Kapitulo 9

Ano an Nangyayari sa Satong Gadan Nang mga Namomotan?

1. Ano an namamatean nin mga tawo kun magadan an sarong namomotan?

 “AN SARO nasasakitan kun magadan an sarong namomotan huli ta an kagadanan sarong kawaran na nagbubunga nin kapungawan na dai mo lubos na masabotan.” Iyan an sabi nin sarong aking lalaki kan magadan an saiyang ama asin dai nahaloy pakalihis kaiyan an saiya man na ina. An namamatean niang kolog asin grabeng kawaran nagpangyari sa saiya na makamateng “nalalamos sa emosyonal na paagi.” Posibleng nagsakit na man kamo sa kaparehong paagi. Tibaad iniisip-isip nindo kun haen na an saindong mga namomotan asin kun baga maheheling pa nindo sinda liwat.

2. Anong nakariribaraw na mga hapot an minalataw mapadapit sa kagadanan?

² An ibang nagmomondong mga magurang sinabihan, “Ginugutol nin Dios an pinakamagayon na mga burak tanganing ipag-iba nia sa langit.” Totoo man nanggad daw iyan? Napaduman daw an satong gadan nang mga namomotan sa sarong rona nin mga espiritu? Iyan daw an inaapod kan iba na Nirvana, na sinasabing sarong mamurawayon na kamugtakan na mayo kan gabos na kolog asin horot? An sato daw na mga namomotan nag-agi sa sarong tata pasiring sa inmortal na buhay sa paraiso? O arog kan sabi nin iba, an kagadanan daw pagkaholog pasiring sa daing katapusan na pagpasakit sa mga nakapaanggot sa Dios? Puede daw na makaapektar sa satong buhay an mga gadan? Tanganing makakua nin totoong mga simbag sa siring na mga hapot, kaipuhan niatong hapoton an Tataramon nin Dios, an Biblia. 

ANO AN “ESPIRITU” NA NASA MGA TAWO?

3. Ano an opinyon ni Socrates asin Plato manongod sa mga gadan, asin paano iyan nakakaapektar sa mga tawo ngonyan?

³ An suanoy na Griegong mga pilosopo na sinda Socrates asin Plato naniwala na siertong igwa nin sarong bagay na natural nang inmortal sa laog nin lalaki asin babae​—sarong kalag na minaluwas sa hawak pagkagadan asin nungka talagang nagagadan. Sa bilog na daga, minilyon an nagtutubod kaini ngonyan. An paniniwalang ini nagigin dahelan nin grabeng pagkatakot sa mga gadan na arog kakosog kan paghadit para sa saindang kapakanan. An Biblia may laen nanggad na itinotokdo sa sato manongod sa mga gadan.

4. (a) Ano an sinasabi sato kan Genesis manongod sa kalag? (b) Ano an ibinugtak nin Dios ki Adan tanganing buhayon sia?

⁴ Sa pagkonsiderar sa kamugtakan kan mga gadan, dapat niatong girumdomon na an satong orihinal na ama, si Adan, mayo nin kalag. Sia sarong kalag. Sa sarong makangingirhat na akto nin paglalang, pinorma nin Dios an tawo​—an kalag—​hale sa pundamental na mga elemento kan daga dangan hinangosan sia kan “hangos nin buhay.” An Genesis 2:7 nagsasabi sa sato: “Pinorma ni Jehova Dios an tawo hale sa kabokabo kan daga asin hinangosan sia sa saiyang dongo kan hangos nin buhay, asin an tawo nagin buhay na kalag.” An buhay ni Adan sinusteniran nin paghangos. Pero, labi pa sa paghayop nin aire sa pulmon nin tawo an kalabot kan ibugtak nin Dios ki Adan an hangos nin buhay. An Biblia nagtataram dapit sa “puersa nin buhay” na naghihiro sa nabubuhay na mga linalang sa daga.​—Genesis 7:22.

5, 6. (a) Ano an “puersa nin buhay”? (b) Ano an nangyayari kun an “espiritu” na nasambitan sa Salmo 146:4 pumondo nang buhayon an hawak?

⁵ Ano an “puersa nin buhay”? Iyan an mahalagang silyab nin buhay na ibinugtak nin Dios sa daing buhay na hawak ni Adan. Dangan an puersang ini sinusteniran kan proseso nin paghangos. Kaya ano an “espiritu” na nasambitan sa Salmo 146:4? An bersikulong iyan nagtataram dapit sa pagkagadan nin saro: “An saiyang espiritu minaluwas, minabalik sia sa saiyang daga; sa aldaw na iyan an saiyang mga pag-isip napapara.” Kan an terminong “espiritu” gamiton sa paaging ini kan mga kagsurat kan  Biblia, mayo sa isip ninda an sarong suminiblag sa hawak na kalag na padagos na nabubuhay pagkagadan kan hawak.

⁶ An “espiritu” na minasiblag sa mga tawo pagkagadan iyo an puersa nin buhay na naggikan sa satong Kaglalang. (Salmo 36:9; Gibo 17:28) An puersa nin buhay na ini mayo kan ano man sa mga karakteristiko kan linalang na binubuhay kaiyan, kun paanong an elektrisidad dai nagkakaigwa kan mga karakteristiko kan kasangkapan na pinaaandar kaiyan. Kun magadan an saro, an espiritu (puersa nin buhay) minapondo na sa pagbuhay sa mga selula kan hawak, kun paanong napaparong an ilaw kun ginagadan an elektrisidad. Kun an puersa nin buhay pumondo na sa pagsustenir sa hawak nin tawo, an tawo​—an kalag—​nagagadan.​—Salmo 104:29; Eclesiastes 12:​1, 7.

“SA KABOKABO KA MAN MABALIK”

7. Ano an mangyayari ki Adan kun magmasumbikal sia sa Dios?

⁷ Malinaw na ipinaliwanag ni Jehova kun ano an magigin kahulogan kan kagadanan para sa parakasalang si Adan. An Dios nagsabi: “Sa ganot kan saimong lalauogon makakan ka nin tinapay sagkod na ika bumalik sa daga, huli ta dian ka kinua. Huli ta ika kabokabo asin sa kabokabo ka man mabalik.” (Genesis 3:19) Saen daa mabalik si Adan? Sa daga, sa kabokabo na hale dian sia linalang. Pagkagadan si Adan mapondo sana sa pag-eksister!

8. Bilang mga kalag, sa anong paagi na mayong kalabihan an mga tawo sa mga hayop?

⁸ Sa bagay na ini, an kagadanan nin tawo daing kalaenan sa kagadanan nin mga hayop. Sinda mga kalag man, asin an iyo man sanang espiritu, o puersa nin buhay, an nagpapahiro sa sainda. (Genesis 1:24) Sa Eclesiastes 3:​19, 20, an madonong na tawong si Salomon nagsasabi sa sato: “Kun paano nagagadan an saro, siring man an pagkagadan kan saro; asin sinda gabos sasaro sana an espiritu, kaya [sa kagadanan] mayo nin kalabihan an tawo sa hayop . . . Sinda gabos gikan sa kabokabo, asin sinda gabos mabalik sa kabokabo.” An tawo nakalalabi sa hayop sa bagay na sia linalang sa ladawan nin Dios, na nagpapabanaag kan mga kualidad ni Jehova. (Genesis 1:​26, 27) Minsan siring, sa kagadanan an mga tawo asin an mga hayop pareho minabalik sa kabokabo.

9. Ano an kamugtakan kan mga gadan, asin saen sinda minaduman?

⁹ Dugang pang ipinaliwanag ni Salomon an kahulogan kan kagadanan,  na an sabi: “An mga buhay nakakaaram na sinda magagadan; alagad kun dapit sa mga gadan, mayo man lamang sinda nin pakaaram.” Iyo, biyong daing aram an mga gadan. Huli kaini, si Salomon nagsadol: “An gabos na makua kan saimong kamot na gibohon, gibohon iyan sa bilog mong kakayahan, huli ta mayo nin gigibohon ni pagplano ni kaaraman ni kadonongan sa Sheol, an lugar na saimong padudumanan.” (Eclesiastes 9:​5, 10) Saen minaduman an mga gadan? Sa Sheol (sa Hebreo, sheʼohlʹ), an pankagabsan na lolobngan nin katawohan. An satong gadan nang mga namomotan mayo nin pakaaram sa ano man. Dai sinda nagsasakit, asin dai sinda makakaapektar sa sato sa ano man na paagi.

10. Taano ta masasabi niato na an kagadanan dai kaipuhan na magin permanente?

¹⁰ Kita daw gabos asin an satong mga namomotan dapat na mabuhay sa laog nin nagkapira sanang taon dangan pumondo nang mag-eksister sagkod lamang? Dai sono sa Biblia. Kan panahon na nagrebelde si Adan, tolos-tolos na pinonan ni Jehova Dios an mga areglo tanganing baliktadon an makaturotristeng mga ibubunga kan kasalan nin tawo. An kagadanan bakong kabtang kan katuyohan nin Dios para sa katawohan. (Ezequiel 33:11; 2 Pedro 3:9) Huli kaini, an kagadanan dai kaipuhan na magin permanente para sa sato o sa satong mga namomotan.

“NAGPAHINGALO”

11. Paano ilinadawan ni Jesus an kamugtakan kan saiyang gadan nang katood na si Lazaro?

¹¹ Katuyohan ni Jehova na iligtas kita asin an satong gadan nang mga namomotan hale sa Adanikong kagadanan. Kun siring, an Tataramon nin Dios sinasabing natotorog an mga gadan. Halimbawa, kan maisihan na nagadan an saiyang katood na si Lazaro, sinabihan ni Jesu-Cristo an Saiyang mga disipulo: “Si Lazaro na katood niato nagpahingalo, alagad ako maduman tanganing pukawon sia sa pagtorog.” Huling dai tolos nasabotan kan mga disipulo an kahulogan kan mga tataramon na ini, si Jesus nagsabi nin sayod: “Si Lazaro nagadan.” (Juan 11:11, 14) Dangan nagduman si Jesus sa banwaan nin Betania, kun saen an mga tugang na babae ni Lazaro na sinda Marta asin Maria ipinagmomondo an pagkagadan kan saindang tugang. Kan sabihan  ni Jesus si Marta, “An saimong tugang mabubuhay liwat,” si Marta nagpahayag nin pagtubod sa katuyohan nin Dios na baliktadon an mga epekto nin kagadanan sa pamilya nin tawo. Sia nagsabi: “Aram ko na sia mabubuhay sa pagbuhay liwat sa huring aldaw.”​—Juan 11:​23, 24.

12. Anong paglaom igwa an nagadanan na si Marta manongod sa mga gadan?

¹² Si Marta mayong sinabi manongod sa inmortal na kalag na padagos na nabubuhay sa ibang lugar pagkagadan. Dai sia nagtubod na si Lazaro nagduman na sa sarong rona nin mga espiritu tanganing ipadagos an saiyang pag-eksister. Si Marta igwa nin pagtubod sa makangangalas na paglaom na pagkabuhay liwat hale sa mga gadan. Saiyang nasabotan, bako na an sarong inmortal na kalag suminiblag na sa hawak ni Lazaro, kundi na an saiyang gadan na tugang puminondo na sa pag-eksister. An remedyo iyo an pagbuhay liwat sa saiyang tugang.

13. Anong itinao nin Dios na kapangyarihan an yaon ki Jesus, asin paano nia ipinaheling an kapangyarihan na ini?

¹³ Si Jesu-Cristo an saro na tinawan nin kapangyarihan ni Jehova Dios na bumalukat sa katawohan. (Oseas 13:14) Huli kaini, bilang simbag sa tataramon ni Marta, si Jesus nagsabi: “Ako iyo an pagkabuhay liwat asin an buhay. An naggigibo nin pagtubod sa sako, minsan pa sia magadan, mabubuhay.” (Juan 11:25) Ipinaheling ni Jesus an saiyang itinao nin Dios na kapangyarihan sa bagay na ini kan dumuman sia sa lolobngan ni Lazaro, na apat na aldaw nang gadan, asin binuhay sia liwat. (Juan 11:​38-44) Imahinara na sana an kagayagayahan kan mga nakaheling sa pagbuhay liwat na ini o sa iba pang ginibo ni Jesu-Cristo!​—Marcos 5:​35-42; Lucas 7:​12-16.

14. Taano ta magkakontra an pagkabuhay liwat asin an ideya dapit sa inmortal na kalag?

¹⁴ Ontok nguna nin kadikit tanganing horophoropon ini: Dai nin siisay man na kaipuhan na buhayon liwat, o ibalik sa buhay, kun an sarong inmortal na kalag nagdanay na buhay. Sa katunayan, bakong kabootan na an sarong arog ki Lazaro buhayon liwat pabalik sa bakong sangkap na buhay digdi sa daga kun sia napaduman na sa sarong magayonon na balos sa langit. An totoo, an Biblia nungkang ginagamit an ekspresyon na “inmortal na kalag.” Imbes, an Kasuratan nagsasabi na an nagkakasalang  kalag na tawo talagang nagagadan. (Ezequiel 18:​4, 20) Kaya an Biblia nagtotokdo sa probisyon na pagkabuhay liwat bilang an tunay na remedyo sa kagadanan.

“AN GABOS NA NASA MGA LOLOBNGAN NIN GIRUMDOMAN”

15. (a) Ano an kahulogan kan terminong “pagkabuhay liwat”? (b) Taano an pagbuhay liwat sa mga indibiduwal ta dai magigin problema para ki Jehova Dios?

¹⁵ An termino na ginamit kan mga disipulo ni Jesus para sa “pagkabuhay liwat” sa literal nangangahulogan “pagbangon” o “pagtindog.” Ini pagbangon hale sa daing buhay na kamugtakan nin kagadanan​—sabi ngani, pagtindog hale sa pankagabsan na lolobngan nin katawohan. Pasil na buhayon liwat ni Jehova Dios an sarong tawo. Taano? Huli ta si Jehova an Kagtugdas nin buhay. Ngonyan, puedeng irekord nin mga tawo sa videotape an mga boses asin ladawan nin mga lalaki asin babae asin puedeng  ipasale an mga rekording na ini pagkagadan kan mga indibiduwal. Sierto nanggad, kun siring, na an satong makakamhan sa gabos na Kaglalang kayang irekord an mga detalye nin siisay man na indibiduwal asin buhayon liwat an iyo man sanang persona, na tinatawan sia nin hawak na bagong pormahon.

16. (a) Ano an ipinanuga ni Jesus manongod sa gabos na nasa mga lolobngan nin girumdoman? (b) Ano an madeterminar kun ano an kaaabtan kan pagkabuhay liwat nin saro?

¹⁶ Si Jesu-Cristo nagsabi: “An oras maabot na an gabos na nasa mga lolobngan nin girumdoman makadadangog kan . . . tingog [ni Jesus] asin maruluwas, idtong naggiribo nin marahay sa pagkabuhay liwat sa buhay, idtong naggiribo nin maraot sa pagkabuhay liwat sa paghokom.” (Juan 5:​28, 29) An gabos na nasa girumdoman ni Jehova bubuhayon liwat asin totokdoan sa saiyang mga dalan. Para sa mga minagawe kaoyon sa kaaraman nin Dios, ini magigin pagkabuhay liwat sa buhay. Minsan siring, iyan magigin pagkabuhay liwat sa paghokom para sa mga nagsasayuma sa mga katokdoan asin pamamahala nin Dios.

17. Sairisay an bubuhayon liwat?

¹⁷ Natural sana na an mga nagsunod sa matanos na dalan bilang mga lingkod ni Jehova bubuhayon liwat. Sa katunayan, dakol an pinarigon kan paglaom na pagkabuhay liwat na atubangon an kagadanan, maski sa mga kamugtakan nin madahas na paglamag. Aram ninda na kaya nin Dios na ibalik sinda sa buhay. (Mateo 10:28) Alagad minilyon na tawo an nagadan na dai nakapagpaheling kun baga makuyog sinda sa matanos na mga pamantayan nin Dios. Sinda bubuhayon man liwat. May kompiansa sa katuyohan ni Jehova sa bagay na ini, si apostol Pablo nagsabi: “May paglaom ako sa Dios . . . na magkakaigwa nin pagkabuhay liwat an mga matanos asin an mga bakong matanos.”​—Gibo 24:15.

18. (a) Si apostol Juan nag-ako nin anong bisyon dapit sa pagkabuhay liwat? (b) Ano an lalaglagon sa “danaw nin kalayo,” asin ano an isinisimbolo kan “danaw” na ini?

¹⁸ Si apostol Juan nag-ako nin nakapupukaw sa boot na bisyon kan mga binuhay liwat na nagtitindog sa atubangan kan trono nin Dios. Dangan nagsurat si Juan: “Itinao kan dagat an mga gadan na yaon dian, asin itinao kan kagadanan asin kan Hades an mga gadan na yaon dian, asin an lambang saro hinokoman  oyon sa saindang mga gibo. Asin an kagadanan asin Hades iinapon sa danaw nin kalayo. Ini iyo an ikaduwang kagadanan, an danaw nin kalayo.” (Kapahayagan 20:​12-14) Isip-isipa nanggad iyan! An gabos na gadan na nasa memorya nin Dios igwa kan paglaom na makalda hale sa Hades (sa Griego, haiʹdes), o Sheol, an pankagabsan na lolobngan nin katawohan. (Salmo 16:10; Gibo 2:31) Magkakaigwa sinda nin oportunidad na ipaheling paagi sa saindang mga gibo kun baga maglilingkod sinda sa Dios. Dangan an “kagadanan asin Hades” iaapon sa inaapod na “danaw nin kalayo,” na nagsisimbolo sa biyong pagkalaglag, arog kan terminong “Gehenna.” (Lucas 12:5) An pankagabsan na lolobngan nin katawohan mismo mawawaran na nin laog asin dai na maeksister kun matapos na an pagbuhay liwat. Kanigoan kanakararangang manodan sa Biblia na an Dios dai nagpapasakit sa siisay man!​—Jeremias 7:​30, 31.

PAGKABUHAY LIWAT PASAEN?

19. Taano an nagkapira sa katawohan ta bubuhayon liwat pasiring sa langit, asin anong klaseng hawak an itatao sa sainda nin Dios?

¹⁹ Sarong limitadong bilang nin mga lalaki asin babae an bubuhayon liwat pasiring sa buhay sa langit. Bilang mga hade asin saserdote kaiba ni Jesus, makikikabtang sinda sa paghale kan gabos na epekto nin kagadanan na minana nin katawohan sa enot na tawo, si Adan. (Roma 5:12; Kapahayagan 5:​9, 10) Pira an dadarahon nin Dios sa langit tanganing maghade kaiba ni Cristo? Oyon sa Biblia, 144,000 sana. (Kapahayagan 7:​4; 14:1) Tatawan ni Jehova an kada saro sa mga binuhay liwat na ini nin hawak na espiritu tanganing mabuhay sinda sa langit.​—1 Corinto 15:​35, 38, 42-45; 1 Pedro 3:18.

20. Ano an maeeksperyensiahan kan makinuyog na katawohan, kabilang na an mga bubuhayon liwat?

²⁰ An dakulang mayoriya kan mga nagadan bubuhayon liwat sa sarong paraisong daga. (Salmo 37:​11, 29; Mateo 6:10) Sarong kabtang kan dahelan kan pagbuhay liwat sa nagkapira pasiring sa langit iyo na taposon an pag-otob sa katuyohan nin Dios para sa daga. Si Jesu-Cristo asin an 144,000 sa langit luway-luway na ibabalik an makinuyog na katawohan sa pagkasangkap na sinayang kan satong enot na mga magurang. Kabilang digdi an mga bubuhayon liwat, arog kan ipinarisa ni Jesus kan sabihan nia an  naghihigagdan na lalaki na nakapako sa kataed nia: “Ika makakaibahan ko sa Paraiso.”​—Lucas 23:​42, 43.

21. Sono ki propeta Isaias asin ki apostol Juan, ano an mangyayari sa kagadanan?

²¹ Sa Paraisong daga, an kagadanan, na ngonyan nagigin dahelan nin kadaihan nin halaga, hahaleon na. (Roma 8:​19-21) Ipinahayag ni propeta Isaias na “hahalonon nanggad [ni Jehova Dios] an kagadanan sagkod lamang.” (Isaias 25:8) Si apostol Juan tinawan nin bisyon kan panahon na an makinuyog na katawohan makakaeksperyensia nin katalingkasan sa kolog asin kagadanan. Iyo, “An Dios mismo masasakaibanan ninda. Asin papahidon nia an gabos na luha sa saindang mga mata, asin an kagadanan mawawara na, dai na sagkod magkakaigwa nin pagmondo ni pagtangis ni kolog. An enot na mga bagay nakalihis na.”​—Kapahayagan 21:​1-4.

22. Paano nakakaapektar sa saindo an kaaraman dapit sa pagkabuhay liwat?

²² An malinaw na mga katokdoan kan Biblia naghahale nin karibarawan manongod sa kun ano an nangyayari sa mga gadan. Malinaw na sinasabi kan Kasuratan na an kagadanan “an ultimong kaiwal” na paparaon. (1 Corinto 15:26) Kanigoan na kosog asin karangahan an puede niatong makua hale sa kaaraman dapit sa paglaom na pagkabuhay liwat! Asin maoogma nanggad kita na an satong gadan nang mga namomotan na nasa memorya nin Dios mabangon hale sa pagtorog sa kagadanan tanganing kamtan an gabos na marahay na bagay na itinatagama nia sa mga namomoot sa saiya! (Salmo 145:16) An siring na mga bendisyon mangyayari paagi sa Kahadean nin Dios. Alagad kasuarin nagpoon an pamamahala kaiyan? Helingon niato.

BALOON AN SAINDONG KAARAMAN

Ano an espiritu na nasa mga tawo?

Paano nindo ilaladawan an kamugtakan kan mga gadan?

Sairisay an bubuhayon liwat?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 85]

Kun paanong inapod ni Jesus si Lazaro hale sa lolobngan, bubuhayon man liwat an minilyon

 [Ritrato sa pahina 86]

Mangingibabaw an kagayagayahan kun ‘halonon na nin Dios an kagadanan sagkod lamang’