Ndɛ ng’ɔ kan’n ɔ nin siansi’n be kɔ likawlɛ

‘Akunndanfuɛ’n ɔ sieli i su ndɛ’m be bo, ɔ niannin nun kpa kunndɛli ndɛ kpakpa mun. Ndɛ ng’ɔ klɛli be’n kusu, kɛ sa’n fa ti’n yɛ ɔ niannin su klɛli-ɔ.’​—AKUNNDANFUƐ’N 12:9, 10.

?NGUE NUN YƐ BIBLU’N TI I LIƐ NGUNMIN KUN ƆN? Kpɛ sunman’n lalafuɛ fluwa’m be ndɛ nga be kan’n be timan nanwlɛ yɛ be kwla yo sran’m be tɛ bɔbɔ. Siansifuɛ’m be kleli weiin kɛ ndɛ sɔ’m be timan su mlɔnmlɔn. Andɛ bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ fluwa klɛfuɛ’m be kaci fluwa nga be klɛli’n be nun ndɛ wie mun naan ɔ ninnge uflɛ nga siansifuɛ’m be wun be’n b’a ɔ likawlɛ. Biblu’n i liɛ’n, ɔ kan kɛ i nun ndɛ’n fin Ɲanmiɛn m’ɔ ti like kwlaa Yifuɛ’n naan Ɲanmiɛn i Ndɛ’n “wo lɛ tititi.”​—1 Piɛr 1:25.

LIKE NGA BE KLE SƆ’N BE NUN KUN YƐ: Moizi Mmla’n seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ be sie lika kun “ngblaliɛ’n i tiwa su lɔ” naan be wɔ atin nun lɔ. Kpɛkun lika sɔ’n nun lɔ’n be kpɛ kunman naan kɛ be wie atin nun kɔ’n be kata su. (Mmla’n 23:13, 14) Sɛ wie nun ɔn be kan nnɛn wie i fuɛn’n, annzɛ be kan saka’n, ɔ fata kɛ be fa nzue yo be wun sanwun. (Saun Yolɛ 11:27, 28; Kalɛ 19:13, 19) Blɛ sɔ’n nun’n, be sie kokowefuɛ’m be ngunmin lele saan b’a nian be naan b’a wun kɛ be tukpacɛ’n kwlá saman kun.​—Saun Yolɛ 13:1-8.

NDƐ NGA ANDƐ DƆƆTRƆFUƐ’M BE KAN’N: Atin nun kɔwlɛ kpa’n i siesielɛ’n, ɔ nin be sa nun wunnzinlɛ’n yɛ tukpacifuɛ’m be aamiɛn sielɛ’n, andɛ nin andɛ be te yo cinnjin kpa naan sran’m b’a tɔman tukpacɛ. Sɛ kabinɛn annzɛ atin nun kɔwlɛ kpa sa nunman lika’n nun’n, ndɛ nga Amlɛnkɛn’m be anuannzɛ kun m’ɔ di tukpacɛ’m be su junman’n kan’n yɛ. I waan: “Maan amun atin nun kɔwlɛ’n ɔ nin lika nga mɔ nzue o lɛ’n be afiɛn’n ti nun mɛtri 30, yɛ kusu ɔ fata kɛ amun kpɛ kunman naan amun wla waka su’n i ase.” (U.S. Centers for Disease Control and Prevention) Anuannzɛ kun ekun waan kɛ sran’m be siesie be atin nun kɔwlɛ’n i kpa’n, tukpacɛ kɛ nzonjiɛ sa’n ɔ kan ase kpa. (Organisation mondiale de la santé) Ɔ nin a diman afuɛ 200, dɔɔtrɔfuɛ’m be wunnin kɛ, kɛ be kan saka mɔ be wunnzinman be sa nun’n be fa tukpacɛ sa sran uflɛ mun. Anuannzɛ klikli nga e kɛnnin i ndɛ’n, ɔ se ekun kɛ be sa nun wunnzinlɛ’n “yɛ ɔ ti like cinnjin kpafuɛ ng’ɔ fata kɛ be yo naan tukpacɛ’n w’a truman ɔn.” ?Yɛ kokowefuɛ mun nin be nga be tukpacɛ’n kwla sa’n be aamiɛn sielɛ’n nin? Koko nga nun wa’n, Zronali kun seli kɛ: “Kɛ tukpacɛ ng’ɔ sa’n bo i bo’n, like nga be kwla yo naan w’a truman’n yɛle sran’m be aamiɛn sielɛ.”​—Saudi Medical Journal.

?AMUN BU I SƐ? ?Ɲanmiɛn fluwa nga be klɛli be laa’n be nun wie o lɛ mɔ kɛ amun niɛn i sa’n, be nin siansi’n be kwla kɔ likawlɛ ɔ? ?Annzɛ Biblu’n ti i liɛ ngunmin?

[Ndɛ kwle, bue 6]

“Kɛ e nian wafa nga Moizi blɛ su’n, be niannin nun be yoli ninnge’m be sanwun naan b’a tɔman tukpacɛ’n, nanwlɛ ɔ ti abonuan.”​—DRƆƆTƆ BIAN ALDO CASTELLANI NIN ALBERT J. CHALMERS BE KLƐLI NDƐ SƆ’N I FLUWA MANUAL OF TROPICAL MEDICINE NUN.