1-2. (1) ?Blɛ mɔ Pɔlu klɛ́ lɛtri kó mán Klisifuɛ nga be o Zide lɔ’n, sa benin yɛ ɔ o be su-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ lɛtri sɔ’n i nun ndɛ’n wá úka be kpa-ɔ?

 AFUƐ 33 nun’n, kɛ Zezi wuli’n, sa sunman be tɔli Klisifuɛ nga be tran Zerizalɛmun nin Zide lɔ’n be su. Kɛ be kpɛli asɔnun ng’ɔ o Zerizalɛmun lɔ’n i ba’n, sran’m be kleli i nunfuɛ’m be ɲrɛnnɛn dan kpa. (Yol. 8:1) I sin’n kɛ afuɛ 20 sinnin’n, awe’n nin yalɛ’n ti’n be wunnin be ɲrun ekun. (Yol. 11:​27-30) Afuɛ 61 nun’n be ɲannin be ti kan, afin b’a kleman be yalɛ dan kun. Sanngɛ yalɛ nga bé wá klé be be ɲrun lɔ’n ɔ su yoman blɛblɛ. I nun mɔ be ɲannin be ti kan’n, Zoova maan akoto Pɔlu klɛli lɛtri ko mannin be. Lɛtri sɔ’n i nun ndɛ’n wá úka be naan b’a jran sa nga bé wá tɔ́ be su be ɲrun lɔ’n be ɲrun kekle.

² Ndɛ nga Pɔlu klɛli ko mannin Ebre mun’n wá úka be kpa blɛ sɔ’n nun. Afin fɔundi nga be di’n ɔ su cɛman. Pɔlu mannin be afɔtuɛ wie mun mɔ bé wá úka be naan b’a jran sa nga bé wá tɔ́ be su’n be ɲrun kekle. Blɛ sɔ’n nun’n, nn Zerizalɛmun i nunnunlɛ mɔ Zezi kɛnnin i ndɛ’n w’a mantan koko kpa. (Lik. 21:20) I yo, Pɔlu ɔ nin Klisifuɛ nga be tran Zide lɔ’n, be siman blɛ trele nga i nun yɛ sa sɔ’n jú’n. Sanngɛ kwlaa naan blɛ sɔ’n w’a ju’n, be kwla suan nzuɛn wie’m be nglo yilɛ naan b’a kwla jran kekle. Be wie yɛle Ɲanmiɛn sulafilɛ nin be awlɛn tralɛ.—Ebr. 10:25; 12:​1, 2.

3. ?Ngue ti yɛ lɛtri nga Pɔlu klɛli ko mannin Ebre mun’n ɔ ti e blɛ su Klisifuɛ’m be cinnjin-ɔn?

³ Ɲrɛnnɛn ng’ɔ́ wá tɔ́ e su’n, i dan trá ɲrɛnnɛn ng’ɔ tɔli Klisifuɛ  nga be ti Ebre’n be su’n. (Mat. 24:21; Ngl. 16:​14, 16) Ɔ maan, maan e fa e ɲin e sie i afɔtuɛ nga Zoova mannin be mɔ be kwla uka e wie’n be su.

“MAAN E MIAN E ƝIN E YO SRAN E WƆ E ƝRUN TITI”

4. ?Ngue yɛ ɔ kleli Zifu nga be kacili Klisifuɛ’n be yalɛ-ɔ? (An nian desɛn’n wie.)

⁴ Ɔ fata kɛ Zifu nga b’a kaci Klisifuɛ’n be mian be ɲin naan be yaci ninnge wie’m be yolɛ. Blɛ wie nun’n, Zifu mun yɛ Zoova kpali be naan be yo i liɛ klonglo-ɔ. Blɛ sɔ nun’n Zerizalɛmun ti lika cinnjin kpa kun. Afin lɔ yɛ famiɛn m’ɔ ti Zoova i ja nunfuɛ’n ɔ di i famiɛn’n niɔn. Kpɛkun be kwlaa nga be kunndɛ kɛ bé sú Ɲanmiɛn’n, Ɲanmiɛn sua ng’ɔ o Zerizalɛmun lɔ’n nun yɛ be kɔ-ɔ. Asa’n, Zifu’m be nanti Moizi mmla’n ɔ nin mmla kwlaa nga be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn’m be kle be’n be su. Moizi mmla’n ɔ nin ndɛ nga be kpɛnngbɛn’m be kan kle be’n ti’n, ɔ le aliɛ’n i su mmla, ɔ le klɛn wlalɛ’n i su mmla, kpɛkun ɔ le wafa ng’ɔ fata kɛ be nga be timan Zifu’n be nanti’n i su mmla wie. Yɛ kɛ Zezi wuli’n, Zoova w’a sɔman tɛ nga Zifu’m be yi i sua’n nun lɔ’n i nun kun. Ɔ maan kɛ ɔ ko yo naan Zifu nga be kacili Klisifuɛ’n b’a yaci ninnge sɔ’m be yolɛ’n, w’a yoman pɔpɔ w’a manman be. (Ebr. 10:​1, 4, 10) Klisifuɛ nga b’a tin Ɲanmiɛn sulɛ’n nun bɔbɔ kɛ Akoto Piɛli sa’n, w’a yoman pɔpɔ w’a manman be. (Yol. 10:​9-14; Gal. 2:​11-14) Kɛ mɔ Zifu nga be kacili Klisifuɛ’n be yoman ninnge mun kɛ laa’n sa kun’n ti’n, Zifu kpɛnngbɛn’m be kleli be yalɛ kpa.

5. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Klisifuɛ’m be nian be wun su i lika-ɔ?

⁵ Sran akpasua nɲɔn yɛ be kleli Klisifuɛ nga be o Zide lɔ’n be yalɛ-ɔ. Akpasua klikli’n yɛle Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn mun. Be fa be ɲin be ci Zifu nga b’a kaci Klisifuɛ’n, afin be suman Ɲanmiɛn kɛ be sa kun. Akpasua i nɲɔn su’n yɛle Klisifuɛ wie mɔ be o asɔnun’n nun’n. Be liɛ’n be jin be wiengu’m be wun kɛ be nanti Moizi mmla’n su titi. Atrɛkpa’n be  yoli sɔ naan Zifu kpɛnngbɛn’m b’a kleman be yalɛ. (Gal. 6:12) ?Ngue yɛ ɔ́ úka Klisifuɛ sɔ mun naan b’a ka nanwlɛ atin’n su-ɔ?

6. ?Ngue yɛ Pɔlu wlɛli i wiengu Klisifuɛ’m be fanngan kɛ be yo-ɔ? (Ebre Mun 5:14–6:1)

⁶ Lɛtri nga Pɔlu klɛli ko mannin Ebre mun’n i nun’n, ɔ wlali be fanngan kɛ be fa be ɲin be sie i Ɲanmiɛn i ndɛ’n i nun ninnge nga be bo ti kploun’n, be su kpa. (An kanngan Ebre Mun 5:14–6:1 nun.) Pɔlu fali Ɲanmiɛn ndɛ nga i bo bolɛ’n nun be klɛli i Ebre nun’n, fa kleli kɛ wafa nga Klisifuɛ’m be su Ɲanmiɛn’n, ɔ ti kpa tra wafa nga Zifu onga’m be su Ɲanmiɛn’n lelele. a Pɔlu wlɛli i wiengu Klisifuɛ’m be fanngan kɛ be si Ɲanmiɛn ndɛ’n i kpa. I liɛ’n, bé kwlá wún like nga sran’m be kle m’ɔ timan su’n i wlɛ kpɛkun bé kpálo be.

7. ?Ngue yɛ ɔ kle e yalɛ andɛ-ɔ?

⁷ Andɛ kusu’n, sran’m be kan ndɛ wie mun yɛ be yo ninnge wie mɔ be nin Ɲanmiɛn mmla’n be kɔman likawlɛ-ɔ. Sran wie’m be waan bian nin bla nna i su ndɛ nga Zoova i Lalofuɛ’m be kan’n, ɔ timan su naan be like yolɛ yo ya yɛ be klun yo wi. Kɛ lika cɛ́n m’ɔ́ sán’n nn wafa nga sran’m be bu akunndan’n ɔ nin Ɲanmiɛn liɛ’n, i afiɛn’n tí nun kɔ́. (Ɲan. 17:15) I sɔ’n ti’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e wun akunndan nga sran’m be bu m’ɔ timan su’n i wlɛ naan e kpalo be. I liɛ’n, e su yaciman e kpɔfuɛ’m be lɛ naan be yo naan e sa sin bubu e naan e yaci Zoova sulɛ.—Ebr. 13:9.

8. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a wɔ e ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun-ɔn?

⁸ Pɔlu seli Klisifuɛ nga be ti Ebre’m be kɛ be mian be ɲin be wɔ be ɲrun titi Ɲanmiɛn sulɛ’n nun. Ndɛ sɔ’n ti e liɛ wie andɛ. Sɛ e kunndɛ kɛ é kɔ́ e ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun’n, ɔ fata kɛ e si Ɲanmiɛn ndɛ’n i kpa naan e bu akunndan kunngba nga Zoova bu’n wie. Kannzɛ bɔbɔ y’a fa e wun y’a man Ɲanmiɛn naan b’a yo e batɛmun bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ e yo sɔ titi. Kannzɛ bɔbɔ e su Zoova w’a cɛ bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin e kanngan Biblu’n nun yɛ e suan nun like cɛn kwlakwla. (Jue. 1:2) Sɛ e suan Biblu’n nun like cɛn kwlakwla’n i sɔ’n yó maan é láfi Ɲanmiɛn su kpa. Nzuɛn sɔ’n yɛ Pɔlu seli Klisifuɛ nga be ti Ebre’n be kɛ ɔ fata kɛ be yi i nglo-ɔ.—Ebr. 11:​1, 6.

“E TI KƐ BE NGA BE LAFI ƝANMIƐN SU MƆ I SƆ’N TI’N BÉ KÁ NGUAN NUN’N BE SA”

9. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Klisifuɛ nga be ti Ebre’n be lafi Ɲanmiɛn su kpa-ɔ?

⁹ Sɛ Klisifuɛ nga be ti Ebre’n be kunndɛ kɛ bé ɲán be ti sa nga bé wá tɔ́ be su’n be nun’n, ɔ fata kɛ be lafi Ɲanmiɛn su. (Ebr. 10:​37-39) Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ, kɛ bé wá wún kɛ sonja’m b’a bo sin b’a yia Zerizalɛmun klɔ’n, ɔ fata kɛ be wanndi wɔ oka’m be su. Maan ɔ yo Klisifuɛ nga be tran Zerizalɛmun’n nin-o, annzɛ Klisifuɛ nga be tran Zerizalɛmun klɔ’n i nvɛnwunnvɛnwun mun-o, ndɛ sɔ’n ti be kwlaa be liɛ. (Lik. 21:​20-24) Laa’n, kɛ sonja’m be bo sin be yia klɔ kun’n, be kwlaa nga be tran klɔ sɔ’n i nvɛnwunnvɛnwun’n be wanndi be wlu klɔ’n nun, afin klɔ’n i talɛ’n kwla sasa be. Ɔ maan kɛ Zezi seli be kɛ be wanndi wɔ oka’m be su lɔ’n, ɔ kwla yo be kɛ nán ajalɛ kpa sa. I lɛ nun’n ɔ fata kɛ be lafi Ɲanmiɛn su kpa naan b’a kwla di ndɛ nga Zezi kannin’n su.

10. ?Ngue yɛ Ɲanmiɛn su mɔ Klisifuɛ’m be lafi’n ɔ́ úka be naan b’a yo-ɔ? (Ebre Mun 13:17)

¹⁰ Ɔ fata kɛ Klisifuɛ nga be ti Ebre’n be lafi aniaan nga Zezi kpali be naan be  dun asɔnun’n i ɲrun mmua’n be su. Aniaan sɔ mun yɛ atrɛkpa’n be kleli be wiengu Klisifuɛ mun wafa nga be kwla nanti ndɛ nga Zezi kannin’n su’n niɔn. (An kanngan Ebre Mun 13:17 nun.) Akoto Pɔlu seli i niaan’m be kɛ maan be “ɲin yi” be nga be kle be atin’n. Nán kɛ ɔ fata kɛ be ɲin yi be ti yɛ maan be yo sɔ-ɔ. Sanngɛ kɛ mɔ be lafi be su’n i ti yɛ maan be ɲin yi be-ɔ. I sɔ’n ti’n, blɛ mɔ ɲrɛnnɛn nin-a tɔman be su’n, yɛ ɔ fata kɛ be suan aniaan sɔ’m be su lafilɛ-ɔ. Sɛ blɛ mɔ kekle nunman be su’n be nanti ajalɛ nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be kle be’n i su’n ɔ́ yó pɔpɔ mán be blɛ klekle nun.

11. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Klisifuɛ’m be lafi Ɲanmiɛn su tankaan kpa andɛ-ɔ?

¹¹ Kɛ Klisifuɛ nga Pɔlu klɛli lɛtri ko mannin be’n sa’n e kusu ɔ fata kɛ e lafi Ɲanmiɛn su wie. Blɛ nga e o nun yɛ’n nun’n, sran’m be lafiman mɛn’n i awieliɛ’n i su ndɛ nga Biblu’n kan’n su. I kpa bɔbɔ’n e mɔ e lafi ndɛ sɔ’n su’n, sran’m be to e mma. (2 Piɛ. 3:​3, 4) Asa’n kannzɛ bɔbɔ Biblu’n kan sa sunman mɔ bé wá jú ɲrɛnnɛn dan’n nun’n be ndɛ’n, sanngɛ nɛ́n i ngba yɛ e si i-ɔ. Maan e lafi su kpa kɛ cɛn nga Zoova sieli naan ɔ́ fá núnnún mɛn tɛ kain nga’n ɔ su to fuanman. Asa’n ɔ fata kɛ e lafi su kpa kɛ blɛ sɔ’n nun’n Ɲanmiɛn nían e lika.—Aba. 2:3.

12. ?Ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a fin ɲrɛnnɛn dan’n nun y’a fite-ɔ?

¹² Ɔ fata kɛ e lafi “junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n” i su, afin i lika yɛ Zoova sin kle e atin-ɔn. (Mat. 24:45) Kɛ Klisifuɛ nga be ti Ebre’n be liɛ’n sa’n, atrɛkpa’n kɛ ɲrɛnnɛn dan’n wá bó i bo’n bé wá klé e ajalɛ wie m’ɔ fata kɛ e nanti su naan sa w’a ɲanman e-ɔ. Dɔ nga su yɛ ɔ fata kɛ e lafi be nga be dun e ɲrun mmua’n be su kpa-ɔ. Sɛ dɔ nga su’n e nantiman ajalɛ nga be kle e’n su’n, nán kɛ ɲrɛnnɛn dan’n wá bó i bo’n yɛ é kwlá yó sɔ-ɔ.

13. ?Ngue ti yɛ afɔtuɛ ng’ɔ o Ebre Mun 13:5 nun’n, ɔ yoli cinnjin mannin Klisifuɛ mun-ɔn?

¹³ Kɛ Ebre nga be ti Klisifuɛ’n bé mínndɛ blɛ mɔ bé kwlá fín Babilɔnin klɔ’n nun bé fíte’n, ɔ fata kɛ be ɲin tran Zoova i sulɛ’n su. Ɔ fataman kɛ be yo sika klofuɛ. (An kanngan Ebre Mun 13:5 nun.) Yalɛ’n ɔ nin awe’n, ɔ kleli be nun wie’m be yalɛ. (Ebr. 10:​32-34) Laa’n kɛ Ɲanmiɛn mɔ be su i ti’n be kleli be yalɛ’n, be jrannin kekle. Sanngɛ kɛ be wa dili yalɛ’n, atrɛkpa’n be nun wie’m be seli be wun kɛ sɛ be kunndɛ sika kpanngban’n i sɔ’n kwla yo be wun sa ye. Sanngɛ kannzɛ bɔbɔ be ɲan sika kpanngban sɛ’n, i sɔ’n su kwlá deman be ɲrɛnnɛn ng’ɔ́ wá tɔ́ be su’n i nun. (Zak. 5:3) I kpa bɔbɔ’n, sran ng’ɔ klo aɲanbeun ninnge mun’n, kɛ blɛ m’ɔ fata kɛ be wanndi’n wá jú’n, kɛ ɔ yo naan ɔ yaci i awlo’n ɔ nin ninnge kwlaa ng’ɔ le i’n naan ɔ wanndi’n, ɔ́ yó kekle mɛ́n i.

14. ?Sɛ e lafi Zoova su tankaan kpa’n wafa sɛ yɛ é bú aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n niɔn?

¹⁴ Sɛ e lafi su kpa kɛ ɔ cɛ kan Zoova wá núnnún mɛn tɛ kain nga’n, e su bumɛn i kɛ sika annzɛ aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n yɛ ɔ ti cinnjin-ɔn. Ɲrɛnnɛn dan’n nun’n, sika’n su kwlá deman sran fi. Biblu’n bɔbɔ se kɛ: “Bé wá gúa be sika’n i blo akpɔ’m be su.” Afin bé wá wún kɛ “be sika nin be sika ɔkwlɛ’n be su kwlá deman be Zoova i ya cɛn dan’n nun.” (Eze. 7:19) Ɔ fataman kɛ e fa sika kunndɛlɛ’n e cici e ti. Sanngɛ like nga e kwla yo naan y’a nian e bɔbɔ ɔ nin e awlofuɛ’m be lika, naan kusu y’a kwla su Zoova’n, i su yɛ ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie-ɔ. I sɔ yolɛ’n nun’n, nán e fa kalɛ ngbɛnngbɛn. Yɛ nán e fa e blɛ’n kwlaa e nian aɲanbeun ninnge nga e le be’n be lika. Asa ekun’n nán maan aɲanbeun ninnge nga e le be’n, be yo e cinnjin tratra su. (Mat. 6:​19, 24) Kɛ mɛn nga i awieliɛ’n  mántan koko’n, ɔ fata kɛ e kle sɛ é láfi Zoova su-o annzɛ sɛ é fá e wla é guɛ́ i aɲanbeun ninnge’m be su-o.

“Ɔ FATA KƐ E TRA E AWLƐN”

15. ?Ngue ti yɛ ɔ yoli cinnjin kpa mannin Klisifuɛ nga be ti Ebre’n be kɛ be tra be awlɛn-ɔn?

¹⁵ Ɔ fata kɛ Klisifuɛ nga be o Zide lɔ’n be tra be awlɛn Zoova i sulɛ’n nun. Afin sa kekle wie’m bé wá tɔ be su. (Ebr. 10:36) Kannzɛ bɔbɔ be kleli Klisifuɛ sɔ’m be nun wie’m be yalɛ’n, sanngɛ kɛ be nun sunman bé sɔ́ ndɛ nanwlɛ’n nun’n, nn yalɛ klelɛ sɔ’n w’a kan ase kan. Sanngɛ Pɔlu kpɛnnin be wla kɛ sa kekle uflɛ wie’m bé wá tɔ́ be su. Ɔ maan ɔ fata kɛ be buabua be wun, yɛ be fua kpa kɛ kannzɛ bɔbɔ be waan bé kún be’n, bé jrán kekle kɛ Zezi fa yoli’n sa. (Ebr. 12:4) Kɛ Zifu’m be wun i wlɛ kɛ sran kpanngban su kaci Klisifuɛ’n, i sɔ’n yo be ya. Ɔ maan be yo be like yaya. Kwlaa naan Pɔlu w’a kle ndɛ sɔ’n w’a blɛ be bɔbɔ’n, cɛn kun’n kɛ i bɔbɔ bó jasin fɛ Zerizalɛmun lɔ’n, sran be trɛli i kpɛkun be yoli i tɛtɛ kpa. I wie yɛle kɛ Zifu 40 tra su be seli kɛ ‘sɛ be nin-a kunman Pɔlu naan be di like annzɛ be nɔn nzue’n, maan sa ɲan be.’ (Yol. 22:22; 23:​12-14) Kannzɛ bɔbɔ bé kpɔ́ be annzɛ bé klé be yalɛ’n ɔ fata kɛ Klisifuɛ’m be yia be yo be aɲia mun, be bo jasin fɛ’n, yɛ be lafi Ɲanmiɛn su titi.

16. ?Yalɛ klelɛ’n i su ndɛ benin yɛ lɛtri nga Pɔlu klɛ ko mannin Ebre mun’n, ɔ uka e naan y’a wun i wlɛ-ɔ? (Ebre Mun 12:7)

¹⁶ ?Ngue yɛ ɔ́ úka Klisifuɛ nga be ti Ebre’n naan b’a jran yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle-ɔ? Pɔlu waan ɔ su uka Klisifuɛ sɔ mun naan be wun i wlɛ kɛ yalɛ nga be su kle be’n be kwla ɲan su ye. Ɔ yiyili nun kleli be kɛ, kɛ Ɲanmiɛn kplin su kɛ sa tɔ Klisifuɛ’m be su’n, ɔ kwla sin sa sɔ’n i lika kle be like. (An kanngan Ebre Mun 12:7 nun.) Sa sɔ’m be ti’n e kwla fa nzuɛn wie mun annzɛ e yi nzuɛn uflɛ wie’m be nglo i kpa e tra laa’n. Ɔ maan sɛ Klisifuɛ sɔ’m be fa be ɲin be sie i be yalɛ klelɛ’n i su ye nga bé ɲɛ́n i’n  su’n, be awlɛn tralɛ’n yó pɔpɔ mán be.—Ebr. 12:11.

17. ?Afɔtuɛ benin yɛ Pɔlu mannin Klisifuɛ mun naan b’a kwla jran yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle-ɔ?

¹⁷ Pɔlu wlali Ebre nga be ti Klisifuɛ’n be fanngan kɛ kɛ be kle be yalɛ’n maan be yo yakpafuɛ yɛ nán be sa sin bubu be. Sɛ Pɔlu kɛn i sɔ’n ndɛ’n kle be’n ɔ ti su. Afin i bɔbɔ’n kleli Klisifuɛ’m be yalɛ laa. Yɛ ɔ si like nga be kwla fa yo be’n. Asa’n ɔ si wafa nga be kwla jran ninnge sɔ’m be ɲrun kekle’n. Kɛ i bɔbɔ’n kacili Klisifuɛ’n ninnge fanunfanun be kleli i yalɛ. (2 Kor. 11:​23-25) Ɔ maan e kwla se kɛ Pɔlu si like ng’ɔ fata kɛ Klisifuɛ sɔ’m be yo naan b’a kwla jran kekle’n. Ɔ kpɛnnin be wla kɛ, kɛ sa’n tɔ be su’n, ɔ fataman kɛ be lafi be bɔbɔ be wun su. Sanngɛ maan be lafi Zoova su. I sɔ yɛ Pɔlu yoli naan w’a yo yakpafuɛ-ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ kwla seli kɛ: “Zoova ti min ukafuɛ. Ɔ maan srɛ kunman min.”—Ebr. 13:6.

18. ?Ngue yɛ Zoova wá yó mɔ sɛ e lafi su kpa’n é kwlá jrán yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle-ɔ?

¹⁸ Dɔ nga su bɔbɔ’n be kle e niaan wie’m be yalɛ. Wafa nga e kwla kle kɛ e klo e niaan sɔ mun’n, i kun yɛle kɛ maan e srɛ Zoova e man be. Yɛ wie liɛ’n e kwla man be ninnge wie mɔ be sa miɛn i wun’n. (Ebr. 10:33) Biblu’n bɔbɔ se weiin kɛ: “Sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ tú i klun ɔ́ sú Ɲanmiɛn naan ɔ nin Klisi Zezi bé nánti’n, bé klé i ɲrɛnnɛn wie.” (2 Tim. 3:12) I sɔ’n ti’n maan e kwlakwla e siesie e wun naan y’a kwla jran sa kekle nga bé wá tɔ́ e su e ɲrun lɔ’n be ɲrun kekle. Maan e fa e wla e gua Zoova su. Maan e lafi su kpa kɛ ɔ́ úka e naan y’a kwla jran sa kekle kwlaa nga bé wá tɔ́ e su e ɲrun lɔ’n be ɲrun kekle. Kɛ i blɛ’n wá jú’n, Zoova wá yí ɲrɛnnɛn kwlaa ng’ɔ o i sufuɛ’m be su’n.—2 Tes. 1:​7, 8.

19. ?Ninnge benin wie mun yɛ sɛ e yo be’n é kwlá síesíe e wun ka naan ɲrɛnnɛn dan’n w’a bo i bo-ɔ? (An nian desɛn’n wie.)

¹⁹ Lɛtri nga Pɔlu klɛli ko mannin Ebre mun’n, ɔ ukali Klisifuɛ klikli mun naan b’a kwla jran sa kekle nga bé wá tɔ́ be su be ɲrun lɔ’n be ɲrun kekle. Pɔlu wlali be fanngan kɛ be suan Ɲanmiɛn ndɛ’n i nun like kpa naan be si i nun ndɛ’n. Sɛ be yo sɔ’n bé wún ndɛ nga sran’m be kan m’ɔ timan su’n i wlɛ kpɛkun bé kpálo be. Afin ndɛ sɔ’m be kwla yo naan b’a yaci Ɲanmiɛn i su lafilɛ. Ɔ wlali be fanngan kɛ be lafi Ɲanmiɛn su kpa. I liɛ atin nga Zezi nin asɔnun kpɛnngbɛn’m bé klé be’n, be su sisiman be bo naan b’a nanti su. Asa’n ɔ kleli be kɛ sa nga be tɔ e su’n e Si Ɲanmiɛn kwla sin be lika kle e like. Sɛ i sɔ’n tran be klun’n, i sɔ’n úka be naan b’a kwla jran kekle. Maan e kusu e nanti ajalɛ sɔ’n su wie. Sɛ e yo sɔ’n é kwlá jrán kekle lele é jú i awieliɛ.—Ebr. 3:14.