Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

Zoova ti “Nyanmiɛn b’ɔ maan sran di alaje’n”

Zoova ti “Nyanmiɛn b’ɔ maan sran di alaje’n”

Zoova ti “Nyanmiɛn b’ɔ maan sran di alaje’n”

“Maan Nyanmiɛn b’ɔ maan sran di alaje’n, ɔ nian amun kwlaa amun su.”—RƆM. 15:33.

1, 2. ?Ndɛ benin yɛ ɔ o Bo Bolɛ ndɛ tre 32 nin Bo Bolɛ ndɛ tre 33 nun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ndɛ sɔ’n i bo’n guali ɔ?

 EZAU nin i niaan bian Zakɔbu mɔ be wunnin be wun w’a cɛ kpa’n, be su wa yia. Lika nga bé yía’n, ɔ mantan Peniɛl lɔ. Lika sɔ’n mantan Zabɔk lika kpɛtɛkplɛɛ m’ɔ o Zurdɛn nzue’n i wia afiliɛ lɔ’n. I afuɛ 20 yɛ’n, Ezau yoli i awuliɛ kpɛnngbɛn’n i atɛ i niaan bian Zakɔbu sa nun. Ezau tili i kɛ Zakɔbu su sɛ i sin ba. Ɔ maan ɔ fɛli i sa nun sran 400 kɛ ɔ́ kó kpɛ́ i atin. Kɛ Zakɔbu tili i sɔ’n, srɛ kunnin i. Afin ɔ buli i kɛ i wun ya te o i niaan’n i klun naan ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kún i. I sɔ ti’n, ɔ fali nnɛn 500 tra su mannin i sufuɛ mun kɛ be fa ko man Ezau. Kɛ Zakɔbu i sufuɛ mun nin Ezau bé yía’n, nn nnɛn nga bé fá mɛ́n i’n bé sɔ́n bé kɔ́. Yɛ Zakɔbu i sufuɛ’m be seli Ezau kɛ i niaan’n yɛ i waan be fa mɛn i ɔ.

2 ?Kɛ aniaan sɔ’m be yiali’n, ngue sa yɛ ɔ juli ɔ? Zakɔbu yoli yakpafuɛ ɔ nin wun ase kanfuɛ. Yɛle kɛ ɔ ɔli i niaan’n i wun lɔ yɛ ɔ kotoli kpɛ nso kwlaa ka naan ɔ nin i b’a yia. Sanngɛ kwlaa naan w’a fɛ i sɔ ajalɛ’n, ɔ dun mmua yoli like cinnjin kpafuɛ’n. Yɛle kɛ ɔ srɛli Zoova kɛ ɔ de i i niaan bian Ezau sa nun. Zoova tɛli i su. Afin Biblu’n waan Ezau wanndi wa kpɛli i atin, ɔ tɔli i nun.—Bob. 32:11-20; 33:1-4.

3. ?Afɔtuɛ benin yɛ Zakɔbu nin Ezau be ndɛ’n man e ɔ?

3 Afɔtuɛ nga ndɛ sɔ’n man e’n yɛle kɛ sɛ ndɛ kun o e nin e niaan kun e afiɛn’n, maan e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a siesie ndɛ sɔ’n. Ɔ timɛn i ti’n, anuannzɛ nin fɔundi ng’ɔ o asɔnun nun’n, ɔ́ sáci. Zakɔbu w’a yoman like tɛ fi. Ɔ maan, ɔ nunman nun kɛ ɔ kpɛtɛ i niaan bian Ezau. Ezau bɔbɔ yɛ aliɛ talie kun ti’n, ɔ yoli i awuliɛ kpɛnngbɛn’n i atɛ Zakɔbu sa nun ɔn. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Zakɔbu yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan ɔ nin i be bo w’a sɛ ekun’n. (Bob. 25:31-34; Ebr. 12:16) Zakɔbu i ndɛ’n kle e kɛ, kɛ ɔ ko yo naan e nin e niaan mun e afiɛn w’a sɛ asɔnun nun’n, ɔ fataman kɛ e bubu e sa nin e ja e tran su. Ɔ kle e ekun kɛ srɛlɛ mɔ e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e nin e niaan mun e afiɛn w’a sɛ’n, ɔ tɛ su. Biblu’n nun’n, be kannin sran kpanngban mɔ be ajalɛ’n kwla kle e wafa nga e nin e niaan mun e kwla tran klanman’n, be ndɛ. É wá fá e ɲin síe be nun wie’m be su.

Sran ng’ɔ kleli e ajalɛ’n i kpafuɛ’n

4. ?Kɛ ɔ ko yo naan Ɲanmiɛn w’a de klɔ sran mun sa tɛ’n nin wie’n be sa nun’n ti’n, ajalɛ benin yɛ ɔ fali ɔ?

4 Zoova ti “Nyanmiɛn b’ɔ maan sran di alaje’n.” (Rɔm. 15:33) Ɔ klo bo kun yolɛ’n nin anuannzɛ’n. I sɔ nun’n, i yɛ ɔ kle e ajalɛ’n i kpafuɛ’n niɔn. Ajalɛ kwlaa ng’ɔ fali naan y’a kwla kaci i janvuɛ’n, maan e bu i akunndan kan e nian. Kɛ mɔ Adam nin Ɛvu yɛ be wuli e’n ti’n, e yo sa tɛ. Kusu sa tɛ’n i akatua’n yɛle wie. (Rɔm. 6:23) Sanngɛ klolɛ mɔ Ɲanmiɛn klo e dan’n ti’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ dé e sa tɛ’n nin wie’n be sa nun. I sɔ’n ti’n, ɔ sunmannin Zezi m’ɔ ti i awlɛn su ba’n asiɛ’n su wa. Be wuli i kɛ klɔ sran mɔ fɔ nunmɛn i nun’n sa, yɛ ɔ wuli e tɛ’m be ti. Ɔ yoli i fɛ kpa kɛ ɔ yo i Si i klun sa naan klɔ sran’m be ti’n, ɔ fɛ i nguan’n man. (Zan 10:17, 18) I sin’n, Zoova cɛnnin Zezi naan w’a ko tran ɲanmiɛn su lɔ. Kɛ ɔ juli lɔ’n, ɔ fali tɛ ng’ɔ yili’n i gua’n kleli Zoova. Tɛ sɔ m’ɔ yili’n ti’n, be nga be yaci sa tɛ yolɛ’n, be kwla ɲan be ti wie’n i sa nun.—An kanngan Ebre Mun 9:14, 24 nun.

5, 6. ?Wafa sɛ yɛ tɛ nga Zezi yili’n ti’n, klɔ sran’m be kwla kaci Ɲanmiɛn i janvuɛ ɔ?

5 Kɛ mɔ klɔ sran’m be yo sa tɛ’n ti’n, be ti Ɲanmiɛn i kpɔfuɛ. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ tɛ nga Zezi yili’n, ɔ uka be ɔ? Ezai 53:5 waan: “E fɔ b’ɔ fata kɛ be tu ye naan y’a nyan aunjuɛ’n yɛ ɔ tɔli i su-ɔ. Yɛ i wunnɛn’n susuwa’n nin i kannin’m be ti yɛ maan e yo juejue-ɔ.” Tɛ nga Zezi yili’n ti’n, be nga be ti aɲinyiɛfuɛ’n, be kwla kaci Ɲanmiɛn i janvuɛ. Biblu’n kɛn i ekun kɛ: “Kɛ Krist wuli bɔ i mmoja’n guali’n ti, Nyanmiɛn deli e, ɔ yacili sa nga e yoli i’n cɛli ye.”—Efɛ. 1:7.

6 Biblu’n waan Ɲanmiɛn sinnin Zezi lika naan i klun sa’n w’a kpɛn su. ?Sanngɛ Ɲanmiɛn i klun sa sɔ’n yɛle benin? Ɲanmiɛn i klun sa’n yɛle kɛ ‘ɔ́ síesíe i nin sran mun nin ninnge’m be kwlaa be afiɛn Jésus nun.’ Ɲanmiɛn waan ɔ́ síesíe sa ng’ɔ o i nin “like nga be o asiɛ’n su wa nin nyanmiɛn su lɔ’n” be kwlaa be afiɛn. Yɛle kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ nin be bé trá janvuɛ. ?Ngue yɛle like nga be o asiɛ’n su wa nin nyanmiɛn su lɔ’n?—An kanngan Kolɔsfuɛ Mun 1:19, 20 nun.

7. ?Ngue yɛle “like nga be o asiɛ’n su wa nin nyanmiɛn su lɔ’n”?

7 Tɛ nga Zezi yili’n ti’n, Klistfuɛ nga Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin be’n, ‘Nyanmiɛn a bu be sran kpa’ ɔ maan b’a kaci i wa. Yɛ ‘be nin Nyanmiɛn be afiɛn a sɛ.’ (An kanngan Rɔmfuɛ Mun 5:1 nun.) Sran sɔ mun yɛle “like nga be o [...] nyanmiɛn su lɔ’n.” Be flɛ be sɔ afin bé kó trán ɲanmiɛn su lɔ, yɛ “bé síe sran mun asiɛ’n su wa-a.” Kpɛkun bé káci Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ. (Ngl. 5:10) ‘Like nga be o asiɛ’n su wa’n,’ yɛle sran nga b’a yaci sa tɛ’n yolɛ’n mɔ bé trán asiɛ’n su tititi’n.—Jue. 37:29.

8. ?Sɛ ndɛ tɔ e nin e niaan mun e afiɛn’n, wafa sɛ yɛ Zoova i ajalɛ’n kwla uka e ɔ?

8 Ndɛ nga Pɔlu kan kleli Klistfuɛ nga be o Efɛzi lɔ’n kle kɛ w’a buman tɛ nga Zezi yili’n i like kaan. I waan Ɲanmiɛn “ti aunnvuɛ sifuɛ dan, ɔ maan kɛ e tɛ yo kɛ sran bɔ w’a wu sa i nyrun’n, [...] ɔ mannin e nin Krist e nguan.” Ɔ kɛnnin i ekun kɛ ‘ye bɔ Nyanmiɛn yoli e’n ti’ yɛ Ɲanmiɛn yoli sɔ ɔ. (Efɛ. 2:4, 5) Sɛ é trán ɲanmiɛn su lɔ o, annzɛ é trán asiɛ’n su wa o, e wla kwlá fiman Ɲanmiɛn i aunnvuɛ silɛ nin i ye m’ɔ yoli e’n su le. Ajalɛ kwlaa nga Zoova fali naan e nin i e afiɛn w’a sɛ’n ti’n, é lɛ́ i ase. Ɔ ju wie’n, ndɛ nga be tɔ e nin e niaan mun e afiɛn ti’n, fɔundi nun tranlɛ’n kwla yo kekle asɔnun nun. Sɛ ɔ yo sɔ’n, maan e bu like nga Ɲanmiɛn yoli’n i akunndan naan e siesie e nin e niaan mun e afiɛn.

Like nga Abraamu nin Izaaki be aeliɛ’n kle e’n

9, 10. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Abraamu w’a kunndɛman kɛ ndɛnngan tran i nin i Lɔtu be afiɛn ɔn?

9 Biblu’n nun’n, be kan Abraamu i ndɛ kɛ: “‘Abraam lafili Nyanmiɛn su, ɔ maan i su b’ɔ lafili’n ti, ɔ buli i sran kpa.’ Yɛ Nyanmiɛn flɛli i i janvuɛ.” (Zak 2:23) Like kun mɔ Abraamu yoli m’ɔ kle kɛ ɔ lafili Zoova su’n yɛle kɛ ɔ nin i wiengu’m be trannin klanman. I wie yɛle kɛ utre wie wa tɔli Abraamu nin i aosua Lɔtu be nnɛn kankanfuɛ’m be afiɛn. (Bob. 12:5; 13:7) Abraamu nin Lɔtu be wunnin i kɛ sɛ be tran ngunminngunmin’n, ɔ flunman. ?Blɛ sɔ nun’n, ajalɛ benin yɛ Abraamu fali ɔ? W’a seman kɛ, kɛ mɔ i yɛ ɔ ti kpɛnngbɛn’n m’ɔ ti Zoova i janvuɛ kpa’n ti’n, ndɛ ng’ɔ kan’n yɛ ɔ fata kɛ Lɔtu nian su ɔ. Sanngɛ ɔ yili i nglo kɛ ɔ kunndɛman kɛ ndɛnngan tran i nin i aosua’n be afiɛn.

10 Abraamu kan kleli i aosua’n kɛ: “E nin wɔ e kpaci-man. Ɔ fata-man kɛ ndɛ tran min nin wɔ ye afiɛn, yɛ ɔ fata-man kusu kɛ ndɛ tran min nnɛn kankanfuɛ’m be nin wɔ liɛ’m be afiɛn.” Ɔ kɛnnin i ekun kɛ: “Nian, lika’n yɛ ɔ la lɛ-ɔ, maan e tran ngunmin-ngunmin. Sɛ bɛ su yɛ a kɔ’n, ń kɔ́ n liɛ fama su, sɛ kusu fama su yɛ a kɔ’n, ń kɔ́ n liɛ bɛ su.” Lika nga lɔ asiɛ liɛ’n ti kpa’n yɛ Lɔtu fali ɔ. Sanngɛ Abraamu w’a fa yoman ndɛ. Ɔ kplinnin su. (Bob. 13:8-11) Like ng’ɔ kle sɔ’n yɛle kɛ i nun nga Lɔtu i kpɔfuɛ’m be trɛli i ɔli’n, Abraamu ɔli ndɛndɛ ko deli i.—Bob. 14:14-16.

11. ?Like benin yɛ Abraamu yoli naan ndɛnngan w’a tranman i nin Filistifuɛ’m be afiɛn ɔn?

11 I nun mɔ Abraamu o Kanaan mɛn nun lɔ’n, like ng’ɔ yoli naan ndɛnngan w’a tranman i nin Filistifuɛ mɔ be mɛntɛn i lɛ’n be afiɛn’n, maan e bu i akunndan kan e nian. Gbo nga Abraamu i sufuɛ’m be kpɛli i Beɛr-Seba lɔ’n, Filistifuɛ’m be “deli i be wue kekle su.” Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Abraamu w’a kanman ndɛ fi. Cɛn kun’n, Filistifuɛ’m be famiɛn bali Abraamu i wun wunlɛ kɛ ɔ nin i bé trá aenguɛ. Abraamu kplinnin su yɛ ɔ seli i kɛ ɔ́ yó famiɛn’n i mma’m be kpa. Be wieli aenguɛ’n i tra kwlaa ka naan Abraamu w’a bo gbo nga be deli i wue kekle su’n, i ndɛ’n su. Kɛ famiɛn’n tili i kɛ i sran’m be yoli sɔ’n, w’a yomɛn i fɛ, naan w’a fa gbo’n w’a man Abraamu. Abraamu trannin Filistifuɛ’m be mɛn’n nun lɛ cɛli. Ndɛnngan w’a tranman be afiɛn.—Bob. 21:22-31, 34.

12, 13. (a) ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Izaaki yoli kɛ i si sa ɔ? (b) ?Kɛ mɔ Izaaki miɛnnin i ɲin naan ɔ nin sran’m b’a tran klanman ti’n, wafa sɛ yɛ Zoova rɛli i su ɔ?

12 Izaaki yoli kɛ i si sa. W’a kloman kɛ ndɛnngan tran i nin sran’m be afiɛn. Ɔ miɛnnin i ɲin naan ɔ nin Filistifuɛ’m b’a tran klanman. I wie yɛle kɛ blɛ kun nun’n, awe’n kpɛnnin. I ti’n, Izaaki tuli Lasai-Rɔi lika kee’n m’ɔ o Negɛb bue liɛ’n su lɔ’n, ɔ ɔli Gerar mɔ lɔ asiɛ liɛ’n ti kpa’n. Lika sɔ’n, ɔ ti Filistifuɛ’m be liɛ. Lɔ’n, Zoova rali Izaaki i su dan’n ti’n, i fie’n su ninnge’m be yoli ye dan yɛ ɔ ɲannin nnɛn kpanngban. I sɔ’n ti’n, Filistifuɛ’m be ɲin bloli i wun. Ɔ maan, gbo nga ɔ kpɛli be’n, Filistifuɛ’m be tanninnin be nin fa. Be yoli sɔ naan nán i sa nun ninnge’m be sɔn kun. Kɛ ɔ juli i ɲrun’n, Filistifuɛ’m be famiɛn’n seli Izaaki kɛ: “Jaso wa kɔ.” Kɛ ɔ ko yo naan ndɛnngan w’a tranman Izaaki nin Filistifuɛ’m be afiɛn’n ti’n, ɔ yoli like nga famiɛn’n waan ɔ yo’n.—Bob. 24:62; 26:1, 12-17.

13 Lika nga Izaaki nin i awlofuɛ’m be juli lɛ’n, i nnɛn kankanfuɛ’m be kpɛli gbo kun lɛ. Sanngɛ gbo sɔ’n ti’n, utre tɔli nnɛn kankanfuɛ nga be ti Filistifuɛ’n nin Izaaki liɛ’m be afiɛn. Afin Filistifuɛ’m be waan be liɛ yɛle nzue’n. Sanngɛ Izaaki yoli kɛ i si sa. Ɔ nin be w’a kpliman gbo’n. Ɔ seli i sufuɛ mun kɛ be kpɛ gbo uflɛ. Sanngɛ Filistifuɛ’m be kpɛli su akplowa ekun. Blɛ sɔ nun ekun’n, kɛ ɔ ko yo naan ndɛnngan w’a tranman Izaaki nin Filistifuɛ’m be afiɛn’n ti’n, ɔ fɛli i awlofuɛ mun nin i sa nun ninnge’n kwlaa ɔli. Lika nga be juli lɔ’n, i sufuɛ’m be kpɛli gbo kun lɛ. Izaaki flɛli i kɛ Reobɔt. Kɛ i osu’n cɛli kan’n, Izaaki ɔli Beɛr-Seba mɛn’n mɔ lɔ asiɛ’n yo like ye kpa’n, i nun lɔ. Zoova rɛli i su yɛ ɔ seli i kɛ: “E nin wɔ e o nun, nán srɛ kun wɔ. Ń yó wɔ kpa. Ń yó maan ɔ osu’n ɔ́ trɛ́ min sufuɛ Abraam dunman nun.”—Bob. 26:17-25.

14. ?Kɛ Filistifuɛ’m be famiɛn’n bali Izaaki wun wunlɛ kɛ ɔ nin i bé trá aenguɛ’n, ngue yɛ Izaaki yoli m’ɔ kle kɛ ɔ kunndɛ kɛ be tran klanman ɔn?

14 Sɛ Izaaki waan ɔ nin Filistifuɛ mun kplí gbo nga i sufuɛ’m be kpɛli’n, ɔ le i wun alaje. Afin i liɛ yɛle gbo mun. Asa ekun’n, Zoova jrɛn i sin. Filistifuɛ’m be famiɛn’n bɔbɔ dili i sɔ’n i nanwlɛ. I nun m’ɔ nin i sran dandan’m be ɔli Izaaki i wun wunlɛ Beɛr-Seba lɔ kɛ be nin i bé trá aenguɛ’n, ɔ seli Izaaki kɛ: “E wun kɛ Anannganman nin wɔ o nun.” Sanngɛ kɛ mɔ Izaaki kloman ndɛnngan’n ti’n, ɔ tuli i bo ɔli lika uflɛ kpɛ sunman. W’a kunndɛman kɛ ɔ nin sran dí utre. Ɔ maan kɛ famiɛn’n nin i sran dandan’m be bali sɔ’n, Izaaki kleli kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ nin bé trán klanman. Biblu’n se e kɛ: “Izaak maan be tɔnnin aliɛ kpa mannin be. Be dili be nɔnnin nzan, be jasoli nglɛmun ndɛ be tatali be wun nda. I sin Izaak jasoli atin’n su mannin be klanman naan b’a ɔ.”—Bob. 26:26-31.

Like nga Zozɛfu i aeliɛ’n kle e’n

15. ?Ngue ti yɛ Zozɛfu i niaan’m be nin i kwlá kanman ndɛ wɛtɛɛ su ɔ?

15 Biblu’n waan Izaaki i wa Zakɔbu ti sran “diin.” (Bob. 25:27) Kɛ nga e fa wunnin i’n sa’n, Zakɔbu miɛnnin i ɲin kpa naan ɔ nin i niaan bian Ezau be afiɛn w’a sɛ. I si Izaaki i ajalɛ kpa’n su yɛ ɔ fali ɔ. ?Sanngɛ i bɔbɔ i mma’m be fɛli i ajalɛ liɛ’n su? Zakɔbu le ba 12. Ba sɔ’m be nun’n, Zozɛfu yɛ ɔ klo i kpafuɛ’n niɔn. Afin like nga i si waan ɔ yo’n yɛ ɔ yo ɔ. Yɛ kusu ɔ ti sran mɔ Zakɔbu kwla lafi i su ɔ. (Bob. 37:2, 14) Sanngɛ Biblu’n waan Zozɛfu i ɲrun kpɛnngbɛn’m be ɲin cili i. Yɛ be nin i kwlá kanman ndɛ wɛtɛɛ su. Be kpɔli i dan’n ti’n, be yoli i atɛ naan ɔ kaci kanga. Kpɛkun be yoli maan be si buli i kɛ nnɛn wlɛfuɛ wie yɛ ɔ kunnin i ɔ.—Bob. 37:4, 28, 31-33.

16, 17. ?Zozɛfu nin i niaan’m be nantilɛ nun’n, wafa sɛ ɔ kleli kɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ nin be bé trán klanman ɔn?

16 Zoova yoli Zozɛfu i ye. Yɛle kɛ, kɛ i osu cɛli kan’n, Zozɛfu kacili Ezipti famiɛn’n i mantanfuɛ’n be nun danfuɛ’n. Ɔ maan Ezipti mɛn’n nun sran dan’n i nɲɔn su’n yɛle i. Kɛ awe’n kpɛnnin Kanaan lɔ’n, i niaan’m be ɔli Ezipti lɔ aliɛ tolɛ. Be nin Zozɛfu be yiali, sanngɛ b’a wunmɛn i wlɛ. Atrɛkpa’n, Ezipti lɔ tralɛ m’ɔ wlali’n ti ɔ. (Bob. 42:5-7) Blɛ sɔ nun’n, sɛ Zozɛfu klo’n, like nga i niaan’m be yoli i nin i si’n, ɔ kwla yo i wunsu man be. Sanngɛ w’a yoman sɔ. Like nga ɔ kwla yo naan ɔ nin be be afiɛn w’a sɛ’n, yɛ ɔ yoli ɔ. Kɛ Zozɛfu i niaan’m be kleli kɛ be kacili be nzuɛn’n, ɔ yili i wun nglo kleli be. Yɛ ɔ seli kɛ: “Nán amun akunndan sanngan, nán an koko se kɛ: ‘?Nguɛ ti yɛ e yoli i atɛ bɔ be fɛli i bali wa-a?’ Afin kɛ ɔ́ yó naan amu’an wu-man’n i ti yɛ Nyanmiɛn yoli maan n dunnin mmua amun nyrun wa-a.” Kpɛkun ɔ tɔli i niaan’m be kwlaa be nun, ɔ sunnin.—Bob. 45:1, 5, 15.

17 Kɛ be si Zakɔbu wuli’n, Zozɛfu i niaan’m be buli i kɛ Zozɛfu wá tú i klunngbɔ be su. Kɛ be kɛnnin i sɔ ndɛ’n kleli i’n, “ɔ sunnin.” Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Nán srɛ kun amun. Ń nían amun nin amun mma mun amun lika.” Blɛ sɔ nun ekun’n, Zozɛfu kleli kɛ ɔ ti sran m’ɔ kloman ndɛnngan ɔn. Ndɛ ng’ɔ kannin kleli be’n “maan be anwlɛn’n tɔli nzue nun.”—Bob. 50:15-21.

Be klɛli ndɛ sɔ mun “kɛ bé fá klé e ngwlɛlɛ”

18, 19. (a) ?Ngue yɛ sran nga e kannin be ndɛ like suanlɛ nga nun’n, be ajalɛ’n kle e ɔ? (b) ?Ndɛ benin yɛ é yíyí nun like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?

18 Pɔlu klɛli i kɛ: “Ndɛ nga be klɛli be laa’n, be klɛli i kwlaa sɔ’n kɛ bé fá klé e ngwlɛlɛ naan Nyanmiɛn fɛ i ndɛ sɔ’n wla e fanngan, naan e tra ye anwlɛn e fa e wla’n guɛ i su.” (Rɔm. 15:4) ?Ngue yɛ Zoova m’ɔ ti e ajalɛ klefuɛ dan’n, i aeliɛ’n kleli e ɔ? ?Yɛ like benin yɛ Abraamu nin Izaaki ɔ nin Zakɔbu yɛ Zozɛfu be ajalɛ’n kle e ɔ?

19 Sɛ e tran e bu ajalɛ kwlaa nga Zoova fali naan y’a kwla kaci i janvuɛ’n be su akunndan kpa’n, e kusu é tú e klun é yó nga e kwlɛ i yo’n naan e nin e wiengu mun y’a tran klanman. Abraamu nin Izaaki ɔ nin Zakɔbu yɛ Zozɛfu be su like nga e suannin’n kle kɛ siɛ nin niɛn’m be kwla kle be mma’m be ajalɛ kpa. Kpɛkun be kwla kle be wafa nga be nin be wiengu’m be kwla tran klanman’n. E wunnin i ekun kɛ be nga be mian be ɲin naan be nin be wiengu’m b’a tran klanman’n, Zoova ra be su. Ɔ maan e wun like nga ti yɛ Pɔlu klɛli i kɛ Zoova ti “Nyanmiɛn b’ɔ maan sran di alaje’n,” i wlɛ. (An kanngan Rɔmfuɛ Mun 15:33 nin Rɔmfuɛ Mun 16:20 nun.) Like nga ti yɛ Pɔlu seli kɛ ɔ ti cinnjin kɛ e nin sran mun e tran klanman’n, yɛ é kɛ́n i ndɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn. Asa ekun’n, é wá wún wafa nga e kwla yo i sɔ’n.

?Ngue yɛ amun suannin ɔn?

• ?Kwlaa naan Zakɔbu nin Ezau b’a yia’n, ngue yɛ Zakɔbu yoli naan ɔ nin i be afiɛn’n w’a sɛ ɔ?

• Zoova yoli ninnge kpanngban naan ɔ nin klɔ sran’m b’a kwla tra janvuɛ. ?I sɔ’n ti’n, ngue yɛ e kunndɛ kɛ é yó ɔ?

• ?Like benin yɛ Abraamu nin Izaaki ɔ nin Zakɔbu yɛ Zozɛfu be ajalɛ’n kle e ɔ?

[Kosan mun]

[Foto, bue 19]

?Ajalɛ cinnjin kpafuɛ nga Zakɔbu fali naan ɔ nin Ezau be afiɛn w’a sɛ’n, yɛle benin?