“Nán lafi ɔ bɔbɔ wɔ akunndan liɛ’n su”

“Nán lafi ɔ bɔbɔ wɔ akunndan liɛ’n su. Anannganman i su yɛ lafi-ɔ.”​—NYA. 3:5.

1, 2. (a) ?Sa benin wie mun yɛ be kwla tɔ e su ɔ? (b) ?Sɛ kekle wie o e su, annzɛ ɔ fata kɛ e fa ajalɛ wie annzɛ ɔ fata kɛ e jran akunndan tɛ wie ɲrun kekle’n, wan su yɛ ɔ fata kɛ e lafi ɔ? ?Ngue ti ɔ?

 SƐNTIA * i junman’n su min’n w’a ɲin i susute’n i bue, yɛ w’a tu i junman difuɛ kpanngban. Ɔ maan Sɛntia se i klun lɔ kɛ i yɛ w’a to i siɛn’n niɔn. ?Sɛ i junman’n fi i sa’n, ɔ́ yó i sɛ? ?Ɔ́ yó sɛ naan w’a tannin awlo’n i nun kalɛkalɛ mun? Klistfuɛ bla kun mɔ be flɛ i Pamela’n i liɛ’n, ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kó bó jasin fɛ’n lika nga be le jasin bofuɛ’m be awuliɛ lɔ’n. Sanngɛ ɔ wunmɛn i wlɛ. Sɛ ɔ wɔ e annzɛ nán ɔ wɔ e. Gbanflɛn kun m’ɔ suan Samiɛli’n, i liɛ’n ndɛ uflɛ yɛ ɔ o i su ɔ. I bakan nun’n, ɔ niannin bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n. Siɛn m’ɔ le afuɛ 20 tra su’n, i awlɛn’n su i bo kpa kɛ ɔ niɛn i sɔ ninnge mun ekun. ?Ɔ́ yó i sɛ naan w’a jran kekle?

² ?Kɛ sa wie ti e wla guaman ase’n, annzɛ kɛ ɔ fata kɛ e fa ajalɛ cinnjin wie annzɛ ɔ fata kɛ e jran akunndan tɛ wie ɲrun kekle’n, wan su yɛ e fa e wla’n e gua ɔ? ?E lafi e bɔbɔ e wun su annzɛ e ‘fa sa ng’ɔ o e su’n kwlaa wlɛ́ i Anannganman sa nun’? (Jue. 55:23) Biblu’n waan: “Anannganman i nyin wo i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be su, i su o yalɛ nga be koko kle i’n su.” (Jue. 34:16) Ɔ maan nanwlɛ, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e lafi Zoova su, naan nán maan e lafi e bɔbɔ e akunndan liɛ’n su.—Nya. 3:5.

3. (a) ?Wafa sɛ yɛ e kle kɛ e lafi Zoova su ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ sran wie’m be lafi be bɔbɔ be wun su ɔ?

³ Kɛ e yo like nga Zoova kunndɛ kɛ e yo’n, yɛ e kle kɛ e fa e wla’n kwlaa e guɛ i su ɔ. Ɔ fata kɛ e srɛ i titi kɛ ɔ uka e yɛ ɔ kle e atin. Sanngɛ ɔ ti kekle man sran kpanngban kɛ be fa be wla’n kwlaa guɛ i Zoova su. I wie yɛle aniaan bla kun m’ɔ suan Lini’n i liɛ’n. Ɔ di i nanwlɛ kɛ: “Ɔ nin i fatali kɛ n kpli kpa naan m’an kwla fa min wla’n kwlaa m’an guɛ i Zoova su.” ?Ngue ti ɔ? I waan: “Yalɛ kokolɛ nunman e nin min si e afiɛn. Yɛ min mannin kusu ɔ nianman min lika. I sɔ’n ti’n, m boli m bɔbɔ min wun lika nianlɛ bo ndɛ nun.” I kwlaa sɔ’n ti’n, kɛ ɔ yo naan Lini fɛ i wla’n kwlaa guɛ i sran uflɛ su’n, ɔ yoli kekle. Sran wie’m be liɛ’n ninnge nga be si be yo’n ɔ nin be sa nun ninnge mɔ be yo ye’n ti’n, be kwla lafi be bɔbɔ be wun su. Asɔnun kpɛnngbɛn kun kwla se i wun kɛ sa nga m’an wun wie le. Ɔ maan ka naan w’a di asɔnun’n nun junman wie’n, ɔ srɛman Ɲanmiɛn.

4. ?Ngue ndɛ yɛ é kɛ́n i like suanlɛ nga nun ɔn?

⁴ Zoova kunndɛ kɛ e mian e ɲin kpa e yo srɛlɛ nga e srɛ i’n i nuan su sa naan kusu e yo i klun sa. ?Sɛ ɔ ti sɔ niɔn, kɛ sa kekle kun tɔ e su’n, sɛ ɔ fata kɛ e yaci i Zoova sa nun o annzɛ e bɔbɔ e siesie o, é yó sɛ naan y’a wun i wlɛ? ?Sɛ e waan é fá ajalɛ wie’n, aya benin yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su i lika ɔ? ?Sɛ e waan é kpálo akunndan tɛ wie’n, ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e srɛ Ɲanmiɛn ɔn? Biblu’n nun sran wie’m be aeliɛ’n wá úka e naan y’a tɛ kosan sɔ’m be su.

Sɛ sa wie ti’n e wla guaman ase’n

5, 6. ?Kɛ Asiri famiɛn’n wlali Ezekiasi i srɛ’n, ngue yɛ Ezekiasi yoli ɔ?

⁵ Biblu’n kan Zida Famiɛn Ezekiasi i ndɛ se kɛ: “Ɔ mantannin Anannganman, w’a kpɔci-mɛn  i le. Ɔ fali mmla nga Anannganman fa mannin Moizi’n su.” Ndɛ sɔ’n kle weiin kɛ Ezekiasi “fɛli i wla guali Anannganman b’ɔ ti Izraɛl Nyanmiɛn’n i su.” (2 Fam. 18:5, 6) Le kun’n, Asiri Famiɛn Sankeribu sunmannin sran Zerizalɛmu lɔ. I safuɲrɛn’n wo be nun wie. Kɛ bé kɔ́’n, be nin be famiɛn’n i sonja kpanngban kpa yɛ be ɔli ɔ. Asiri sonja mɔ be wun kpɛ alɛ kunlɛ nun kpa’n, b’a dun mmua b’a fa Zida klɔ wie mɔ be sisili be wun’n. Siɛn’n b’a tu be ɲin b’a wɔ Zerizalɛmu. ?Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ngue yɛ Ezekiasi yoli ɔ? Ɔ ɔli Zoova i sua’n nun lɔ yɛ ɔ srɛli Zoova seli kɛ: “Anannganman e Nyanmiɛn, de e Sankerib sa nun, maan asiɛ’n su famiɛn diwlɛ’m be nunfuɛ’m be kwlaa be si kɛ wɔ Anannganman ɔ kunngba cɛ yɛ a ti Nyanmiɛn’n nin-ɔn!”—2 Fam. 19:14-19.

⁶ Ezekiasi yoli Ɲanmiɛn ng’ɔ srɛli’n i nuan like. I kpa bɔbɔ’n, kwlaa naan w’a ɔ Ɲanmiɛn i sua’n nun lɔ w’a ko srɛ Ɲanmiɛn’n, ɔ seli i sran’m be kɛ nán be sɔ nzowa nga Asirifuɛ’m be safuɲrɛn’n kpɛ́ be’n i su. Asa kusu’n, Ezekiasi sunmannin sran Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai i sin kɛ be ko usɛ i ngwlɛlɛ afɛ. (2 Fam. 18:36; 19:1, 2) Ninnge nga Ezekiasi si kɛ bé yó Zoova fɛ’n, be ngunmin cɛ yɛ ɔ yoli ɔ. Blɛ kekle sɔ’n nun’n, w’a ko taloman Ezipti nvle’n annzɛ nvle uflɛ. Afin ɔ si kɛ i sɔ yolɛ’n su jɔman Zoova klun. Ezekiasi w’a lafiman i akunndan liɛ’n su, sanngɛ Zoova su yɛ ɔ lafili ɔ. Kɛ Zoova i anzi’n kunnin Sankeribu i sran 185.000, yɛ Sankeribu “jasoli lɛ ɔ.” Ɔ sɛli i sin Ninivu.—2 Fam. 19:35, 36.

7. ?Ngue yɛ Ani nin Zonasi be Ɲanmiɛn srɛlɛ’n, ɔ kle e ɔ?

⁷ Ani m’ɔ ti Levifuɛ nga be flɛ i Ɛlkana i yi’n, i klun ti kpan. Ɔ maan awlabɔɛ nun yɛ ɔ o ɔ. I kusu fɛli i wla’n guali Zoova su wie. (1 Sam. 1:9-11, 18) Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Zonasi kpɛli Ɲanmiɛn i atinsrɛ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, jue dan kun mɛnnin i. Yɛ Zonasi srɛli Ɲanmiɛn seli kɛ: “Kɛ sa kekle dan’n tɔli min su’n, n kpan flɛli wɔ yɛ a tɛli min su.” Ɔ seli Ɲanmiɛn ekun kɛ: “N kpan flɛli wɔ, yɛ a tili min aniɛn’n sakpa.” (Zon. 2:2, 3, 11) Kannzɛ sa ng’ɔ o e su’n ɔ ti sɛ ti sɛ’n, e si kɛ e kwla kpan “flɛ Nyanmiɛn” kɛ ɔ uka e. Nanwlɛ i sɔ’n gua e awlɛn su nzue dan!—An kanngan Jue Mun 55:2, 17 nun.

8, 9. ?Kɛ Ezekiasi nin Ani yɛ Zonasi bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n, ngue yɛ ɔ yoli be cinnjin ɔn? ?Yɛ ngue yɛ i sɔ’n kle e ɔ?

⁸ Sɛ ndɛ kekle wie ti’n e su srɛ Ɲanmiɛn’n, Ezekiasi nin Ani yɛ Zonasi be ajalɛ’n uka e naan y’a wun like nga ɔ fataman kɛ e wla fi su’n. Sa ng’ɔ tɔli be nsan sɔ’m be su’n ti’n, be wla’n boli be wun. Sanngɛ ndɛ nga be kɛnnin i be srɛlɛ’n nun’n, ɔ kle kɛ nán sa ng’ɔ o be su’n i wielɛ ngunmin yɛ be kunndɛli ɔ. Ɲanmiɛn i sulɛ’n nin i klun sa yolɛ’n, ɔ nin i dunman’n i sanwun yolɛ’n, yɛ ɔ loli be kpa ɔ. Ezekiasi liɛ’n, Zoova i dunman’n mɔ sran’m be su saci i’n, i ti yɛ i wla’n boli i wun ɔn. Ani liɛ’n, kannzɛ ɔ fɛfɛli ba wulɛ wun lele’n, sanngɛ ɔ tali Zoova i nda kɛ sɛ ɔ wu ba’n, ɔ́ fá ba sɔ’n mɛ́n i naan ɔ di junman Ɲanmiɛn i tannin sua’n nun, Silo lɔ. Zonasi liɛ’n, ɔ seli kɛ: “Ndɛ nga n kannin’n, ń wá yíɛ i nuan.”—Zon. 2:10.

⁹ Sɛ ndɛ kekle wie ti’n e su srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka e’n, ɔ fata kɛ e bu like ng’ɔ su e bo mɔ e srɛ i’n i akunndan. ?Sa ng’ɔ o e su’n i wielɛ ngunmin yɛ e kunndɛ ɔ? ?Annzɛ Zoova nin ninnge nga i waan ɔ́ yó be’n be lo e wie? Sɛ kekle’n tɔ e su’n, e akunndan’n m’ɔ sanngan dan’n ti’n, e ɲin kwla kpa Zoova i klun sa’n yolɛ’n nin i sulɛ’n su. E ti ɲanlɛ ngunmin yɛ ɔ kwla yo e cinnjin ɔn. Sanngɛ kɛ é srɛ́ Zoova kɛ ɔ uka e’n, maan e srɛ i wie kɛ i dunman’n yo sanwun naan sielɛ m’ɔ le atin sie nglo nin asiɛ’n i su akplowa’n i ti kpɛ. Sɛ bɔbɔ sa ng’ɔ o e su’n i ti w’a kpɛman kɛ nga e fa sunnzunnin’n sa’n, i sɔ yolɛ’n úka e naan e sa sin w’a bubuman e. Wie liɛ’n, like nga Zoova fa tɛ e srɛlɛ’m be su’n, yɛle fanngan m’ɔ man e naan y’a kwla jran sa ng’ɔ o e su’n i ɲrun kekle’n.—An kanngan Ezai 40:29 nin Jue Mun 121:1, 2 nun.

 Ajalɛ falɛ’n nun

10, 11. ?Kɛ sa kun tɔli mɔ Zozafati wunmɛn i trawlɛ’n, ngue yɛ ɔ yoli ɔ?

¹⁰ ?Wafa sɛ yɛ e fa ajalɛ cinnjin mun ɔn? ?E dun mmua e fa ajalɛ’n, naan i sin’n, y’a srɛ Zoova kɛ ɔ ra su? I nun mɔ Moabufuɛ nin Amɔnfuɛ’m be bo yoli kun be fali alɛ wlɛli i Zida famiɛn Zozafati i sin’n, like ng’ɔ yoli’n, maan e bu i akunndan e nian. Zidafuɛ’m be kwlá jranman be kpɔfuɛ’m be ɲrun. ?Ɔ maan ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ Zozafati fa ɔ?

¹¹ Biblu’n waan: “Srɛ b’ɔ kunnin Zozafat dan’n ti, i waan ɔ́ kó wún Anannganman wun.” Ɔ seli kɛ be kpɛ srɛ nun Zida nvle’n nun, kpɛkun ɔ yiali nvlefuɛ mun kɛ ‘be srɛ Nyanmiɛn.’ I sin’n, ɔ jaso jrannin Zerizalɛmufuɛ nin Zida nvle’n i nunfuɛ’m be afiɛn naan w’a srɛ Ɲanmiɛn. Srɛlɛ sɔ’n nun’n ɔ seli kɛ: “?Anannganman e Nyanmiɛn, a su fa-man fɔ ng’ɔ nin be fata’n tu-man be? E lɛ-man wunmiɛn, e kwlá jran-man sran kpanngban nga be su ba kɛ bé wá fá alɛ wlá e sin yɛ’n be nyrun. E si-man like ng’ɔ fata kɛ e yo’n, i sɔ’n ti e nyin ta ɔ nyrun.” Ɲanmiɛn Kpli tili Zozafati i srɛlɛ’n yɛ ɔ deli be. (2 Nyo. 20:3-12, 16, 17) Ndɛ sɔ’n kle e kɛ, kɛ é fá ajalɛ’n, i li ajalɛ nga be kan wafa nga e nin Zoova e nanti’n, ɔ fataman kɛ e lafi e bɔbɔ e akunndan’n su. Zoova su yɛ ɔ fata kɛ e lafi ɔ.

12, 13. ?Ngue yɛ wafa nga Famiɛn Davidi fali ajalɛ’n, ɔ kle e ɔ?

¹² ?Yɛ sɛ ɔ yo e kɛ ndɛ kun i siesielɛ’n ti pɔpɔ’n nin? Atrɛkpa’n, e kwla se e wun kɛ y’a wun i sɔ sa’n wie le naan i ti’n, e kwla wun i trawlɛ ndɛndɛ. Sa kɛ ngalɛ sa’n nun’n, Famiɛn Davidi i ajalɛ’n uka e. I nun mɔ Amalɛkifuɛ’m be wa utuli Ziklag klɔ’n, be trali Davidi i yi nin i mma mun ɔli. Be trɛli i sran’m be yi nin be mma mun wie. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Davidi srɛli Zoova. Ɔ usɛli i kɛ: “?N su alɛ kunfuɛ sɔ’m be su?” Zoova tɛli i su kɛ: “Su be su, á tó be yɛ á dé sran nga be trali be lomuɛn’n.” Davidi yoli kɛ Zoova fa kannin’n sa. “Like nga Amalɛkfuɛ’m be fali’n, David deli i ngba be sa nun.”—1 Sam. 30:7-9, 18-20.

¹³ Kɛ i sin lali nun kan’n, Filistifuɛ’m be bali kɛ be nin Izraɛlifuɛ’m bé kún. Davidi usali Zoova i ngwlɛlɛ afɛ ekun. Zoova kusu kleli i like trele ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n. Ɔ seli i kɛ: “Kɔ, ń yí be ḿ mán wɔ.” (2 Sam. 5:18, 19) Kɛ ɔ cɛli kan ekun’n, Filistifuɛ’m be fali alɛ wlali Davidi sin ekun. ?Siɛn’n, ngue yɛ ɔ́ wá yó ɔ? Ɔ kwla se i wun kɛ: ‘M’an wun sa sɔ’n i wunsu kpɛ nɲɔn. Maan n wɔ naan e nin Ɲanmiɛn i kpɔfuɛ mun e ko kun kɛ nga n fa yoli i laa’n sa.’ Sanngɛ Davidi w’a lafimɛn i bɔbɔ i akunndan’n nin sa nga w’a wun i le’n su. Ɔ srɛli Zoova ekun. Sanngɛ siɛn liɛ’n ajalɛ nga Zoova kleli i’n ɔ nin laa liɛ’m b’a yoman kun. Kɛ e bu i sɔ’n i akunndan’n, e kwla wun kɛ ajalɛ sɔ mɔ Davidi fali’n maan i klun jɔli dan! (2 Sam. 5:22, 23) Sɛ sa wie mɔ y’a wun i wunsu le’n tɔ’n, ɔ fata kɛ e nian e wun kpa. Nán maan e jran sa nga y’a wun i le’n i ngunmin su e fa ajalɛ.—An kanngan Zeremi 10:23 nun.

14. ?Afɔtuɛ benin yɛ Zozie nin Gabaɔnfuɛ’m be ndɛ’n man e ɔ?

¹⁴ Fɔ o e ngba e nun. I ti’n, kannzɛ e ti asɔnun kpɛnngbɛn w’a cɛ o, kɛ é fá ajalɛ’n, maan e srɛ Zoova naan ɔ kle e atin’n. Maan e bu sa kun m’ɔ juli Zozie blɛ su’n i akunndan e nian. Gabaɔnfuɛ mɔ be mantan Izraɛlifuɛ’m be koko lɛ’n, be yoli be wun kɛ be fin mmuammua kpa sa. Be wa seli Zozie kɛ nán ɔ nin be kun alɛ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zozie nin Izraɛli kpɛnngbɛn’m b’a usaman Zoova i ngwlɛlɛ afɛ naan be nuan w’a sɛ su kɛ be nin be su kunman alɛ. Ɔ ti su kɛ, Zoova suannin aenguɛ sɔ mɔ be trali’n i bo. Sanngɛ ɔ yoli maan be klɛli ndɛ sɔ’n i Biblu’n nun naan y’a si kɛ Zozie nin Izraɛli kpɛnngbɛn’m b’a usɛmɛn i ngwlɛlɛ afɛ. Blɛ kwlaa nga é fá ajalɛ’n, ɔ fata kɛ e dun mmua e usa Zoova i ngwlɛlɛ afɛ.—Zoz. 9:3-6, 14, 15.

Sɛ akunndan tɛ wie ba e ti nun’n

15. Sɛ akunndan tɛ wie kle e yalɛ’n, like nga ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e srɛ Ɲanmiɛn’n, an yiyi nun.

¹⁵ Kɛ mɔ ‘klɔ sran bɔ e ti’n ti, e yo sa tɛ’n,’ ɔ fata kɛ e kpli kpa naan y’a buman akunndan  tɛtɛ. (Rɔm. 7:21-25) ?Wafa sɛ é kplí naan i bo’n w’a gua kpa w’a man e ɔ? Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ ɔ fata kɛ be srɛ Ɲanmiɛn naan ɔ uka be naan b’a buman akunndan tɛtɛ. (An kanngan Lik 22:40 nun.) Sɛ akunndan tɛ wie ti e srɛli Ɲanmiɛn, sanngɛ akunndan sɔ’n te kle e yalɛ’n, nán maan e yaci srɛlɛ. Maan e “kan kle Nyanmiɛn” yɛ e jran su kpa naan ɔ man e ngwlɛlɛ. Biblu’n se e kɛ Ɲanmiɛn i ‘sa ti-man tankaan [naan] ɔ fa like man sran’m be kwlaa ɔ ijɔ-mɛn i sin.’ (Zak 1:5) Zaki klɛli i ekun kɛ: “Sɛ amun nun wie wunnɛn yo i ya’n [yɛle kɛ i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n su kan ase’n], maan ɔ flɛ asɔnun kpɛnngbɛn mun. Maan be guɛ i su ngo e Min’n i dunman nun yɛ be srɛ Nyanmiɛn kɛ ɔ yo i juejue. Nyanmiɛn su bɔ be lafi’n ti’n, Nyanmiɛn srɛlɛ sɔ’n maan tukpacɛfuɛ sɔ’n nyɛ́n i ti, yɛ e Min’n maan ɔ́ jáso.”—Zak 5:14, 15.

16, 17. ?Sɛ e kunndɛ kɛ Ɲanmiɛn uka e naan y’a yoman sa tɛ wie’n, blɛ benin nun yɛ ɔ nin i fata kɛ e srɛ i ɔ?

¹⁶ Sɛ y’a srɛman Ɲanmiɛn’n e su kwlá jranman akunndan tɛtɛ’m be ɲrun. Sanngɛ maan e si kɛ blɛ ng’ɔ nin i fata’n nun yɛ ɔ ti mɔ e srɛ Ɲanmiɛn ɔn. Maan e bu sa ng’ɔ ɲannin gbanflɛn nga be kɛnnin i ndɛ Nyanndra Mun 7:6-23 nun’n i akunndan e nian. Kɛ lika’n yó mantanmantan mɔ aosin wá kúnndɛ wlá’n, ɔ fali atin wie m’ɔ sin tekle bla kun i awlo’n ɲrun lɛ’n su. Bla’n fɛli i gblɛ’n nin i nuan nun nɛnkɛnnɛnkɛn’n ɲɛnnin i. Ɔ maan ɔ suli i su gunmɔngunmɔn kɛ nannin wie mɔ b’a fɛ i be su kɔ i kunlɛ’n sa. ?Ngue ti yɛ gbanflɛn sɔ’n sinnin atin sɔ’n su ɔ? Kɛ m’ɔ “si-man sa’n” mɔ atrɛkpa’n, akunndan tɛ wie su kle i yalɛ’n ti ɔ. (Nya. 7:7) ?Blɛ benin nun yɛ sɛ gbanflɛn sɔ’n srɛli Ɲanmiɛn’n nn ɔ kwla ɲannin i su ye kpa ɔ? I yo, sɛ ɔ ti kɛ i nun mɔ bla’n kán ndɛ klé i’n ɔ srɛli Ɲanmiɛn’n nn ɔ yoli kpa. Sanngɛ sɛ ɔ ti kɛ i nun mɔ atin sɔ’n i su falɛ akunndan bɛli i klun’n yɛ ɔ srɛli Ɲanmiɛn’n, nn i sɔ’n yoli i ye kpa.

¹⁷ Andɛ’n, yasua kun kwla miɛn i ɲin kpa naan w’a nianman bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n. ?Sanngɛ sɛ ɛntɛnɛti i likalika ng’ɔ si kɛ be yi i sɔ’n i nglo’n i nun yɛ ɔ kɔ niannianlɛ’n nin? ?Like nga gbanflɛn mɔ be kɛnnin i ndɛ Nyanndra Mun ndɛ tre 7 nun’n yoli’n, nɛ́n i kunngba wie cɛ yɛ ɔ su yo i lɛ ɔ? Nanwlɛ, aeliɛ tɛ m’ɔ mlin sran’n i wie yɛ ɔ o lɛ! Sɛ ɔ yo sran kun kɛ ɔ nian bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n, maan ɔ srɛ Zoova kɛ ɔ ukɛ i. Nán maan ɔ dun mmua wɔ ɛntɛnɛti i lika nga be kle i sɔ ninnge’m be lɔ’n nun ka naan w’a srɛ Zoova.

18, 19. (a) ?Ngue ti yɛ akunndan tɛtɛ’m be ɲrun kekle jranlɛ’n timan pɔpɔ ɔ? ?Sanngɛ ngue yɛ é yó naan b’a faman e b’a yiman sa tɛ nun ɔn? (b) ?Ngue yɛ amun a gugu kpa kɛ amún yó ɔ?

¹⁸ Akunndan tɛtɛ nin nzuɛn tɛtɛ’m be ɲrun kekle jranlɛ’n timan pɔpɔ. Akoto Pɔlu klɛli i  kɛ: “Like nga klɔ sran klo i’n, Nyanmiɛn Wawɛ’n klo-mɛn i, yɛ like nga Nyanmiɛn Wawɛ’n klo i’n, klɔ sran klo-mɛn i.” I sɔ’n ti’n, ‘sa nga e klo kɛ é yó’n, e kwlá yo-man.’ (Gal. 5:17) Sɛ e waan é yó sa kpa’n, kɛ akunndan tɛ’n ba e ti nun cɛ’n, ɔ fata kɛ e ka lɛ e srɛ Ɲanmiɛn tankaan kpa. Yɛ maan e yo e srɛlɛ sɔ’n i nuan su sa. ‘Sa ng’ɔ tɔ e su’n, nán e ngunmin yɛ i kwlaa sɔ’n tɔ e su-ɔ.’ Sanngɛ Zoova i fanngan nun’n, e kwla niɛn i mmla’m be su e nanti seiin titi.—1 Kor. 10:13.

¹⁹ Sɛ sa kekle wie tɔ e su, annzɛ sɛ ɔ fata kɛ e fa ajalɛ cinnjin wie, annzɛ kusu e su mian e ɲin naan y’a yoman sa tɛ wie’n, Zoova cɛli e like kpa kun naan y’a fa uka e wun. Like sɔ’n yɛle Ɲanmiɛn srɛlɛ’n. Kɛ e srɛ Zoova’n e kle kɛ i su yɛ e lafi ɔ. Kusu’n, ɔ fata kɛ e srɛ i titi naan ɔ fɛ i wawɛ’n kle e atin naan ɔ man e wunmiɛn. (Lik 11:9-13) Yɛ kannzɛ ɔ́ yó sɛ yó sɛ’n, nán maan e lafi e bɔbɔ e akunndan liɛ’n su. Sanngɛ Zoova su yɛ e lafi ɔ.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

?Amun wla kwla kpɛn su?

• ?Zoova i su lafilɛ’n nun’n, ajalɛ benin yɛ Ezekiasi nin Ani yɛ Zonasi be kleli amun ɔn?

• ?Wafa sɛ yɛ Davidi nin Zozie be ndɛ’n kle kɛ ajalɛ falɛ nun’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su kpa ɔ?

• ?Blɛ benin nun yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e srɛ Ɲanmiɛn naan akunndan tɛ wie w’a yiman e ase ɔ?

[Kosan mun]

[Foto, bue 13]

?Blɛ benin nun yɛ ɔ nin i fata kpa kɛ sran kun srɛ Ɲanmiɛn naan akunndan tɛ wie w’a yimɛn i ase ɔ?