Kapitulo 6

Taano ta Kita Naggugurang Asin Nagagadan?

1. Ano an dai ikinapaliliwanag nin mga sientista manongod sa buhay nin tawo?

 DAI aram kan mga sientista kun taano an mga tawo ta naggugurang asin nagagadan. Minalataw na an satong mga selula maninigong padagos na mabago asin na kita maninigong mabuhay sagkod lamang. An librong Hyojun Soshikigaku (Modelong Histolohiya) nagsasabi: “Dakulang misteryo kun paano an paggurang nin mga selula konektado sa paggurang asin kagadanan nin sarong indibiduwal.” Dakol na sientista an nagtutubod na igwa nin “natural, katambay” na limitasyon an buhay. Sa paghona daw nindo tama sinda?

2. Ano an ginibo nin iba huli sa kahalipotan nin buhay?

² An mga tawo perming naghihimuyawot nin halawig na buhay asin nagprobar pa ngani na magkaigwa nin inmortalidad. Poon kan ikaapat na siglo B.C.E., may mga bolong na soboot dinisenyo tanganing gibohon na posible an inmortalidad na nakaapod sa atension kan mahal na mga tawo sa Tsina. An ibang nahuring emperador na Intsik prinobaran an mga bolong na ini na pampalawig daa sa buhay​—na gibo hale sa asoge—​asin nagadan! Sa bilog na globo, an mga tawo naniniwala na an kagadanan bakong an katapusan kan saindang pag-eksister. An mga Budista, Hindu, Muslim, asin iba pa gabos igwa nin maliwanag na mga paglaom sa sarong buhay pagkagadan. Sa Kakristianohan, iniimahinar kan dakol an buhay pagkagadan duman sa glorya sa langit.

3. (a) Taano an mga tawo ta nagmamawot nin buhay na daing sagkod? (b) Anong mga hapot manongod sa kagadanan an kaipuhan na masimbag?

³ An mga ideya dapit sa kaogmahan pagkagadan nagpapaheling  nin pagmawot para sa buhay na daing sagkod. “Minsan an panahon na daing sagkod ibinugtak nia sa saindang puso,” an sabi kan Biblia manongod sa ideya nin daing kasagkodan na itinanom nin Dios sa sato. (Eclesiastes 3:11) Linalang nia an enot na mga tawo na igwa kan paglaom na puede sindang mabuhay sagkod lamang digdi sa daga. (Genesis 2:​16, 17) Taano, kun siring, ta nagagadan an mga tawo? Paano ilinaog sa kinaban an kagadanan? An kaaraman nin Dios nagtatao nin liwanag sa mga hapot na ini.​—Salmo 119:105.

SARONG KAPAHAPAHAMAK NA PAKANA

4. Paano ipinamidbid ni Jesus an kriminal na iyo an may paninimbagan sa kagadanan nin tawo?

⁴ An sarong kriminal naghihingoang itago an saiyang mga gibo-gibo. Totoo man ini sa saro na nakagibo nin sarong krimen na nagbunga kan kagadanan nin binilyon. Minaniobra nia an mga bagay tanganing itago sa misteryo an kagadanan nin tawo. Ipinamidbid ni Jesu-Cristo an kriminal na ini kan sabihan Nia an mga naghihingoang gumadan sa Saiya: “Gikan kamo sa saindong ama na Diablo, asin boot nindo na gibohon an mga horot kan saindong ama. An sarong iyan sarong paragadan sa kapinonan, asin dai sia nagdanay sa katotoohan, huli ta mayo sa saiya an katotoohan.”​—Juan 8:​31, 40, 44.

5. (a) Ano an ginikanan kan saro na nagin Satanas na Diablo? (b) Ano an kahulogan kan mga terminong “Satanas” asin “Diablo”?

⁵ Iyo, an Diablo sarong maraot an intension na “paragadan.” Ihinahayag kan Biblia na sia sarong tunay na persona, bako sanang an maraot sa puso nin saro. (Mateo 4:​1-11) Minsan ngani linalang na sarong matanos na anghel, “dai sia nagdanay sa katotoohan.” Angay nanggad na nginaranan siang Satanas na Diablo! (Kapahayagan 12:9) Inaapod siang “Satanas,” o “paratumang,” huli ta kinontra asin tinumang nia si Jehova. An kriminal na ini inaapod man na “Diablo,” na nangangahulogan “parapakaraot,” huli ta mapaglanghad niang minisrepresentar an Dios.

6. Taano si Satanas ta nagrebelde tumang sa Dios?

⁶ Ano an nagmotibar ki Satanas na magrebelde tumang sa Dios? Kahanaban. May kahanaban na naara sia sa pagsamba na inaako ni Jehova hale sa mga tawo. Dai isinikwal kan Diablo an  pagmawot na mag-ako kan siring na pagsamba, na tamang napapanongod sana sa Kaglalang. (Ikomparar an Ezequiel 28:​12-19.) Imbes, an anghel na nagin Satanas kinultibar an mahanab na pagmawot na ini sagkod na iyan nangidam asin nangaki nin kasalan.​—Santiago 1:​14, 15.

7. (a) Ano an dahelan kan kagadanan nin tawo? (b) Ano an kasalan?

⁷ Namidbid na niato an kriminal na an ginibong krimen nagbunga kan kagadanan nin mga tawo. Alagad ano an espisipikong dahelan kan kagadanan nin tawo? An Biblia nagsasabi: “An sogod na nagbubunga nin kagadanan iyo an kasalan.” (1 Corinto 15:56) Asin ano an kasalan? Tanganing masabotan an terminong ini, pag-olayan niato an kahulogan kaiyan sa orihinal na mga tataramon sa Biblia. An berbo sa Hebreo asin Griego na parateng tinatradusir na “magkasala” nangangahulogan “sumalto” sa sentido nin pagsalto sa sarong marka o dai pakaabot sa sarong pasohan. Sa anong marka kita gabos minasalto? An marka nin sangkap na pagkuyog sa Dios. Pero, paano ilinaog sa kinaban an kasalan?

KUN PAANO GINIBO AN PAKANA

8. Paano hiningoa ni Satanas na makua an pagsamba nin mga tawo?

⁸ Si Satanas maingat na naggibo nin pakana na an paghona nia magiya pasiring sa pamamahala nia sa gabos na tawo asin pag-ako kan saindang pagsamba. Nagdesisyon siang sutsutan an enot na tawong mag-agom, si Adan asin Eva, na magkasala sa Dios. Tinawan ni Jehova nin kaaraman an satong enot na mga magurang na naggiya kutana pasiring sa buhay na daing katapusan. Aram ninda na marahay an saindang Kaglalang huli ta ibinugtak nia sinda sa magayon na tatamnan nin Eden. Nangorognang namatean ni Adan an karahayan kan saiyang langitnon na Ama kan tinawan sia nin Dios nin magayon asin matinabang na agom. (Genesis 1:​26, 29; 2:​7-9, 18-23) An padagos na buhay kan enot na tawong mag-agom nasasarig sa pagkuyog sa Dios.

9. Ano an ipinagboot nin Dios sa enot na tawo, asin taano ta makatanosan ini?

⁹ Pinagbotan nin Dios si Adan: “Hale sa gabos na kahoy sa tatamnan puede kang magkakan sagkod na ika mabasog. Alagad kun dapit sa kahoy kan pakamidbid sa marahay asin maraot  dai ka magkakan kaiyan, huli ta sa aldaw na ika kumakan kaiyan ika siertong magagadan.” (Genesis 2:​16, 17) Bilang an Kaglalang, si Jehova Dios igwa kan diretso na magtao nin mga pamantayan sa moral asin magsabi kun ano an marahay asin kun ano an maraot para sa saiyang mga linalang. Makatanosan an saiyang pagboot huli ta si Adan asin Eva libreng kumakan nin bunga sa gabos na iba pang kahoy sa tatamnan. Puede nindang ipaheling an saindang pagpahalaga sa may diretsong pamamahala ni Jehova paagi sa pagkuyog sa pagboot na ini imbes na may kapalangkawan na gumibo nin sadiri nindang mga pamantayan sa moral.

10. (a) Paano dinolok ni Satanas an mga tawo tanganing darahon sinda sa saiyang kampi? (b) Anong mga motibo an isinahot ni Satanas ki Jehova? (c) Ano an paghona nindo manongod sa pag-atake ni Satanas sa Dios?

¹⁰ An Diablo nagpakana na irayo sa Dios an enot na mga tawo. Tanganing akiton sinda na kumampi sa saiya, si Satanas nagputik. Paagi sa paggamit nin halas, kapareho nin paggamit nin sarong bentrilokista sa sarong kiko, hinapot kan Diablo si Eva: “Ano totoo na an Dios nagsabi na dai kamo magkakan sa gabos na kahoy kan tatamnan?” Kan sambiton ni Eva an pagboot nin Dios, si Satanas nagpahayag: “Dai nanggad kamo magagadan.” Dangan pinagsahotan nia nin maraot na mga motibo si Jehova paagi sa pagsabi: “Naaaraman nin Dios na sa mismong aldaw na kamo kumakan kaiyan mabubuklat an saindong mga mata asin kamo magigin arog nin Dios, na nakakamidbid kan marahay asin maraot.” (Genesis 3:​1-5) Kaya ipinarisa kan Diablo na ipinangunguri nin Dios an sarong bagay na marahay. Abaa kamapanraot na pag-atake sa sadiosan, mamomoton na langitnon na Ama, si Jehova!

11. Paano si Adan asin Eva nagin mga komplise ni Satanas?

¹¹ Minasdan giraray ni Eva an kahoy, asin an mga bunga kaiyan garo nangorognang kawiliwili ngonyan. Kaya kinua nia an bunga asin kinakan iyan. Kan huri, an saiyang agom tuyong uminiba sa saiya sa makasalan na aktong ini nin kasumbikalan sa Dios. (Genesis 3:6) Minsan ngani si Eva nadaya, sinda ni Adan pareho nagsuportar sa pakana ni Satanas na pamahalaan an rasa nin tawo. Garo man sana sinda nagin saiyang mga komplise.​—Roma 6:16; 1 Timoteo 2:14. 

12. Ano an ibinunga kan pagrebelde nin tawo tumang sa Dios?

¹² Dapat na atubangon ni Adan asin Eva an mga ibinunga kan saindang iginawe. Dai sinda nagin arog nin Dios, na may espesyal na kaaraman. Imbes, nasopog sinda asin nagtago. Pinapanimbag ni Jehova si Adan asin ipinahayag an sentensiang ini: “Sa ganot kan saimong lalauogon makakan ka nin tinapay sagkod na ika bumalik sa daga, huli ta dian ka kinua. Huli ta ika kabokabo asin sa kabokabo ka man mabalik.” (Genesis 3:19) “Sa aldaw” na an satong enot na mga magurang nagkakan sa bunga kan kahoy kan pakamidbid sa marahay asin maraot, sinda sinentensiahan nin Dios asin nagadan sa saiyang punto-de-vista. Dangan pinaluwas sinda sa Paraiso asin nagpoon sa saindang pagruro pasiring sa pisikal na kagadanan.

KUN PAANO LUMINAKOP AN KASALAN ASIN KAGADANAN

13. Paano luminakop an kasalan sa bilog na rasa nin tawo?

¹³ Minalataw na si Satanas nagin mapanggana sa saiyang pakana na mag-ako nin pagsamba nin tawo. Pero, dai nia kayang papagdanayon na buhay an saiyang mga parasamba. Kan an kasalan magpoon nang magkaepekto sa enot na tawong mag-agom, dai na ninda puedeng ipamana an pagkasangkap sa saindang mga aki. Arog sa sarong inskripsion na nakaukit sa sarong gapo, an kasalan hararom na nakaukit sa mga gene kan satong enot na mga magurang. Sa siring, an mapapaluwas sana ninda bakong sangkap na mga aki. Mantang an gabos nindang aki ipinangidam pagkatapos na magkasala si Adan asin Eva, an saindang mga aki nagmana nin kasalan asin kagadanan.​—Salmo 51:5; Roma 5:12.

14. (a) Kiisay niato puedeng iagid an mga nagninigar sa saindang kasalan? (b) Paano ipinaaram sa mga Israelita an saindang pagigin makasalan?

¹⁴ Minsan siring, ngonyan dakol an dai naniniwala na sinda mga parakasala. Sa ibang parte kan kinaban, an ideya nin minanang kasalan dai aram kan kadaklan. Alagad bako iyan na patotoo na an kasalan dai nag-eeksister. An sarong aki na may musmus tibaad magsabi na sia malinig, asin tibaad makombensir sanang bako pakapanalming nia. An suanoy na mga Israelita kaagid kan aking iyan kan akoon ninda an Pagboot nin Dios  paagi sa Saiyang propetang si Moises. Lininaw kan Pagboot na an kasalan nag-eeksister. “An totoo ako kutana dai nakamidbid nin kasalan kun bakong huli sa Pagboot,” an paliwanag ni apostol Pablo. (Roma 7:7-12) Arog kan aki na nananalming, paagi sa paggamit kan Pagboot tanganing masdan an saindang sadiri, puedeng maheling kan mga Israelita na sinda maramog sa mga mata ni Jehova.

15. Ano an ihinahayag kan pananalming sa Tataramon nin Dios?

¹⁵ Paagi sa pananalming sa Tataramon nin Dios asin pagmangno sa mga pamantayan kaiyan, maheheling niato na kita bakong mga sangkap. (Santiago 1:​23-25) Halimbawa, horophoropa an sinabi ni Jesu-Cristo sa saiyang mga disipulo manongod sa pagkamoot sa Dios asin sa saindang kataed, na nasusurat sa Mateo 22:​37-40. Parate nanggad na an mga tawo minasalto sa marka sa mga bagay na ini! An dakol dai man lamang nakokolgan an konsensia sa dai pakapaheling nin pagkamoot sa Dios o sa saindang kataraed.​—Lucas 10:​29-37.

MAGMAAN SA MGA TAKTIKA NI SATANAS!

16. Ano an magigibo niato tanganing makalikay na mabiktima kan mga pakana ni Satanas, asin taano ta depisil ini?

¹⁶ Hinihingoa ni Satanas na papangyarihon kita na tuyong gumibo nin kasalan. (1 Juan 3:8) Igwa daw nin ano man na paagi na makalikay na mabiktima kan saiyang mga pakana? Igwa, alagad hinahagad kaini na labanan niato an mga inklinasyon sa tuyong kasalan. Bako ining pasil huli ta makosogon an satong minanang tendensia na magkasala. (Efeso 2:3) Si Pablo kinaipuhan nanggad na makilaban. Taano? Huli ta nag-eerok sa saiya an kasalan. Kun mawot niato an pag-oyon nin Dios, dapat man niatong labanan an makasalan na mga tendensia sa laog niato.​—Roma 7:​14-24; 2 Corinto 5:10.

17. Ano an orog na nagpapadepisil sa pakikilaban tumang sa satong makasalan na mga tendensia?

¹⁷ Mantang si Satanas danay na nagpaparahanap nin mga oportunidad na sugotan kitang lapason an mga pagboot nin Dios, bakong pasil an satong pakikilaban tumang sa kasalan. (1 Pedro 5:8) Sa pagpaheling nin paghadit para sa mga kapwa Kristiano, si Pablo nagsabi: “Ako natatakot na tibaad, siring na nadaya kan halas si Eva paagi sa katusohan kaiyan, maraot an  saindong isip parayo sa sinseridad asin kalinigan na para kan Cristo.” (2 Corinto 11:3) Kaparehong mga taktika an ginagamit ni Satanas ngonyan. Hinihingoa niang magtanom nin mga gigikanan nin pagduda manongod sa karahayan ni Jehova asin sa mga pakinabang sa pagsunod sa mga pagboot nin Dios. Hinihingoa kan Diablo na aprobetsaran an satong minanang makasalan na mga tendensia asin pasunodon kita sa dalan nin kapalangkawan, kahanaban, pagkaongis, asin daing binabasaran na pagkaanggot.

18. Paano ginagamit ni Satanas an kinaban tanganing palakopon an kasalan?

¹⁸ Saro sa mga ginagamit kan Diablo tumang sa sato iyo an kinaban, na namumugtak sa saiyang kapangyarihan. (1 Juan 5:19) Kun bako kitang maingat, an maraot asin madayang mga tawo sa kinaban sa palibot niato gigipiton kitang sumunod sa makasalan na dalan na minalapas sa moral na mga pamantayan nin Dios. (1 Pedro 4:​3-5) Iniignoro kan dakol an mga pagboot nin Dios asin pinalilimanlimanan pa ngani an mga pagtudok kan saindang konsensia, na sa katapustapusi ginigibo iyan na dai nang pagmate. (Roma 2:​14, 15; 1 Timoteo 4:​1, 2) An iba luway-luway na inaako an sarong dalan na kan dati maski an saindang bakong sangkap na konsensia habo sindang togotan na gumibo kaiyan.​—Roma 1:​24-32; Efeso 4:​17-19.

19. Taano ta bako pang igo na mamuhay sana nin malinig?

¹⁹ An pamumuhay na malinig sarong kapangganahan sa kinaban na ini. Minsan siring, labi pa an hinahagad tanganing mapaogma an satong Kaglalang. Kita dapat na magkaigwa man nin pagtubod sa Dios asin makamate nin paninimbagan sa saiya. (Hebreo 11:6) “Kun naaaraman nin saro kun paano magibo kan tama alagad ta dai nia iyan ginigibo, iyan kasalan para sa saiya,” an isinurat ni disipulo Santiago. (Santiago 4:17) Iyo, an tuyong pag-ignoro sa Dios asin sa saiyang mga pagboot saro mismong porma nin kasalan.

20. Paano puedeng hingoahon ni Satanas na olangon kamo sa paggibo kan tama, alagad ano an matabang saindo na tumangon an siring na mga pangigipit?

²⁰ Posibleng marhay na aagyaton ni Satanas an pagtumang sa saindong pagkua kan kaaraman nin Dios paagi kan saindong  pag-adal sa Biblia. Odok na linalaoman na dai nindo totogotan an siring na mga pangigipit na olangon kamo sa paggibo kan tama. (Juan 16:2) Minsan ngani dakol na poon an nagtubod ki Jesus durante kan saiyang ministeryo, dai ninda ipinahayag an saindang pagtubod sa saiya huli ta natatakot sindang isikwal sa saindang komunidad. (Juan 12:​42, 43) Si Satanas daing herak na hinihingoang takoton an siisay man na naghahanap kan kaaraman nin Dios. Minsan siring, maninigo na permi nindong girumdomon asin pahalagahan an makangangalas na mga ginibo ni Jehova. Tibaad mahimo pa ngani nindo na tabangan an mga nagtutumang na magkaigwa kan kaparehong pagpahalaga.

21. Paano niato puedeng daogon an kinaban asin an sato mismong makasalan na mga tendensia?

²¹ Sagkod na kita bakong sangkap, kita magkakasala. (1 Juan 1:8) Minsan siring, igwa kita nin tabang sa pakikilaban na ini. Iyo, puedeng manggana sa satong pakikilaban tumang sa maraot, si Satanas na Diablo. (Roma 5:21) Sa katapusan kan ministeryo ni Jesus digdi sa daga, pinakosog nia an saiyang mga parasunod paagi sa mga tataramon na ini: “Sa kinaban nagkakaigwa kamo nin kasakitan, alagad magmapuso kamo! Nadaog ko an kinaban.” (Juan 16:33) Maski an bakong sangkap na mga tawo puedeng daogon an kinaban paagi sa tabang nin Dios. Si Satanas mayo nin kapangyarihan sa mga nagtutumang sa saiya asin ‘nagpapasakop sa Dios.’ (Santiago 4:7; 1 Juan 5:18) Siring kan satong maheheling, an Dios nagtao nin paagi na makalda sa pagkaoripon sa kasalan asin kagadanan.

BALOON AN SAINDONG KAARAMAN

Siisay si Satanas na Diablo?

Taano an mga tawo ta naggugurang asin nagagadan?

Ano an kasalan?

Paano inaakit ni Satanas an mga tawo sa tuyong pagkakasala tumang sa Dios?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

 [Bilog na pahinang ritrato sa pahina 54]