Biblu’n fin Ɲanmiɛn. Ɔ se kɛ ‘Ɲanmiɛn fɔnvɔ be nga be wla w’a bo’n.’ (2 Korɛntifuɛ Mun 7:6) Biblu’n timan dɔɔtrɔ fluwa mɔ be yili i be nga be ti nun w’a sanngan’n be liɛ. Sanngɛ ɔ ukali sran kpanngban mɔ be kunndɛ kɛ bé kún be wun’n naan b’a yaci akunndan sɔ’n i bulɛ. I nun ndɛ’n kwla uka wɔ wie.

•  ?Afɔtuɛ benin yɛ Biblu’n man sran kun m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kún i wun’n niɔn?

•  ?Biblu’n kan sran wie mɔ be kunndɛli kɛ bé wú’n be ndɛ?

•  ?Biblu’n nun ndɛ mma benin yɛ be kwla uka sran kun m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kún i wun’n niɔn?

•  ?Sɛ ɔ janvuɛ kun se ɔ kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kún i wun’n, ngue yɛ á yó-ɔ?

•  ?Sɛ laa’n a kunndɛli kɛ á kún ɔ wun’n ɔ fata kɛ ɔ akunndan’n bu ɔ fɔ?

• ● Kan wafa nga ɔ wun yo wɔ’n i ndɛ kle sran.

   Biblu’n se kɛ: “Janvuɛ kpa’n, ɔ kle kɛ ɔ klo sran blɛ kwlaa nun, yɛ kɛ lika’n jran ɔ su’n, ɔ kaci ɔ niaan.”—Ɲanndra Mun 17:17.

   Ndɛ sɔ’n kle kɛ: Kɛ sa wie ti’n e akunndan sanngan’n ɔ ti cinnjin kɛ e man e wiengu’m be atin naan be uka e.

   Sɛ a boman sa sɔ’n su kleman sran’n ɔ́ yó kɛ trɔ nɔnninnɔnnin wie yɛ ɔ su tin ɔ su sa. Sanngɛ sɛ a bo su kle sran’n, i sɔ’n yó maan ɔ su tinman ɔ su dan kun, kpɛkun á kwlá bu akunndan uflɛ.

   Yo nga nian: Bo su kle sran kun andɛ. A kwla bo su kle ɔ osufuɛ kun, annzɛ ɔ janvuɛ kun mɔ a lafi i su kpa’n. Asa’n wafa nga ɔ wun yo wɔ’n a kwla klɛ i fluwa su.

• ● Kɔ dɔɔtrɔ.

   Biblu’n se kɛ: “Be nga be ti juejue’n be mianman ayre yofuɛ wun, sanngɛ be nga be kpinndinman’n, be yɛ be miɛn i wun-ɔn.”—Matie 9:12.

   Ndɛ sɔ’n kle kɛ: Kɛ sran kun kpinndinman’n ɔ fata kɛ ɔ wɔ dɔɔtrɔ.

   Kɛ sran kun kunndɛ kɛ ɔ́ kún i wun’n, atrɛkpa’n i ti nun su sanngan ti-ɔ. Ɔ fataman kɛ ɲannzuɛn kun i sɔfuɛ’n. Ɔ ti kɛ tukpacɛ kwlaa sa. Sran nga i ti nun su sanngan’n be kwla yo i ayre.

   Yo nga nian: Bo su ndɛnndɛ kle dɔɔtrɔfuɛ kun m’ɔ kwla uka wɔ’n.

• ● Nán ɔ wla fi su kɛ ɔ ndɛ lo Ɲanmiɛn.

   Biblu’n se kɛ: “Be yo ndrofia nnun atɛ sika mma kanngan nɲɔn. ?Nɛ́n i-ɔ? Ɔ nin i sɔ ngba’n, Ɲanmiɛn i wla fiman be nun kun sa bɔbɔ su. […] Amun ti kpa tra ndrofia kpanngban.”—Liki 12:6, 7.

   Ndɛ sɔ’n kle kɛ: Ɔ ndɛ lo Ɲanmiɛn.

   Wie liɛ’n ɔ kwla yo ɔ kɛ ɔ ngunmin yɛ a o sa, sanngɛ Ɲanmiɛn wun sa ng’ɔ o ɔ su’n i wlɛ. Kannzɛ ɔ ɲin w’a tu nguan’n su bɔbɔ’n, sanngɛ ɔ ndɛ lo i. Jue Mun 51:17 se kɛ “sran nga i awlɛn w’a kpɔtɔ i klun’n, mɔ i akunndan w’a sanngan’n, [Ɲanmiɛn] su yimɛn i blo.” Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ a ka nguan nun, afin ɔ klo wɔ.

   Yo nga nian: Fa ɔ ɲin sie i Biblu’n nun ndɛ nga be kle kɛ Ɲanmiɛn klo wɔ’n be su. I wie yɛle ndɛ ng’ɔ o fluwa An fa amun wun mantan Zoova i ndɛ tre 24 nun’n.

• ● Srɛ Ɲanmiɛn.

   Biblu’n se kɛ: “An fa amun su sa’n kwlaa wlɛ i Ɲanmiɛn sa nun, afin amun ndɛ lo i.”—1 Piɛli 5:7.

   Ndɛ sɔ’n kle kɛ: Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ a kan ɔ klun ndɛ’n kwlaa kle i.

   Ɔ kwla man ɔ aunjɔɛ, ɔ nin wunmiɛn naan ɔ wla w’a gua ase. (Filipufuɛ Mun 4:6, 7, 13) Be nga be tu be klun be srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka be’n, kɛ ɔ nian be lika kɛ ngalɛ’n sa.—Jue Mun 55:22.

   Yo nga nian: Srɛ Ɲanmiɛn andɛ. Kɛ á srɛ́’n bo i dunman Zoova’n, kpɛkun kan wafa nga ɔ wun yo wɔ’n i ndɛ kle i. (Jue Mun 83:18) Srɛ i kɛ ɔ uka wɔ naan w’a kwla jran kekle.

• ● Bu like nga Ɲanmiɛn wá yó man e’n i akunndan.

   Biblu’n se kɛ: “Like sɔ mɔ e wla o su’n, ɔ tra e ase kɛ mmeli’n i blalɛ’n fa trɛ i ase’n sa naan e ɲan nguan. Ɔ yo maan e jran kekle kpa, yɛ e akunndan’n yoman nɲɔnnɲɔn.”—Ebre Mun 6:19.

   Ndɛ sɔ’n kle kɛ: Akunndan nga a bu’n ɔ kwla yo kɛ mmeli kun m’ɔ aunmuan’n fɛ i kɔ wa kɔ wa’n sa, sanngɛ like nga e wla o su’n ɔ kwla uka wɔ naan ɔ akunndan’n w’a yoman nɲɔnnɲɔn kun.

   Like nga e wla o su’n ɔ timan ato ndɛ. Ɔ́ jú sakpa. Afin Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ wá yó maan ɲrɛnnɛn’n su tranman lɛ kun.—Sa Nglo Yilɛ 21:4.

   Yo nga nian: Kanngan fluwa Jasin fɛ kpa kun fin Ɲanmiɛn! i like suanlɛ’n 5 nun naan w’a si like nga Ɲanmiɛn wá yó’n i su ndɛ wie mun ekun.

• ● Yo like kun mɔ a klo i kpa’n.

   Biblu’n se kɛ: “Be klun m’ɔ ti jɔwa’n ɔ ti ayre kpa.”—Ɲanndra Mun 17:22.

   Ndɛ sɔ’n kle kɛ: Kɛ a yo like kun mɔ a klo i kpa’n i sɔ’n yo maan a wun ɔ wun fɛ tra laa’n.

   Yo nga nian: Yo like kun mɔ ɔ bɔbɔ a si kɛ a klo i yolɛ kpa’n. A kwla tie miziki annzɛ a kanngan fluwa wie m’ɔ kwla wla ɔ fanngan kpa’n nun, annzɛ a kwla yo ninnge uflɛ wie mun yiyi ɔ ɲin su. Sɛ a yo ninnge wie mun man ɔ wiengu mun’n, kannzɛ ninnge sɔ’m be ti kaan sɛ’n, á dí aklunjɔɛ.—Sa Nga Be Yoli’n 20:35.

• ● Nian ɔ wun lika.

   Biblu’n se kɛ: “Be wun kpinngbinlɛ’n ɔ yo sa ye kan.”—1 Timote 4:8.

   Ndɛ sɔ’n kle kɛ: Kɛ e kpinngbin e wun’n, mɔ e lafi kpa’n mɔ e di aliɛ kpa’n e ɲan su ye.

   Yo nga nian: Ko tinngɛtinngɛ ɔ ja nun kan miniti 15 kun.

• ● Nán ɔ wla fi su kɛ wafa nga sran kun i wun yo i’n ɔ kwla kaci.

   Biblu’n se kɛ: “Amun siman sa ng’ɔ́ ɲán amun ainman’n”—Zaki 4:14.

   Ndɛ sɔ’n kle kɛ: Kannzɛ sa kun kle ɔ yalɛ sɛ bɔbɔ’n, sanngɛ ɔ́ wíe cɛn kun.

   Kannzɛ sa ng’ɔ o ɔ su’n kle ɔ yalɛ sɛ’n, kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n ɔ kwla kaci. Ɔ maan bu ninnge nga be kwla uka wɔ naan w’a jran kekle’n be akunndan. (2 Korɛntifuɛ Mun 4:8) Ɔ su sa’m be liɛ’n be kwla kaci, sanngɛ sɛ a kun ɔ wun’n ɔ́ yó tɛ dan.

   Yo nga nian: Kanngan Biblu’n nun sran nga be wla boli be wun dan ti’n be kunndɛli kɛ bé wú’n be su ndɛ’n nun. Wafa nga be su sa’n wa kacili’n bu i akunndan. Wie liɛ bɔbɔ’n be sunnzunman kɛ be su’n sa’n káci, kpɛkun ɔ wa kacili. Maan e kan be nun wie’m be ndɛ.

 Ɛɛn. Biblu’n kan sran wie mɔ be kunndɛli kɛ bé wú’n be ndɛ. Ɲanmiɛn w’a ijɔman be, ɔ ukali be. Ɔ kwla uka wɔ sɔ wie.

Eli

•  ● ?Wan yɛle Eli? Eli ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ yakpafuɛ kun. Sanngɛ kɛ sran kwlaa sa’n, blɛ wie nun’n i sa sin bubuli i. Zaki 5:17 se kɛ: “Eli ti sran kɛ e sa.”

•  ● ?Ngue ti yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ wú-ɔ? Blɛ wie nun’n srɛ kunnin i, ɔ yoli i kɛ i ngunmin yɛ ɔ o naan ɔ nunman sran nun sa. Ɔ maan ɔ seli kɛ: “Zoova, fa min nguan’n siɛn’n.”—1 Famiɛn Mun 19:4.

•  ● ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i-ɔ? Eli kɛnnin i klun ndɛ kleli Ɲanmiɛn. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn ukɛli i-ɔ? Ɲanmiɛn kleli i kɛ i ndɛ lo i, yɛ ɔ yili i tinmin’n i nglo kleli i. Ɔ kleli i kɛ ɔ kwla fɛ i di junman titi, yɛ ɔ mɛnnin i ukafuɛ kpa kun. Yɛle Elize.

•  ▸ Kanngan Eli i su ndɛ’n nun: 1 Famiɛn Mun 19:2-18.

Zɔbu

•  ● ?Wan yɛle Zɔbu? Zɔbu ti aɲanbeunfuɛ, ɔ le bla nin ba, yɛ ɔ su Ɲanmiɛn kpa.

•  ● ?Ngue ti yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ wú-ɔ? Sa kpanngban be ka lɛ be tɔli Zɔbu su. I ninnge’m be kwlaa be fili i sa. I mma’m be wuli. Tukpacɛ tɛ wie tɔli i su. Kpɛkun be tɔnnin i suɛn kɛ i bɔbɔ ti yɛ maan sa sɔ’m be tɔli i su-ɔ. Zɔbu seli kɛ: “Min nguan’n w’a bɔn min bue nun. N kloman kɛ ń ká nguan nun kun.”—Zɔbu 7:16.

•  ● ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i-ɔ? Zɔbu srɛli Ɲanmiɛn, yɛ ɔ kɛnnin i klun ndɛ kleli i wiengu mun. (Zɔbu 10:1-3) I janvuɛ kun m’ɔ si aunnvɔɛ’n ɔ yoli maan ɔ kacili akunndan ng’ɔ bu’n. Yɛ ng’ɔ ukɛli i kpa’n yɛle kɛ ɔ sɔli ukalɛ nga Ɲanmiɛn ukɛli i’n nun.

•  ▸ Kanngan Zɔbu i su ndɛ’n nun: Zɔbu 1:1-3, 13-22; 2:7; 3:1-13; 36:1-7; 38:1-3; 42:1, 2, 10-13.

Moizi

•  ● ?Wan yɛle Moizi? Laa’n Moizi yɛ ɔ dun Izraɛlifuɛ’m be ɲrun mma-ɔ, yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ.

•  ● ?Ngue ti yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ wú-ɔ? Moizi i su junman’n sɔnnin, be kɛnnin i ndɛ tɛtɛ kpɛ sunman, yɛ afɛ’n tinnin i su. Ɔ maan ɔ kpan seli Ɲanmiɛn kɛ: “Sɛ a ko yo sɔ’n, nn kpɛ i kpo kun min.”—Kalɛ 11:11, 15.

•  ● ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i-ɔ? Moizi kannin wafa nga i wun yo i’n i ndɛ kleli Ɲanmiɛn. Ɲanmiɛn ukali Moizi naan i su junman’n w’a tinmɛn i su dan, yɛ i wla guali ase.

•  ▸ Kanngan Mozi i su ndɛ’n nun: Kalɛ 11:4-6, 10-17.