I sɔ’n kle kɛ sika ndɛ nun’n ɔ nin junman dilɛ nun’n, ɔ fata kɛ a di nanwlɛ. Nán kɛ a nin aniaan wie’m be afiɛn’n mantan’n ti’n, á bú be lufle naan á ɲán sika.

16. (1) ?Kɛ Biblu’n se kɛ ‘nán maan ɔ nɔn nzan ngboko’n,’ i bo’n yɛle benin? (2) ?Yɛ kɛ ɔ se kɛ maan i ‘akunndan’n yo sanwun’n,’ i bo’n yɛle benin?

¹⁶ Ɔ fataman kɛ ɔ yo sran m’ɔ “nɔn nzan ngboko.” Yɛle kɛ ɔ fataman kɛ ɔ nɔn nzan tratra su. Yɛ nán be kɛn i ndɛ se kɛ ɔ nɔn nzan dan. Asa’n maan i “akunndan’n yo sanwun.” Yɛle kɛ maan ɔ yo sran m’ɔ fa Zoova i mmla’m be su-ɔ. Kannzɛ bɔbɔ fɔ o i nun’n, ɔ nin Zoova be afiɛn mantan. Ɔ maan i wla gua ase fɔun.

17. ?Kɛ Biblu’n se kɛ maan be ‘sa be nian’n,’ i bo’n yɛle benin? (1 Timote 3:10; an nian foto’n wie.)

¹⁷ “Maan be dun mmua sa be nian.” I sɔ’n kle kɛ w’a dun mmua w’a kle kɛ, kɛ be man ɔ junman’n a di, naan be kwla lafi ɔ su. I sɔ’n ti’n, kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be man ɔ junman kun’n, niɛn i su afɔtuɛ nga be man’n su kpa annzɛ i su ajalɛ nga anuannzɛ’n kle’n su kpa. Like trele ng’ɔ fata kɛ a yo’n ɔ nin blɛ ng’ɔ fata kɛ a wie i yo’n, ɔ fata kɛ a si i. Sɛ a tu ɔ klun di junman kwlaa nga be man wɔ’n, aniaan’m bé síe i nzɔliɛ asɔnun’n nun. Yɛ bé wún kɛ a ti sran mɔ be kwla lafi i su-ɔ. I lɛ nun’n, asɔnun kpɛnngbɛn mun, nán amun sisi amun bo naan amun a kle aniaan yasua nga b’a yo be batɛmun’n be like. (An kanngan 1 Timote 3:10 nun.) ?Aniaan yasua nga b’a yo be batɛmun mɔ be le afuɛ blu m’ɔ́ fá jú afuɛ blu-nin-nnan’n, annzɛ be ti gbanflɛn kan’n, be nun wie’m be o amun asɔnun’n nun? ?Be mian be ɲin be suan Biblu’n nun like, yɛ be siesie be wun kpa naan b’a tran aɲia’m be bo? ?Be tɛ kosan’m be su aɲia’m be bo, yɛ be bo jasin fɛ’n titi? Sɛ ɔ ti sɔ’n, an man be junman wie m’ɔ traman be kpɛn’n. Kɛ amun yo sɔ’n, ɔ ti kɛ amun ‘su sa aniaan gbanflɛn sɔ’m be nian’ sa. I liɛ’n, kɛ bé mántan afuɛ 20, atrɛkpa’n bé kwlá síe be asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ.

18. ?Kɛ Biblu’n se kɛ ‘nán be wun sa tɛ fi i wun’n,’ i bo’n yɛle benin?

¹⁸ ‘Nán be wun sa tɛ fi i wun.’ Yɛle kɛ ɔ  yoman sa wie mɔ be kwla jran su be se kɛ ɔ yoli sa tɛ dan-ɔn. Ɔ ti su kɛ be kwla tɔn Klisifuɛ kun i suɛn. Zezi bɔbɔ’n be tɔnnin i suɛn. Yɛ ɔ seli kɛ bé wá tɔ́n i sɔnnzɔnfuɛ’m be suɛn wie. (Zan 15:20) Sanngɛ sɛ a mian ɔ ɲin naan ɔ nzuɛn’n yo kpa titi kɛ nga Zezi fa yoli sa’n, bé bó ɔ dunman kpa asɔnun’n nun.—Mat. 11:19.

19. ?Kɛ Biblu’n se kɛ ɔ fata kɛ aniaan kun i yi yo kunngba’n, i bo’n yɛle benin?

¹⁹ ‘Maan ɔ yo sran mɔ i yi’n ti kunngba-ɔ.’ Sɛ ɔ le bla’n, maan i yi’n yo kunngba kɛ nga Zoova fa siesieli’n sa. (Mat. 19:​3-9) Ɔ fataman kɛ ɔ kunndɛ bla sukusuku. (Ebr. 13:4) Sanngɛ nɛń i ngba-ɔ. Yɛle kɛ ɔ fata kɛ i ɲin tran i yi kunngba su, yɛ nán maan ɔ nin bla uflɛ be tra ndalie.—Zɔb. 31:1.

20. ?Wafa sɛ yɛ aniaan bian kun kwla kle kɛ ‘ɔ si i awlobo’n i su nian kpa-ɔ’?

²⁰ ‘Maan ɔ si i mma mun nin i awlobo’n be su nian kpa.’ Sɛ ɔ le bla nin ba’n, ɔ fata kɛ be lika nianlɛ’n ɔ yo i cinnjin kpa. Ɔ nin i awlofuɛ’m be su Ɲanmiɛn awlo lɔ titi. Yɛ ɔ nin be tinuntinun be bo jasin fɛ’n likawlɛ. Kpɛkun ɔ uka ba mun naan be bɔbɔ be yo naan be nin Zoova be afiɛn mantan kpa. (Efɛ. 6:4) Sɛ aniaan bian kun niɛn i awlobo’n i lika kpa’n, i sɔ’n kle kɛ ɔ kwla nian asɔnun’n i lika kpa wie.—An nian 1 Timote 3:5.

21. ?Sɛ dɔ nga su’n a nin-a yoman asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, ngue yɛ a kwla yo-ɔ?

²¹ Aniaan bian mun, sɛ dɔ nga su’n amun timan asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, é srɛ́ amun kɛ amun bu like suanlɛ nga i nun ndɛ’n i akunndan kpa. Yɛ amun fa wlɛ i srɛlɛ nun. An mian amun ɲin be suan nzuɛn ng’ɔ fata kɛ be wun be sran kun i lika naan b’a sie i asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n be su like. Yɛ amun mian amun ɲin be fa nzuɛn sɔ mun. Wafa nga amun klo Zoova nin amun niaan mun’n, amun bu i akunndan. (1 Piɛ. 4:​8, 10.) Sɛ an mian amun ɲin naan be sie amun asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n, an bɔbɔ amún wún kɛ aniaan’m be ukalɛ’n, ɔ man aklunjɔɛ dan. Maan Zoova yra amun ɲin mɔ amun mian naan b’a sie amun asɔnunfuɛ’m be ukafuɛ’n su.—Fip. 2:13.