Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

Sɛ an se kɛ ɛɛn, maan ɔ ka su

Sɛ an se kɛ ɛɛn, maan ɔ ka su

Sɛ an se kɛ ɛɛn, maan ɔ ka su

“Sɛ an se kɛ ɛɛn, maan ɔ ka su, yɛ sɛ an se kɛ cɛcɛ’n, maan ɔ ka su.”​—MAT. 5:37.

AMUN NIAN SƐ AMUN KWLA TƐ SU O

?Ngue ndɛ yɛ Zezi kɛnnin i nda talɛ’n su ɔ?

?Ngue ti yɛ kasiɛ’m be nuan yialɛ’n nun’n, Zezi i ajalɛ liɛ’n ti kpa dan ɔn?

?Ninnge benin wie’m be nun yɛ kɛ e se kɛ Ɛɛn’n ɔ fata kɛ ɔ ka su ɔ?

1. ?Ngue ndɛ yɛ Zezi kɛnnin i nda talɛ’n su ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?

 TITI’N, ɔ timan cinnjin kɛ Klistfuɛ kpa’m be ta nda. Afin be fa ndɛ yɛ mɔ Zezi kannin’n su. Ɔ seli kɛ: ‘Sɛ an se kɛ ɛɛn, maan ɔ ka su.’ I ndɛ’n i bo’n yɛle kɛ sɛ sran kun kan ndɛ kun’n ɔ fata kɛ ɔ yo i nuan su sa. Ka naan Zezi w’a mɛn i sɔ mmla’n ɔ dun mmua seli kɛ: “Nán an ta sran fi nda mlɔnmlɔn.” Like nga ti yɛ ɔ seli sɔ’n yɛle kɛ sran kpanngban be yalɛ kokolɛ’n nun’n be ta nda kpɛ sunman ninnge ngbɛnngbɛn’m be ti. Kɛ be yo sɔ’n nán kɛ be waan bé yó i nuan su sa ti ɔ. Kɛ be se kɛ Ɛɛn, annzɛ Cɛcɛ mɔ be ‘kan ndɛ uflɛ gua su’n’ i sɔ’n kwla kle kɛ be timan sran mɔ be kwla fa be wla gua be su ɔ, naan “Klunwifuɛ’n” yɛ ɔ sie be ɔ.​—An kanngan Matie 5:33-37 nun.

2. Like nga ti yɛ nda talɛ kwlaa timan tɛ’n, an yiyi nun.

2 ?Ndɛ nga Zezi kannin’n kle kɛ nda talɛ kwlaa ti tɛ? Kɛ nga e fa wunnin i like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ’n nun sa’n, Ɲanmiɛn Zoova nin i sufuɛ nanwlɛfuɛ Abraamu be tali nda ndɛ cinnjin wie’m be su. Asa kusu’n, Ɲanmiɛn Mmla’n seli kɛ ndɛ wie’m be siesielɛ’n nun’n, ɔ nin i fata kɛ be ta nda. (Tul. 22:9, 10; Kal. 5:19, 21, 22) Ɔ maan wie liɛ’n, sɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ kun kan ndɛ jɔlɛ difuɛ’m be ɲrun’n, ɔ kwla yo cinnjin kɛ ɔ ta nda fa kle kɛ ndɛ nga ɔ́ wá kán’n ti nanwlɛ. Annzɛ, ɔ kwla yo cinnjin kɛ Klistfuɛ kun ta nda fa kle kɛ like nga ɔ sunnzun kɛ ɔ́ yó’n, ɔ́ yó i sakpa. Annzɛ kusu’n, sɛ ɔ buali ndɛ wie nun’n, ɔ kwla ta nda fa kle kɛ ndɛ ng’ɔ kannin’n ti nanwlɛ. Sanngɛ i sɔ liɛ’n be tɛmɛn i yo. Kɛ Zuifu’m be jɔlɛ difuɛ dandan mun be seli Zezi kɛ ɔ ta be nda’n, w’a kpaloman be nuan. Ɔ tɛli kosan nga be usɛli i’n i su, nanwlɛ su. (Mat. 26:63, 64) Sanngɛ nn ɔ timan cinnjin kɛ Zezi ta sran nda. Kannzɛ ɔ ti sɔ’n, kɛ ɔ ko yo naan sran’m b’a si kpa kɛ ndɛ ng’ɔ kan’n ti nanwlɛ’n, kpalɛ sunman’n, ka naan w’a kan ndɛ wie’n, ɔ dun mmua se kɛ: “Nanwlɛ.” (Zan 1:51; 13:16, 20, 21, 38) Kɛ Zezi nin Pɔlu nin sran uflɛ wie mun be seli kɛ Ɛɛn ɔ kali su. Like suanlɛ nga nun’n, é wá wún like uflɛ ekun mɔ e kwla suɛn i be ajalɛ’n su’n.

AJALƐ NGA ZEZI KLELI’N LEMAN WUNSU

3. ?Srɛlɛ kun nun’n, kasiɛ benin yɛ Zezi boli Ɲanmiɛn ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n tɛli su ɔ?

3 “Nyanmiɛn, min yɛ, n su ba ɔ klun sa yolɛ.” (Ebr. 10:7) Ndɛ ngalɛ’n, yɛ Zezi fa kleli kɛ ɔ fɛli i wun mannin Ɲanmiɛn naan ɔ́ yó like nga be seli kɛ Osu’n yó’n niɔn. I wie yɛlɛ kɛ ɔ́ yáci Satan nun naan ɔ ‘kɛ i ja sin.’ (Bob. 3:15) Klɔ sran fi nin a kplinman su kɛ ɔ́ súa trɔ nɔnninnɔnnin kɛ ngalɛ’n sa le. Zoova m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ tɛli ndɛ nga i Wa’n kannin’n su fa kleli kɛ ɔ lafi i su, sanngɛ nn w’a seman Zezi kɛ ɔ ta nda kɛ ɔ́ yó ndɛ ng’ɔ kannin’n i nuan su sa.​—Lik 3:21, 22.

4. ?Kpɛ nɲɛ yɛ kɛ Zezi seli kɛ Ɛɛn, ɔ yoli i nuan su sa ɔ?

4 Ndɛ nga Zezi kan kleli sran mun’n, i bɔbɔ ɔ yoli i nuan su sa titi. Yɛle kɛ blɛ kwlaa ng’ɔ seli kɛ Ɛɛn, ɔ kali su. W’a manman like fi atin naan ɔ yo naan i ɲin kpa junman nga i Si seli i kɛ ɔ wa di’n su. W’a yaciman Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i bolɛ yɛ w’a yaciman sran nga Ɲanmiɛn maan be bɛ i sin’n be ukalɛ naan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ. (Zan 6:44) Biblu’n kle kɛ kasiɛ nga Zezi boli Ɲanmiɛn’n, ɔ yoli i nuan like titi. Ɔ se kɛ: “Sa kwlaa nga Nyanmiɛn waan ɔ́ yó’n, Krist kplin su yɛ ɔ yiɛ i nuan.” (2 Kor. 1:20) Zezi yoli sran m’ɔ yiali kasiɛ kwlaa ng’ɔ boli Ɲanmiɛn’n i nuan ɔn. I sɔ yolɛ’n nun’n, ɔ leman wunsu. Siɛn’n, maan e kan sran kun m’ɔ niannin nun kpa fali Zezi i ajalɛ’n su’n i ndɛ.

NDƐ NGA PƆLU KAN’N Ɔ YO I NUAN SU SA

5. ?Ajalɛ kpa benin yɛ akoto Pɔlu kleli e ɔ?

5 “?Nannan, nguɛ yɛ a klo kɛ n yo-ɔ?” (Yol. 22:10) Kɛ e Min Zezi fiteli Sɔlu ɲrun’n, ndɛ ngalɛ’n yɛ Sɔlu kan kleli i ɔ. Zezi kunndɛli kɛ Sɔlu yaci Klistfuɛ’m be yalɛ klelɛ. Ɔ maan, like nga Sɔlu wo i yolɛ su’n, ɔ yoli i nsisɔ yɛ ɔ yacili i yolɛ, be yoli i batɛmu, kpɛkun ɔ sɔli junman ngunmin kun nga Zezi fa mɛnnin i’n nun. Junman sɔ’n yɛle kɛ ɔ bo Zezi i su jasin fɛ’n kle nvlenvle mun. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, Sɔlu mɔ be wa flɛli i kɛ Pɔlu’n w’a yaciman Zezi i flɛlɛ kɛ i “Min” annzɛ “Nannan” sa le, naan w’a wu w’a ɔ ɲanmiɛn su. Yɛ ɔ yoli i sɔ m’ɔ flɛli i’n i nuan su sa titi. (Yol. 22:6-16; 2 Kor. 4:5; 2 Tim. 4:8) Sran wie’m be flɛli Zezi kɛ “Nannan” sanngɛ b’a yomɛn i nuan su sa. Zezi seli be kɛ: “?Nguɛ ti yɛ an flɛ min Nannan, Nannan sanngɛ an yo-man like nga n kle amun nin-ɔn?” (Lik 6:46) Nanwlɛ, Zezi klo kɛ kɛ Pɔlu sa’n, be kwlaa nga be flɛ i be Min’n, be yo ndɛ nga be kan’n i nuan su sa.

6, 7. (a) ?Ngue ti yɛ Pɔlu w’a ko wunman Korɛntifuɛ’m be wun kɛ nga ɔ fa kɛnnin i klikli’n nun’n sa ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ be nga be kɛnnin i wun ndɛ’n be ndɛ yoman fɛ ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu be nga be sieli be kɛ be dun e ɲrun’n niɔn?

6 Pɔlu boli Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n Azi Minɛli ɔ nin Abloki lɔ. Ɔ takali asɔnun kpanngban yɛ ɔ ko niannin be osu kpɛ sunman. Wie liɛ’n, ɔ yoli cinnjin kɛ ɔ ta nda fa kle kɛ ndɛ ng’ɔ klɛli ko mannin be’n ɔ ti nanwlɛ. (Gal. 1:20) Kɛ Korɛnti lɔ sran wie’m be tɔnnin Pɔlu i suɛn kɛ ɔ diman nanwlɛ’n, ɔ klɛli ndɛ yɛ’n fa kplili i ti. Ɔ seli kɛ: “Kɛ Nyanmiɛn di nanwlɛ ti’n, ndɛ nga e kan kleli amun’n, e kacikaci-mɛn i.” (2 Kor. 1:18) I nun mɔ Pɔlu klɛ́ ndɛ sɔ’n, nn w’a jaso Efɛzi lɛ ɔ su sin Maseduani naan ɔ́ kɔ́ Korɛnti. I klikli nun’n, Pɔlu sunnzunnin kɛ ɔ́ dún mmua sín Korɛnti naan w’a ɔ Maseduani. (2 Kor. 1:15, 16) Sanngɛ kɛ nga andɛ asɔnun sunianfuɛ nga be tu ajalɛ’n be fa yo sa’n, wie liɛ’n ɔ nin i fata kɛ be kaci cɛn nga be sieli i kɛ bé kó nían asɔnun wie’m be osu’n. Nán ninnge nga be timan cinnjin annzɛ be bɔbɔ be klunklo ninnge’m be yolɛ ti yɛ be kaci cɛn’n niɔn, sanngɛ asamian ti ɔ. Pɔlu i liɛ’n, sɛ ɔ kacili cɛn ng’ɔ fata kɛ ɔ ko wun Korɛntifuɛ’m be wun’n, be bɔbɔ be kpa yolɛ ti ɔ. ?Ngue ti yɛ e se sɔ?

7 Kɛ Pɔlu o Efɛzi lɔ’n, nganniɛn wie wa guɛli i su. Ɔ tili i kɛ Korɛnti asɔnun’n nun lɔ’n aniaan’m be bo timan kun naan sran kun yo sa sukusuku asɔnun nun kpɛkun be tɛman su. (1 Kor. 1:11; 5:1) Kɛ ɔ ko yo naan b’a siesie i sɔ sa’n, i fluwa klikli nga ɔ klɛli ko mannin be’n nun’n, ɔ tuli be fɔ kpa. Ɔ maan kɛ Pɔlu fɛli i Efɛzi lɛ’n, w’a sinman Korɛnti lɔ trele kun, afin ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ mán be blɛ naan be niɛn i afɔtuɛ’n su be siesie ndɛ sɔ mun ka naan w’a ju lɔ. I liɛ kɛ ɔ́ kó wún be wun siɛn’n, ɔ́ kwlá wlá be fanngan kpa. I fluwa’n i nɲɔn su nga ɔ klɛli ko mannin be’n nun’n, ɔ klɛli i kɛ sa bɔbɔ ba nga ti yɛ w’a sinman be wun lɔ ndɛ nun’n yɛ ɔ o lɛ ɔ. Ɔ seli kɛ: “Sa ti bɔ n nian ɔ-man Korɛnt lɔ kun’n, amun nyrun aunnvuɛ ti-ɔ. Sɛ nɛ́n i sɔ’n ti’n, maan Nyanmiɛn wun min.” (2 Kor. 1:23) Nán maan e yo kɛ Pɔlu i wun ndɛ tɛtɛ kanfuɛ’m be sa le. Sanngɛ maan e ɲin yi be nga be sieli be kɛ be dun e ɲrun mmua’n. Like nga Pɔlu seli kɛ ɔ́ yó’n, ɔ yoli i sakpa. Ɔ fata kɛ e fɛ i ajalɛ’n su kɛ i kusu fali Klist i ajalɛ’n su’n sa.​—1 Kor. 11:1; Ebr. 13:7.

SRAN WIE MUN EKUN MƆ BE KLELI AJALƐ KPA’N

8. ?Ajalɛ benin yɛ Rebeka kleli e ɔ?

8 “Ɛɛn, ń kɔ́!” (Bob. 24:58) Kɛ Rebeka i nin yɛ i niaan bian be usɛli i sɛ ɔ klo kɛ ɔ́ tú be lɛ le kunngba sɔ’n nun’n, naan ɔ nin aofuɛ kun bé tú ajalɛ lele kilo 800 naan ɔ ko yo Abraamu i wa Izaaki i yi’n, i sɔ yɛ ɔ tɛli be su ɔ. (Bob. 24:50-58) Rebeka i Ɛɛn m’ɔ kannin’n, ɔ kali su. Yɛ ɔ yoli bla kpa Izaaki bo yɛ ɔ niannin nun suli Ɲanmiɛn titi. Lele m’ɔ́ fá wú’n, ɔ trannin kɛ aofuɛ sa tannin sua nun, nvle nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ fá mán be’n i nun. Kɛ m’ɔ yoli like nga ɔ seli kɛ ɔ́ yó’n ti’n, Ɲanmiɛn yrɛli i su. Yɛle kɛ Zezi Klist m’ɔ ti Osu mɔ Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ bá’n, ɔ yoli Rebeka i anunman’m be nun kun.​—Ebr. 11:9, 13.

9. ?Wafa sɛ yɛ Riti yoli ndɛ ng’ɔ kannin’n i su sa ɔ?

9 “Cɛcɛ, e nin wɔ é kɔ́ ɔ mɛn’n nun.” (Rit 1:10) Ndɛ ngalɛ’n yɛ Moabu angbeti bla Riti nin Ɔrpa be kan kleli be sewi Naomi sa trilili ɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn Naomi fin Moabu nvle’n nun ɔ su sɛ i sin Bɛtleɛmu. Kɛ mɔ Naomi yaciman be srɛlɛ kɛ be sa be sin be klɔ’n ti’n, i agualiɛ su’n, Ɔrpa sɛli i sin i klɔ. Sanngɛ Riti liɛ’n, kɛ ɔ seli kɛ Cɛcɛ’n i su yɛ ɔ kali ɔ. (An kanngan Rit 1:16, 17 nun.) Ɔ fɛli i wun mantannin Naomi tititi, ɔ yacili i si nin i nin ɔ nin i amuɛn mun Moabu lɔ mlɔnmlɔnmlɔn. Ɔ wa suli Zoova tititi, yɛ Zoova kusu yrɛli i su. Yɛle kɛ, kɛ Matie bóbó Klist i nannan’m be dunman’n, bla nnun cɛ ng’ɔ boli be dunman’n, ɔ o be nun wie.​—Mat. 1:1, 3, 5, 6, 16.

10. ?Ngue ti yɛ Ezai i ajalɛ’n ti kpa man e ɔ?

10 “Min-ɔn, sunman min.” (Eza. 6:8) Ka naan Ezai w’a kan ndɛ sɔ’n, ɔ wunnin like kun aolia nun. Ɔ wunnin kɛ Zoova ti i famiɛn bia’n su. Kɛ Ezai nían like sɔ’n, ɔ tili Zoova i nɛn’n. Ɔ seli kɛ: “?Wan yɛ ń súnmɛn i-ɔ? ?Yɛ wan yɛ ɔ́ dún mmua e nyrun-ɔn? ?Wan yɛ ɔ́ íjɔ e nuan-an?” Zoova su kunndɛ sran kun naan ɔ ko kɛn i nuan ndɛ kle i nvlefuɛ mɔ be ti ɲin keklefuɛ’n. Ezai seli kɛ: “Min-ɔn, sunman min.” Ɔ ti kɛ nn ɔ su se kɛ “Ɛɛn, ń kɔ́ naan ń kó dí junman nga á fá mán min’n.” Kɛ Ezai seli kɛ Ɛɛn ɔ kali su. Like ng’ɔ seli kɛ ɔ́ yó’n, yɛ ɔ yoli ɔ. Ɔ kannin Ɲanmiɛn nuan ndɛ’n lele afuɛ 46 tra su. Ɔ seli kɛ be nga be yo ɲin kekle Ɲanmiɛn su’n, Ɲanmiɛn nin bé wá ɲɛ́n i. Yɛ i sin’n, ɔ́ fá be sá be sin lika nga ɔ klo kɛ be su i’n nun.

11. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e yo ndɛ nga e kan’n i nuan su sa ɔ? (b) ?Wan mun yɛ b’a yoman be nuan ndɛ’n i nuan su sa mɔ e kwla fa be ajalɛ’n e tu e wun fɔ ɔ?

11 ?Ngue ti yɛ Zoova kloli kɛ be klɛ ndɛ sɔ mun Biblu’n nun man e ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ kɛ sran kun se kɛ Ɛɛn ɔ fata kɛ ɔ ka su ɔ? Biblu’n kɛn i wein kle e kɛ sran nga mɔ ‘sa nga be se kɛ be yo’n, be yo-man’n’ be “nin kunlɛ fata.” (Rɔm. 1:31, 32) Ezipti Famiɛn’n ɔ nin Zida Famiɛn Sedesiasi, yɛ Ananiasi nin i yi Safira be o sran sɔ mɔ Biblu’n kan be ndɛ kɛ be seli kɛ Ɛɛn mɔ b’a yomɛn i nuan sa’n be nun. Be kwlaa sɔ’n be wunnin ɲrɛnnɛn kpa, yɛ be aeliɛ’n ti e fɔ tulɛ like.​—Tul. 9:27, 28, 34, 35; Eze. 17:13-15, 19, 20; Yol. 5:1-10.

12. ?Ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a yo ndɛ nga e kan’n i nuan su sa ɔ?

12 Kɛ mɔ e o mɛn’n i “bue nuan’n” ti’n, sran nga be sin yia e’n be ɲin “yi-man Nyanmiɛn” yɛ be yo ‘be wun kɛ be sro Nyanmiɛn sa, sanngɛ be lafi-mɛn i su kɛ ɔ kwla sa yo.’ (2 Tim. 3:1-5) Maan e mian e ɲin naan y’a faman e wun y’a mɛntɛnmɛn i sɔfuɛ mun. Sanngɛ be nga be mian be ɲin naan kɛ be se Ɛɛn w’a ka su’n, be yɛ ɔ fata kɛ e nin be e sin ɔn.​—Ebr. 10:24, 25.

NDA CINNJIN KPAFUƐ NGA AMUN TALI’N

13. ?Nda cinnjin kpafuɛ nga sran nga i waan ɔ́ yó Zezi Klist i sɔnnzɔnfuɛ’n ɔ ta’n yɛle benin?

13 Nda cinnjin kpa nga sran kun kwla ta Ɲanmiɛn’n, yɛle i wun m’ɔ fa mɛn i kɛ ɔ́ sú i’n. Be nga be waan bé klɛ́n be wun mán Ɲanmiɛn naan bé yó Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, be usa be kpɛ nsan sɛ bé yó ndɛ nga be kannin’n i nuan like sakpa o. (Mat. 16:24) Blɛ mɔ asɔnun kpɛnngbɛn nɲɔn be nin sran kun m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ káci jasin bofuɛ nga be nin a yomɛn i batɛmu’n bé kókó yalɛ’n, be usɛ i kɛ: “?A kunndɛ kɛ á yó Zoova i Lalofuɛ sakpa?” I sin’n, kɛ sran sɔ’n kɔ i ɲrun Zoova i sulɛ nun’n m’ɔ kunndɛ kɛ be yo i batɛmu’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be nin i be yia ekun, kpɛkun be usɛ i kɛ: “?W’a fa ɔ wun w’a man Zoova srɛlɛ nun?” I agualiɛ su’n, cɛn nga bé yó sran’n i batɛmu’n be usɛ i kɛ: “?Zezi Klist i tɛ m’ɔ yili ti’n, a kacili ɔ nzuɛn’n, yɛ a fali ɔ wun mannin Zoova naan á yó i klun sa?” Ɔ maan be nga be klo kɛ be yo be batɛmu’n, nzrafuɛ’m be ɲrun’n be se kɛ Ɛɛn. Yɛle kɛ be ta Ɲanmiɛn i nda kɛ bé sú i tititi.

14. ?Kosan benin mun yɛ ɔ fata kɛ e fa usa e wun titi ɔ?

14 Kannzɛ blɛ li yɛ b’a yo amun batɛmu o, annzɛ amun boli Zoova i sulɛ bo w’a cɛ o, ɔ fata kɛ amun fa kosan kɛ nga be o yɛ’n sa’n be usa amun wun. Yɛle kɛ: ‘?Kɛ n seli kɛ Ɛɛn, yɛle kɛ kɛ n fali min wun mannin Ɲanmiɛn kɛ ń sú i’n, n te yo i nuan su like kɛ Zezi Klist fa yoli’n sa? ?Kɛ nga Zezi fa seli e kɛ e yo’n sa’n, jasin fɛ’n i bolɛ’n ɔ nin sran’m be like klelɛ naan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ’n, be te yo min cinnjin tra like kwlaa?’​—An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 13:5 nun.

15. ?Sa benin wie’m be nun yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e Ɛɛn’n, ɔ ka su ɔ?

15 Nda nga e tali Ɲanmiɛn kɛ é sú i’n i nuan yialɛ’n nun’n, ɔ fata kɛ e yo sran ndɛnmanfuɛ sa cinnjin uflɛ wie’m be nun ekun. Sɛ e o aja’n nun’n, nda nga e tɛli i kɛ é kló sran nga e jɛli i’n, maan e di su titi. Sɛ kusu e fali e sa ti nzɔliɛ e sieli fluwa wie su kɛ e nin sran wie é dí junman annzɛ é dí Zoova i anuannzɛ’n nun junman wie’n, maan e yo ndɛ nga e kannin’n i nuan su sa. Asa kusu’n, ɔ kwla yo kɛ sran wie mɔ i sa nun yoman fɛ kpa’n yɛ ɔ yiali e kɛ e ko wlu awlo ɔ. Sɛ i sin’n sran uflɛ yia e naan e bu i kɛ i liɛ’n yó kpa trá klikli’n liɛ’n, nán maan e niɛn i sɔ’n ti naan e se kɛ e kɔman sran klikli’n i lɔ kun. Sɛ kusu awloawlo’m be nun jasin fɛ’n i bolɛ’n nun yɛ e seli sran wie kɛ é sá e sin é kó níɛn i osu’n, maan e Ɛɛn’n, ɔ ka su. I liɛ’n, Zoova yrá e junman’n su.​—An kanngan Lik 16:10 nun.

E FAMIƐN M’Ɔ TI ƝANMIƐN ƝRUN JRANFUƐ’M BE SU KPƐN’N KWLA UKA E

16. ?Sɛ e kannin ndɛ wie naan y’a kwlá yiɛmɛn i nuan’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?

16 Biblu’n se kɛ, kɛ mɔ fɔ o e klɔ sran mun e nun ti’n “e kwlaa e fɔn sa sunman nun.” Ijɔlɛ nun yɛ e fɔn kpa’n niɔn. (Zak 3:2) ?Sɛ e wun i kɛ e kannin ndɛ wie naan y’a yomɛn i nuan su like’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? Mmla nga Ɲanmiɛn mannin Izraɛlifuɛ mun’n i nun’n, sɛ sran wie ‘w’a bu-man akunndan kpɛkun ɔ ta nda ngbɛn’n,’ ɔ le like wie m’ɔ kwla yo naan b’a si i aunnvuɛ ɔ. (Sau. 5:4-7, 11) Klistfuɛ’m be kusu’n, sɛ be fɔn kɛ ngalɛ’n sa’n, ɔ le like wie mɔ be kwla yo naan b’a si be aunnvuɛ ɔ. Sɛ e koko sa trele nga e yoli’n kle Zoova’n, Zezi Klist m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n i dunman nun’n ɔ́ yáci sa nga e yoli’n cɛ́ e. (1 Zan 2:1, 2) Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan Ɲanmiɛn i klun w’a jɔ e wun’n, ɔ fata kɛ e kle kɛ sa nga e yoli’n ɔ yo e nsisɔ sakpa. Yɛle kɛ ɔ fataman kɛ like nga e yoli’n kaci e nzuɛn. Asa kusu’n, nda nga e tali mɔ y’a yomɛn i nuan su sa’n i sin sa ng’ɔ kpɛli i ba’n, ɔ fata kɛ e yo like kwlaa nga e ko yo naan y’a siesie’n. (Nya. 6:2, 3) I yo, ɔ ti kpa kɛ e bu akunndan kpa naan y’a taman nda nga i nuan yialɛ kwla yo kekle man e’n.​—An kanngan Akunndanfuɛ’n 5:1 nun.

17, 18. ?Like ɲɛnmɛn kpa benin yɛ ɔ o be nga be mian be ɲin kpa titi naan kɛ be se kɛ Ɛɛn w’a ka su’n, be ɲrun lɔ ɔ?

17 Zoova i sufuɛ nga be mian be ɲin kpa titi naan kɛ be se kɛ Ɛɛn w’a ka su’n, nanwlɛ, like ɲɛnmɛn kpa o be ɲrun lɔ. Sran 144.000 nga be kpali be sieli be ngunmin’n bé kwlá trán nguan nun tititi ɲanmiɛn su lɔ. Lɔ’n be nin Zezi “bé dí famiɛn afuɛ akpi.” (Ngl. 20:6) Sran uflɛ wie mɔ be ti akpinngbin kpanngban’n be liɛ’n bé trán Ɲanmiɛn Sielɛ’n i bo asiɛ m’ɔ́ káci mɛn klanman’n i nun. Yɛ bé úka be naan fɔ’n w’a tu be wunnɛn’n nin be akunndan nun.​—Ngl. 21:3-5.

18 Kɛ Zezi i afuɛ akpi famiɛn dilɛ’n ko wie’n, bé sá sran mun kasiɛn su ekun nían. Saan be nga bé yó ndɛnmanfuɛ blɛ sɔ’n nun’n yɛ bé mán be atin kɛ be tran asiɛ’n mɔ w’a kaci Mɛn klanman’n nun ɔn. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, bé kwlá láfi ndɛ nga be wiengu’m be kan’n su siɛn’n. (Ngl. 20:7-10) Blɛ sɔ’n nun’n sɛ sran kun se kɛ Ɛɛn annzɛ Cɛcɛ’n, ɔ́ ká su. Sran’m be kwlaa bé nían be Si Zoova m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n m’ɔ klo be’n yɛ ɔ ‘buaman ato’n’ i aeliɛ’n su sɛsɛsɛ.​—Jue. 31:6.

[Kosan mun]

[Foto, bue 29]

Kɛ be yoli Zezi i batɛmu lele m’ɔ́ fá wú’n, ɔ yoli kasiɛ kwlaa ng’ɔ boli i Si’n i nuan su sa.

[Foto, bue 31]

?Nda cinnjin kpafuɛ nga amun tali Ɲanmiɛn’n, amun yo i nuan su sa?