Sran wie’m be ci lika wie mɔ be ti klanman kpa’n be foto be sie i fluwa wie’m be nun. Kpɛkun, be wla sran’m be fanngan kɛ be ko lo wunmiɛn lɔ. I liɛ’n, bé yáci mɛn’n nun awlabɔɛ sa’m be ti kokolɛ. Be nga be le i wun alaje’n, be kɔ lika sɔ’m be nun lɔ sakpa. Sanngɛ kɛ be sa be sin’n, be wun kɛ like fi w’a kaciman. Ninnge’n kwlaa be o be osu’n nun kɛ laa’n sa.

Sanngɛ, sɛ cɛn wie lele asiɛ wunmuan’n kaci lika klanman’n, ɔ́ yó e fɛ dan. ?Yɛ ɔ kwla kaci sɔ sakpa? ?Sɛ e bu i sɔ akunndan’n, nn laliɛ yɛ e su cɛn-ɔn?

Kɛ ɔ fɛ i lalafuɛ nun’n, sran’m be bu lika klanman nun tranlɛ’n i akunndan. Sran wie’m be liɛ’n, kɛ be kanngannin Biblu’n nun mɔ be wunnin kɛ Ɲanmiɛn “dili fie Edɛni wia afiliɛ lɔ lika’n” nun’n, yɛ be kunndɛli kɛ bé trán lika kɛ ngalɛ sa’n i nun wie-ɔ. ?Ngue ti-ɔ? Afin Biblu’n waan: “Anannganman Nyanmiɛn yoli maan waka nga be wun be-ɔ, be ko klo be’n, bɔ kusu be mma’m be yo fɛ’n, be fifili lɔ.” Nanwlɛ, lika sɔ’n i nun lɔ yo fɛ kpa. Like ng’ɔ yo ɲɛnmɛn dan’n yɛle kɛ “nguan waka’n, ɔ [...] o fie’n i afiɛn.”—Bo Bolɛ 2:8, 9.

Mɛn’n i Bo Bolɛ fluwa’n se ekun kɛ nzue kun kpacikpaci sama nnan. Yɛ be sonji sin fie’n nun. I sama nnan sɔ’n, andɛ sran’m be si be nun nɲɔn. Be yɛle Idekɛli (be flɛ i andɛ kɛ Tigli), ɔ nin Efrati. (Bo Bolɛ 2:10-14) Nzue nɲɔn sɔ’n, be sonji sin lika nga laa be flɛ i kɛ Pɛrsi nin lika nga andɛ be flɛ i kɛ Iraki be nun lɔ.

Ɔ maan, laa Pɛrsifuɛ’m be kannin asiɛ’n i lika kun m’ɔ ti klanman’n i ndɛ titi. Etazinin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Pɛnsilvanin i su lɔ’n, sua kun o lɔ be fa lalafuɛ ninnge mun sie be lɔ. Pɛrsifuɛ’m be lalafuɛ like kun o sua sɔ’n nun lɔ wie. Like sɔ’n su’n, be yili Edɛnin fie’n nin i nun waka nin be nɲrɛ’n i desɛn. Dunman nga Pɛrsifuɛ’m be fa flɛ desɛn sɔ’n i bo’n yɛle kɛ “mɛn klanman.” Wafa nga Biblu’n kan Edɛnin fie’n i klanman m’ɔ ti’n i ndɛ’n, i su yɛ be niannin be yili desɛn’n niɔn.

Asiɛ wunmuan’n su’n, nvlenvle nin aniɛn wafawafa’m be nun’n, be kan asiɛ’n i lika klanman kacilɛ’n i ndɛ. Kɛ sran’m bé sɔ́n mɔ bé trɛ́ asiɛ’n su’n, nn bé kpɛ́ Edɛnin fie’n i su ndɛ nga Biblu’n kan’n i wun kan. Be yoli sɔ lele ɔ maan kɛ ɔ́ cɛ́ kɔ́’n, ɔ kacili ngua dilɛ ndɛ lika wie’m be nun. Sanngɛ andɛ’n, sran’m be kan lika wie’m be ndɛ kɛ be ti klanman dan.

Sran wie’m be se kɛ be fiteli Edɛnin fie’n su. I wie yɛle Angle’m be sonja’m be kpɛnngbɛn kun liɛ’n. Be flɛ kpɛnngbɛn sɔ’n kɛ Sali Gɔrdɔn. Afuɛ 1881 nun’n, ɔ ɔli nvle nga be flɛ i kɛ Seisɛli’n i nun lɔ niannianlɛ. Lika kun o lɔ be flɛ i kɛ Vale de Mɛ. Kɛ ɔ wunnin wafa nga lika sɔ’n ti klanman’n, ɔ seli kɛ w’a fite Edɛnin fie’n su. Be flɛ laa fluwa sifuɛ kun kɛ Klistɔfu Kolɔnbu, ɔ fin Itali. Kɛ ɔ juli nvle mɔ andɛ be flɛ i kɛ Repibliki Dominikɛnin nin Aiti’n be su’n, ɔ buli i kɛ ɔ su wa wun Edɛnin fie’n su. Afin nzue sin yia lika sɔ’n, yɛ lɔ ti klanman dan.

Andɛ fluwa kun o lɛ’n, be fali lalafuɛ fluwa 190 be nun desɛn nin ndɛ wie mun sieli nun. Yɛ be nun sunman be ti Adam nin Ɛvu mɔ be o Edɛnin fie’n nun lɔ’n, be su desɛn nin be su ndɛ. Desɛn sɔ’m be nun kun o laa fluwa kun mɔ be wunnin i Ɛspaɲin lɔ lika kun nun’n i nun. Fluwa sɔ’n i nglo lɔ’n, be jajali lika kun, yɛ Edɛnin fie’n wo i afiɛn. Nzue kun fin Edɛnin fie’n nun. Kpɛkun, ɔ kpaci sama nnan. Yɛ be sonji be kɔ lika’n i cɔnjɔ nnan’n be su. Be yɛle “Tigli,” nin “Efrati,” nin “Pisɔnun,” nin “Geɔnun.” Be waan nzue sɔ’m be ti Klistfuɛ mɔ b’a sɔn b’a ju asiɛ’n i bue nnan’n su’n be nzɔliɛ. I sɔ mɔ be yoli’n, ɔ kle kɛ kannzɛ sran’m be siman lika nga Edɛnin fie’n o laa’n, sanngɛ be wla w’a fiman su kaan sa.

Be flɛ Angle’m be laa fluwa sifuɛ dan kun kɛ Jɔnu Miltɔnun. Like nga sran kwlakwla fa si i’n yɛle kɛ  ɔ klɛli Edɛnin fie’n i mlinlɛ’n i su fluwa. Fluwa sɔ’n kan sa tɛ mɔ Adam yoli’n, ɔ nin i bo kanlɛ Edɛnin fie nun’n i ndɛ. Wafa nga Mɛn’n i Bo Bolɛ fluwa’n yiyi sa sɔ nun’n, i su yɛ ɔ niannin klɛli i fluwa’n niɔn. I sin’n, ɔ klɛli fluwa kun ekun. Fluwa sɔ’n nun’n, ɔ kannin kɛ sran’m bé wá ɲán anannganman nguan asiɛ’n su. Yɛ “asiɛ wunmuan’n káci lika klanman.”

Laa sran’m be kɛnnin i tititi kɛ Edɛnin fie’n o asiɛ’n su wa naan i osu’n mlinnin. ?Ngue ti yɛ andɛ sran’m be kɛnmɛn i sɔ kun-ɔn? I sɔ’n fin be mɔ be tɔn be wun suɛn kɛ be kle Ɲanmiɛn Ndɛ’n be kpɛnngbɛn mun. Fluwa kun (Mapping Paradise) seli kɛ sran sɔ’m be ‘ɲinfu be kanman lika nga laa Edɛnin fie’n o’n i ndɛ kaan sa.’

Be kle be asɔnunfuɛ mun kɛ be tranwlɛ’n nunman asiɛ’n su wa, naan ɔ o ɲanmiɛn su lɔ. Sanngɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, Jue Mun 37:29 se kɛ “mɛn’n [asiɛ’n] ɔ́ yó sran kpa’m be liɛ. Bé trán nun tititi.” Andɛ mɛn’n ti sukusuku dan. ?Ɔ maan, ngue yɛ ɔ kle kɛ ndɛ sɔ’n kpɛ́n su sakpa-ɔ? *

Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ dili fie klanman kun Edɛnin lɔ laa’n, ɔ seli kɛ ɔ́ yó maan asiɛ’n káci lika klanman ekun. ?Ɔ́ yó sɛ naan w’a yo ye? Maan e wla kpɛn su kɛ Zezi seli kɛ sɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n, maan e se i kɛ: “Maan ɔ sielɛ blɛ’n ju, maan e bɔ e wo asiɛ’n su wa’n e yo ɔ klun sa kɛ be bɔ be o nyanmiɛn su lɔ’n be yo’n sa.” (Matie 6:10) Zezi Klist mɔ Ɲanmiɛn sieli i famiɛn’n, ɔ́ wá síe sran’m be kwlakwla. (Daniɛl 2:44) Blɛ sɔ’n nun’n, asiɛ’n káci lika klanman yɛ sran’m bé yó Ɲanmiɛn “klun sa.”

Ɲanmiɛn maan i nuan ijɔfuɛ Ezai kannin wafa nga asiɛ’n i su tranlɛ wá yó fɛ’n i ndɛ. (Ezai 11:6-9; 35:5-7; 65:21-23) Ndɛnngan nin utre dilɛ’n be su tranman lɛ kun. Sran’m bé yó juejue, be bo yó kun bé sú Ɲanmiɛn, be su buman sran wie kpa traman wie. Yɛ sa tɛtɛ wie mun ekun be su tranman lɛ. Kanngan Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’m be nun nian. Á wún kɛ Ɲanmiɛn wá yó sɔ sakpa mán sran kpa mun. Sran sɔ mɔ Ɲanmiɛn i klun jɔ́ be wun’n, Ɲanmiɛn mán be lika klanman kpa kun kɛ ng’ɔ fa mannin Adam sa.—Sa Nglo Yilɛ 21:3.

E lafi su kpa kɛ asiɛ’n wá káci lika klanman. I sɔ’n timan ngua dilɛ ndɛ. Afin Biblu’n se kɛ: “Nglo lɔ lika’n ti Anannganman bɔbɔ i lika. Ɔ fali asiɛ’n kusu mannin sran mun.” Asa ekun’n, “Nyanmiɛn b’ɔ bua-man ato’n, kɛ ɔ nin a yi-man mɛn’n, ɔ sieli kɛ e nyan nguan sɔ’n.” (Jue Mun 115:16; Tit 1:2) Nanwlɛ, kɛ e si kɛ asiɛ’n wá káci lika klanman tititi’n, i sɔ’n yo e fɛ dan.