?Abonuan sa’m be juli sakpa? Ndɛ nsan mɔ sran’m be tɛ i kan’n

NDƐ KLIKLI’N: Sa kwlaa nga be ju’n e kwla wun be wlɛ ti’n be nun wie fi timan abonuan sa. Ninnge nga be o asiɛ’n su’n nin nglo lɔ’n be su ninnge nga e si be’n, be fin be su ndɛ nga siansifuɛ’m be kan’n. Sanngɛ e siman ninnge sɔ’m be ngba. (Zɔb 38:4) Siansifuɛ kun kwla suan mmla nga nglo lɔ ninnge annzɛ asiɛ’n su wa liɛ’m be di su’n be nun kun i su like i nguan cɛn wunmuan’n nun. Sanngɛ sɛ mmla sɔ’n i su falɛ nun’n, like kunngba cɛ sɛn i wun’n, ɔ nin i fata kɛ ɔ kaci wafa ng’ɔ fa bu mmla sɔ’n. I sɔ liɛ’n nin ndɛ yɛ’n be kɔ likawlɛ. Yɛle kɛ “sɛ a nin a wunman blɔfuɛ gbekle le’n a siman kɛ nán gbekle ngba yɛ ɔ le lua ɔ.”

Wafa nga sran kun kwla jran sa m’ɔ simɛn i ngba nun’n i su ndɛndɛ se kɛ sa kun ti ato annzɛ ɔ ti nanwlɛ’n, ndɛ kun m’ɔ kle sri’n, ɔ yi i nglo. Bian kun mɔ be flɛ i John Locke mɔ be wuli i afuɛ nga be flɛ i 1632 nun yɛ ɔ wuli afuɛ 1704 nun’n, yɛ ɔ kannin ndɛ sɔ’n niɔn. Nvle nga be flɛ i Holland i janunfuɛ kun nin nvle nga be flɛ i Siam, i famiɛn’n be su ndɛ yɛle i sɔ’n. Kɛ nvle nga be flɛ i Holland i janunfuɛ’n kɛ́n i nvle’n i ndɛ klé famiɛn’n, ɔ seli kɛ be lɔ’n ɔ ju wie’n, sui’m be nanti nzue su. Famiɛn’n w’a faman ndɛ sɔ’n su. I waan bian’n su bua ato. Sanngɛ nn sa kun mɔ famiɛn’n nin a wunmɛn i le’n i ndɛ yɛ bian’n su kan ɔn. Famiɛn’n siman kɛ kɛ ayrɛ’n ba mɔ nzue’n kaci laglasi m’ɔ kete kpa’n, sui bɔbɔ kwla nanti su. Kɛ mɔ famiɛn’n simɛn i sɔ liɛ’n ti’n, ɔ buli i kɛ i sɔ sa liɛ’n kwlá juman.

Maan e nian e blɛ liɛ nga su ninnge wie mɔ b’a ju su m’ɔ nin a cɛman kpa sɔ liɛ sran’m be bu i kɛ be kwlá yoman be’n. Yɛle kɛ:

● Alapla kun kwla fa sran 800 tra su Amlɛnkɛn’m be klɔ nga be flɛ i New York su lɔ fa kɔ Azi mɛn’n nun klɔ nga be flɛ i Singapour su. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n ɔ jranman. Kpɛkun dɔ kun’n ɔ kɔ kilo 900.

● Sran mɔ be o asiɛ’n i bue fanunfanun su’n, be kwla koko yalɛ ɛntɛnɛti su. Kɛ bé yó sɔ’n be ɲin ta be wiengu.

● Be kwla sro jue akpi kpanngban be sie i mannzin kun mɔ i kaan tra kpasin bui’n i nun.

● Dɔɔtrɔfuɛ’m be kwla fa sran kun i awlɛn ba annzɛ i wunnɛn’n i lika wie be fa sie sran uflɛ liɛ osu.

?Kɛ e wun i sɔ ngalɛ mun’n, ngue ndɛ yɛ e kwla kan ɔn? Yɛle kɛ sɛ klɔ sran’m be kwla yo abonuan ninnge mɔ afuɛ nɲɔn kun nga be sinnin lɛ’n be nun’n be kwlá yoman’n, nn Ɲanmiɛn m’ɔ yili nglo’n nin asiɛ’n, ɔ nin i su ninnge kwlaa’n, ɔ kwla yo i sɔ wie. Ɔ kwla yo abonuan sa mɔ kɛ é sé yɛ’n e kwlá wunmɛn i wlɛ’n annzɛ kusu e kwlá yoman i sɔ kunngba’n wie’n. *​—Bo Bolɛ 18:14; Matie 19:26.

NDƐ NƝƆN SU’N: Biblu’n kan abonuan sa’m be ndɛ naan sran’m be lafi i nun ndɛ’m be su. Biblu’n seman e kɛ e lafi abonuan sa kwlaa su. I kpa bɔbɔ’n, ɔ wla e su nun kɛ e nian e wun kpa naan kɛ e wun abonuan sa mun nin atrɛ mun’n, y’a tɔman be su sa y’a lafiman be su. Ndɛ ng’ɔ kɛn i weinwein kle e’n yɛ: “Satan yɛ ɔ́ tín bian b’ɔ di-man mmla’n su sɔ’n yɛ ɔ́ bá-a, ɔ maan ɔ́ wá yó sa kekleekle’n kwlaa, ɔ́ yí atrɛ, yɛ ɔ́ yó abonuan sa gblɛ nun. Ɔ́ fá sa tɛtɛ wafa’n kwlaa lákaláka be.”​—2 Tɛsalonikfuɛ Mun 2:9, 10.

Zezi Klist kusu wlali e su nun wie kɛ sran kpanngban bé wá sé kɛ be ti i sɔnnzɔnfuɛ sanngɛ nn be timan sɔ sakpa. Wie mun bɔbɔ bé wá sé i kɛ: “?Nannan, Nannan, ɔ dunman nun y’a kan-man Nyanmiɛn ndɛ? ?Ɔ dunman nun y’a fuan-man asiɛ usu? ?Yɛ ɔ dunman nun y’a yo-man sa kekleekle mun?” (Matie 7:22) Sanngɛ Zezi sé kɛ be timɛn i sɔnnzɔnfuɛ. (Matie 7:23) Ɔ maan, e wun i kɛ Zezi w’a seman kɛ abonuan sa kwlaa fin Ɲanmiɛn.

Ɲanmiɛn semɛn i sufuɛ’m be kɛ abonuan sa’m be ti yɛ be lafi i su ɔ. Sanngɛ, ɔ fata kɛ be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ɔ taka ninnge wie mɔ e wun be weiin’n su.​—Ebre Mun 11:1.

Maan e nian abonuan sa nga Biblu’n kan be ndɛ’n be nun kun mɔ sran sunman si i’n. Sa sɔ’n yɛle Zezi Klist i cɛnlɛ’n. Kɛ sa sɔ’n juli mɔ afuɛ  kpanngban sinnin’n, Klistfuɛ nga be o Korɛnti lɔ’n be nun wie’m be wa boli Zezi i cɛnlɛ’n i akplowa silɛ bo. ?Wafa sɛ yɛ akoto Pɔlu ukali Klistfuɛ sɔ mun ɔn? ?Ɔ seli be ngbɛn kɛ “maan amun Ɲanmiɛn sulafilɛ’n yo dan”? Cɛcɛ. Ɔ fali sa jrɛiin nga be juli’n kpɛnnin be wla. Maan e nian wafa ng’ɔ yoli i sɔ’n. Ɔ seli kɛ kɛ Zezi wuli’n, “be sieli i. [...] Be klɛli i kɛ ɔ́ cɛ́n i le nsan su, ɔ maan Nyanmiɛn cɛnnin i. Sefas wunnin i, i sin i sɔnnzɔnfuɛ blu-nin-nnyɔn’m be wie’m be wunnin i. Kɛ ɔ dili le nnyɔn kun’n, e niaan wie’m bɔ be tra ya nnun’n bɔ be o likawlɛ’n, be wunnin i. Be nun wie’m b’a wu, sanngɛ be kpanngban lika tɛ o lɛ.”​—1 Korɛntfuɛ Mun 15:4-8.

?Ɔ ti cinnjin kɛ Klistfuɛ sɔ’m be lafi abonuan sa sɔ’n su? Pɔlu kan gua su kɛ: “Sɛ Nyanmiɛn a cɛn-man Krist’n, wuun ndɛ bɔ e kannin’n ti ato’n, wuun amun kusu amu’an lafi su ngbɛn.” (1 Korɛntfuɛ Mun 15:14) Pɔlu w’a faman ndɛ sɔ’n w’a yoman aɔwi. Ɔ yoli cinnjin kpa mɛnnin i kɛ i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n taka abonuan sa kun m’ɔ juli sakpa’n su. Yɛ sran ya nnun tra su lele mɔ be wunnin sa sɔ’n nun’n mɔ blɛ sɔ’n nun’n be ɲin te o su’n, be ndɛ nga be kannin’n ti’n, Pɔlu si kɛ Zezi cɛnnin sakpa. I kpa’n, sran sɔ mɔ be wunnin sa sɔ’n nun’n, be kplinnin su kɛ sɛ bé kún be bɔbɔ’n, be su yaciman like nga be wunnin i’n be kanman ndɛ uflɛ.​—1 Korɛntfuɛ Mun 15:17-19.

NDƐ NSAN SU’N: Sa nga be ju titi’n mɔ be nga be siman fluwa’n be wunman be wlɛ’n, yɛ be flɛ be abonuan sa’n niɔn. Fluwa sifuɛ dandan wie’m be waan abonuan sa nga Biblu’n kan be ndɛ’n, be ti sa mɔ be ju titi ɔ. Naan nán Ɲanmiɛn yɛ maan be juli ɔ. Be bu i kɛ i sɔ’n yó maan sran’m bé láfi Biblu’n nun ndɛ’n su kpa. I yo, ɔ ti su kɛ abonuan sa’m be nun wie yɛle sa wie mɔ be ju titi’n kɛ asiɛ m’ɔ keje’n ɔ nin tukpacɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n yɛ asiɛ m’ɔ seli gua’n sa. Sanngɛ fluwa sifuɛ sɔ’m be ɲin kpa like kun su. Like sɔ’n yɛle blɛ trele nga i su yɛ sa sɔ’m be juli’n mɔ Ɲanmiɛn Ndɛ’n kɛn i ndɛ’n.

I wie yɛle ɲrɛnnɛn klikli nga Ɲanmiɛn fa yili i Ezipti nvle’n su’n i su ndɛ nga sran wie’m be kannin’n. Ɲrɛnnɛn sɔ’n yɛle Nil nzue ba’n i mmoja kacilɛ’n. Sran sɔ’m be waan asiɛ ɔkwlɛ nin ninnge kanngan wie mɔ be ti ɔkwlɛ’n yɛ be guali nzue’n nun ti yɛ i ɲin kacili ɔ. Sanngɛ Biblu’n waan nzue’n kacili mmoja, w’a seman kɛ ɔ kacili nnɔtiɛ ɔkwlɛ. Kɛ e bo e ɲin ase e kanngan Ezipt Lɔ Tulɛ 7:14-21 nun kpa’n, e wun kɛ blɛ mɔ Aarɔn fɛli i kpɔnman finnin Nil nzue’n i ɲin su kɛ nga Moizi seli i kɛ ɔ fa yo’n sa’n, yɛ abonuan sa sɔ’n juli ɔ. Kannzɛ bɔbɔ e se kɛ sa wie m’ɔ ju titi’n ti yɛ nzue’n i ɲin kacili’n, sanngɛ blɛ nga Aarɔn fɛli i waka’n finnin nzue’n i ɲin su’n ɔ ti i liɛ abonuan.

Sa kun ekun kle kɛ blɛ trele nga abonuan sa’m be ju’n ɔ ti cinnjin. Yɛle sa ng’ɔ juli blɛ mɔ Izraɛlifuɛ’m bé wá wlú mɛn nga Ɲanmiɛn tali nda kɛ ɔ́ fá mán be nun’n. Be ko fiteli Zurdɛn nzue mɔ w’a yi kpa’n su. I sin sa ng’ɔ juli’n Biblu’n kɛn i ndɛ se kɛ: “Kɛ Nyanmiɛn nyrun jranfuɛ’m be juli Zurdɛn nuan bɔ be ja’n kpɛnnin nzue nun cɛ’n, nzue’n i bue ng’ɔ fin nglo lɔ’n, ɔ jrannin, ɔ boli kofie kunndunngluun mmua lɔ, klɔ nga be flɛ i Adam b’ɔ mantan Zartan’n i koko lɛ’n i ndɛnman.” (Zozie 3:15, 16) ?Asiɛ’n kejeli annzɛ ɔ seli guali nzue’n nun ti yɛ i sɔ sa liɛ’n juli ɔ? Biblu’n kɛnmɛn i sɔ’n su ndɛ. Sanngɛ blɛ trele nga sa sɔ’n juli’n ɔ ti i liɛ abonuan. Yɛle kɛ blɛ nga Zoova seli kɛ sa sɔ’n jú’n i su sɛsɛsɛ yɛ ɔ juli ɔ.​—Zozie 3:7, 8, 13.

?Ɔ maan, abonuan sa’m be ju sakpa? Biblu’n waan be ju sakpa. I nun ndɛ’n kle e kɛ be timan sa mɔ be ju titi’n sa ngbɛn ɔn. ?Sanngɛ kɛ mɔ aliɛ ba kwlaa nun sa sɔ’m be juman’n ti’n, é sé kɛ abonuan sa’m be juman sakpasakpa?

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]