1. ?Wafa sɛ yɛ sran’m be bu bla nin bian kunndɛlɛ sukusuku’n niɔn?

 SRAN’M be buman sa sukusuku yolɛ’n i fɔ kun. Nvle sunman nun’n, yasua kunndɛ i wiengu yasua yɛ bla kunndɛ i wiengu bla. Sɛ yasua nin bla kun be nin a jaman’n, be si sua. Sran’m be yi sa tɛtɛ sɔ’m be nglo flimu’m be nun be fa yiyi be ɲin su. Fluwa wie’m be kan sa sɔ’m be ndɛ, yɛ jue tofuɛ’m be fa to jue. (Jue. 12:8-9) Nanwlɛ, sa sukusuku yolɛ’n w’a kaci sran’m be nzuɛn. Sanngɛ, Zoova fanngan nun’n, e kwla nanti sein naan i klun w’a jɔ e wun.​—An kanngan 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 4:3-5 nun.

2, 3. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e wla konvi tɛ’n i ase ɔ? (b) ?Ngue yɛ like suanlɛ nga wá klé e ɔ?

² Sɛ e waan Zoova klun jɔ e wun’n, ɔ fata kɛ sa kwlaa ng’ɔ kpɔ be’n, e kpɔ be wie. Sanngɛ fɔ’n m’ɔ o e nun’n ti’n, e konvi kwla sɔ sa tɛ yolɛ’n. Sɛ e wun kɛ e su bu bla annzɛ bian kunndɛlɛ’n i akunndan’n, maan e wlɛ i ase ndɛndɛ. Sɛ y’a yoman sɔ’n, ɔ cɛman naan e konvi w’a sɔ i sɔ sa’n naan y’a yo. Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle sɔ wein. I waan: “Sɛ konvi’n ti  sran’n, wuun é sé kɛ, ɔ wunnzɛ, yɛ ɔ wu sa tɛ’n.”​—An kanngan Zak 1:14, 15 nun.

³ Sɛ e konvi sɔ sa tɛ’n naan y’a wlamɛn konvi sɔ’n i ase ndɛndɛ’n, i ɲin kwla ti kpa. I sɔ’n ti yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su naan e konvi w’a sɔman sa tɛ yolɛ’n niɔn. Sɛ e yo sɔ’n, e su kunndɛman bla annzɛ bian naan y’a wun i su afɛ’n. (Gal. 5:16) I sɔ’n ti’n, like suanlɛ nga wá klé e like nsan mɔ e kwla yo naan y’a wla konvi tɛ’n i ase’n. Yɛle kɛ, maan e fa e wun mantan Ɲanmiɛn, maan e nanti afɔtuɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n man e’n be su. Yɛ maan e kunndɛ kɛ e niaan Klistfuɛ nga be ɲin w’a ti’n be uka e.

4. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e fa e wun mantan Zoova ɔ?

⁴ Be nga be kunndɛ kɛ bé fá be wun mántan Ɲanmiɛn’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n se be kɛ: “An wunnzin amun sa, [...] an yaci akunndan tɛtɛ’n.” (Zak 4:8) Sɛ e bu e nin Zoova e afiɛn’n m’ɔ mantan’n i like cinnjin’n, é mían e ɲin é yó like ng’ɔ yo i fɛ’n sa’n kwlaa nun. I wie yɛle kɛ, é bú akunndan ng’ɔ ti kpa’n. Sɛ e akunndan’n tran like kwlaa ng’ɔ ti kpa’n su’n, sa tɛ fi su tranman e anwlɛn’n nun. (Jue. 24:3, 4; 51:6; Fil. 4:8) Zoova si kɛ fɔ’n wo e nun naan ɔ cɛman naan y’a bu akunndan tɛ. Sanngɛ, e si kɛ sɛ e bu akunndan tɛ’n, i klun su jɔman e wun. I sɔ’n ti’n, sɛ e su bu akunndan tɛ’n, e mian e ɲin e wlɛ i ase ndɛndɛ. (Bob. 6:5, 6) Nanwlɛ, maan e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a buman akunndan tɛ’n.

5, 6. ?Sɛ e srɛ Ɲanmiɛn’n, wafa sɛ yɛ ɔ́ úka e naan y’a wla konvi tɛ’n i ase ɔ?

⁵ Sɛ e su bu akunndan tɛ’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e. Sɛ e yo sɔ’n, ɔ su yiman e ase. Ɔ́ fɛ́ i wawɛ’n mán e. Ɔ maan, é ɲán wunmiɛn é wlá akunndan tɛ’n i ase. Kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n, maan e se i trele kɛ akunndan nga e bu’n, e kunndɛ kɛ be jɔ i klun. (Jue. 19:15) Maan e kan e wun ase e se i kɛ ɔ nian e anwlɛn nun lɔ, sɛ sa tɛ wie o lɔ naan i ti’n, e kwla fɔn o. (Jue. 139:23, 24) Maan e srɛ Zoova titi kɛ ɔ uka e naan e wla akunndan tɛ’n i ase. Sɛ sran wie waan ɔ́ láka e’n, maan e srɛ Zoova naan w’a ɲanman e.​—Mat. 6:13.

⁶ Laa’n, atrɛkpa’n e yoli sa tɛtɛ wie mun. Siɛn’n mɔ e si Zoova’n, e mian e ɲin kpa naan y’a yoman be kun. I lɛ’n nun’n, Zoova kwla uka e naan y’a wla sa tɛ’n i ase naan i klun w’a jɔ e wun. I wie yɛle Famiɛn Davidi liɛ’n. Ɔ kunndɛli Bat-Seba m’ɔ ti sran uflɛ i yi’n. Sanngɛ, sa sɔ’n yoli i nzisɔ. Ɔ maan ɔ srɛli Zoova. Ɔ seli kɛ: “Ee Nyanmiɛn, man min anwlɛn kun bɔ i nun ti weiin, yo maan n sin min osu nun n fa akunndan kpa naan ɔ ka min nun.” (Jue. 51:12, 14) I sɔ’n kle kɛ sɛ laa e konvi sɔ sa tɛtɛ’m be yolɛ naan siɛn’n, e su kplin e ɲin é wlá konvi tɛtɛ sɔ’m be ase’n, Zoova kwla uka e. Ɔ maan, e kwla ɲan wunmiɛn e nanti i mmla’m be su naan y’a yo sa nga be jɔ i klun’n. Nanwlɛ, Zoova kwla uka e naan e akunndan’n w’a tranman sa tɛ yolɛ’n su.​—Jue. 119:133.

7. ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n kwla uka e naan y’a wla akunndan tɛtɛ bulɛ’n i ase ɔ?

⁷ Kɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka e’n, wie liɛ’n, ɔ tɛ e su i nuan ndɛ’n nun. Ɲanmiɛn nuan ndɛ’n ti ngwlɛlɛ ndɛ. Fiɛn kaan sa nunmɛn i wun. (Zak 3:17) Kɛ e kanngan nun cɛn kwlakwla mɔ e bu  su akunndan’n, e akunndan’n tran like ng’ɔ ti kpa’n su. (Jue. 19:8, 12; 119:9, 11) Asa ekun’n, sa nga laa Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yoli be’n, ɔ nin afɔtuɛ trele wie’m be o Biblu’n nun. Sɛ e kanngan be nun’n, be kwla uka e naan y’a wla konvi tɛtɛ nin akunndan tɛtɛ bulɛ’n be ase.

8, 9. (a) ?Ɔ yo sɛ yɛ maan gbanflɛn kun nin tekle bla kun be ko lali ɔ? (b) ?Sɛ e nanti afɔtuɛ ng’ɔ o Nyanndra Mun 7 nun su’n, sa benin yɛ e su yoman ɔn?

⁸ Nyanndra Mun 5:8 se kɛ: “Nán wɔ atin’n sin tekle bla’n i wun lɛ mlɔnmlɔn. Nán mɛntɛn i awlo’n i anuan’n bɔbɔ.” Kɛ sran kun nantiman afɔtuɛ sɔ’n su’n, Nyanndra Mun 7 kle wafa nga i bo’n gua mɛn i’n. Ɲanndra sɔ’n kan gbanflɛn kun i ndɛ. Yɛle kɛ, mmuɛ kun sin bla kun i awlo’n i ɲrun lɛ. Kpɛkun cɛn kun’n, gbanflɛn sɔ’n w’a fa atin sɔ’n su. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn aosin’n su kunndɛ wlá. Bla’n sa longo’n nun cɛiin, i tralɛ wlawlɛ su’n, ɔ fa tekle bla. Kɛ ɔ wunnin gbanflɛn’n, ɔ fali ijɔlɛ wɔli i. Ɔ trali gbanflɛn yɛ ɔ tɔli i nun. Ɔ kunndɛli kɛ gbanflɛn’n nin i be ko la. Gbanflɛn’n w’a kwlá jranman kekle. I sinnzin’n ti, ɔ suli bla’n su. Bla’n fɛli i gblɛ’n nin i nuan nun nɛnkɛnnɛnkɛn’n, ɔ fa ɲannin yasua kan sɔ’n. Sa nga gbanflɛn’n nin bla’n be ko yoli’n, ɔ́ wá wún i sin sa fiaan. Sɛ ɔ ti kɛ w’a sinman bla sɔ’n i awlo’n i wun lɛ’n, nn ɔ su wunmɛn i ɲrun sɔ.​—Nya. 7:6-27.

⁹ Sɛ y’a nianman e wun su’n, e kwla di sinnzin kɛ gbanflɛn kan sɔ’n sa. I wie yɛle kɛ kɔnguɛ afiɛn kpa nun’n, wie liɛ’n, be kle bla nin bian nna televiziɔn nun. Ɛntɛnɛti su kusu’n, be yi bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n, ɔ nin sa sukusuku wie mun ekun be nglo. Sɛ e nian sa sɔ mun’n, ɔ cɛman naan e konvi w’a sɔ be naan y’a kunndɛ kɛ é yó wie.

10. ?Sɛ yasua nin bla kun be tra ndalie’n, wafa sɛ yɛ i bo’n kwla gua ɔ? (An nian foto ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.)

¹⁰ Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle e wafa ng’ɔ fata kɛ yasua nin bla’m be nanti’n. (An kanngan 1 Timote 5:2 nun.) E nanti afɔtuɛ sɔ’n su. Ɔ maan, e nin sran ng’ɔ timan e yi’n annzɛ e wun’n, e traman ndalie. Yɛ sran nga e sunnzunman kɛ é jɛ́ i’n, e nin i e traman ndalie wie. Sran wie’m be bu i kɛ sɛ be tra ndaliɛ ngbɛn naan be faman be sa fa kpakpaman be wiengu wun’n, ɔ timan tɛ. Sanngɛ, sɛ yasua nin bla kun be tra ndalie’n, be kwla bu bla nin bian kunndɛlɛ akunndan. Kpɛkun, ɔ cɛman naan b’a yo i sɔ sa’n. Sran wie’m be yoli sɔ. Yɛ i sɔ sa’n kwla ju e su wie.

11. ?Ajalɛ kpa benin yɛ Zozɛfu kle e ɔ?

¹¹ Zozɛfu kle e ajalɛ kpa mɔ e kwla nian su ɔ. Yɛle kɛ, i min Potifali i yi’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ nin i bé lá. Cɛn kwlakwla, ɔ jin Zozɛfu su nin i sɔ ndɛ’n. Sanngɛ, Zozɛfu w’a kplinman su le. (Bob. 39:7, 8, 10) Fluwa sifuɛ kun waan bla’n buli i kɛ sɛ sran fi nunman lɛ’n, Zozɛfu kplín su kɛ ɔ nin i bé lá. Sanngɛ i kwlaa m’ɔ yoli o, Zozɛfu w’a kplinman su. Ɔ nin bla’n b’a traman ndalie fi, yɛ w’a bumɛn i kunndɛlɛ akunndan le. Kɛ bla’n kunndɛli kɛ ɔ nin Zozɛfu bé lá kekle nun’n, Zozɛfu yoli like ng’ɔ ti su’n. Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan: “Zozɛf yacili i tralɛ’n nun mɛnnin i naan w’a wanndi w’a bo nun gua su lɔ.”​—Bob. 39:12.

12. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ e konvi kwla sɔ like nga e nian’n niɔn?

¹² Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle kɛ like nga e nian’n, e konvi kwla sɔ i. Zezi seli kɛ: “Sran kwlaa ng’ɔ wun bla kun b’ɔ bu i kunndɛlɛ akunndan i anwlɛn nun’n, wuun w’a kunndɛ bla sɔ’n.” (Mat. 5:28) Sa nga Famiɛn Davidi yoli’n, ɔ kle sɔ weiin. Le kun nnɔsua wia’n nun, ɔ ɔli i sua’n i ti “gbagblagba’n su lɔ, [...] ɔ́ nían-an, bla kun su wunnzin.” (2 Sam. 11:2) Bla sɔ’n ti sran uflɛ yi. Sanngɛ, Davidi niannin bla’n i lele, ɔ buli i kunndɛlɛ akunndan. Kpɛkun, ɔ yoli sɔ sakpa.

13. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e ta nda kɛ e kpɛman bla annzɛ yasua kun i kannglɛ ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo sɔ ɔ?

¹³ Ɲanmiɛn i sufuɛ Zɔbu seli kɛ: “N tali nda kɛ n fa-man min ɲinma n kpɛman talua wie kannglɛ.” (Zɔb 31:1, 7, 9) Maan e nian Zɔbu i ayeliɛ’n su. Sɛ e wun bla annzɛ yasua kun’n, maan e ta nda kɛ e bumɛn i kunndɛlɛ akunndan. Maan ɔ yo ɛntɛnɛti su o, annzɛ televiziɔn nun o, annzɛ fluwa nun o, annzɛ like uflɛ nun o, sɛ e wun bian nin bla kunndɛlɛ’n i su foto’n, nán e nian. E to e ɲin blo ndɛndɛ. I liɛ’n, e su buman akunndan tɛ.

14. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a nanti sein ɔn?

¹⁴ Kɛ e bu sa nga y’a kan be ndɛ lɛ’n be su akunndan kpa’n, e wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin kpa naan e konvi w’a sɔman sa tɛ yolɛ’n. Sɛ ɔ fata kɛ e wla sa wie’m be ase’n, nán e sisi e bo naan y’a yo sɔ. Maan e nanti afɔtuɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n man e’n be su. I liɛ’n, e su buman bla annzɛ bian kunndɛlɛ  akunndan. Ɔ maan, é nánti sein.​—An kanngan Zak 1:21-25 nun.

15. ?Sɛ e kpli e ɲin kpa kɛ é yáci bla annzɛ bian kunndɛlɛ’n i akunndan bulɛ naan ɔ yoman ye’n, ngue yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e yo ɔ?

¹⁵ Wienun ɔn, e kpli e ɲin kpa kɛ é yáci bla annzɛ bian kunndɛlɛ’n i akunndan bulɛ. Sanngɛ, ɔ yoman ye. I lɛ’n nun’n, maan e kan kle e niaan Klistfuɛ nga i ɲin w’a ti kpa m’ɔ kwla fa Ɲanmiɛn Ndɛ’n man e afɔtuɛ’n. Kɛ ɔ yo naan e kan e bɔbɔ e nzuɛn tɛ’n i ndɛ e kle sran uflɛ’n, ɔ timan pɔpɔ. Sanngɛ, i sɔ yɛ ɔ fata kɛ e yo naan be uka e naan e wla sa tɛ’n i ase ɔ. (Nya. 18:1; Ebr. 3:12, 13) I sɔ’n ti’n, maan e tra e awlɛn e kan kle e niaan Klistfuɛ nga be ɲin w’a ti’n. Be kwla kle e like nga ti yɛ kɛ ɔ yo naan e yaci ayeliɛ tɛ’n, ɔ ti kekle man e’n. Kɛ ɔ yo sɔ’n, maan e fa be afɔtuɛ’n su. I liɛ’n, e nin Zoova e afiɛn’n mántan titi.

16, 17. (a) ?Wafa sɛ yɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla uka aniaan nga be su kplin be ɲin kɛ bé wlá be ayeliɛ tɛ wie i ase’n niɔn? An fa sunnzun ase kun yiyi nun. (b) ?Be nga be nian bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n, ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ be kunndɛ ukalɛ ɔ?

¹⁶ Asɔnun kpɛnngbɛn mun yɛ be kwla uka e kpa ɔ. (An kanngan Zak 5:13-15 nun.) Brezili lɔ aniaan yasua kaan kun o lɛ’n, ɔ kplinnin i ɲin kpa naan w’a kwla wlɛ́ i konvi tɛ’n i ase. I waan: “N si kɛ akunndan nga m bu’n, ɔ jɔman Zoova klun. Sanngɛ, kɛ ɔ yo naan n kan kle sran uflɛ’n, ɔ yo min ɲannzuɛn.” Ɲanmiɛn sa, asɔnun kpɛnngbɛn kun m’ɔ fɛli i ɲin sieli yasua kaan sɔ’n i su kpa’n, ɔ wlɛli i fanngan kɛ ɔ kan naan be ukɛ i. Gbanflɛn kan’n seli kɛ: “Asɔnun kpɛnngbɛn’m be ayeliɛ’n boli min nuan. Kɛ ń kán min klun ndɛ ń klé be’n, be sieli be su kpa min nuan bo. Ɔ maan, be wunnin sa ng’ɔ kle min yalɛ’n i wlɛ. Be fali Biblu’n be kleli min kɛ Zoova te klo min. Kpɛkun, be nin min srɛli. Ɔ maan afɔtuɛ nga be fali Biblu’n be mannin min’n, i nun sɔlɛ’n w’a yoman kekle.” Kɛ ɔ́ cɛ́ kɔ́’n, gbanflɛn kan’n kacili i nzuɛn’n. Ɔ seli kɛ: “N wun i wlɛ siɛn’n kɛ, sɛ trɔ kun su ti e’n, ɔ fataman kɛ e ngunmin e sua. Ɔ ti cinnjin kpa kɛ e kunndɛ ukafuɛ.”

¹⁷ Wienun ɔn, e nian bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n. Yɛ i sɔ yolɛ’n w’a kaci e nzuɛn. Sɛ ɔ ti sɔ’n, maan e kunndɛ ukalɛ ndɛndɛ. Sɛ y’a yoman sɔ’n, ɔ cɛman naan y’a kunndɛ bla annzɛ bian. Kɛ ɔ yo sɔ’n, e bo e wiengu’m be wla. Kpɛkun, e saci Zoova dunman. Klistfuɛ nga be niɛnnin i sɔ ninnge mun’n, be wunnin asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun naan b’a uka be. Afin be kunndɛ kɛ Zoova klun jɔ be wun naan bé yó i sufuɛ titi.​—Zak 1:15; Jue. 141:5; Ebr. 12:5, 6.

18. ?Ngue yɛ w’a fua kpa kɛ á yó ɔ?

¹⁸ Satan i mɛn nga nun’n, sran’m be yo sa tɛ’n kɔ i ɲrun cɛn kwlakwla. Sanngɛ Zoova i Lalofuɛ’m be nanti sein. Be mian be ɲin naan be konvi w’a sɔman sa tɛ yolɛ’n. Be ayeliɛ sɔ’n yo Zoova i fɛ kpa. I sɔ’n ti’n, maan e fa e wun mantan Zoova titi. Afɔtuɛ nga be o Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, ɔ nin nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be man e’n, maan e nanti be su. Sɛ e yo sɔ’n, e akunndan su buman e fɔ yɛ e klun jɔ́. (Jue. 119:5, 6) Ɔ ka kan’n, Satan su tranman lɛ kun. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, é trán mɛn uflɛ’n nun. Kpɛkun, e su wunman ninnge tɛtɛ mun kun.