Kapitulo 15

Pagtogdok nin Pamilya na Nagtatao nin Onra sa Dios

1-3. Taano an iba ta dai kayang resolberan an mga problema na uso sa pag-agom asin pagigin magurang, alagad taano ta makatatabang an Biblia?

 IPAMUGTAK na nagpaplano kamong magtogdok nin sadiri nindong harong. Buminakal kamo nin daga. May galagang pag-antisipar, naiimahinar na nindo an saindong bagong harong. Alagad kumusta kun mayo kamo nin mga gamit asin mayo kamo nin abilidad sa pagtogdok? Masusudya nanggad an saindong mga paghihingoa!

² Dakol na nag-aagom an nag-iisip na magkaigwa nin sarong maogmang pamilya, pero mayo kan mga gamit o kan abilidad na kaipuhan sa pagtogdok nin pamilya. Dai mahaloy pakatapos kan aldaw nin kasal, minalataw an negatibong mga ugale. An iriwal asin diriskutiran nagigin rutina sa aroaldaw. Pagkamundag kan mga aki, nanonompongan kan bagong ama asin ina na mayo sindang kakayahan sa pagigin magurang arog man sana kan sa pag-agom.

³ Minsan siring, nakaoogma na an Biblia puedeng makatabang. An mga prinsipyo kaiyan garo mga gamit na nagpapangyari sa saindo na makatogdok nin maogmang pamilya. (Talinhaga 24:3) Helingon niato kun paano.

MGA GAMIT SA PAGTOGDOK NIN MAOGMANG PAG-AGOMAN

4. Taano ta dapat na laoman an mga problema sa pag-agom, asin anong mga pamantayan an itinatao sa Biblia?

⁴ Maski tibaad garo magkabagay na marhay an mag-agom, sinda magkalaen sa emosyon, mga eksperyensia sa pagkaaki, asin pinaghalean na pamilya. Kun siring, dapat na laoman an nagkapirang problema pagkakasal. Paano iyan reresolberan?  Bueno, kun nagtotogdok nin harong an mga paratogdok, hiniheling ninda an mga plano. Mga giya ini na dapat sunodon. Itinatao kan Biblia an mga pamantayan nin Dios sa pagtogdok nin maogmang pamilya. Siyasaton niato ngonyan an nagkapira kaini.

5. Paano idinodoon kan Biblia an halaga nin kaimbodan sa pag-agoman?

⁵ Kaimbodan. Si Jesus nagsabi: “An pinagsaro nin Dios dai pagsuwayon nin siisay man.” * (Mateo 19:6) Si apostol Pablo nagsurat: “Magin logod kagalanggalang sa gabos an pag-aragoman, asin dai pagdigtaan an higdaan kan mag-agom, huli ta hohokoman nin Dios an mga parapakisaro asin parasambay.” (Hebreo 13:4) Kaya an mga may agom maninigong makamate nin obligasyon ki Jehova na magdanay na maimbod sa saindang agom.​—Genesis 39:​7-9.

6. Paano makatatabang an kaimbodan na mapagdanay an pag-agoman?

⁶ An kaimbodan nagtatao nin dignidad asin seguridad sa pag-agoman. An maimbod na mga agom nakakaaram na, ano man an mangyari, susuportaran ninda an kada saro. (Eclesiastes 4:​9-12) Napapalaen nanggad ini sa mga binayaan an saindang pag-agoman paglataw kan enot na sadit na problema! An siring na mga indibiduwal minakonklusyon tolos na ‘sala an napili ninda,’ na sinda ‘dai na nagkakaminootan,’ na sarong bagong agom an solusyon. Alagad dai ini nagtatao sa siisay man sa sainda nin oportunidad na magtalubo. Imbes, puedeng ibalyo kan siring na mga bakong maimbod an iyo man sanang mga problema sa bagong agom. Kun an saro igwa nin magayon na harong alagad naheling nia na nagtotoro an atop, sierto na hinihingoa niang hirahayon iyan. Dai sia minabalyo na sana sa ibang harong. Kaagid kaiyan, an pagsalida nin agom bakong iyo an paagi sa pagresolber sa mga isyu na pinaggigikanan kan pag-iiwal nin mag-agom. Kun may lumataw na mga problema, dai maghingoa na taposon an pag-agoman, kundi pagmaigotan na papagdanayon iyan. An siring na kaimbodan ibinibilang an pag-agoman na sarong bagay na maninigong ingatan, papagdanayon, asin pakamahalon. 

7. Taano an komunikasyon ta parateng depisil para sa mga mag-agom, alagad paano makatatabang an pagsolog kan “bagong pagkatawo”?

⁷ Komunikasyon. “Nasusudya an mga plano kun mayo nin pribadong orolay,” an sabi nin sarong talinhaga sa Biblia. (Talinhaga 15:22) Pero, nadedepisilan sa pakikikomunikar an ibang mag-agom. Taano ta siring an kamugtakan? Huli ta an mga tawo igwa nin laen-laen na estilo nin pakikikomunikar. Ini sarong katunayan na parateng nagbubunga nin dakulang dai pagkasinabotan asin pagkadisganar. An paagi nin pagpadakula puedeng makaimpluwensia digdi. Halimbawa, an iba tibaad nagdakula sa sarong kamugtakan na an mga magurang perming nag-iiwal. Ngonyan bilang may agom na mga adulto, tibaad dai sinda tatao kun paano makipag-olay sa saindang agom sa maboot asin mamomoton na paagi. Minsan siring, an saindong harong dai kaipuhan na magin ‘harong na pano nin iriwal.’ (Talinhaga 17:1) Idinodoon kan Biblia an pagsolog kan “bagong pagkatawo,” asin dai kaiyan kinokonsinte an maraot an kamawotan na kapaitan, sirilyakan, asin pagraway.​—Efeso 4:​22-24, 31. 

8. Ano an puedeng makatabang kun dai kamo nagkakaoyon kan saindong agom?

⁸ Ano an puede nindong gibohon kun igwa nin mga dai pagkakaoyon? Kun minapoon nang maglaad an kaanggotan, marahay na sunodon nindo an sadol kan Talinhaga 17:14: “Bago pumutok an iriwal, humale ka na.” Iyo, puedeng saka na sana kamo mag-olay, kun pareho na kamo kalmado. (Eclesiastes 3:​1, 7) Ano man an mangyari, pagmaigotan na magin “listo kun dapit sa pagdangog, maluway kun dapit sa pagtaram, maluway kun dapit sa kaanggotan.” (Santiago 1:19) An saindong pasohan maninigo na remedyohan an situwasyon, bakong manggana sa argumento. (Genesis 13:​8, 9) Pumili nin mga tataramon asin paagi nin pagtaram na mapakalma sa saindo mag-agom. (Talinhaga 12:18; 15:​1, 4; 29:11) Orog sa gabos, dai kamo magdanay na anggot, kundi humagad nin tabang paagi sa pakikikomunikar sa Dios sa mapakumbabang pamibi na magkaibahan kamo.​—Efeso 4:​26, 27; 6:18.

9. Taano ta masasabi na an komunikasyon nagpopoon sa puso?

⁹ An sarong talinhaga sa Biblia nagsasabi: “An puso kan madonong nagpapangyari sa saiyang ngoso na magpaheling nin pagmansay, asin sa saiyang mga ngabil iyan nakadadagdag nin pan-agyat.” (Talinhaga 16:23) Kaya tunay nanggad, nasa puso an liabe sa mapangganang komunikasyon, bakong nasa ngoso. Ano an ugale nindo sa saindong agom? Dinadagka kan Biblia an mga Kristiano na magpaheling nin “pakikipagkapwa.” (1 Pedro 3:8) Magigibo daw nindo ini kun an saindong agom nakakaeksperyensia nin nakasusustong kahaditan? Kun iyo, iyan an matabang sa saindo na maaraman kun paano masimbag.​—Isaias 50:4.

10, 11. Paano ikaaaplikar nin agom na lalaki an hatol sa 1 Pedro 3:7?

¹⁰ Onra Asin Paggalang. An Kristianong mga agom na lalaki sinasabihan na makiiba sa saindang agom “oyon sa kaaraman, na tinatawan sinda nin onra siring sa lalagan na mapapasaon, an babae.” (1 Pedro 3:7) Kabale sa pagtao nin onra sa agom nin saro an pagmidbid sa saiyang halaga. An agom na lalaki na nakikiiba sa saiyang agom “oyon sa kaaraman” igwa nin halangkaw na paggalang sa saiyang mga saboot, marahay na kualidad, intelihensia, asin dignidad. Maninigo man na mawoton niang manodan  kun ano an pagheling ni Jehova sa mga babae asin an boot niang magin pagtratar sa sainda.

¹¹ Sa harong nindo, sabihon niato na igwa kamo nin napakikinabangan na marhay na lalagan na mapapasaon na gayo. Dai daw nindo iyan iingatan na marhay? Bueno, ginamit ni Pedro an terminong “lalagan na mapapasaon” sa kaagid na kahulogan, asin maninigo ining magpahiro sa Kristianong agom na lalaki na magpaheling nin maboot na paggalang sa saiyang namomotan na agom.

12. Paano ikapaheheling nin agom na babae na saiyang hararom na iginagalang an saiyang agom?

¹² Alagad anong hatol an itinatao kan Biblia sa agom na babae? Si Pablo nagsurat: “An agom na babae maninigong magkaigwa nin hararom na paggalang sa saiyang agom.” (Efeso 5:33) Kun paanong kaipuhan na mamatean nin agom na babae na sia tinatawan nin onra asin namomotan na marhay kan saiyang agom, an agom na lalaki kaipuhan na makamate na sia iginagalang kan saiyang agom. An magalang na agom na babae dai magbabasang na ipan-estorya an mga sala kan saiyang agom, baga man an lalaki Kristiano o bako. Dai nia sia hahalean nin dignidad paagi sa pagtatsar asin pagmenus sa saiya magsalang sa pribado o sa publiko.​—1 Timoteo 3:11; 5:13.

13. Paano ikapahahayag an mga punto-de-vista sa matoninong na paagi?

¹³ Dai boot sabihon kaini na an agom na babae dai puedeng magpahayag kan saiyang mga opinyon. Kun may nakariribok sa saiya, puede niang ipahayag iyan sa magalang na paagi. (Genesis 21:​9-12) An pagpahayag nin ideya sa saiyang agom ikakaagid sa pagdaklag nin bola sa saiya. Puede nia iyan na ipasa nin maluway tanganing iyan pasil na masalo kan agom na lalaki, o puede nia iyan na ibaribad nin makosog na makokologan an agom na lalaki. Kanigoan karahay kun an mag-agom pareho maglilikay sa pagdinaklagan nin mga sahot kundi, imbes, magtataram sa maboot asin maluway na paagi!​—Mateo 7:12; Colosas 4:6; 1 Pedro 3:​3, 4.

14. Ano an maninigo nindong gibohon kun an saindong agom kadikiton an interes sa pag-aplikar kan mga prinsipyo sa Biblia sa pag-agoman?

¹⁴ Siring kan satong naheling, an mga prinsipyo sa Biblia makatatabang  sa saindo na magtogdok nin maogmang pag-agoman. Alagad kumusta kun an saindong agom kadikiton an interes sa sinasabi kan Biblia? Dakol pa man giraray an magigibo kun iaaplikar nindo an kaaraman nin Dios sa saindong kabtang. Si Pedro nagsurat: “Kamong mga agom na babae, magpasakop kamo sa saindong agom, tanganing, kun an siisay man dai nagkukuyog sa tataramon, sinda madara minsan daing tataramon paagi sa gawe kan saindang agom na babae, huli sa pakaheling sa saindong malinig na gawe na may hararom na paggalang.” (1 Pedro 3:​1, 2) Siempre, iyan aplikado man sa agom na lalaki na an agom mayong interes sa Biblia. Ano man an pagmarahayon na gibohon kan saindong agom, togotan an mga prinsipyo sa Biblia na gibohon kamong mas marahay na agom. An kaaraman nin Dios puede man na gibohon kamong mas marahay na magurang.

PAGPADAKULA SA MGA AKI OYON SA KAARAMAN NIN DIOS

15. Paano kun beses ipinamamana an salang mga paagi nin pagpadakula sa aki, alagad paano maliliwat an paaging ini?

¹⁵ An pagkaigwa sana nin lagadi o martilyo dai ginigibo an saro na matibay na panday. Sa kaagid na paagi, an pagkaigwa sana nin mga aki dai ginigibo an saro na matibay na magurang. May pakaaram man o daing pakaaram, parateng pinapadakula nin mga magurang an saindang mga aki sono sa paagi kan pagkapadakula sa sainda. Sa siring, an salang mga paagi sa pagpadakula sa aki kun minsan ipinamamana sa minasurunod na kapag-arakian. An sarong suanoy na Hebreong talinhaga nagsasabi: “An mga ama an nagkarakan nin hilaw na ubas, alagad an mga ngipon kan mga aki an pinagngirilohan.” Pero, ipinaheheling kan Kasuratan na an saro dai kaipuhan na sumunod sa dalan na pinonan kan saiyang mga magurang. Puede siang pumili nin ibang dalan, saro na impluwensiado kan mga ley ni Jehova.​—Ezequiel 18:​2, 14, 17.

16. Taano ta mahalaga na magtagama para sa saindong pamilya, asin ano an kabale digdi?

¹⁶ Linalaoman ni Jehova an Kristianong mga magurang na tawan an saindang mga aki nin tamang paggiya asin pag-ataman. Nagsurat si Pablo: “Tunay na kun an siisay man dai nagtatagama  para sa mga sadiri nia, asin orog na sa mga miembro kan saiyang harong, sia nagpainda kan pagtubod asin orog pa karaot sa tawong dai nin pagtubod.” (1 Timoteo 5:8) Abaa kamapuersang mga tataramon! An pag-otob sa saindong kabtang bilang paratagama, na kabale an pag-asikaso sa pisikal, espirituwal, asin emosyonal na mga pangangaipo kan saindong mga aki, pribilehio asin paninimbagan nin sarong diosnon na tawo. An Biblia nagtatao nin mga prinsipyo na makatatabang sa mga magurang na makatogdok nin maogmang kamugtakan para sa saindang mga aki. Horophoropa an nagkapira kaini.

17. Ano an kaipuhan tanganing an saindong mga aki magkaigwa kan pagboot nin Dios sa saindang puso?

¹⁷ Magtao nin marahay na halimbawa. Pinagbotan an mga magurang na Israelita: “Dapat na idoon mo an [mga tataramon nin Dios] sa saimong aki asin sabihon mo iyan kun ika nagtutukaw sa saimong harong asin kun ika naglalakaw sa dalan asin kun ika naghihigda asin kun ika minabangon.” An mga pamantayan nin Dios dapat na itokdo kan mga magurang sa saindang mga aki. Alagad an sadol na ini igwa nin pahayag sa enotan: “An mga tataramon na ini na ipinagboboot ko sa saimo ngonyan dapat na mamugtak sa saimong puso.” (Deuteronomio 6:​6, 7) Iyo, dai puedeng itao kan mga magurang an mayo sa sainda. An mga pagboot nin Dios dapat ngunang isurat sa saindong sadiring puso kun boot nindong ikasurat iyan sa puso kan saindong mga aki.​—Talinhaga 20:7; ikomparar an Lucas 6:40.

18. Sa pagpahayag nin pagkamoot, paano si Jehova nagpaheling nin nangongorog na halimbawa para sa mga magurang?

¹⁸ Tumao nin pag-asegurar kan saindong pagkamoot. Sa bautismo ni Jesus, si Jehova nagpahayag: “Ika an sakuyang Aki, an namomotan; inoyonan taka.” (Lucas 3:22) Kaya minidbid ni Jehova an saiyang Aki, na sueltong nagpapahayag nin pag-oyon sa saiya asin nagtatao nin pag-asegurar kan Saiyang pagkamoot. Kan huri nagsabi si Jesus sa saiyang Ama: “Ika namoot sako bago lalangon an kinaban.” (Juan 17:24) Kun siring, bilang diosnon na mga magurang tawan an saindong mga aki nin berbal asin pisikal na mga kapahayagan kan saindong pagkamoot sa sainda​—asin parateng gibohon ini. Perming girumdomon na “an pagkamoot nagpaparigon.”​—1 Corinto 8:1. 

19, 20. Ano an kalabot sa tamang pagdisiplina sa mga aki, asin paano makikinabang sa halimbawa ni Jehova an mga magurang?

¹⁹ Magdisiplina. Idinodoon kan Biblia an halaga nin mamomoton na disiplina. (Talinhaga 1:8) An mga magurang na linilikayan an saindang paninimbagan na giyahan an saindang mga aki ngonyan haros segurado na mapapaatubang sa makolog sa pusong mga resulta sa ngapit. Pero, pinapagmamaan man an mga magurang tumang sa saro pang pagsobra. “Kamong mga ama,” an isinurat ni Pablo, “dai nindo pagpaanggoton an saindong mga aki, tanganing dai sinda panluyahan nin boot.” (Colosas 3:21) Dapat na likayan nin mga magurang an labi-labing pagtatanos sa saindang mga aki o perming pagbasol sa saindang mga pagkukulang asin pagtatsar sa saindang mga paghihingoa.

²⁰ Si Jehova Dios, an satong langitnon na Ama, nagtatao kan halimbawa sa pagtao nin disiplina. An saiyang pagtatanos nungkang sobra. “Padudusahan taka sa tamang sokol,” an sabi nin Dios sa saiyang banwaan. (Jeremias 46:28) An mga magurang maninigong arogon si Jehova sa bagay na ini. An disiplina na minalihis sa rasonableng mga limitasyon o minalampas sa katuyohan na magtanos asin magtokdo sierto nanggad na nakapaaanggot.

21. Paano madedeterminaran nin mga magurang kun baga epektibo an saindang pagdisiplina?

²¹ Paano madedeterminaran nin mga magurang kun baga epektibo an saindang pagdisiplina? Puede nindang hapoton an saindang sadiri, ‘Ano an nagigibo kan sakong pagdisiplina?’ Iyan maninigong magtokdo. Maninigong masabotan kan saindong mga aki kun taano ta ginigibo an disiplina. Maninigo man na isip-isipon nin mga magurang an mga resulta kan saindang pagtatanos. Totoo, haros gabos na aki sa primero masusurang sa disiplina. (Hebreo 12:11) Alagad an disiplina maninigo na nungkang magpatakot sa aki o magpamate na sia pinabayaan o magtao saiya kan impresyon na sia natural na maraot. Bago itanos an saiyang banwaan, si Jehova nagsabi: “Dai ka matakot, . . . huli ta yaon ako sa kaibanan mo.” (Jeremias 46:28) Iyo, maninigong gibohon an pagtatanos sa paagi na mamamatean kan saindong aki na kamo kaibanan nia bilang mamomoton, mapagsuportar na mga magurang. 

PAGKAIGWA NIN “MARAHAY NA PAGGIYA”

22, 23. Paano kamo magkakaigwa kan paggiya na kaipuhan sa pagtogdok nin maogmang pamilya?

²² Makapasasalamat kita na itinao ni Jehova an mga gamit na kaipuhan niato sa pagtogdok nin maogmang pamilya. Alagad an pagkaigwa sana kan mga gamit bakong igo. Dapat kitang magsanay na gamiton iyan nin tama. Halimbawa, an sarong paratogdok tibaad makapatalubo nin salang mga ugale sa paagi nin pagkapot sa saiyang mga gamit. Tibaad biyong sala an paggamit nia sa nagkapira kaiyan. Sa mga kamugtakan na ini, an saiyang mga paagi posibleng marhay na magreresulta sa maluyang klaseng gibo. Kaagid kaiyan, tibaad naririsa na nindo ngonyan an bakong marahay na mga ugale na luway-luway na luminaog sa saindong pamilya. An iba tibaad marigon nang nakatadom asin depisil nang bagohon. Minsan siring, sunodon an sadol kan Biblia: “An madonong maghihinanyog asin mag-aako nin dagdag na pakanood, asin an tawong may pakasabot iyo an saro na magkakaigwa nin marahay na paggiya.”​—Talinhaga 1:5.

²³ Puede kamong magkaigwa nin marahay na paggiya paagi sa padagos na pagkua kan kaaraman nin Dios. Magin alisto sa mga prinsipyo sa Biblia na aplikado sa buhay pampamilya, asin gumibo nin mga pagliliwat kun kaipuhan. Masdan an maygurang na mga Kristiano na nagtatao nin marahay na halimbawa bilang mga agom asin magurang. Makipag-olay sa sainda. Orog sa gabos, sabihon ki Jehova an saindong mga kahaditan paagi sa pamibi. (Salmo 55:22; Filipos 4:​6, 7) Matatabangan nia kamo na magkamit nin maogmang buhay pampamilya na nagtatao nin onra sa saiya.

[Nota sa Ibaba]

BALOON AN SAINDONG KAARAMAN

Paano an kaimbodan, komunikasyon, onra, asin paggalang nakakokontribwir sa maogmang pag-agoman?

Sa anong mga paagi ikaaasegurar nin mga magurang an saindang pagkamoot sa saindang mga aki?

Anong mga bagay an kalabot sa tamang pagdisiplina?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

 [Bilog na pahinang ritrato sa pahina 147]