Zoova su kɛn i awlobofuɛ mun bo nun

‘Amun bo bɔ Nyanmiɛn Wawɛ’n maan w’a yo kun’n, an nian su kpa maan ɔ yo sɔ tititi.’​—EFƐ. 4:3.

?WAFA SƐ YƐ AMÚN YÍYÍ NUN ƆN?

?Kɛ ɔ ko yo naan like nga Ɲanmiɛn sunnzunnin’n w’a kpɛn su’n, sa benin yɛ ɔ su yo ɔ?

?Kɛ be se e kɛ ‘e bo bɔ Nyanmiɛn wawɛ’n maan w’a yo kun’n, e nian su kpa maan ɔ yo sɔ tititi’n,’ wafa sɛ yɛ e fa afɔtuɛ sɔ’n su ɔ?

?Ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a ‘yo sran ye’ ɔ?

1, 2. ?Ngue yɛ Zoova sunnzunnin i asiɛ’n nin klɔ sran’m be lika ɔ?

 ?KƐ BE kan awlobo’n i ndɛ’n, ngue yɛ amun bu i akunndan ɔn? ?Amun bu sran klolɛ nin aklunjuɛ dilɛ akunndan? ?Annzɛ amun bu be bo m’ɔ yo kun mɔ be yo like kunngba’n i akunndan? ?Annzɛ kusu lika kun mɔ i nun’n be di alaje mɔ be kwla suan like yɛ be kan be klun ndɛ’n, i akunndan yɛ amun bu ɔ? Sɛ alaje o amun awlobo nun’n, atrɛkpa’n amun bu ninnge kwlaa sɔ’m be akunndan. Zoova yɛ ɔ kpɛli awlobo’n i ba ɔ. (Efɛ. 3:14, 15) Yɛ ɔ sunnzunnin kɛ be nga be o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ nin sran nga be o asiɛ’n su wa’n, be yo awlobo kunngba nunfuɛ. Naan be di alaje, be lafi be wiengu su yɛ be bo yo kun.

² Kɛ ɔ fin cɛn mɔ Adam nin Ɛvu be yoli sa tɛ’n, klɔ sran’m b’a yoman Ɲanmiɛn i awlobo’n nunfuɛ kun. Sanngɛ i sɔ’n w’a kaciman like nga Zoova sunnzunnin kɛ ɔ́ yó’n. Saan Ɲanmiɛn yó maan Adam nin Ɛvu be osu’n nunfuɛ’m bé trán asiɛ’n m’ɔ́ káci mɛn klanman’n i su. (Bob. 1:28; Eza. 45:18) Like kwlaa ng’ɔ ko yo naan i klun sa’n w’a kpɛn su’n ɔ siesieli. Biblu’n nun fluwa nga be flɛ i Efɛzfuɛ Mun i nun’n, be kannin bo kun yolɛ ndɛ kpɛ sunman. Fluwa sɔ’n nun’n, be kannin ninnge nga Zoova siesieli’n be ndɛ wie. Siɛn’n é wá fá e ɲin síe i fluwa sɔ’n i nun ndɛ’n wie’m be su, naan ajalɛ nga Zoova fɛli i kɛ ɔ́ kán ɲanmiɛn su lɔfuɛ mun nin klɔ sran mun bó nun’n, y’a wun wafa nga e kwla suɛn i bo’n.

SA NGA ZOOVA SU YO NAAN I KLUN SA’N W’A KPƐN SU’N

3. ?Sa benin yɛ be kɛnnin i ndɛ Efɛzfuɛ Mun 1:10 nun mɔ Ɲanmiɛn waan ɔ́ yó ɔ? ?Blɛ benin nun yɛ Ɲanmiɛn boli like klikli’n i yolɛ bo ɔ?

³ Ninnge nga Zoova yo be’n, be nin i klun sa’n be kɔ likawlɛ titi. “Sɛ i cɛn’n ju’n,” Ɲanmiɛn wá yó “sa” kun. Sa sɔ’n yɛle kɛ ɔ́ kán be nga o ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ nin klɔ sran’m be kwlaa bó nun yɛ bé yó awlobo kun. (An kanngan Efɛzfuɛ Mun 1:8-10 nun.) Kɛ ɔ ko yo naan sa sɔ’n i nuan w’a yia’n, ɔ́ wá yó like nɲɔn. I klikli’n yɛle kɛ ɔ́ yó naan Klistfuɛ nga  be kpali be sieli be ngunmin’n be kwla ko tran ɲanmiɛn su lɔ. Lɔ’n Zezi Klist yɛ ɔ ti be su kpɛn ɔn. Afuɛ nga be flɛ i 33 i Pantekɔtu nun yɛ Zoova boli like klikli’n i yolɛ bo ɔ. (Yol. 2:1-4) E ti kpɔlɛ tɛ mɔ Klist yili’n ti’n, Ɲanmiɛn bu be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be kɛ be ti sran kpa mɔ be kwla tran nguan nun ɔn. Be wun i wlɛ kɛ b’a kaci “Nyanmiɛn klun ba.”​—Rɔm. 3:23, 24; 5:1; 8:15-17.

4, 5. ?Like nɲɔn su nga Ɲanmiɛn su yo naan sa nga i waan ɔ́ yó’n i nuan w’a yia’n, yɛle benin?

⁴ Like nɲɔn su’n, yɛle kɛ Ɲanmiɛn yó naan sran wie’m be kwla tran asiɛ m’ɔ́ káci mɛn klanman’n su. Sran sɔ’m be kplin su kɛ Klist nin be nga be kpali be sieli be ngunmin’n be sie be. “Sran kpanngban kpa” mɔ be fin afɛ dan’n nun fiteli’n, be yɛ bé dún mmua trán mɛn klanman’n nun ɔn. (Ngl. 7:9, 13-17; 21:1-5) I sin’n, Klist i afuɛ akpi famiɛn dilɛ blɛ’n nun’n, sran akpi ngbinngbin kpanngban bé cɛ́n yɛ bé trán mɛn klanman’n nun wie. (Ngl. 20:12, 13) Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, é kwlá ɲán e bo m’ɔ ti kun’n i nglo yilɛ’n i wun atin sakpa! Sran kpanngban kpa mun ɔ nin be nga bé cɛ́n be’n yɛ be flɛ be “asiɛ’n su like’n” niɔn. Kɛ afuɛ akpi famiɛn dilɛ blɛ’n ko sin’n, bé sá be nían. Be kwlaa nga be nanti seiin’n, bé káci “Nyanmiɛn klun ba” bé trán asiɛ’n su wa.​—Rɔm. 8:21; Ngl. 20:7, 8.

⁵ Dɔ nga su’n, Zoova su uka be nga be kpali be sieli be ngunmin’n naan b’a kwla tran ɲanmiɛn su lɔ. Yɛ ɔ su uka be nga be flɛ be bua’m be wie mun’n naan b’a kwla tran asiɛ’n m’ɔ́ káci mɛn klanman’n i su wa. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ e tinuntinun e suan sa sɔ mɔ Ɲanmiɛn su yo’n i bo ɔ?

‘AMUN BO BƆ NYANMIƐN WAWƐ’N MAAN W’A YO KUN’N, AN NIAN SU KPA MAAN Ɔ YO SƆ TITITI’

6. ?Biblu’n nun ndɛ mma benin wie mun yɛ be kle kɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be yia ɔ?

⁶ Biblu’n waan ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be yia. (1 Kor. 14:23; Ebr. 10:24, 25) Sanngɛ sɛ e kunndɛ kɛ e bo yo kun’n, ɔ fataman kɛ e yia lika kunngba’n nun sa ngbɛn kɛ sran mɔ be yia gua bo annzɛ balɔn towlɛ wie nun’n sa. Kɛ e fa like nga Zoova kle e’n su mɔ e lo e wun e man Ɲanmiɛn wawɛ’n kɛ ɔ uka e naan e yo sran kpa tra laa’n, yɛ e bo yo kun sakpa ɔ.

7. ?Kɛ be se e kɛ ‘e bo bɔ Nyanmiɛn wawɛ’n maan w’a yo kun’n, e nian su kpa maan ɔ yo sɔ tititi’n,’ wafa sɛ yɛ e kwla fa afɔtuɛ sɔ’n su ɔ?

⁷ E ti kpɔlɛ tɛ’n ti’n, Klistfuɛ nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n, Zoova w’a bu be sran kpa ɔ maan b’a kaci i wa. Yɛ bua’m be wie mun kusu’n ɔ bu be sran kpa ɔ maan b’a kaci i janvuɛ. Kannzɛ ɔ ti sɔ’n sanngɛ kɛ e te o mɛn nga nun’n saan é fɔ́n e wiengu wun le. (Rɔm. 5:9; Zak 2:23) I sɔ’n ti’n, Biblu’n se e kɛ: “Sa nga amun wiengu yo bɔ an wun i’n, maan ɔ sɔn amun nun.” ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan e nin e wiengu Klistfuɛ mun e bo w’a yo kun ɔn? Yɛle kɛ ‘nán e tu e wun mlɔnmlɔn, e yo wɛtɛɛfuɛ.’ Asa ekun’n, Pɔlu wla e fanngan kɛ e mian e ɲin kpa naan ‘e bo bɔ Nyanmiɛn wawɛ’n maan w’a yo kun anuansɛ bɔ e di’n ti’n, e nian su kpa maan ɔ yo sɔ tititi.’ (An kanngan Efɛzfuɛ Mun 4:1-3 nun.) Wafa nga e kwla fa afɔtuɛ sɔ’n su’n, i kun yɛle kɛ e yaci Ɲanmiɛn wawɛ’n nun naan ɔ tinngɛ e. Kpɛkun e yaci i nun naan ɔ uka e naan e yo sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n. Sa sɔ’n timan kɛ klɔ sran nzuɛn’n m’ɔ yo maan sran’m be bo sɛman’n sa. Afin i liɛ’n ɔ uka e naan e nin e wiengu mun y’a siesie e afiɛn naan e bo w’a yo kun.

8. ?Wafa sɛ yɛ klɔ sran nzuɛn’n yo maan sran’m be bo yoman kun ɔn?

⁸ ?Wafa sɛ yɛ “klɔ sran i nzuɛn’n” yo maan sran’m be bo yoman kun ɔn? (An kanngan Galasifuɛ Mun 5:19-21 nun.) Bla nin bian kunndɛlɛ’n yo maan sran nin Zoova yɛ asɔnun’n be afiɛn ti nun. Be yi bo bla kunndɛlɛ’n annzɛ be wun bo bian kunndɛlɛ’n ɔ fa ɲrɛnnɛn dan kpa yi i awlobo’m be su. Yɛ ɔ kwla yo maan ba’m be nin be si nin be nin mun be titi nun. Kpɛkun be nga be o aja’n nun’n be nun kun nga w’a yoman i sɔ sa’n ɔ nin i yi annzɛ i wun be afiɛn kwla ti nun. Sa tɛtɛ yolɛ’n yo maan sran nin Ɲanmiɛn  be afiɛn kwlá sɛman yɛ ɔ nin i klofuɛ’m be bo kwlá yoman kun. Sɛ e waan é fá like nɲɔn é sá su naan be mantan kpa’n, ɔ fata kɛ i lika nɲɔn nga é fá be é tá be wiengu su’n be yo yɛiin. I wafa kunngba’n, sran ng’ɔ timan sanwun i wunnɛn’n su nin i aeliɛ’n nun’n, ɔ nin Ɲanmiɛn nin i sran mun be bo kwlá yoman kun. Sran ng’ɔ bo wlaka’n, ɔ kle weiin kɛ i ɲin yiman Ɲanmiɛn mmla’n naan ɔ bumɛn i like fi. Klɔ sran nzuɛn’n onga’m be kwlakwla be yo maan sran nin sran be afiɛn ti nun, kpɛkun be nin Ɲanmiɛn kusu be ti nun wie. Zoova kpɔ i sɔ aeliɛ mun.

9. ?Sɛ e mian e ɲin kpa naan titi’n e nin aniaan mun y’a tran fɔundi nun naan e bo w’a yo kun sakpa’n, kosan benin yɛ e kwla fa usa e wun naan y’a wun i wlɛ ɔ?

⁹ Ɔ maan, ɔ fata kɛ e tinuntinun e usa e wun kɛ: ‘?M mian min ɲin kpa naan titi’n e nin aniaan mun y’a tran fɔundi nun naan e bo w’a yo kun? ?Kɛ ndɛ tɔ e nin sran e afiɛn’n, ngue yɛ n yo ɔ? ?N kɛn i sɔ ndɛ’n n kle min janvuɛ mun naan be suan min bo? ?N kunndɛman kɛ m bɔbɔ n ko to sran’n naan e siesie e afiɛn ti’n, n fa ndɛ’n n wla asɔnun kpɛnngbɛn’m be sa nun? ?Sɛ min wun ya o sran kun klun’n, n wanndiwanndi i naan e nin i y’a kokoman su yalɛ?’ ?Sɛ e yo i sɔ ninnge mun’n, ajalɛ nga Zoova fɛli i kɛ ɔ́ kán be nga be o ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ nin klɔ sran mun bó nun ekun naan Klist sie be’n, é klé kɛ e su suɛn i bo?

10, 11. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ fɔundi tran e nin e niaan mun e afiɛn ɔn? (b) ?Ngue yɛ e kwla yo naan fɔundi w’a tran e nin e niaan mun e afiɛn naan Zoova w’a yra e su ɔ?

¹⁰ Zezi seli kɛ: “I sɔ’n ti, sɛ á fá like wie kó mán Nyanmiɛn’n, bɔ w’a ju i sɔwlɛ lɛ naan sɛ ɔ wla kpɛn su kɛ ɔ wun ndɛ o ɔ niaan wie klun’n, yaci like sɔ’n lɛ, an ko siesie amun afiɛn ka, i sin bla w’a fa ɔ like sɔ’n man. [...] An siesie ndɛ sɔ’n wɛtɛɛ su ndɛndɛ.” (Mat. 5:23-25) Zaki klɛli i kɛ: “Be nga be siesie afiɛn’n, be ti kɛ fie difuɛ sa. Sɛ alaje o lɛ naan be lua like’n, like nga be nyɛn i nun’n yɛlɛ sa i nuan su yolɛ’n.” (Zak 3:17, 18) I sɔ’n i bo’n yɛle kɛ, sɛ fɔundi nunman e nin sran mun e afiɛn’n e kwlá yoman sa kpa’n kɔman e ɲrun titi.

¹¹ Maan e fa sa kun e yiyi nun. Nvle nga be kunnin alɛ’n nun’n, sɛ ɔ timan bɔmbu nga be wla be asiɛ’n bo’n be ti sa’n, nn sran’m be kwla di fie kpa. Kɛ bɔmbu sɔ’n be nun kun ko kpuke’n kpɛkun fie difuɛ’m b’a yaci be fie mun b’a wanndi. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n kusu’n sran’m be ɲanman junman be diman, yɛ blɔfuɛ klɔ’m be su’n sran’m be ɲanman aliɛ. I wafa kunngba’n, sɛ e nzuɛn tɛ wie ti’n fɔundi kwlá tranman e nin e niaan mun e afiɛn’n, e su yoman Klistfuɛ kpa kɔman e ɲrun. É yó kɛ bɔmbu nga be fa wlɛ i asiɛ’n bo’n sa. Sɛ e ti i sɔfuɛ’n, ɔ fata kɛ e kaci e nzuɛn’n. Sɛ e yaci sa tɛ nga sran’m be yo e’n e cɛ be ndɛndɛ’n naan e yo be ye’n, e ngba’n é dí alaje kpɛkun Zoova yrá e su.

12. ?Wafa sɛ yɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla uka e naan e bo w’a yo kun ɔn?

¹² Sran nga be ‘mannin be like kɛ be yo’n’ yɛle kɛ asɔnun kpɛnngbɛn mun’n, be uka e kpa naan  e bo w’a yo kun. Be sieli be kɛ be uka e naan ‘e yo sran lele e kwlaa e yo kun Nyanmiɛn Wa’n i su bɔ e lafi’n ti.’ (Efɛ. 4:8, 13) Kɛ be nin e su Ɲanmiɛn likawlɛ mɔ be jran Ɲanmiɛn Ndɛ’n su be man e afɔtuɛ’n, i sɔ’n uka e naan y’a yo Klistfuɛ kpa y’a tra laa’n. (Efɛ. 4:22-24) Maan e wla kpɛn su titi kɛ, sɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be man e afɔtuɛ’n, Zoova yɛ ɔ su sin be lika úka e naan y’a kwla tran mɛn uflɛ’n nun wie ɔ. Asɔnun kpɛnngbɛn mun kusu’n, maan wafa nga amun tu aniaan’m be fɔ’n ɔ kle be kɛ amun kunndɛ kɛ amún úka be.​—Gal. 6:1.

“AN YO AMUN WUN YE”

13. ?Afɔtuɛ ng’ɔ o Efɛzfuɛ Mun 4:25-32 nun’n, sɛ y’a faman su’n, i bo’n gúa sɛ?

¹³ Efɛzfuɛ Mun 4:25-29 ɔ bobo ninnge wie m’ɔ fataman kɛ e yo be’n kle e. Be nun wie yɛle ato bualɛ’n nin ya ble falɛ’n ɔ nin fuɛn yolɛ’n, yɛ ndɛ tɛtɛ kanlɛ’n. Sanngɛ ɔ wla e fanngan kɛ e kan ndɛ ng’ɔ ti kpa mɔ sran ti ɔ ɔ yo sran’n. Sran ng’ɔ faman afɔtuɛ sɔ’n su’n, ɔ kpɛ ce yi i sran’m be afiɛn. Yɛ ɔ bo Ɲanmiɛn wawɛ’n i wla, kusu nn wawɛ’n sɔ’n yɛ maan sran’m be bo yo kun ɔn. (Efɛ. 4:30) Sɛ e waan é dí fɔundi naan e bo yo kun’n, ɔ ti cinnjin kpa wie kɛ e fa ndɛ nga Pɔlu klɛli i ekun yɛ’n su. I waan: “An wla klunwi’n, nin anwlɛn fufu’n, nin ya falɛ’n, nin ndɛnngan’n, nin sran wun sacilɛ’n, ɔ nin sran kpɔlɛ’n be kwlaa be ase. An yo amun wun ye, an si amun wun aunnvuɛ, sa nga amun wiengu yo amun’n, an yaci cɛ i kɛ Nyanmiɛn kusu yaci sa nga an yoli i’n cɛli amun Krist ti’n sa.”​—Efɛ. 4:31, 32.

14. (a) ?Kɛ be se kɛ ‘an yo amun wun ye’n’ i sɔ’n kle sɛ? (b) ?Ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a yo sran ye ɔ?

¹⁴ Kɛ be se kɛ ‘an yo amun wun ye’n’ i sɔ’n kle kɛ atrɛkpa’n nán blɛ ngba nun yɛ e yoli sran ye ɔ, naan ɔ fata kɛ e yo sran ye e tra laa’n. Sɛ titi’n e wun i wlɛ kɛ wafa nga e wiengu’m be wun fa yo be’n ɔ ti cinnjin tra wafa nga e wun fa yo e’n, nanwlɛ ɔ ti kpa dan! (Fil. 2:4) Atrɛkpa’n, e kwla kunndɛ kɛ é kán ndɛ wie m’ɔ́ klé srilɛ annzɛ ɔ́ klé kɛ e si ngwlɛlɛ ɔ. ?Sanngɛ i sɔ ndɛ’n ɔ́ yó sran ye? Sɛ e dun mmua e bu ndɛ nga é wá kán’n i akunndan’n, ɔ́ úka e naan y’a ‘yo sran ye.’

AWLO’N NUN’N MAAN E SUAN AƝINYIƐ NIN E WIENGU KLOLƐ

15. ?Wafa sɛ yɛ Efɛzfuɛ Mun 5:28 uka yasua nga be le bla’n naan b’a wun wafa nga be ko sɔnnzɔn Klist ɔ?

¹⁵ Biblu’n fa wafa nga Klist nin asɔnun’n be trannin’n sunnzun wafa nga yasua kun nin i yi be tran’n. Klist i ajalɛ’n uka yasua mun naan b’a wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ be kle be yi’m be atin, be klo be yɛ be nian be lika. Ɔ uka bla’m be wie naan b’a wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ be lo be wun man be wun mun naan be sie be. (Efɛ. 5:22-33) Pɔlu klɛli i kɛ: ‘I sɔ’n ti’n, yasua mun, an klo amun yi mun kɛ an fa klo amun bɔbɔ amun wun’n sa.’ ?Ngue ti yɛ kɛ Pɔlu bó i ndɛ’n bo’n ɔ seli kɛ “i sɔ’n ti’n” niɔn? (Efɛ. 5:28) Yɛle kɛ ndɛ ng’ɔ dun mmua kannin nun’n ɔ kannin wafa nga Klist kloli asɔnun’n lele ɔ fɛli i wun mannin naan ‘ɔ́ wúnnzin i naan ɔ yo yɛiin i ndɛ’n ti’n’ i ndɛ. Ɔ maan Pɔlu su fa yasua’m be ɲin sie i Klist i ajalɛ sɔ’n su. I sɔ’n kle kɛ Klistfuɛ nga be le bla nin ba’n, be junman yelɛ kɛ be uka be awlobo’n nunfuɛ’m be tinuntinun naan be nin Ɲanmiɛn be afiɛn sɛ kpa. Kɛ be yo sɔ’n nn ajalɛ nga Zoova fɛli kɛ ɔ́ kán ɲanmiɛn su lɔfuɛ mun nin klɔ sran mun bó nun naan Klist sie be’n, be su suɛn i bo.

16. ?Sɛ siɛ nin niɛn’m be di ba’m be lika nianlɛ junman nga Zoova mannin be’n, i bo’n gúa sɛ?

¹⁶ Ɔ fata kɛ ɔ tran siɛ nin niɛn’m be klun kɛ be mma’m be lika nianlɛ’n ɔ ti junman mɔ Zoova mannin be ɔ. Sanngɛ ng’ɔ ti tɛ’n yɛle kɛ andɛ mɛn nga nun’n, sran kpanngban be “klo-man sran.” (2 Tim. 3:1, 3) Siɛ kpanngban be yoman like ng’ɔ ti mɔ be yo’n, ɔ maan ba’m be fɛ kpɛkun be akunndan’n sanngan. Klistfuɛ yasua nga be le ba’n be liɛ’n, Pɔlu seli be kɛ: “Nán an yo sa b’ɔ kun amun mma’m be ya, sanngɛ an ta be kpa e Min’n liɛ’n su, yɛ an tu be fɔ, an kle be ngwlɛlɛ.” (Efɛ. 6:4) Awlo’n nun yɛ ba’m be dun mmua suan aɲinyiɛ nin be wiengu klolɛ’n niɔn. Siɛ nin niɛn nga be kle be mma mun i sɔ ninnge  mun’n be suan sa nga Zoova waan ɔ́ yó’n i bo. Awlo lɔ’n, ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be yo naan ba’m be wun i wlɛ kɛ be klo be. I ti’n, maan siɛ nin niɛn’m be nian be wun su naan b’a fafaman ya, yɛ nán maan be kpankpan ba’m be su. Kusu nán maan be kpɛkpɛ be nzowa. Sɛ be yo i sɔ’n bé klé ba’m be wafa ng’ɔ fata kɛ be ɲin yi sran ng’ɔ sie be’n naan be klo be wiengu’n, i su ninnge cinnjin wie mun. Yɛ i sɔ’n úka ba mun naan b’a kwla tran Ɲanmiɛn i mɛn klanman’n nun.

17. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan e nin mmusu’m be si Satan y’a kwla kun ɔn?

¹⁷ Nán e wla fi kɛ like nga mmusu’n be si Satan kunndɛ i titi’n yɛle kɛ sran’m be yaci Ɲanmiɛn sulɛ. Ɔ maan like kwlaa ng’ɔ ko yo naan y’a yo sɔ’n yɛ ɔ́ yó ɔ. Like nga Satan kunndɛ’n yɛ sran kpanngban be yo i andɛ ɔ. Yɛle kɛ be tran kɛ sran kun nin i yi sa sanngɛ nn b’a jaman, be yra be wun, yɛ yasua nɲɔn annzɛ bla nɲɔn be ja. Sanngɛ e liɛ’n, e nianman mɛn nunfuɛ’m be aeliɛ’n su. Sran ng’ɔ kle e ajalɛ’n yɛle Klist. (Efɛ. 4:17-21) Ɔ maan kɛ ɔ ko yo naan e nin Satan nin i mmusu mun y’a kwla kun’n, ɔ fata kɛ e “fa Nyanmiɛn i alɛ ninnge’n kwlaa wla” e wun.​—An kanngan Efɛzfuɛ Mun 6:10-13 nun.

“SA KWLAA NGA AMUN YO’N, AN YO I SRAN KLOLƐ’N TI”

18. ?Ngue ti yɛ e Klistfuɛ mun e bo ti kun ɔn?

¹⁸ Klolɛ’n ti yɛ e Klistfuɛ mun e bo ti kun ɔn. E “Min’n ti kun,” yɛle Zezi Klist yɛ e “Nyanmiɛn’n ti kun,” yɛle Zoova. E klo be nɲɔn’m be kpa yɛ e klo e wiengu tankaan kpa. I sɔ’n ti yɛ y’a fua kpa kɛ anuannzɛ mɔ e di’n ɔ nin e bo m’ɔ ti kun’n, é yó naan ɔ ka sɔ tititi’n niɔn. (Efɛ. 4:3-6) Zezi srɛli klolɛ’n sɔ’n i ti seli kɛ: “Nán be ngunmin be wun yalɛ yɛ n su koko kle wɔ-ɔ, sanngɛ be nga bé wá láfi n su ndɛ nga bé kán’n ti’n, be liɛ o nun. Min Si, ń srɛ́ wɔ kɛ be kaci sran wunmuan, yɛ be nin ye e yo sran wunmuan kɛ min nin wɔ e ti sran wunmuan’n sa [...]. N yoli maan be sili wɔ, yɛ n yoli maan bé wá sí wɔ ekun naan klolɛ nga a fa kloli min’n, be si kɛ a klo be sɔ wie, yɛ be si kɛ min nin be y’a yo sran wunmuan.”​—Zan 17:20, 21, 26.

19. ?Ngue yɛ y’a fua kpa kɛ é yó ɔ?

¹⁹ Fɔ m’ɔ o e nun ti’n sɛ e su fɛ kpa naan y’a wla e aeliɛ wie m’ɔ kle e yalɛ kpa’n i ase’n, maan klolɛ mɔ e klo Ɲanmiɛn nin sran’n ti’n e srɛ Ɲanmiɛn kɛ jue tofuɛ’n fa srɛli’n sa. I waan: “Man min anwlɛn b’ɔ ti wɛtɛɛ. Maan min nyin yi wɔ.” (Jue. 86:11) Maan e fua kpa kɛ mmusu’m be si Satan i ɲin m’ɔ mian kɛ ɔ́ yó naan e nin e Si m’ɔ klo e’n yɛ e nin e niaan mun e afiɛn’n ti nun’n, é jrɛ́n i ɲrun kekle. Maan e mian e ɲin kpa naan awlo’n nun o, jasin fɛ’n i bolɛ nun o, asɔnun’n nun o, kɛ mɔ ‘e ti Nyanmiɛn i anwlɛn su ba’n, e nian like ng’ɔ yo’n su, e yo. Sa kwlaa nga é yó’n, e yo i sran klolɛ’n ti.’​—Efɛ. 5:1,​2.

[Kosan mun]

[Foto, bue 29]

W’a yaci like ng’ɔ́ fá kó mán Ɲanmiɛn’n tɛ yiwlɛ lɛ naan ɔ nin i niaan’n bé kó siesie be afiɛn ka.

[Foto, bue 31]

Siɛ nin niɛn mun, amun kle amun mma’m be aɲinyiɛ.