Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

‘An klo amun wiengu’

‘An klo amun wiengu’

‘An klo amun wiengu’

“Ḿ mán amun mmla kun ekun: ‘An klo amun wiengu. Klolɛ nga n fa kloli amun’n, amun kusu an fa klo amun wiengu sɔ. Sɛ an klo amun wiengu’n, i sɔ’n nun yɛ sran’m be kwlaa bé sí kɛ an ti n sɔnnzɔnfuɛ-ɔ.’”​—ZAN 13:34, 35.

?Ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle benin? Klist seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ klolɛ nga ɔ fa kloli be’n, maan be kusu be klo be wun sɔ. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ Zezi yili i sran klolɛ’n i nglo ɔ? Yɛle kɛ i nun nga ɔ te o asiɛ’n su wa’n, w’a jranman sran’n i afinliɛ’n su naan w’a klo i. Yɛ ɔ buli bla’m be sran wie. (Zan 4:7-10) Asa ekun’n, ɔ fɛli i blɛ’n nin i wunmiɛn’n ɔ fa ukali sran mun. Asa kusu’n, sran’m be ndɛ loli i kpa. (Mark 6:30-34) Kasiɛn su’n, ajalɛ nga Klist fali’n, nanwlɛ ɔ leman wunsu. I ti’n, ɔ seli kɛ: “N liɛ’n, n ti bua tafuɛ kpa, bua tafuɛ kpa’n fɛ i wun to i bua’m be ti.”​—Zan 10:11.

Like nga klistfuɛ klikli’m be yoli’n: Akoto’m be blɛ su’n, Klistfuɛ’m be flɛ be wiengu kɛ ‘aniaan.’ (Filemɔn 1, 2) Kpɛkun blɛ sɔ nun’n, be lafili su kɛ “ɔ lɛ-man Zuif, yɛ ɔ lɛ-man Grɛk, be kwlaa be Min’n ti kun.” I sɔ’n ti’n, asɔnun’n nunfuɛ’m be fin nvle fanunfanun nun. (Rɔmfuɛ Mun 10:11, 12) Maan e kan sa ng’ɔ juli afuɛ nga be flɛ i 33 nun Zerizalɛmu lɔ’n, i ndɛ. Yɛle kɛ, kɛ Pantekɔtu sinnin’n, ‘be yoli be asiɛ mun nin be bo ninnge’m be atɛ yɛ be fɛ i sika’n cɛli be kwlakwlakwla kɛ ɔ́ yó naan b’a fa ti be wun nyanman nun’n ti.’ Be yoli sɔ naan be nga be yoli be batɛmu ɔ nin a cɛman’n b’a ka Zerizalɛmu lɛ naan b’a “fa be su [b’a] sie be bɔ Jésus sunmannin be’n be ndɛ’n su kpa.” (Sa Nga Be Yoli’n 2:41-45) ?Ngue ti yɛ be fali ajalɛ kwlaa sɔ mun ɔn? Tɛrtuliɛn boli ndɛ nga sran’m be kɛnnin i Klistfuɛ’m be su’n, be nun wie’m be su seli kɛ: “Nanwlɛ, be klo be wun o! [...] Sɛ be wiengu Klistfuɛ’m be ti’n, ɔ ti mɔ be fa be wun man’n, be sisiman be bo.” Kɛ ɔ́ kɛ́n i sɔ’n, nn akoto’m be wuli ɔ nin a diman afuɛ 200.

?Wan yɛ ɔ yo i sɔ wie andɛ ɔ? Fluwa kun waan afuɛ nga be sinnin lɔ’n nun’n, sa nga be nga be se be wun kɛ be ti Klistfuɛ’n, be fa yoli be wiengu asɔnunfuɛ mun’n, i tɛ’n ɔ tra nga be nga be kɔman asɔnun be fa yoli be’n. (Histoire de la décadence et de la chute de l’Empire romain) Asa ekun’n, Amlɛnkɛn’m be lɔ’n, be wunnin i kɛ be nga be kɔ asɔnun’n, mɔ be nun sunman be waan be ti Klistfuɛ’n, be kpɔ be asɔnun nun sran nga be nin i be wunnɛn kplo’n timan kun’n. I sɔ’n ti’n, sɛ be takali asɔnun kunngba sɔ’n nvle uflɛ nun’n, naan lɔfuɛ’m be su wun be ɲrun’n, be wiengu asɔnunfuɛ sɔ’m be nianman be lɔ kaan sa bɔbɔ.

Afuɛ nga be flɛ i 2004 nun’n, Amlɛnkɛn’m be lɔ’n, anglo nɲɔn nun’n aunmuan fitali kpɛ nnan sacili lika nga be flɛ i Floride i tɛtɛ kpa. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, be ng’ɔ fatali kɛ be nian sran’m be lika’n, be man be ninnge kɛ aliɛ nin ayre sa’n, be su kpɛn’n ko niannin naan sɛ i sran’m be yo i sɔ sakpa o. Ɔ wunnin kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be kusu be uka sran mun wie. Ɔ seli kɛ wafa nga be fa siesieli be junman liɛ’n sran uflɛ liɛ fi tomɛn i. Kpɛkun ɔ seli kɛ sɛ like wie mian be sa’n, ɔ́ fá mán be. Afuɛ nga be flɛ i 1997 nun’n, kekle tɔli Zoova i Lalofuɛ nga be tran nvle nga be flɛ i République démocratique du Congo lɔ’n be su. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, be yili be niaan Klistfuɛ wie’m be kɛ be fa ayre nin aliɛ ɔ nin tralɛ be ko man be, ɔ nin sran uflɛ wie mun. Ninnge nga be niaan Zoova i Lalofuɛ nga be o blɔfuɛ mɛn nun lɔ be fa mannin sɔ’n, ɔ trɛ i liɛ miliɔn 481.