“Jran kekle, yo yakpafuɛ”

‘Jran kekle, yo yakpafuɛ. Min Anannganman ɔ Nyanmiɛn’n lika kwlaa nga á kɔ́’n n jin ɔ sin.’​—ZOZ. 1:7-9.

?WAFA SƐ YƐ AMÚN TƐ́ KOSAN’M BE SU Ɔ?

?Wafa sɛ yɛ Enɔku nin Nowe be kleli kɛ be ti yakpafuɛ ɔ?

?Wafa sɛ yɛ laa bla wie’m be yili i nglo kɛ be lafi Ɲanmiɛn su naan kusu be ti yakpafuɛ ɔ?

?Gbanflɛn nin talua benin mun yɛ be yakpa yolɛ’n yo amun ɲɛnmɛn ɔn?

1, 2. (a) ?Sɛ sran kun waan ɔ́ nánti seiin titi’n, ɔ ju wie’n nzuɛn benin yɛ ɔ fata kɛ ɔ yi i nglo ɔ? (b) ?Ngue yɛ é wá wún i like suanlɛ nga nun ɔn?

 SRAN ng’ɔ ti yakpafuɛ’n, ɔ sroman sa. Ɔ timan srɛfuɛ. Kɛ bé kɛ́n i sɔfuɛ’n i ndɛ’n e kwla bu sran ng’ɔ ti wunmiɛnfuɛ annzɛ ɔ le awlɛn jran sa sroesroe’m be ɲrun’n, i akunndan. Sanngɛ, nán sa sroesroe’m be nun ngunmin yɛ be yi yakpa yolɛ’n i nglo ɔ. Ninnge kanngan nga e yo be cɛn kwlaa’n be nun bɔbɔ’n, ɔ ju wie’n ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ naan y’a yo sa kpa titi.

² Biblu’n kan sran wie mɔ blɛ kekle kpa’n nun’n b’a yoman srɛfuɛ kaan sa’n be ndɛ. Wie’m be liɛ’n, sa nga be tɔ Zoova i sufuɛ’m be su aliɛ ba kwlaa nun’n, be nun yɛ be kleli kɛ be ti yakpafuɛ ɔ. ?Ngue yɛ sran yakpafuɛ nga Biblu’n kan be ndɛ’n, be su ndɛ’n kle e ɔ? ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo yakpafuɛ ɔ?

BE BOLI JASIN’N YAKPA SU SRAN MƆ BE SROMAN ƝANMIƐN’N BE AFIƐN

3. ?Sa benin yɛ Enɔku waan ɔ́ jú be nga be sroman Ɲanmiɛn’n be su ɔ?

³ Ka naan Nowe blɛ su nzue dan’n w’a tɔ’n, klunwifuɛ’m be ti’n ɔ nin i fatali kɛ sran ng’ɔ ti Zoova i Lalofuɛ’n ɔ yo yakpafuɛ naan w’a kwla bo jasin’n. I sɔ kusu yɛ Enɔku “b’ɔ ti Adam i osu-osu’n nso su’n i nun sran kpɛnngbɛn’n” ɔ yoli ɔ. Ɔ kannin sa ng’ɔ́ wá tɔ́ klunwifuɛ’m be su’n i ndɛ juejue su seli kɛ: “N wunnin e Min’n nin i anz akpi-akpi kpanngban kpa be bali, kɛ be fa sran’m be kwlaa bla be ja su naan be nga be sro-man Nyanmiɛn’n be sa nga be yoli’n, be fɛ i nuan like man be. Afin sa tɛ yofuɛ sɔ’m bɔ be sro-man Nyanmiɛn’n, be yo Nyanmiɛn sa, yɛ be kɛn i wun ndɛ tɛtɛ.” (Zid 14, 15) Kɛ mɔ san fii sa sɔ’n jú’n ti’n, kɛ Enɔku kɛ́n i ndɛ’n ɔ kɛnnin i kɛ w’a dun mmua w’a ju sa. Sakpasakpa be nga be sroman Ɲanmiɛn’n be wuli. Nzue dan ng’ɔ tɔli’n nunnunnin be.

4. ?I nun nga Nowe nin Ɲanmiɛn bé nánti klanman’n nn lika’n ti sɛ?

 ⁴ Afuɛ nga be flɛ i 2370 ka naan b’a wu Zezi’n, i nun yɛ nzue dan’n tɔli ɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn Enɔku wuli w’a di afuɛ 650 tra su. Kusu nn b’a wu Nowe, w’a ja bla w’a wu ba yɛ ɔ nin i mma mun b’a bobo mmeli’n. Ka naan nzue sɔ’n w’a tɔ’n, anzi klunwifuɛ’m be kacili be wun klɔ sran kpɛkun be jali bla nglanmannglanman mun. Yɛ be wuli ba wie mɔ be ti jajraajra kpa’n. Blɛ sɔ’n nun’n, sran’m be nun sunman be ti klunwifuɛ yɛ lika kwlaa nun’n, nzaje sa mun yɛ be yo ɔ. (Bob. 6:1-5, 9-11) Kannzɛ ɔ ti sɔ’n, Nowe ‘nin Nyanmiɛn be nuan sɛli’ yɛ yakpa su ɔ ‘boli sa nga be yo-ɔ ɔ ti su’n i ndolo.’ (An kanngan 2 Piɛr 2:5 nun.) Mɛn’n i awieliɛ blɛ nga nun’n, ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ sɔ wie.

BE LAFILI ƝANMIƐN SU YƐ BE YOLI YAKPAFUƐ

5. ?Wafa sɛ yɛ Moizi kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su naan ɔ ti yakpafuɛ ɔ?

⁵ Moizi lafili Ɲanmiɛn su kpa yɛ ɔ yoli yakpafuɛ dan. (Ebr. 11:24-27) Ka naan b’a wu Zezi’n, afuɛ nga be flɛ i 1513 lele mɔ afuɛ nga be flɛ i 1473 fá jú’n, Ɲanmiɛn fɛli i dili junman. Ɔ fɛli i kɛ ɔ fa Izraɛlifuɛ mun Ezipti lɔ fite naan ɔ fa be sin aawlɛ flɛnnɛn’n nun. Moizi w’a bumɛn i kɛ ɔ́ kwlá dí i sɔ junman liɛ’n, sanngɛ ɔ sɔli nun. (Tul. 6:12) Ɔ nin i niaan bian Aarɔn be ko kannin ndɛ kpɛ sunman kleli Ezipti famiɛn m’ɔ ti wlɛfuɛ’n. Ɲrɛnnɛn blu nga Zoova fá dé Izraɛlifuɛ mun’n, m’ɔ́ fá klé kɛ Eziptifuɛ’m be amuɛn’m be timan like fi’n, be kannin be ndɛ yakpa su. (Tul., ndɛ tre 7—12) Moizi lafili Ɲanmiɛn su yɛ ɔ yoli yakpafuɛ, afin Ɲanmiɛn suɛnnin i bo titi kɛ nga andɛ ɔ fa suan e bo’n sa.​—Mml. 33:27.

6. ?Sɛ be nga kwlalɛ’n o be sa nun’n, be usa e e Ɲanmiɛn sulɛ’n i su sa’n, ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a kwla kan ndɛ yakpa su ɔ?

⁶ Ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ kɛ Moizi sa. Afin Zezi seli kɛ: “Bé fá amun kɔ́ be bɔ be sie mɛn’n nin famiɛn’m be ja su min ti naan an kan min ndɛ kle be nin be bɔ be ti-man Zuif’n. Sanngɛ blɛ nga bé sánman amun’n, nán an koko ijɔlɛ wafa nga amún fá íjɔ’n, nin ndɛ nga amún kó kán’n ti. Ndɛ nga amún kó kán’n, Nyanmiɛn bɔbɔ wá klé amun dɔ kunngba sɔ’n su. Afin nán amun bɔbɔ yɛ amún íjɔ-ɔ, sanngɛ amun Si i Wawɛ’n yɛ ɔ́ fá ndɛ sɔ’n wlá amun nuan-an.” (Mat. 10:18-20) Sɛ be nga kwlalɛ’n o be sa nun’n, be usa e e Ɲanmiɛn sulɛ’n i su sa’n, Zoova i wawɛ’n wlá e yakpa yɛ é lafi i su é kán ndɛ’n é klé be aɲinyiɛ su.​—An kanngan Lik 12:11, 12 nun.

7. ?Ngue yɛ maan Zozie yoli yakpafuɛ mɔ i junman’n i bo’n guali kpa ɔ?

⁷ Ɲanmiɛn Mmla’n i suanlɛ titi’n, ɔ yoli maan Zozie m’ɔ sinnin Moizi ja nun’n, ɔ lafili Ɲanmiɛn su kpa ekun yɛ ɔ yoli yakpafuɛ. Afuɛ nga be flɛ i 1473 ka naan b’a wu Zezi’n i nun’n, nn Izraɛlifuɛ’m be o nvle nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ fá mán be’n i nuan lɛ. Blɛ sɔ’n nun’n, Ɲanmiɛn seli Zozie kɛ: “Jran kekle, ?A tili? Yo yakpafuɛ.” Ɲanmiɛn seli i kɛ sɛ ɔ nian Mmla’n su’n, ɔ́ nánti ngwlɛlɛ su, ɔ maan junman ng’ɔ di’n i bo’n gúa kpa. Ɲanmiɛn seli i ekun kɛ: “Nán srɛ kun wɔ, nán ɔ klun titi wɔ, afin min Anannganman ɔ Nyanmiɛn’n lika kwlaa nga á kɔ́’n n jin ɔ sin.” (Zoz. 1:7-9) Nanwlɛ, kɛ e niɛn i sa’n, i sɔ ndɛ liɛ’n wlali Zozie i yakpa  dan! Ɲanmiɛn kusu suɛnnin i bo sakpa. Afin kɛ afuɛ nsiɛn cɛ sinnin mɔ afuɛ nga be flɛ i 1467 jú’n, nn b’a fa nvle nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ fá mán be’n i dan lika.

BLA WIE MƆ BE SULI ƝANMIƐN YAKPA SU’N

8. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Ɲanmiɛn i su lafilɛ’n nin yakpa yolɛ nun’n, Raabu kle e ajalɛ kpa ɔ?

⁸ Laa kpa’n, bla sunman be yoli yakpafuɛ Zoova i sulɛ’n nun. Be nun kun yɛle Zeriko lɔ tekle bla Raabu. Ɔ lafili Ɲanmiɛn su kpɛkun yakpa su ɔ fali sran nɲɔn mɔ Zozie sunmannin be’n fiali. Yɛ ɔ seli klɔ sɔ’n su famiɛn’n i sa nun sran mɔ be su kunndɛ be’n be kɛ be ko nian lika uflɛ. Kɛ Izraɛlifuɛ’m be wa utuli Zeriko klɔ’n, Raabu nin i awlofuɛ’m be kali nguan nun. Ɔ yacili i junman tɛ’n i dilɛ. Ɔ wa suli Zoova. Yɛ ɔ yoli Mɛsi’n i nannan bɔbɔ. (Zoz. 2:1-6; 6:22, 23; Mat. 1:1, 5) I Ɲanmiɛn sulafilɛ’n nin i yakpa ti’n, Ɲanmiɛn yrɛli i su dan.

9. ?Wafa sɛ yɛ Debora nin Baraki yɛ Zaɛli be kleli kɛ be ti yakpafuɛ ɔ?

⁹ Kɛ bé mántan afuɛ nga be flɛ i kɛ 1450 ka naan b’a wu Zezi’n, yɛ Zozie wuli ɔ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ɲanmiɛn sieli sran wie mun naan be di jɔlɛ Izraɛli nvle’n nun. Kanaan Famiɛn Zabɛn mianmiannin Izraɛlifuɛ’m be kplɔlɔlɔ afuɛ kpakpa 20. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zoova sinnin i nuan ijɔfuɛ Debora lika seli Jɔlɛ difuɛ Baraki kɛ ɔ nin famiɛn sɔ’n be ko kun. Baraki fali yasua 10.000. Be yiali Tabɔr oka’n su lɔ kɛ be nin Zabɛn i alɛ kunfuɛ’m be kpɛnngbɛn Sizɛra nin i sa nun sran mun bé kó kún. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn lika nga Kizɔn nzue ba’n sonji sin lɛ’n w’a wu kee. Sizɛra nin i alɛ kunfuɛ mun nin i alɛ kakaklolo 900, be ti yiali lika sɔ’n nun. Kɛ Izraɛlifuɛ’m be toli be lɔ’n, Ɲanmiɛn maan nzue’n dili lika’n. Lika’n kacili nnɔtiɛ. Ɔ maan Kanaanfuɛ’m be kakaklolo’m b’a kwlá tuman be bo. Baraki i sran’m be kwlali be kpɔfuɛ mun yɛ be wieli “Sizɛra i alɛ kunfuɛ’m be kwlaa be kun.” Sizɛra bɔbɔ’n ɔ wanndi ko fiali Zaɛli i tannin sua’n nun lɔ. Sanngɛ kɛ ɔ́ láfi’n, Zaɛli kunnin i. Kɛ nga Debora dun mmua fa kannin’n sa cɛ’n, alɛ sɔ’n nun’n, Zaɛli m’ɔ ti bla sin’n, yɛ ɔ ‘nyannin nyrun’ ɔn. Debora nin Baraki yɛ Zaɛli be fali ajalɛ yakpa su. I sɔ’n ti’n, Izraɛli lɔ’n “lika’n tɔli bliin afuɛ ablanan.” (Jɔl. 4:1-9, 14-22; 5:20, 21, 31) Yasua nin bla kpanngban mɔ be sro Ɲanmiɛn’n be lafili Ɲanmiɛn su yɛ be yoli yakpafuɛ kɛ ngalɛ’n sa wie.

NDƐ NGA E KAN’N KWLA WLA SRAN YAKPA

10. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ ndɛ nga e kan’n kwla wla e wiengu yakpa ɔ?

¹⁰ Ndɛ nga e kan’n kwla wla be nga e nin be e su Zoova’n be yakpa. Afuɛ 1.000 tra su ka naan b’a wu Zezi’n, Famiɛn Davidi seli i wa Salomɔn kɛ: “Jran kekle, yɛ tra wɔ anwlɛn naan di junman sɔ’n. Nán srɛ kun wɔ, nán ɔ klun titi wɔ, afin Anannganman Nyanmiɛn’n b’ɔ ti min Nyanmiɛn’n jrán wɔ sin. Ɔ su yi-man wɔ ase, ɔ su kpɔci-man wɔ lele yɛ i sua’n i su junman’n wíe-ɔ.” (1 Nyo. 28:20) Salomɔn yoli yakpa naan  w’a kplan Zoova i sua klanman kpa kun Zerizalɛmu lɔ.

11. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ mɔ Izraɛli talua kaan kun kɛnnin i yakpa su’n, ɔ yoli bian kun ye ɔ?

¹¹ Afuɛ 900 tra su ka naan b’a wu Zezi’n, ndɛ mɔ Izraɛli talua kaan kun kɛnnin i yakpa su maan kokowefuɛ kun yoli juejue yɛ ɔ sili Zoova. Kɛ Siri sonja’m be nin Izraɛlifuɛ’m be ko kunnin alɛ mɔ bé bá’n, yɛ be trali talua kan sɔ’n niɔn. Yɛ ɔ kacili Sirifuɛ’m be sonja kpɛn Naaman m’ɔ ti kokowefuɛ’n i afanniɛn. Talua’n sieli i nzɔliɛ kɛ Zoova sinnin i nuan ijɔfuɛ Elize lika yoli abonuan sa wie mun. I ti’n, ɔ seli Naaman i yi’n kɛ sɛ Naaman kɔ Izraɛli lɔ’n, Elize yó i juejue. Yɛ Naaman ɔli Izraɛli lɔ ɔ. Zoova yili atrɛ maan ɔ yoli juejue yɛ ɔ kacili i sufuɛ. (2 Fam. 5:1-3, 10-17) Sɛ amun ti gbanflɛn annzɛ talua kan naan amun klo Ɲanmiɛn kɛ talua kan sɔ’n sa’n, Ɲanmiɛn kwla wla amun yakpa naan amun a bo jasin fɛ’n b’a kle amun like klefuɛ mun, nin amun wiengu suklu mma mun yɛ sran uflɛ ekun.

12. ?Ta benin yɛ ndɛ nga Ezekiasi kannin’n, ɔ ɲɛnnin i sa nun sran’m be su ɔ?

¹² Kɛ lika’n jran kpa mɔ be kan ndɛ ng’ɔ nin i fata’n, ɔ kwla wla sran yakpa. Afuɛ 700 tra su ka naan b’a wu Zezi’n, kɛ Asirifuɛ’m be jasoli kɛ bé kó útu Zerizalɛmu klɔ’n, Famiɛn Ezekiasi seli i sran’m be kɛ: “Amun jran kekle, amun tra [amun] anwlɛn, nán srɛ kun amun, nán amun sro Asiri famiɛn’n nin i sonja kpanngban ng’ɔ nin be ba’n mun. Sran ng’ɔ jin e sin’n, ɔ ti dan tra like ng’ɔ o i sin’n, i liɛ’n, i sonja’m be ti sran, sanngɛ e liɛ’n, Anannganman e Nyanmiɛn’n yɛ ɔ o e sin-ɔn. Ɔ́ úka ye, ɔ́ kún alɛ’n mán ye.” ?Wafa sɛ yɛ ndɛ sɔ’n yoli Zerizalɛmufuɛ mun ɔn? Nanwlɛ, “Famiɛn Ezekias i ndɛ sɔ’n wlali klɔ’n sufuɛ’m be kwlaa be fanngan.” (2 Nyo. 32:7, 8) Blɛ mɔ bé klé e nin e wiengu Klistfuɛ mun e yalɛ kpa’n, ndɛ kɛ Ezekiasi liɛ’n sa’n kwla wla e yakpa ekun.

13. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ yakpa yolɛ’n nun’n, Abdiasi m’ɔ ti Famiɛn Akabu i awlo’n su kpɛn’n, ɔ kleli e ajalɛ kpa ɔ?

¹³ Ɔ ju wie’n ndɛ mɔ e boman su e kleman sran’n, yɛ ɔ kle kɛ e ti yakpafuɛ ɔ. Afuɛ 900 tra su ka naan b’a wu Zezi’n, Abdiasi m’ɔ ti Famiɛn Akabu i awlo’n su kpɛn’n, ɔ fali ajalɛ yakpa su. Ɔ fali Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be nun ya fiali naan famiɛn bla Zezabɛli klunwifuɛ’n w’a kunman be. “Ɔ fali ablenun fiali yɛbuɛ buɛ kun nun, yɛ ɔ fali ablenun fiali yɛbuɛ buɛ kun ekun nun.” (1 Fam. 18:4) Andɛ’n Zoova i sufuɛ kpa wie’m be sasa be wiengu mun kɛ nga Abdiasi m’ɔ sro Ɲanmiɛn’n fa yoli’n sa. Yɛle kɛ be kanman be niaan Klistfuɛ’m be su ndɛ kleman be nga be kle be ɲrɛnnɛn’n.

FAMIƐN BLA ƐSTƐLI YOLI YAKPAFUƐ

14, 15. ?Wafa sɛ yɛ Famiɛn bla Ɛstɛli kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su naan ɔ ti yakpafuɛ ɔ? ?Yɛ i aeliɛ sɔ’n i bo’n guali sɛ?

¹⁴ Famiɛn bla Ɛstɛli lafili Ɲanmiɛn su tankaan kpa yɛ ɔ yoli yakpafuɛ. Yɛle kɛ afuɛ ya nnan tra su ka naan b’a wu Zezi’n, Aman guguli kɛ ɔ́ kún Zuifu kwlaa nga be o kan Pɛrsifuɛ’m be sie ju lɛ’n. Kɛ Zuifu’m be tili i sɔ’n, be sunnin kpa yɛ be kpɛli srɛ nun. Kpɛkun be tuli be klun be srɛli Ɲanmiɛn. (Ɛst. 4:1-3) Srɛ dan kpa kunnin famiɛn bla Ɛstɛli. Mardose m’ɔ nin i be ti ngawangawa’n, ɔ fali fluwa nga be klɛli nun kɛ be kun Zuifu mun’n, be nun kun ko mannin Ɛstɛli. Yɛ ɔ seli i kɛ ɔ ko wun famiɛn i wun naan ɔ srɛ i, i nvlefuɛ’m be ti. Sanngɛ sran kwlaa nga b’a yiɛmɛn i kɛ ɔ wlu famiɛn’n i awlo’n i klun lɔ naan ɔ wlu lɔ’n be kun i.​—Ɛst. 4:4-11.

¹⁵ Sanngɛ Mardose seli Ɛstɛli kɛ: ‘Sɛ ɔ waan a ko wun-man famiɛn’n wun’n, Zuif’m be delɛ’n fín lika uflɛ bá. ?I kpa’n, sɛ sa nga ti yɛ maan a kacili famiɛn i yi nin a o, e wun i wlɛ sɛ?’ Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ɛstɛli seli Mardose kɛ ɔ yiayia Zuifu nga be o Siz lɔ’n naan be kpɛ srɛ nun mɛn i. Kpɛkun ɔ seli kɛ: “E nin min afanniɛn bla mun é kpɛ́ e srɛ nun liɛ, kpɛkuun ń kó tó famiɛn’n, kannzɛ be klɛli mmla i nun kɛ nán be yo i sɔ bɔbɔ o. Ń kó wún i wun. Sɛ ɔ fata kɛ n wu’n, ń wú.” (Ɛst. 4:12-17) Ɛstɛli yoli yakpafuɛ. Biblu’n nun fluwa nga i dunman o su’n waan Ɲanmiɛn deli i nvle’n nunfuɛ mun. Andɛ’n, Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n be nin Klistfuɛ onga mun be yo yakpa sɔ wie blɛ kekle nun. Yɛ Zoova mɔ ‘be srɛ i ɔ, ɔ ti’n’ ɔ suan be bo titi.​—An kanngan Jue Mun 65:3 nin Ju 118:6 nun.

 “GUA Ɔ WLA ASE”

16. ?Ajalɛ benin yɛ Zezi kleli gbanflɛn nin talua mun ɔn?

¹⁶ Cɛn kun’n, Zezi i si nin i nin be ko toli Zezi Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ “Zuif’m be ninnge klefuɛ’m be afiɛn, ɔ tie be ndɛ bɔ be kan’n yɛ ɔ usa be sa.” Asa ekun’n “be kwlaa nga be tili i ndɛ’n, i ngwlɛlɛ’n nin sa b’ɔ tɛ be su’n, ɔ boli be nuan.” (Lik 2:41-50) Blɛ sɔ nun’n nn ɔ le afuɛ 12. Kannzɛ bɔbɔ Zezi te yo bakan’n sanngɛ Ɲanmiɛn su m’ɔ lafi’n ɔ nin i yakpa’n ti’n, ɔ kwla usali kpɛnngbɛn nga be kle like Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ’n be kosan. Ɔ fata kɛ gbanflɛn nin talua nga be o asɔnun’n nun’n be wla kpɛn Zezi i aeliɛ liɛ’n su. I sɔ’n úka be naan sɛ be usa be like nga ti yɛ be lafi Ɲanmiɛn su’n i su sa’n b’a kwla tɛ su.​—1 Piɛ. 3:15.

17. ?Ngue ti yɛ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ maan be “wla gua ase” ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e yakpafuɛ ɔ?

¹⁷ Zezi wlali sran’m be fanngan kɛ be ‘gua be wla ase.’ (Mat. 9:2, 22) Ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Cɛn wie lele, cɛn sɔ’n w’a ju bɔbɔ, amun kwlaa amún sánndi kɔ́ amun awlo, amún yáci n kunngba, sanngɛ ɔ su ka-man n kunngba, afin min nin e Si’n yɛ e wo-ɔ. N kɛnnin i kwlaa sɔ’n kleli amun naan amun wun jɔ amun fɔuun sran wunmuan bɔ min nin amun y’a kaci’n ti. Amún wá wún amun nyin su kpa, sanngɛ an tra amun anwlɛn, mɛn nga nun wa’n, min yɛ n kwla-a.” (Zan 16:32, 33) Mɛn nunfuɛ’m be kpɔ e kɛ nga be fa kpɔli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ klikli mun sa. Sanngɛ nán e niɛn i sɔ’n ti naan e fa e wun e wla mɛn’n nun. Sɛ e bu wafa nga Ɲanmiɛn i Wa’n yoli yakpa’n i akunndan’n é ɲán fanngan naan y’a faman e wun y’a mantanman mɛn nunfuɛ mun le. Zezi kwlali mɛn’n. E kusu e kwla yo sɔ wie.​—Zan 17:16; Zak 1:27.

“TRA WƆ AWLƐN”

18, 19. ?Wafa sɛ yɛ akoto Pɔlu kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su naan ɔ ti yakpafuɛ ɔ?

¹⁸ Akoto Pɔlu trɛli i awlɛn sa kekle sunman nun. Blɛ kun nun’n, sɛ ɔ timan Rɔmu sonja’m be ti’n nn Zuifu’m be titili i nun Zerizalɛmu lɔ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, kɔnguɛ “e Min’n bali Pɔl wun lɛ yɛ ɔ seli i kɛ: ‘Tra wɔ awlɛn, kɛ a kannin min ndɛ’n Zerizalɛm wa’n, san á kɛ́n i kunngba’n Rɔm lɔ wie.’” (Yol. 23:11) I sɔ kusu yɛ Pɔlu yoli ɔ.

¹⁹ Korɛntifuɛ’m be ‘sran kpakpa bɔ be bu be kɛ Nyanmiɛn yɛ ɔ sunmannin be’n,’ be kunndɛli kɛ bé sáci asɔnun’n. Pɔlu ijɔli be. Kɛ ɔ́ yó i sɔ’n srɛ w’a kunmɛn i. (2 Kor. 11:5; 12:11) Pɔlu timan kɛ be sa. Sa fanunfanun nga be tɔli i su m’ɔ trɛli i awlɛn’n, maan ɔ kwla se kɛ, i liɛ’n Zezi yɛ ɔ sunmɛnnin i ɔ. Be nun wie yɛle kɛ be wlɛli i bisua, be boli i. Ɔ tuli ajalɛ sinnin atin tɛtɛ’m be su. Ɔ trannin wie’n nuan. Awe nin nzue we kunnin i. W’a taman lafi, yɛ asɔnun’m be kwlaa be lika nianlɛ’n yoli i cinnjin. (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 11:23-28 nun.) Nanwlɛ, Pɔlu kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su naan ɔ ti yakpafuɛ. I kwlaa sɔ’n kle kɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ mɛn i wunmiɛn ɔn.

20, 21. (a) Amun fa sa kun kle kɛ ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ naan y’a jran sa’m be ɲrun kekle. (b) ?Sa benin wie’m be nun yɛ ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ ɔ? ?Yɛ ngue yɛ e kwla lafi su kɛ Zoova yó ɔ?

²⁰ Nán Klistfuɛ’m be ngba yɛ bé klé be yalɛ kekle kpa ɔ. Sanngɛ ɔ fata kɛ e kwlaa e yo yakpafuɛ naan y’a kwla jran sa’m be ɲrun kekle. I sɔ yɛ gbanflɛn kun m’ɔ tran Brezili lɔ’n, ɔ yoli ɔ. Gbanflɛn sɔ’n ɔ nin sa tɛtɛ yofuɛ wie’m be sannin nun. Kɛ ɔ wa suannin Biblu’n nun like’n, ɔ wunnin kɛ ɔ fata kɛ ɔ kaci i sa. Sanngɛ titi’n sɛ sran kun waan ɔ́ yáci minniɛn sɔ’m be su sulɛ’n, be kun i. Gbanflɛn’n srɛli Ɲanmiɛn, yɛ sa ti mɔ i waan ɔ́ yáci be su sulɛ’n, ɔ fali Biblu’n yiyili nun kleli be su kpɛn’n. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, be kplinnin su kɛ ɔ wɔ. B’a yomɛn i like fi. Yɛ ɔ kacili jasin bofuɛ.

²¹ Ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ naan y’a kwla bo jasin fɛ’n. Klistfuɛ nga be kɔ suklu’n, ɔ fata kɛ be yo yakpafuɛ naan b’a nanti seiin titi suklu lɔ. Be nga be di junman’n, sɛ be waan bé trán aɲia dandan’m be bo naan cɛn kwlaa nga aɲia’n dí’n bé trán lɛ’n, ɔ fata kɛ be yo yakpafuɛ naan b’a kwla srɛ atin. Ninnge nga be nun’n ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ’n be diman be yalɛ. Maan sa ng’ɔ o e su’n, ɔ yo sɛ, Zoova tíe srɛlɛ nga i “su bɔ be lafi’n ti’n,” e srɛ’n. (Zak 5:15) Yɛ kusu e kwla lafi su kɛ ɔ́ fɛ́ i wawɛ’n mán e naan y’a “jran kekle, [y’a] yo yakpafuɛ.”

[Kosan mun]

[Foto, bue 19]

Enɔku kannin Ɲanmiɛn ndɛ yakpa su kleli sran mɔ be sroman Ɲanmiɛn’n.

[Foto, bue 20]

Zaɛli yoli yakpa nin juejue.