Laa’n baba nin manmin be ti Katoliki. Sanngɛ kɛ be suannin Biblu’n nun like mɔ be wunnin kɛ Ɲanmiɛn i dunman’n yɛle Zoova’n, be kacili Zoova i Lalofuɛ. Baba m’ɔ ti ajuin difuɛ’n, ɔ yacili Zezi i waka sran sɛlɛ. Kpɛkun ɔ fɛli i blɛ’n siesieli e sua’n i ngua lɔ lika’n i ye naan ɔ yo kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ sua wie sa. Lɔ yɛ e boli aɲia’m be yolɛ bo Sɛn Zan Dɛli Mɔnte lɔ-ɔ. Klɔ sɔ’n o Filipinin lɔ klɔ dan kpafuɛ mɔ be flɛ i Maniyi’n i wun koko lɛ.

Be wuli min afuɛ 1952 nun. Baba nin manmin be kleli e nin min ɲrun kpɛnngbɛn yasua nnan nin bla nsan’n e Biblu’n nun like. Kɛ n yoli kaklaka kan’n, Baba wlali min fanngan kɛ n kanngan Biblu’n nun ndɛ tre kun nun cɛn kwlakwla. Yɛ ɔ nin min suannin e fluwa kpanngban be nun like. Ɔ ju wie’n Baba nin manmin be sike akpasua su nianfuɛ mun, nin Betɛli’n i janunfuɛ mun e awlo lɔ. Yalɛ nga e nin aniaan sɔ mun e kokoli’n, ɔ yoli e fɛ kpa, yɛ ɔ wlali e fanngan. Ɔ maan e kwlaa e fuali kɛ Zoova i sulɛ’n yó e cinnjin trá like kwlaa.

Aja like nga baba nin manmin be mannin min’n yɛle be Ɲanmiɛn sulɛ’n. Kɛ min manmin tɔli tukpacɛ m’ɔ wuli’n, e nin min baba e boli atin bolɛ junman’n i dilɛ bo afuɛ 1971 nun. Sanngɛ afuɛ 1973 nun’n min baba wa wuli. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn n le afuɛ 20. Kɛ baba nin manmin be wuli’n, ɔ yoli min kɛ m’an ka min ngunmin sa. Sanngɛ ndɛ nga Biblu’n kan mɔ e wla o su’n ti’n, ‘n jrannin kekle kpa, yɛ min akunndan’n w’a yoman nɲɔnnɲɔn.’ Ɔ maan min wla w’a boman min wun w’a tratraman su, yɛ e nin Zoova e afiɛn mantannin titi. (Ebr. 6:19) Kɛ min si wuli’n, w’a cɛman, n kacili ngunmin atin bofuɛ. Kpɛkun be fa min ɔli Palawan asa’n su lɔ klɔ nga be flɛ i Korɔn m’ɔ o nzue afiɛn lɔ’n su.

Kɛ ń kɔ́ Korɔn lɔ’n nn n le afuɛ 21. Kɛ mɔ blɔfuɛ klɔ yɛ n trannin’n ti’n, kɛ n juli klɔ kaan sɔ’n su mɔ n wunnin kɛ kolan ndɛ’n nin nzue ndɛ’n nin loto ndɛ’n be ti kekle lɔ’n, ɔ boli min nuan dan. Kannzɛ  aniaan nɲɔn kun be o lɔ’n, sanngɛ atin bofuɛ uflɛ nunman lɔ. Ɔ maan ɔ ju wie’n min ngunmin yɛ n bo jasin fɛ’n niɔn. I bo bolɛ nun’n, min wla loli min niaan nin min janvuɛ’m be kpa. Blɛ sunman’n, kɔnguɛ’n n nian nzraama mun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn ń sún. Ɔ yoli min kɛ n yaci min junman’n i dilɛ naan n sa min sin sa.

Blɛ sɔ’n nun m’ɔ yoli min kɛ min ngunmin yɛ n o sa’n, n tuli min klun n srɛli Zoova. Yɛ n buli ndɛ wie mɔ be wla fanngan mɔ n kanngannin be nun Biblu’n nin e fluwa’m be nun’n be su akunndan. Ɔ ju wie’n n buli ndɛ ng’ɔ o Jue Mun 19:14 nun’n i su akunndan. Ndɛ sɔ’n ukali min naan m’an wun i wlɛ kɛ sɛ n bu ninnge nga be jɔ Zoova klun’n be akunndan’n, ɔ́ yó ‘min Yɔbuɛ nin min Ti Kpɔfuɛ.’ I wie yɛle kɛ ɔ fata kɛ n bu ninnge nga Ɲanmiɛn yoli be’n ɔ nin i nzuɛn’n be akunndan. Fluwa Sasafuɛ Tranwlɛ’n kun a m’ɔ kle kɛ nán e ngunmin yɛ e o’n i nun ndɛ’n ukali min kpa. N kanngannin nun n flannin nun. Blɛ sɔ’n nun’n ɔ ti kɛ e nin Zoova yɛ e o sa. Ɔ maan n kwla kannin min klun ndɛ n kleli i, n suannin Biblu’n nun like, yɛ n buli i nun ndɛ’n i su akunndan.

Kɛ n juli Korɔn lɔ’n, w’a cɛman, be sieli min asɔnun kpɛnngbɛn. Kɛ mɔ blɛ sɔ’n nun’n n kunngba yɛ n ti asɔnun kpɛnngbɛn’n ti’n, min ngunmin yɛ n tinngɛ Ɲanmiɛn junman dilɛ suklu’n, nin junman dilɛ aɲia’n, nin Asɔnun’n i fluwa nun like suanlɛ’n, ɔ nin Sasafuɛ Tranwlɛ’n i nun like suanlɛ’n niɔn. Asa’n n ijɔ nzra nun lemɔcuɛ kwlakwla. Kɛ ɔ yoli sɔ’n w’a yoman min kun kɛ min ngunmin yɛ n o-ɔ!

Nanwlɛ, jasin fɛ nga e boli i Korɔn lɔ’n ɔ bali nvlɛ kpa. Yɛle kɛ be wa yoli be nga e kle be Biblu’n nun like’n be nun wie’m be batɛmun. Sanngɛ ninnge wie’m be yolɛ’n w’a yoman pɔpɔ. Ɔ ju wie’n n nanti nglɛmun lele mindi su naan m’an ju min jasin bowlɛ’n nun lɔ. Kɛ n ko ju lɔ kusu’n, n siman lika nga ń lá’n. Asa’n nzue sin yia e jasin bowlɛ’n i lika wie mun. Kpɛ sunman’n n fu alie nun yɛ n kɔ lɔ-ɔ. Wie liɛ’n kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn jenvie’n boman aɔwi, kusu n siman nzue wɛ. Sa kwlaa sɔ’m be nun’n, Zoova sasali min yɛ ɔ suannin min bo. Kɛ ɔ ɔli i ɲrun’n, n ma wunnin i wlɛ kɛ Zoova su uka min naan m’an di junman uflɛ ng’ɔ́ wá mán min’n.

Afuɛ 1978 nun’n, be fali min ɔli Papuazi Nuvɛli Gine lɔ. Nvle sɔ’n o Ɔstrali i nglo lɔ lika’n nun. Lɔ ­lika’n ti okaoka, yɛ i dan nun’n ti kɛ Ɛsipaɲin sa. Sran miliɔn nsan yɛ be tran lɔ-ɔ. Sanngɛ be kan aniɛn fanunfanun lele 800 tra su. I sɔ’n boli min nuan dan. Sanngɛ ng’ɔ ti kpa’n yɛle kɛ sran’m be dan lika be kan Melanezi lɔ Pijinin aniɛn’n. Aniɛn sɔ’n i dunman nga sran’m be dan lika be si i’n yɛle Tɔku Pisinin.

Be fali min ɔli Pɔɔ-Morɛsibi lɔ, asɔnun kun mɔ be yo be aɲia mun Angle nun’n i nun. Sanngɛ m’an cɛman lɔ. Be fali min ɔli asɔnun kun mɔ be yo aɲia mun Tɔku Pisinin nun’n i nun. Kɛ n juli lɔ’n aniaan’m be kleli min aniɛn sɔ’n i kanlɛ. Like nga aniaan’m be kle min’n n nian su n bo jasin fɛ’n. Ɔ maan n kwla suannin aniɛn’n i ndɛndɛ kpa. W’a cɛman, n kwla ijɔli nzra nun Tɔku Pisinin aniɛn’n nun. Kɛ n juli Papuazi Nuvɛli Gine lɔ’n, w’a diman afuɛ kun naan b’a sie min akpasua sunianfuɛ, yɛ asɔnun nga be yo be aɲia mun Tɔku Pisinin nun’n be yɛ ɔ fata kɛ n nian be lika-ɔ. Nanwlɛ, i sɔ’n boli min nuan dan.

 Kɛ mɔ asɔnun’m be afiɛn ti nun dan’n ti’n, n tuli ajalɛ n ɔli lika kpanngban nun, yɛ ɔ fata kɛ n siesie akpasua kun aɲia kpanngban. Uflɛ nun’n, min ɲrun yoli min koun kan. Afin n o nvle uflɛ nun. Asa’n be kan aniɛn uflɛ, yɛ wafa nga be yo ninnge mun’n ɔ nin kan n fin lɔ liɛ’n timan kun. Asa ekun’n n kwlá faman loto n kɔman lika, afin ­lika’n ti okaoka ngunmin. Ɔ maan lemɔcuɛ kwlaa kɛ ń tú ajalɛ’n, aviɔn yɛ n fa-ɔ. Ɔ ju wie’n n ngunmin n fu aviɔn kanngan sɛkɛsɛkɛ wie’m be nun. Kɛ n fu aviɔn sɔ’m be nun’n, min klun titi min kɛ blɛ mɔ n fa alie n kɔ likalika’m be nun’n sa.

Be nga be le telefɔnun lɔ’n b’a sɔnman. Ɔ maan lɛtri yɛ n klɛ n ko man asɔnun mun-ɔn. Blɛ sunman’n kɛ ń jú asɔnun sɔ’m be nun’n, nn lɛtri’m be nin-a junman lɔ. Kɛ ɔ ko yo naan m’an wun aniaan mun’n n usausa lɔfuɛ mun. Sanngɛ kɛ n wun be’n be sɔ min nun klanman dan ti’n, n wla fi fɛlɛ nga n fɛli’n su. Zoova suannin min bo sa sunman nun. I ti’n e nin i e afiɛn mantannin kpa.

Kpɛ klikli nga n ɔli aɲia’n i bo Bugɛnvili lɔ’n, bian kun nin i yi be bali min like yolɛ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn srilɛ o be nuan. Be usali min kɛ: “?Ɔ wla te kpɛn e su?” N si kɛ i nun mɔ n ɔli Pɔɔ-Morɛsibi lɔ’n, n boli jasin fɛ’n n kleli be. N boli be Biblu’n nun like klelɛ bo bɔbɔ kwlaa naan m’an fa be m’an wlɛ i aniaan kun sa nun. Yɛ siɛn’n b’a yo be batɛmun. Afuɛ nsan nga n dili i Papuazi Nuvɛli Gine lɔ’n wafa nga Zoova yrali min su’n, i kun yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

Kwlaa naan m’an jaso Koriɔn lɔ afuɛ 1978 nun’n, n wunnin aniaan bla klanman kpa kun m’ɔ tu i klun uka sran mun’n. Be flɛ i kɛ Adɛli. Ɔ ti atin bofuɛ, kusu nn ɔ le ba nɲɔn, Samiɛli nin Sɛɛle. Asa’n i kunngba’n nian i nin oke’n i lika. Afuɛ 1981 Mɛ anglo’n nun’n, n sali min sin Filipinin lɔ naan m’an ko jɛ i. Kɛ e jali’n e dili titi atin bolɛ junman’n likawlɛ, yɛ e nɲɔn’n e niannin ba’m be lika.

Afuɛ 1983 nun’n be seli min kɛ n yo ngunmin atin bofuɛ ekun Palawan asa’n su lɔ lika kun mɔ be flɛ i Linapakan’n su. Kusu nn n le awlobo. Ɔ maan e nin min awlofuɛ’m be kwlaa e ɔli lika sɔ mɔ Zoova i Lalofuɛ fi nunman lɔ’n nun. Kɛ e juli lɔ’n w’a diman afuɛ kun yɛ Adɛli i nin’n wuli-ɔ. Sanngɛ y’a yaciman jasin fɛ’n i bolɛ, yɛ i sɔ’n ukali e naan e wla w’a gua ase kan. Be nga e boli be Biblu’n nun like klelɛ bo’n be nun kpanngban be kunndɛli kɛ bé trán aɲia’m be bo wie. I sɔ’n ti’n e kunndɛli kɛ é ɲán Ɲanmiɛn sulɛ sua kaan kun. Ɔ maan e bɔbɔ e kplannin kun. Kɛ e juli lɔ m’ɔ dili afuɛ nsan cɛ’n, sran 110 be trannin e Wla Kpɛnlɛ aɲia’n i bo. Kɛ e jasoli lɔ’n be yoli sran sɔ’m be nun sunman be batɛmun.

Afuɛ 1986 nun’n be fali min ɔli Kuliɔn lɔ. Kokowefuɛ’m be sɔnnin lɔ kpa. I sin’n Adɛli kacili ngunmin atin bofuɛ wie. I bo bolɛ nun’n, kɛ ɔ ko yo naan y’a bo jasin fɛ’n y’a kle sran sɔ mɔ kokowe’n w’a saci be’n, w’a yoman pɔpɔ. Sanngɛ aniaan nga be o lɔ’n be seli e kɛ be yoli kokowefuɛ sɔ’m be ayre naan be tukpacɛ’n ɔ kwlá saman kun. Be nun wie mun bɔbɔ be tran aɲia’m be bo aniaan bla kun i awlo lɔ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n e kwla boli jasin fɛ’n e kleli sran sɔ mun. Kɛ e kan Biblu’n nun ndɛ’n e kle sran sɔ mɔ be bu i kɛ Ɲanmiɛn nin sran’m b’a yi be blo’n i sɔ’n yo e fɛ kpa. Be wunnin kɛ cɛn wie lele’n tukpacɛ wie fi sa su tranman be wun kun. I sɔ’n  mannin be aklunjɔɛ. Yɛ e kusu e dili aklunjɔɛ wie.​—Lik. 5:​12, 13.

?Ngue yɛ ɔ ukali e mma mun naan b’a wun be wun fɛ Kuliɔn lɔ-ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan b’a tra janvuɛ kpa’n, e yiali aniaan bla kanngan nɲɔn mɔ be fin Korɔn lɔ’n e awlo lɔ. Samiɛli nin Sɛɛle be ukali sran wie mun naan b’a si ndɛ nanwlɛ’n. Be kleli ba kanngan’m be Biblu’n nun like. Yɛ e nin Adɛli e kleli ba kanngan sɔ’m be si nin be nin’m be like. Blɛ wie nun bɔbɔ’n e kleli awlobo blu nin kun be nunfuɛ’m be Biblu’n nun like. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n be nga e kle be Biblu’n nun like mɔ be kɔ be ɲrun’n be wa sɔnnin dan ti’n, e kacili asɔnun bo kun.

I bo bolɛ nun’n, n kunngba yɛ n ti asɔnun kpɛnngbɛn-ɔn. Ɔ maan betɛli’n seli min kɛ lemɔcuɛ kwlaa nun’n, n tinngɛ aɲia’n n man jasin bofuɛ mɔcuɛ nga be o Kuliɔn lɛ’n, naan i sin’n n yo i kunngba’n n man jasin bofuɛ ngwlan mɔ be o klɔ nga be flɛ i Marili’n su’n. Kɛ be fa alie Kuliɔn lɛ mɔ bé fá jú Marili’n be di dɔ nsan. Kɛ e ko wie aɲia’m be yo’n, e nin min awlobo’n e nanti sin okaoka lika kun nun, e ko kle sran wie’m be Biblu’n nun like klɔ kun mɔ be flɛ i Alsi’n su. E di dɔ kpanngban naan y’a ju lɔ.

Sran kpanngban be fali ndɛ nanwlɛ’n su Marili nin Alsi lɔ. Ɔ maan e kplannin Ɲanmiɛn sulɛ sua lika nɲɔn sɔ’m be nun. Kɛ Linapakan lɔ sa’n, aniaan mun nin be nga ndɛ nanwlɛ’n lo be’n, be yɛ be mannin sua’n i wun ninnge’m be dan lika-ɔ. Asa’n be yɛ be dili junman’n i dan lika-ɔ. Ɲanmiɛn sulɛ sua ng’ɔ o Marili lɔ liɛ’n sran 200 be kwla yia lɔ, yɛ be kwla trɛ nun. Ɔ maan e yoli e aɲia dandan mun lɔ.

Afuɛ 1993 nun’n, kɛ ba’m be yoli kaklaka’n, e nin Adɛli e wa boli akpasua su nianlɛ junman’n i dilɛ bo Filipinin lɔ. Afuɛ 2000 nun’n n trannin anuannzɛ’n i suklu kun b bo. Be kleli min like naan n kaci suklu sɔ’n i like klefuɛ’m be nun kun. N seli min wun kɛ n su kwlá diman junman sɔ’n, sanngɛ Adɛli wlali min fanngan titi. Ɔ seli min kɛ Zoova wá mán min wunmiɛn naan m’an kwla di junman uflɛ sɔ’n. (Fip. 4:13) Nán ngbɛn ti yɛ Adɛli kannin sɔ-ɔ. Afin i  bɔbɔ wunnin kɛ kannzɛ tukpacɛ’n kle i yalɛ’n, sanngɛ ɔ kwla dili i junman’n.

Afuɛ 2006 nun’n kɛ ń dí junman uflɛ sɔ’n, tukpacɛ nga be flɛ i Parkisɔnun’n ɔ yoli Adɛli. I sɔ’n boli e wla dan. N seli Adɛli kɛ ń má yáci junman’n i dilɛ naan m’an kwla niɛn i lika. Sanngɛ ɔ seli min kɛ: “Yaci, kunndɛ dɔɔtrɔfuɛ kun m’ɔ kwla uka min’n. N si kɛ Zoova wá úka e naan y’a kwla di e junman’n titi.” Ɔ dili Zoova i junman’n lele afuɛ nsiɛn ekun, w’a planman cɛn kun sa le. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun m’ɔ kwlaman nanti kun’n, bubuwafuɛ’m be bia’n nun yɛ ɔ tran bo jasin fɛ’n niɔn. Kɛ ɔ kwlá ijɔman kpa kun’n, ɔ kan ndɛ kpo kun annzɛ kpo nɲɔn fa tɛ kosan’m be su aɲia’n i bo. Aniaan kpanngban be klɛli Adɛli i fluwa be yoli i mo, i awlɛn m’ɔ tra’n ti. Be yoli sɔ lele naan w’a wu afuɛ 2013 nun. E nin min yi kpa sɔ’n e trannin afuɛ 30. Kɛ ɔ wuli’n, min wla boli min wun, yɛ ɔ yoli min ekun kɛ min ngunmin yɛ n o sa.

Adɛli kunndɛli kɛ n di min junman’n titi. I sɔ kusu yɛ n yoli-ɔ. N fali min wun n wlali junman’n i dilɛ nun kpa, yɛ i sɔ’n yoli maan n wla fili min wun kan. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 2014 m’ɔ́ fá jú afuɛ 2017 nun’n be seli min kɛ n ko nian asɔnun nga be yo be aɲia mun Tagalɔgu aniɛn’n nun’n be lika nvle wie’m be nun. Nvle sɔ’m be nun’n, be manman aniaan’m be atin kɛ be su Zoova. I sin’n n ko niannin asɔnun nga be yo be aɲia mun aniɛn kunngba sɔ’n nun mɔ be o Taiwanin, nin Etazinin, ɔ nin Kanada lɔ’n be lika. Afuɛ 2019 nun’n, n kleli aniaan nga be dili Ɲanmiɛn Sielɛ’n i Jasin Bofuɛ’m be Suklu’n be like Ɛndi nin Tailandi lɔ. Be yoli suklu sɔ’n i Angle’n nun. Junman kwlaa sɔ’m be dilɛ’n yoli min fɛ kpa. N wun kɛ, kɛ n fa min wun n wla Zoova i junman’n i dilɛ nun mlɔnmlɔn’n, n di aklunjɔɛ dan.

Kɛ be man min junman uflɛ kun’n n yo maan e nin aniaan mun e afiɛn mantan kpa. Ɔ maan kɛ ɔ yo naan n yaci be n wɔ lika uflɛ’n ɔ timan pɔpɔ. Blɛ kɛ ngalɛ’n sa’m be nun’n, n wunnin kɛ ɔ fata kɛ n fa min wun n wla Zoova sa nun mlɔnmlɔn. Yɛ n wunnin kɛ Zoova suannin min bo titi. I sɔ’n ti’n kɛ min su sa’n kaci’n, n sɔ nun. Kɛ é sé yɛ’n, n ti ngunmin atin bofuɛ Filipinin lɔ. N di aklunjɔɛ asɔnun uflɛ nga n o nun’n nun. Aniaan’m be suan min bo yɛ be nian min lika. Asa’n kɛ n wun kɛ Samiɛli nin Sɛɛle be lafi Zoova su kpa kɛ be nin sa’n i sɔ’n yo min fɛ kpa.​—3 Zan 4.

Nanwlɛ, sa kekle sunman be tɔli min su. I wie yɛle kɛ, tukpacɛ tɛ wie kleli min yi’n i yalɛ lele ɔ fa wuli. Asa’n min su sa’n kacili kpɛ sunman. Sanngɛ n wunnin kɛ Zoova “nin e nun wie fi nunman mmua.” (Yol. 17:27) Zoova i sa’n “timan tika.” Ɔ maan i sufuɛ nga be o lika mmuammua kpa’n be nun bɔbɔ’n ɔ nian be lika, yɛ ɔ suan be bo. (Eza. 59:1) Zoova ti min Yɔbuɛ, w’a yaciman min le. Yɛ i sɔ’n yo min fɛ kpa. M’an kaman min ngunmin le.