Kapitulo 13

Kun Taano an Diosnon na Pamumuhay ta Nagtatao nin Kaogmahan

1. Taano ta masasabi niato na an dalan ni Jehova nagtatao nin kaogmahan?

 SI Jehova an “maogmang Dios,” asin gusto nia na kamo maogma sa buhay. (1 Timoteo 1:11) Paagi sa paglakaw sa saiyang dalan, puede kamong makinabang asin makaeksperyensia nin katrangkilohan na hararom asin nagdadanay, arog sa salog na danay an sulog. An paglakaw sa dalan nin Dios nagpapahiro man sa saro na gumibo nin nagpapadagos na mga akto nin katanosan, “siring sa mga alon kan dagat.” Ini nagtatao nin tunay na kaogmahan.​—Isaias 48:​17, 18.

2. Paano puedeng magin maogma an mga Kristiano minsan ngani kun beses minamaltrato sinda?

² An iba tibaad kumontra, ‘May mga tawo na kun beses nagsasakit huli sa paggibo nin tama.’ Totoo, asin iyan an nangyari sa mga apostol ni Jesus. Minsan siring, minsan ngani pinaglalamag sinda naggayagaya asin nagpadagos sa “pagpahayag kan maogmang bareta dapit ki Cristo.” (Gibo 5:​40-42) May manonodan kitang importanteng mga leksion digdi. An saro iyo na an satong diosnon na pamumuhay dai naggagarantiya na perming magigin marahay an pagtratar sa sato. “Sa katotoohan,” nagsurat si apostol Pablo, “an gabos na nagmamawot na mamuhay na may diosnon na debosyon kaibahan ni Cristo Jesus paglalamagon man.” (2 Timoteo 3:12) An dahelan kaini iyo na si Satanas asin an saiyang kinaban kontra sa mga namumuhay sa diosnon na paagi. (Juan 15:​18, 19; 1 Pedro 5:8) Alagad an tunay na kaogmahan bakong depende sa panluwas na mga bagay. Imbes, iyan minagikan sa kombiksion na kita naggigibo kan tama asin sa siring igwa kan pag-oyon nin Dios.​—Mateo 5:​10-12; Santiago 1:​2, 3; 1 Pedro 4:​13, 14.

3. Paano maninigong makaapektar sa buhay nin saro an pagsamba ki Jehova?

³ May mga tawo na naghohona na puede nindang kamtan an  pag-oyon nin Dios paagi sa paminsanminsan na mga akto nin debosyon alagad puede man na lingawan sia sa ibang panahon. An tunay na pagsamba ki Jehova Dios bakong arog kaiyan. Iyan nakakaapektar sa paggawe nin saro sa gabos na oras na sia mata, aroaldaw, taon-taon. Iyan an dahelan na iyan inaapod man na “An Dalan.” (Gibo 19:9; Isaias 30:21) Saro iyan na diosnon na paagi nin pamumuhay na naghahagad sa sato na magtaram asin gumawe kaoyon sa Tataramon nin Dios.

4. Taano ta kapakipakinabang na gumibo nin mga pagbakle tanganing makapamuhay sono sa mga dalan nin Dios?

⁴ Kun maheling nin bagong mga estudyante sa Biblia na kaipuhan sindang gumibo nin nagkapirang pagbakle tanganing mapaogma si Jehova, tibaad sinda maghorophorop, ‘Bawi daw an pakinabang sa diosnon na pamumuhay?’ Makaseseguro kamo na iyo. Taano? Huli ta “an Dios pagkamoot,” asin an saiyang mga dalan kun siring sinadya para sa kapakinabangan niato. (1 Juan 4:8) An Dios madonong man asin nakakaaram kun ano an pinakamarahay para sa sato. Mantang si Jehova Dios makakamhan sa gabos, kaya nia kitang pakosogon tanganing maotob an satong pagmawot na paogmahon sia paagi sa pagpondo sa sarong maraot na bisyo. (Filipos 4:13) Pag-olayan niato an nagkapirang prinsipyo na kalabot sa diosnon na pamumuhay asin helingon niato kun paano nagtatao nin kaogmahan an pag-aplikar kaiyan.

AN PAGKASADIOSAN NAGBUBUNGA NIN KAOGMAHAN

5. Ano an sinasabi kan Biblia manongod sa pagputik asin paghabon?

⁵ Si Jehova an “Dios nin katotoohan.” (Salmo 31:5) Daing duwa-duwa, minamawot nindong sunodon an saiyang halimbawa asin mamidbid bilang sadiosan na tawo. An pagkasadiosan nagbubunga nin paggalang sa sadiri asin pakamate nin marahay. Minsan siring, huling lakop na marhay an pandadaya sa makasalan na kinaban na ini, kaipuhan kan mga Kristiano an pagirumdom na ini: “An lambang saro sa saindo magtaram nin katotoohan sa saiyang kataed . . . An parahabon dai na maghabon, kundi marahay pa na sia magpagal . . . tanganing may ikatao sia sa nangangaipo.” (Efeso 4:​25, 28) An Kristianong mga empleyado sadiosan na ginigibo an bilog na aldaw na trabaho. Apuera kun may permiso kan saindang among, dai sinda nagkukua nin mga bagay na sadiri kan among. Baga man sa trabaho, sa eskuelahan, o sa harong,  an sarong parasamba ki Jehova dapat na magin “sadiosan sa gabos na bagay.” (Hebreo 13:18) An siisay man na ginigibong ugale na magputik o maghabon dai puedeng magkamit kan pag-oyon nin Dios.​—Deuteronomio 5:19; Kapahayagan 21:8.

6. Paano puedeng magtao nin kamurawayan ki Jehova an pagkasadiosan nin sarong diosnon na tawo?

⁶ An pagigin sadiosan nagbubunga nin dakol na bendisyon. Si Selina sarong nagtitios na balo na taga-Aprika na namomoot ki Jehova Dios asin sa saiyang matanos na mga prinsipyo. Sarong aldaw, nakakua sia nin bag na may laog na libro de bangko asin dakulang kantidad nin kuarta. Ginagamit an direktoryo sa telepono, nakua nia an kagsadiri​—sarong kagsadiri nin tindahan na hinabonan. Dai makapaniwala an lalaki kan si Selina, minsan ngani medyo may helang, nagsongko sa saiya asin iinuli an gabos na laog kan bag. “An siring na pagkasadiosan dapat na balosan,” an saiyang sinabi asin tinawan nia si Selina nin kuarta. Orog pang mahalaga, inomaw kan lalaking ini an relihion ni Selina. Iyo, an sadiosan na mga gibo sinasamnohan an katokdoan sa Biblia, pinamumuraway si Jehova Dios, asin nagtatao nin kaogmahan sa saiyang sadiosan na mga parasamba.​—Tito 2:10; 1 Pedro 2:12.

AN PAGKAMATINAO NAGTATAO NIN KAOGMAHAN

7. Ano an maraot sa pagsugal?

⁷ May kaogmahan sa pagigin matinao, mantang an paslong mga tawo dai “magmamana kan kahadean nin Dios.” (1 Corinto 6:10) An sarong usong porma nin kapasloan iyo an pagsugal, na sarong pagprobar na magkakuarta paagi sa pagkapierde nin iba. Dai inooyonan ni Jehova an mga “paslo sa madayang pakinabang.” (1 Timoteo 3:8) Dawa sa lugar na legal an pagsugal asin an saro nagsusugal para sa kaalingan, puede siang magin adikto asin magpalakop nin bisyo na nakalaglag nin dakol na buhay. An pagsugal parateng nagdadara nin kasakitan sa pamilya kan parasugal, na tibaad natatadaan sana nin kadikit na kuarta na pambakal nin mga pangangaipo na arog nin kakanon asin gubing.​—1 Timoteo 6:10.

8. Paano si Jesus nagtao nin marahay na halimbawa sa pagkamatinao, asin paano kita puedeng magin matinao?

⁸ Huli sa saindang mamomoton na pagkamatinao, an mga Kristiano nakanonompong nin kagayagayahan sa pagtabang sa iba, nangorogna sa nagtitios na mga kapagtubod. (Santiago 2:​15, 16)  Bago si Jesus nagdigdi sa daga, naheling nia an pagkamatinao nin Dios sa katawohan. (Gibo 14:​16, 17) Si Jesus mismo nagtao kan saiyang panahon, kan saiyang natural na abilidad, asin pati kan saiyang buhay para sa katawohan. Huli kaini, kualipikado siang marhay na magsabi: “Igwang orog na kaogmahan sa pagtao kisa sa pag-ako.” (Gibo 20:35) Inomaw man ni Jesus an dukhang balo na may pagkamatinaong nagholog nin duwang sadit na sinsilyo sa kaha nin kayamanan sa templo, huli ta itinao nia “an saiyang bilog na pagbuhay.” (Marcos 12:​41-44) An mga Israelita kan suanoy asin an mga Kristiano kan enot na siglo nagtatao nin mga halimbawa nin magayagayang pagkamatinao paagi sa materyal na suporta sa kongregasyon asin sa pan-Kahadean na gibohon. (1 Cronica 29:9; 2 Corinto 9:​11-14) Apuera sa pagtao nin materyal na mga kontribusyon para sa mga katuyohan na ini, an mga Kristiano sa presenteng aldaw maogmang nagdodolot nin pag-omaw sa Dios asin ginagamit an saindang buhay sa paglilingkod sa saiya. (Roma 12:1; Hebreo 13:15) Binebendisyonan sinda ni Jehova sa paggamit kan saindang panahon, kosog, asin iba pang rogaring, kabale an saindang mga pondo, tanganing suportaran an tunay na pagsamba asin palakopon an pambilog na kinaban na paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean.​—Talinhaga 3:​9, 10.

IBA PANG BAGAY NA NAGPAPAOSWAG SA KAOGMAHAN

9. Ano an maraot sa sobrang pag-inom nin mga inomon na de alkohol?

⁹ Tanganing magin maogma, an mga Kristiano dapat man na ‘ingatan an saindang mga kakayahan nin pag-isip.’ (Talinhaga 5:​1, 2) Hinahagad kaini na sinda magbasa asin maghorophorop sa Tataramon nin Dios asin sa kapakipakinabang na literatura sa Biblia. Alagad igwa nin mga bagay na dapat likayan. Halimbawa, an sobrang pag-inom nin mga inomon na de alkohol puedeng gibohon an saro na mawaran nin pagpopogol sa saiyang pag-isip. Sa siring na kamugtakan, dakol na tawo an napapalabot sa inmoral na paggawe, nagigin madahas, asin nagigin dahelan nin nakagagadan na mga aksidente. Bakong makangangalas na an Biblia nagsasabi na an mga paraburat dai magmamana kan Kahadean nin Dios! (1 Corinto 6:10) Determinadong magdanay na “marahay an kaisipan,” linilikayan kan tunay na mga Kristiano an pagburat, asin ini nakatatabang na mapaoswag an kaogmahan sa tahaw ninda.​—Tito 2:​2-6. 

10. (a) Taano an mga Kristiano ta dai naggagamit nin tabako? (b) Anong mga pakinabang an nakakamtan sa pagpondo sa nakaaadiktong mga bisyo?

¹⁰ An malinig na hawak nakakokontribwir sa kaogmahan. Pero, dakol an nagigin adikto sa nakararaot na mga bagay. Halimbawa, horophoropa an paggamit nin tabako. Ibinabareta kan World Health Organization na an pagsigarilyo “minagadan nin tolong milyon na tawo kada taon.” An pagpondo sa bisyo nin paggamit nin tabako puedeng depisil huli sa temporaryong mga sintomas sa pagpondo. Sa ibong na kampi, an dakol na dating parasigarilyo naririsa na igwa sinda nin mas marahay na salud asin dugang na kuarta para sa mga pangangaipo kan pamilya. Iyo, an pakapanggana sa bisyo nin paggamit nin tabako o pagkaadikto sa iba pang nakararaot na mga bagay makakokontribwir sa malinig na hawak, malinaw na konsensia, asin tunay na kaogmahan.​—2 Corinto 7:1.

KAOGMAHAN SA PAG-AGOM

11. Ano an hinahagad tanganing magkaigwa nin legal asin nagdadanay na pag-agom na kagalanggalang?

¹¹ Maninigong siertohon kan mga namumuhay bilang mag-agom na an saindang kasal tamang nakarehistro sa mga autoridad sibil. (Marcos 12:17) Kaipuhan man nindang mansayon an pag-agom na seryosong responsibilidad. Totoo, tibaad kaipuhan an pagbulag sa mga kaso nin tuyong dai pagsustento, labi-labing pag-abuso, o absolutong pagsapeligro sa espirituwalidad. (1 Timoteo 5:8; Galacia 5:​19-21) Alagad an mga tataramon ni apostol Pablo sa 1 Corinto 7:​10-17 nagdadagka sa mga mag-agom na magdanay na magkasaro. Siempre, para sa tunay na kaogmahan dapat sindang magin maimbod sa lambang saro. Si Pablo nagsurat: “Magin logod kagalanggalang sa gabos an pag-aragoman, asin dai pagdigtaan an higdaan kan mag-agom, huli ta hohokoman nin Dios an mga parapakisaro asin parasambay.” (Hebreo 13:4) An terminong “higdaan kan mag-agom” nangangahulogan nin seksuwal na pagdodorog nin lalaki asin babae na legal na kasal sa kada saro. Mayo nang ibang seksuwal na relasyon, arog kan pag-agom nin labi sa saro, na masasabing “kagalanggalang sa gabos.” Saro pa, kinokondenar kan Biblia an pagdodorog na dai pa kasal asin an homoseksuwalidad.​—Roma 1:​26, 27; 1 Corinto 6:18.

12. Ano an nagkapira sa maraot na mga resulta nin pakikisaro?

¹² An pakikisaro puedeng magtao nin temporaryong kasiraman sa pisikal, alagad dai iyan nagbubunga nin tunay na kaogmahan. Iyan ikinaaanggot nin Dios asin puedeng makadanyar sa konsensia  nin saro. (1 Tesalonica 4:​3-5) An mamondong mga resulta nin ilehitimong sekso puedeng AIDS asin iba pang helang na ikinaoolakit paagi sa seksuwal na pagdodorog. “Kinakarkulo na labing 250 milyones na tawo sa bilog na kinaban an nagkakagonorrea taon-taon, asin mga 50 milyones an nagkakasipilis,” an sabi nin sarong medikal na report. Yaon man an problema nin dai ginustong mga pagbados. Ibinabareta kan International Planned Parenthood Federation na, sa bilog na kinaban, labing 15 milyones na babae na an edad 15 sagkod 19 an nagbabados kada taon, asin an un-tersio sa sainda nagpapaaborsion. Ipinaheling nin sarong pag-adal na sa sarong nasyon sa Aprika, an mga komplikasyon sa aborsion nagreresulta sa 72 porsiento kan gabos na nagagadan na babaeng tin-edyer. An ibang parapakisaro tibaad makadulag sa helang asin pagbados alagad bakong sa emosyonal na danyos. Dakol an nawaran kan saindang paggalang sa sadiri asin ikinaongis pa ngani an saindang sadiri.

13. Ano pang mga problema an ibinubunga nin pagsambay, asin ano an natatagama sa mga nagpapadagos na parapakisaro asin parasambay?

¹³ Minsan ngani an pagsambay puedeng mapatawad, iyan sarong balidong Makakasuratan na basihan na makidiborsio an daing salang agom. (Mateo 5:32; ikomparar an Oseas 3:​1-5.) Kun an siring na inmoralidad magresulta sa pagbulag nin mag-agom, ini puedeng magwalat nin emosyonal na mga danyos sa daing salang agom asin sa mga aki. Para sa ikararahay kan pamilya nin tawo, idinodoon kan Tataramon nin Dios na an saiyang silot mapapasa daing pagsolsol na mga parapakisaro asin parasambay. Saro pa, malinaw na ipinaheheling kaiyan na an mga naggigibo nin seksuwal na inmoralidad “dai magmamana kan kahadean nin Dios.”​—Galacia 5:​19, 21.

“BAKONG KABTANG KAN KINABAN”

14. (a) Ano an nagkapirang porma nin idolatriya na linilikayan nin diosnon na tawo? (b) Anong paggiya an itinatao sa Juan 17:14 asin Isaias 2:4?

¹⁴ An mga nagmamawot na paogmahon si Jehova asin magkamit nin mga bendisyon sa Kahadean naglilikay sa ano man na porma nin idolatriya. Ipinaheheling kan Biblia na sala na gumibo nin asin sumamba sa mga imahen, kabale an imahen ni Cristo, o kan ina ni Jesus, si Maria. (Exodo 20:​4, 5; 1 Juan 5:21) Kaya, an tunay na mga Kristiano dai nagsasamba sa mga ladawan, krus, asin imahen. Linilikayan man ninda an mas tusong mga porma nin idolatriya,  arog baga kan mga akto nin debosyon sa mga bandera asin pagkanta nin mga awit na nagpapamuraway sa mga nasyon. Kun ginigipit na gumibo kan siring na mga akto, ginigirumdom ninda an mga tataramon ni Jesus ki Satanas: “Ika magsamba ki Jehova na saimong Dios, asin sa saiya ka sana magtao nin banal na paglilingkod.” (Mateo 4:​8-10) Si Jesus nagsabi na an saiyang mga parasunod “bakong kabtang kan kinaban.” (Juan 17:14) Nangangahulogan ini nin pagigin neutral sa politikal na mga aktibidad asin pamumuhay nin matoninong kaoyon sa Isaias 2:​4, na nagsasabi: “Sia [si Jehova Dios] tunay na maghohokom sa mga nasyon asin magtatanos kan mga bagay mapadapit sa dakol na banwaan. Asin dadaragopdopon ninda an saindang mga minasbad na magin tarom nin arado asin an saindang mga budyak na magin mga sanggot. An nasyon dai mabingat nin minasbad tumang sa nasyon, asin dai na sinda mag-aadal sa pakilaban.”

15. Ano an Dakulang Babilonya, asin ano an ginigibo nin dakol na bagong estudyante sa Biblia tanganing makaluwas dian?

¹⁵ An pagigin “bakong kabtang kan kinaban” nangangahulogan  man nin pagputol sa gabos na pakikiasosyar sa “Dakulang Babilonya,” an pankinaban na imperyo nin falsong relihion. An marigsok na pagsamba luminakop hale sa suanoy na Babilonya sagkod na iyan nagkaigwa nin nakararaot na espirituwal na pagdominar sa mga tawo sa bilog na daga. Kabale sa “Dakulang Babilonya” an gabos na relihion na an mga doktrina asin kaugalean bakong kaoyon sa kaaraman nin Dios. (Kapahayagan 17:​1, 5, 15) Mayong maimbod na parasamba ki Jehova na makikikabtang sa mga aktibidad nin saralak na pagsamba paagi sa pag-iba sa pagsamba nin ibang mga relihion o paagi sa pagkaigwa nin espirituwal na pakikikatood sa ano man na kabtang kan Dakulang Babilonya. (Bilang 25:​1-9; 2 Corinto 6:14) Bilang resulta, an dakol na bagong estudyante sa Biblia nagpapadara nin surat nin pagdimitir sa relihiosong organisasyon na naaayonan ninda. Orog sinda kaining idinayupot sa tunay na Dios, siring sa ipinanuga: “‘Humale kamo sa tanga ninda, asin sumiblag kamo,’ an sabi ni Jehova, ‘asin dai na kamo dumotdot sa maating bagay’; ‘asin aakoon ko kamo.’” (2 Corinto 6:17; Kapahayagan 18:​4, 5) Bako daw na an siring na  pag-ako kan satong langitnon na Ama an saindong odok na minamawot?

PAGTUROTIMBANG SA TAONAN NA MGA SELEBRASYON

16. Taano an tunay na mga Kristiano ta dai nagseselebrar nin Navidad?

¹⁶ An diosnon na pamumuhay pinatatalingkas kita sa parateng pagabat na pagselebrar nin kinabanon na mga kapiestahan. Halimbawa, dai ihinahayag kan Biblia an eksaktong aldaw kan pagkamundag ni Jesus. ‘An paghona ko si Jesus namundag Disyembre 25!’ an tibaad ikagsing nin iba. Bako ining posible huli ta sia nagadan kan tigsoli nin 33 C.E. sa edad na 33 1/2 taon. Saro pa, sa panahon kan saiyang pagkamundag, an mga pastor “nag-iistar sa luwas asin nagbabantay sa banggi kan saindang mga aripompon.” (Lucas 2:8) Sa daga nin Israel, an huring kabtang nin Disyembre malipot, maoran na panahon na durante kaiyan an mga karnero magdamlag na ilinalawig sa mga sirongan tanganing ingatan sinda sa panahon nin tiglipot. An totoo, an Disyembre 25 itinalaga kan mga Romano bilang kumpleanyo kan saindang dios na aldaw. Mga siglo pakalihis kan panahon na si Jesus yaon digdi sa daga, inaprobaran kan apostatang mga Kristiano an petsang ini para sa selebrasyon kan pagkamundag ni Cristo. Huli kaiyan, an tunay na mga Kristiano dai nagseselebrar nin Navidad o ano man na iba pang kapiestahan na basado sa falsong relihiosong mga paniniwala. Huli ta tinatawan ninda si Jehova nin esklusibong debosyon, dai man sinda nag-ootob nin mga kapiestahan na nag-iidolo sa makasalan na mga tawo o nasyon.

17. Taano an diosnon na mga tawo ta dai nagseselebrar nin mga kumpleanyo, asin taano ta maogma pa man giraray an Kristianong mga aki?

¹⁷ Duwa sanang pagselebrar nin kumpleanyo an espisipikong nasasambitan sa Biblia, na pareho may labot sa mga lalaki na dai naglingkod sa Dios. (Genesis 40:​20-22; Mateo 14:​6-11) Mantang dai ihinahayag kan Kasuratan an petsa kan pagkamundag kan sangkap na tawong si Jesu-Cristo, taano ta tatawan niato nin espesyal na atension an mga kumpleanyo nin bakong sangkap na mga tawo? (Eclesiastes 7:1) Siempre, an diosnon na mga magurang dai naghahalat nin espesyal na aldaw na pahelingan nin pagkamoot an saindang mga aki. An sarong 13 anyos na Kristianang aki nagsabi: “Kadakol kan kaogmahan niamong pamilya. . . . Dayupot akong marhay sa sakong mga magurang, asin kun hinahapot ako nin ibang mga aki kun taano ta dai ako nagseselebrar nin  mga kapiestahan, sinasabi ko sa sainda na aroaldaw akong nagseselebrar.” Nagsabi an sarong Kristianong solterito na 17 anyos: “Sa samuyang harong, nagpapatinaotao kami nin mga regalo sa bilog na taon.” Orog na kaogmahan an ibinubunga kun an mga regalo itinatao nin gikan sa boot.

18. Anong sarong taonan na selebrasyon an ipinagboot ni Jesus na otobon kan saiyang mga parasunod, asin ano an ipinagigirumdom kaiyan sa sato?

¹⁸ Para sa mga nagsusunod sa diosnon na pamumuhay, igwa nin sarong aldaw kada taon na dapat na espesyalmenteng selebraron. Iyan an Pamanggihan kan Kagurangnan, na parateng inaapod na Memorial kan kagadanan ni Cristo. Mapadapit kaiyan, pinagbotan ni Jesus an saiyang mga parasunod: “Padagos na gibohon nindo ini sa paggirumdom sa sako.” (Lucas 22:​19, 20; 1 Corinto 11:​23-25) Kan ponan ni Jesus an pamanggihan na ini kan banggi nin Nisan 14, 33 C.E., naggamit sia nin tinapay na daing lebadura asin mapulang arak, na nagrerepresentar sa saiyang daing kasalan na hawak bilang tawo asin sa saiyang sangkap na dugo. (Mateo 26:​26-29) An mga emblemang ini pinakikikabtangan nin mga Kristiano na linahidan kan banal na espiritu nin Dios. Pinalaog sinda sa bagong tipan asin sa tipan para sa Kahadean, asin igwa sinda nin langitnon na paglaom. (Lucas 12:32; 22:​20, 28-30; Roma 8:​16, 17; Kapahayagan 14:​1-5) Minsan siring, an mga pakinabang naeeksperyensiahan kan gabos na presente sa banggi na katimbang kan Nisan 14 sa suanoy na Judiong kalendaryo. Ipinagigirumdom sa sainda an dapit sa pagkamoot na ipinaheling ni Jehova Dios asin ni Jesu-Cristo sa naghahale nin kasalan na pantubos na atang na nagpapagin posible sa buhay na daing sagkod para sa mga igwa kan pag-oyon nin Dios.​—Mateo 20:28; Juan 3:16.

TRABAHO ASIN PAG-ALING-ALING

19. Anong angat an inaatubang nin mga Kristiano sa paghanapbuhay?

¹⁹ An tunay na mga Kristiano obligadong magtrabaho nin maigot asin magtagama para sa saindang mga pangangaipo. An pakagibo kaini nagtatao nin pakamate nin satispaksion sa mga payo nin pamilya. (1 Tesalonica 4:​11, 12) Siempre, kun an trabaho nin sarong Kristiano kontra sa Biblia, hahalean sia kaini nin kaogmahan. Pero, kun beses depisil para sa sarong Kristiano na makakua nin trabaho na kaoyon sa mga pamantayan kan Biblia. Halimbawa, hinahagad sa ibang mga empleyado na dayaon an mga parokyano. Sa ibong na lado, dakol na among an magpapahunod  na konsideraron an konsensia nin sarong sadiosan na trabahador, na habong mawaran nin mapagtitiwalaan na empleyado. Minsan siring, ano man an mangyari makaseseguro kamo na bebendisyonan nin Dios an saindong mga paghihingoa na makakua nin trabaho na magtatao sa saindo nin malinig na konsensia.​—2 Corinto 4:2.

20. Taano ta maninigo kitang magin mapamili sa aling-alingan?

²⁰ Mantang gusto nin Dios na magin maogma an saiyang mga lingkod, an maigot na pagtrabaho kaipuhan niatong timbangan nin nakarerepreskong mga panahon nin pag-aling-aling asin pahingalo. (Marcos 6:31; Eclesiastes 3:​12, 13) An kinaban ni Satanas nagpapalakop nin mararaot na aling-alingan. Alagad tanganing mapaogma an Dios, dapat kitang magin mapamili manongod sa mga libro na satong binabasa, mga programa sa radyo asin musika na satong hinihinanyog, patin mga konsierto, pelikula, drama, programa sa telebisyon, asin video na satong dinadalan. Kun an aling-alingan na satong pinipili kaidto kontra sa mga patanid na nasa mga teksto na arog kan Deuteronomio 18:​10-12, Salmo 11:​5, asin Efeso 5:​3-5, mapaoogma niato si Jehova asin kita magigin orog na maogma kun magibo kita nin mga pagliliwat.

PAGGALANG SA BUHAY ASIN DUGO

21. Paano an paggalang sa buhay maninigong makaapektar sa satong pagmansay sa aborsion, siring man sa satong mga bisyo asin paggawe?

²¹ Tanganing magkamit nin tunay na kaogmahan, kaipuhan niatong mansayon na banal an buhay nin tawo, arog kan pagmansay ni Jehova. Binabawalan kita kan saiyang Tataramon na gumadan. (Mateo 19:​16-18) Sa katunayan, ipinaheheling kan Pagboot nin Dios sa Israel na an pagheling nia sa aking dai pa namumundag sarong buhay na mahalagang marhay​—bakong sarong bagay na dapat na laglagon. (Exodo 21:​22, 23) Sa bagay na iyan, dai niato dapat na mansayon an buhay na sarong bagay na kakadikit an halaga paagi sa paggamit nin tabako, pag-abuso sa satong hawak paagi sa droga o alkohol, o dai kaipuhan na pagsapeligro kaiyan. Ni maninigo man kitang makikabtang sa mga aktibidad na nagsasapeligro sa buhay o ignorohon an mga paagi nin pag-iingat, na puedeng magbunga nin kasalan sa dugo.​—Deuteronomio 22:8.

22. (a) Ano an diosnon na pagmansay sa dugo asin sa paggamit kaiyan? (b) Solamente kiisay na dugo an tunay na nagliligtas nin buhay?

²² Sinabihan ni Jehova si Noe asin an saiyang pamilya na an dugo nagrerepresentar sa kalag, o buhay. Kun siring, pinagbawalan  sinda nin Dios na kumakan nin ano man na dugo. (Genesis 9:​3, 4) Mantang kita an saindang mga gikan, an pagboot na iyan nag-oobligar sa sato gabos. Si Jehova nagsabi sa mga Israelita na an dugo dapat na iula sa daga asin dai dapat gamiton sa sadiring mga katuyohan nin tawo. (Deuteronomio 12:​15, 16) Asin an pagboot nin Dios dapit sa dugo inotro kan an mga Kristiano kan enot na siglo pinagbotan: “Lumikay . . . sa dugo.” (Gibo 15:​28, 29) Huli sa paggalang sa kabanalan nin buhay, an diosnon na mga tawo dai nag-aako nin mga pag-ineksion nin dugo, dawa kun ipinipirit nin iba na an siring na paagi magliligtas nin buhay. An dakol na ibang pagbolong na inaako kan Mga Saksi ni Jehova napatunayan na epektibong marhay asin dai ibinabalad an saro sa mga peligro nin mga pag-ineksion nin dugo. Aram kan mga Kristiano na solamente an pinabolos na dugo ni Jesus an tunay na nagliligtas nin buhay. An pagtubod dian nagtatao nin kapatawadan asin kan paglaom na buhay na daing sagkod.​—Efeso 1:7.

23. Ano an nagkapirang balos sa diosnon na paagi nin pamumuhay?

²³ Malinaw nanggad, an diosnon na pamumuhay naghahagad nin paghihingoa. Iyan tibaad magbunga nin pagtuya kan mga miembro nin pamilya o nin mga kamidbid. (Mateo 10:​32-39; 1 Pedro 4:4) Alagad an balos sa siring na pamumuhay nakalalabing marhay sa ano man na mga pagbalo. Iyan nagbubunga nin malinig na konsensia asin nagtatao nin marahay na pakiibaiba sa mga kapwa parasamba ki Jehova. (Mateo 19:​27, 29) Dangan, imahinara man an mabuhay sagkod lamang sa matanos na bagong kinaban nin Dios. (Isaias 65:​17, 18) Asin kanigoan na kagayagayahan an yaon sa pagsunod sa hatol kan Biblia asin sa siring napaoogma an puso ni Jehova! (Talinhaga 27:11) Bakong makangangalas na an diosnon na pamumuhay nagtatao nin kaogmahan!​—Salmo 128:​1, 2.

BALOON AN SAINDONG KAARAMAN

Ano an nagkapirang dahelan kun taano an diosnon na pamumuhay ta nagtatao nin kaogmahan?

An diosnon na pamumuhay puedeng maghagad nin anong mga pagbakle?

Taano ta gusto nindong mamuhay sa diosnon na paagi?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Ritrato sa pahina 124, 125]

An espirituwal na mga aktibidad na tinitimbangan nin mga panahon nin pag-aling-aling nakakokontribwir sa kaogmahan kan mga namumuhay sa diosnon na paagi