Kapitulo 18

Mga Linog sa Aldaw kan Kagurangnan

1, 2. (a) Paano an pakaeksperyensia nin makosogon na linog? (b) Ano an ilinaladawan ni Juan kan tangkason an ikaanom na tatak?

 NAKAEKSPERYENSIA na daw kamo nin makosogon na linog? Bako iyan na maogmang eksperyensia. An sarong makosog na linog puedeng magpoon sa nakakalulang pag-alon-alon kan daga asin ragobrob. An pag-unod-unod puedeng abot-abot an paggrabe mantang kamo nagdadalagan sa paghanap nin ligtas na lugar—tibaad sa sirong nin lamesa. O puede iyan na mag-abot bilang bigla, nakakagabang pagtanyog, na sinusundan kan pagbagsak nin mga mapapasaon, kasangkapan, pati mga edipisyo. An danyos puedeng magin kapahapahamak, na may kasunod pang mga linog na mas maluya na nagdadara nin orog pang danyos asin nagdadagdag pa sa kasakitan.

² Nasa isip ini, pensara an ilinadawan ni Juan sa pagtangkas kan ikaanom na tatak: “Asin naheling ko kan tangkason nia an ikaanom na tatak, asin nangyari an sarong makosog na linog.” (Kapahayagan 6:12a) Ini dapat na mangyari sa iyo man sanang panahon na tinangkas an ibang tatak. Noarin sa aldaw kan Kagurangnan mangyayari an linog na ini, asin anong klaseng linog iyan?—Kapahayagan 1:10.

3. (a) Anong mga pangyayari an ihinula ni Jesus sa propesiya manongod sa tanda kan saiyang presensia? (b) Ano an koneksion kan literal na mga linog sa makosog, simbolikong linog sa Kapahayagan 6:12?

³ Dakol na beses na nasasambitan sa Biblia an literal asin piguratibong mga linog sa daga. Sa saiyang dakulang propesiya manongod sa tanda kan saiyang presensia na may kapangyarihan sa Kahadean, ihinula ni Jesus an “mga linog sa surunodsunod na lugar.” Magigin kabtang ini kan  “kapinonan kan mga kolog nin kasakitan.” Magpoon kan 1914, huling an populasyon sa daga marikason na nagin rinibong milyon, an literal na mga linog nakakontribwir na marhay sa mga kasakitan sa satong panahon. (Mateo 24:3, 7, 8) Minsan siring, minsan naootob kan mga iyan an propesiya, an mga linog na iyan natural, pisikal na mga kalamidad. An mga iyan naeenot sa makosog, simbolikong linog sa Kapahayagan 6:12. Ini, sa katunayan, maabot bilang an mapanlaglag na katapusan sa sunod-sunod, naeenot na mga kunog-kunog na nakakatanyog sa sa-tawong sistema nin mga bagay ni Satanas digdi sa daga sagkod sa mga pundasyon kaiyan. *

Mga Kunog-Kunog sa Sosyedad nin Tawo

4. (a) Poon kasuarin inaantisipar kan banwaan ni Jehova na may kapahapahamak na mga pangyayaring mapoon kan 1914? (b) An 1914 magsesenyalar kan katapusan nin anong peryodo nin panahon?

⁴ Magpoon kan kabangaan kan dekada nin 1870, inaantisipar na kan banwaan ni Jehova na may kapahapahamak na mga pangyayaring mapoon kan 1914 asin masenyalar kan katapusan kan Mga Panahon kan mga Hentil. Ini an peryodo kan “pitong panahon” (2,520 taon) magpoon kan bumagsak an kahadean ni David sa Jerusalem kan 607 B.C.E. sagkod sa pagpatukaw ki Jesus sa trono duman sa langitnon na Jerusalem kan 1914 C.E.—Daniel 4:24, 25; Lucas 21:24, King James Version. *

5. (a) Ano an ipinaisi ni C. T. Russell kan Oktubre 2, 1914? (b) Anong grabeng kariribokan sa politika an nangyari magpoon kan 1914?

⁵ Sa siring, kan si C. T. Russell umabot para sa pan-agang pagsamba kaiba kan pamilyang Bethel sa Brooklyn, Nueva York, kan aga nin Oktubre 2, 1914, sinabi nia an dramatikong paising ini: “An Mga Panahon kan mga Hentil natapos na; tapos na an mga aldaw kan saindang mga hade.” Tunay nanggad, nagin lakop na marhay an pambilog na kinaban na grabeng kariribokan na nagpoon kan 1914 kaya nagkawarara an dakol na haloy nang mga monarkiya. An pagpabagsak sa mga zar kaidtong rebolusyon kan  mga Bolshevik kan 1917 nagbunga kan haloy na komprontasyon sa pag-oltanan kan Marxismo asin kapitalismo. An mga kunog-kunog nin politikal na pagbago nagpapadagos na ribokon an sosyedad nin tawo sa bilog na daga. Ngonyan, dakol na gobyerno an dai nakakatagal nin labi sa saro o duwang taon. An kakulangan nin estabilidad sa langtad nin politika iiniilustrar kan nangyari sa Italia, na nagkaigwa nin 47 bagong gobyerno sa laog sana nin 42 na taon pakalihis kan Guerra Mundial II. Alagad an siring na naeenot na mga kunog-kunog preliminaryo sana sa grabeng kariribokan sa gobyerno na magseserbing kulminasyon. An resulta? An Kahadean nin Dios iyo na an solamenteng mamamahala sa daga.—Isaias 9:6, 7.

6. (a) Paano ilinadawan ni H. G. Wells an bago asin importanteng panahon? (b) Ano an isinurat nin sarong pilosopo asin estadista manongod sa panahon poon kan 1914?

⁶ Sinabi nin mga historyador, pilosopo, asin mga namomoon sa politika na an taon 1914 iyo an kapinonan nin bago asin importanteng panahon. Pakalihis nin 17 taon sa laog kan panahon na iyan, an historyador na si H. G. Wells nagkomento: “An propeta maoogma kutanang magpropesiya nin marahay na mga bagay. Alagad an saiyang katongdan isabi kun ano an saiyang naheheling. An naheheling nia sarong kinaban na kontroladong-kontrolado pa man giraray nin mga soldados, patriota, usurero, asin mga nakikipagsugal sa negosyo; sarong kinaban na napadaog sa pagsuspetsa asin pagkaongis, marikason na nawawaran kan natatada pang pribadong mga libertad, mangmang na minalaog sa mapait na mga ralaban nin magkakalaen na grupo, asin nag-aandam para sa bagong mga guerra.” Kan 1953 an pilosopong si Bertrand Russell nagsurat: “Magpoon kan 1914, an gabos na nakakaaram sa dalagan nin mga bagay sa kinaban napupurisaw na marhay sa garo baga kapaladan na asin nakatalaga nang pagpasiring sa pagrabe nang pagrabeng kapahamakan. . . . Naheheling ninda an rasa nin tawo na, arog kan eroe sa sarong Griegong trahedya, kontrolado nin anggot na mga dios asin bako nang iyo an may kapot sa sadiri niang kapaladan.” Kan 1980 an estadistang si Harold Macmillan, sa paggirumdom kan matoninong na kapinonan kan ika-20 siglo, nagsabi: “An gabos parahay nang parahay. Ini an kinaban na namundagan ko. . . . Biglang-bigla, sa dai linalaoman, iyan gabos natapos sarong aga kan 1914.”

7-9. (a) Anong grabeng kariribokan an tuminanyog sa sosyedad nin tawo poon kan 1914? (b) Sa kahurihurihi anong situwasyon sa tahaw nin katawohan an magigin kaiba kan grabeng kariribokan sa sosyedad nin tawo durante kan presensia ni Jesus?

⁷ Bigla na naman na uminabot an grabeng kariribokan kaidtong Guerra Mundial II. Asin an daga padagos na natatanyog nin mas saradit na guerra kaiba an internasyonal na terorismo. Dakol an nag-iisip-isip huli sa makatatakot na posibilidad na may mga terorista o estado na gumamit nin mga armas para sa lagdoan na paggadan.

⁸ Pero may iba pang bagay apuera sa mga guerra na tuminanyog sa sosyedad nin tawo sagkod sa mga pundasyon kaiyan magpoon kan 1914. An saro sa pinakatraumatikong kariribokan gikan sa pagbagsak kan bakalan nin aksiones sa Estados Unidos kan Oktubre 29, 1929. Ini an nagin dahelan kan Grabeng Krisis, na nakaapektar sa gabos na nasyon na kapitalista. An krisis na iyan sa ekonomiya nagpoon na makabawi sa pag-oltanan kan 1932 asin 1934, alagad  sagkod ngonyan namamatean pa niato an mga epekto kaiyan. Magpoon kan 1929 an kinaban na nagsasakit sa ekonomiya rineremedyohan sana nin temporaryong mga pakana. An mga gobyerno nawiwili sa depisit na paggasto. An krisis sa krudo kan 1973 asin an biglang pagbaba kan bakalan nin aksiones kan 1987 nakadagdag sa mga pagkatanyog kan pinansial na imperyo. Mientras tanto, minilyon na tawo an sa kadaklan inuutang an pamamakal. An dai mabilang na tawo nabibiktima nin pinansial na mga pandadaya, mga pakanang piramid an sistema, asin mga loteriya saka iba pang estratehiya sa paghuego, na an kadaklan suportado nin mga gobyerno na maninigo kutanang magprotehir sa mga tawo. Pati an mga ebanghelista kan Kakristianohan sa telebisyon naghahagad man kan saindang kahirasan na milyon-milyon na dolyar!—Ikomparar an Jeremias 5:26-31.

⁹ Mas naenot pa digdi, an mga kasakitan sa ekonomiya an nagin dahelan na nagkaigwa nin kapangyarihan si Mussolini asin si Hitler. An Dakulang Babilonya dai nagsayang nin panahon sa pagmamaigot na makua an saindang pabor, asin an Batikano nakipagpirmahan nin konkordat sa Italia kan 1929 asin sa Alemania kan 1933. (Kapahayagan 17:5) An suminunod na makatatakot na mga aldaw sierto nanggad na kabtang kan kaotoban kan propesiya ni Jesus manongod sa saiyang presensia, na may kaibang “kahandalan nin mga nasyon, na dai naaaraman an gigibohon . . . mantang an mga tawo nalulunosan huli sa takot asin paghalat sa mga bagay na maabot sa ineerokan na daga.” (Lucas 21:7-9, 25-31) * Iyo, nagpapadagos an mga linog na nagpoon na tumanyog sa sosyedad nin tawo kan 1914, na may kasunod pang mga linog na makokosog man.

Si Jehova May Ginigibo Man na Pagtanyog

10. (a) Taano ta nagkaigwa nin kadakol na kunog-kunog sa mga gibo-gibo nin tawo? (b) Ano an ginigibo ni Jehova, bilang pag-andam para sa ano?

¹⁰ An siring na mga kunog-kunog sa gibo-gibo nin tawo resulta kan kadaihan nin kakayahan nin tawo na giyahan an saiyang lakad. (Jeremias 10:23) Dugang pa, an gurang na halas, si Satanas, “na naglalagalag kan bilog na ineerokan na daga,” nagtatao nin grabeng mga sakit sa saiyang pangultimong paghihingoa na irayo an gabos na tawo sa pagsamba ki Jehova. Huli sa modernong teknolohiya an daga nagin garo saro na sanang komunidad, kun saen tinatanyog kan nasyonalistiko asin rasyal na mga pagkaongis an sosyedad nin tawo sagkod sa mga pundasyon kaini, asin an inaapod na Naciones Unidas daing nakukuang epektibong solusyon. Orog kisa kasuarin pa man, an tawo nagsasakop sa tawo sa saiyang ikakaraot. (Kapahayagan 12:9, 12; Eclesiastes 8:9) Minsan siring, may ginigibo man na pagtanyog an Soberanong Kagurangnan na Jehova, an Kaggibo kan langit asin kan daga, sa laog nin haros 90 taon, bilang pag-andam para sa sararoan sanang pagresolber sa mga problema kan daga. Paano nagin siring?

11. (a) Anong pagyugyug an ilinaladawan sa Haggeo 2:6, 7? (b) Paano naootob an propesiya ni Haggeo?

¹¹ Sa Haggeo 2:6, 7 satong mababasa: “Huli ta iyo ini an isinabi ni Jehova nin mga hukbo, ‘Saro pang beses—dai na mahahaloy—asin yuyugyugon ko an kalangitan asin an daga asin an dagat patin an marang daga. Asin yuyugyugon ko an gabos na nasyon, asin an kawiliwiling mga bagay kan gabos na nasyon dapat na lumaog; asin papanoon ko nin kamurawayan an harong na ini,’ an sabi ni Jehova nin mga hukbo.” Partikularmente magpoon kan taon 1919, ipinabalangibog ni Jehova sa saiyang mga saksi an saiyang mga paghokom sa gabos na elemento kan sosyedad nin tawo digdi sa daga. An pambilog na kinaban na sistema ni Satanas tinawan nin notisya kan lakop sa globong pagpatanid na ini. * Mantang nagkokosog an patanid, napahiro an mga tawong matatakton sa Dios, “an kawiliwiling mga bagay,” na isiblag an saindang sadiri sa mga nasyon. Dai boot sabihon na sinda nayugyug paluwas huli kan paglinog sa organisasyon ni Satanas. Kundi mantang nababatid ninda an situwasyon, ginibo ninda an sadiri nindang desisyon na makiiba sa linahidan na grupong Juan sa pagpangyari na mapano nin kamurawayan an harong nin pagsamba ki Jehova. Paano ini nagigibo? Paagi sa maigot na paghuhulit kan maogmang bareta kan naestablisar nang Kahadean nin Dios. (Mateo 24:14) An Kahadean na ini, na  kompuesto ni Jesus asin kan saiyang linahidan na mga parasunod, magdadanay sagkod lamang bilang “kahadean na dai matatanyog” sa ikakamuraway ni Jehova.—Hebreo 12:26-29.

12. Kun nagpoon na kamong maghimate sa paghuhulit na ihinula sa Mateo 24:14, ano an maninigo nindong gibohon bago mangyari an makosog na linog sa Kapahayagan 6:12?

¹² Saro daw kamo sa nagpoon nang maghimate sa paghuhulit na iyan? Kairiba daw kamo sa minilyon na sa nakaagi pa sanang mga taon nag-atender sa selebrasyon kan Memorial kan kagadanan ni Jesus? Kun iyo, padagos kamong mag-oswag sa pag-adal nindo kan katotoohan sa Biblia. (2 Timoteo 2:15; 3:16, 17) Lubos na bayaan an marigsok na estilo nin pamumuhay kan malalaglag na sosyedad ni Satanas digdi sa daga! Lumaog sa Kristianong sosyedad sa bagong kinaban asin lubos na makikabtang sa gibohon kaiyan bago ronoton kan pangultimo, kapahapahamak na “linog” an bilog na kinaban ni Satanas. Alagad ano an dakulang linog na iyan? Helingon niato ngonyan.

An Makosog na Linog!

13. Sa anong paagi na biyong bago sa eksperyensia nin tawo an makosog na linog?

¹³ Iyo, an delikadong huring mga aldaw na ini nagin panahon nin mga linog—literal asin piguratibo. (2 Timoteo 3:1) Alagad mayo ni saro sa mga linog na ini an pangultimong makosog na pagtanyog na naheling ni Juan sa pagtangkas kan ikaanom na tatak. Natapos na an panahon nin naeenot na mga kunog-kunog. Yaon na an makosog na linog na biyong bago sa eksperyensia nin tawo. Iyan makosogon na linog mala ta an mga paghiro asin pagkunogkunog kan daga huli dian dai kayang sokolon kan Richter scale o kan iba pang pansokol nin tawo. Bako ining lokal na linog kundi kapahapahamak na pagtanyog na mandedestroso sa bilog na “daga,” an boot sabihon, an bilog na bikong sosyedad nin tawo.

14. (a) Anong propesiya an naghuhula nin makosog na linog asin kan mga resulta kaiyan? (b) An propesiya ni Joel asin kan Kapahayagan 6:12, 13 seguradong nagtataram manongod sa ano?

¹⁴ Ihinula kan ibang propeta ni Jehova an siring na linog asin an kapahapahamak na mga resulta kaiyan. Halimbawa, kaidtong mga 820 B.C.E., nagtaram si Joel manongod sa “pagdatong kan dakula asin makangingirhat na aldaw ni Jehova,” na sinasabing sa panahon na iyan “an saldang mismo magigin kadikloman, asin an bulan magigin dugo.” Pagkatapos, idinugang nia an mga tataramon na ini: “Mga kadaklan, mga kadaklan an yaon sa hababang kaplanodohan kan desisyon, ta an aldaw ni Jehova harani na sa hababang kaplanodohan kan desisyon. An saldang asin bulan madiklom nanggad, asin an mismong mga bitoon talagang dai na magliliwanag. Asin hale sa Sion si Jehova mag-uungal, asin hale sa Jerusalem ipapadangog nia an saiyang tingog. Asin magkukunogkunog nanggad an langit asin daga; alagad ta si Jehova magigin pailihan kan saiyang banwaan, asin kuta para sa mga aki ni Israel.” (Joel 2:31; 3:14-16) An pagkunogkunog na ini ikakaaplikar sana sa paghokom ni Jehova sa panahon kan dakulang kahorasaan. (Mateo 24:21) Kaya rasonable sana na iyan man an aplikasyon kan kaagid na salaysay sa Kapahayagan 6:12, 13.—Helingon man an Jeremias 10:10; Sofonias 1:14, 15.

15. Anong makosogon na pagyugyug an ihinula ni propeta Habacuc?

¹⁵ Mga 200 na taon pakalihis ni Joel, si propeta Habacuc nagsabi sa saiyang Dios sa pamibi: “O Jehova, nadangog ko an bareta manongod sa saimo. Natakot ako, O Jehova, sa saimong aktibidad. Sa tahaw kan mga taon O buhaya iyan! Sa tahaw kan mga taon ipaaram mo logod iyan. Sa panahon kan pagkaribok, magirumdoman mo logod na magpaheling nin pagkaherak.” Ano daw an “pagkaribok” na iyan? Nagpadagos si Habacuc sa pagtao nin klarong paglaladawan kan dakulang kahorasaan, na sinasabi manongod ki Jehova: “Sia uminontok, tanganing mayugyug nia an daga. Sia nagheling, dangan pinalukso nia an mga nasyon. . . . Nagmartsa ka sa bilog na daga na may pagdenunsiar. Sa kaanggotan tinimaktimakan mo an mga nasyon. Pero, kun para sa sako, ako magpapakagayagaya dian ki Jehova; maggagayagaya ako sa Dios nin sakong kaligtasan.” (Habacuc 3:1, 2, 6, 12, 18) Abaa kakosog na pagyugyug an gigibohon ni Jehova sa bilog na daga kun timaktimakan na nia an mga nasyon!

16. (a) Ano an ihinula ni propeta Ezequiel na mangyayari sa panahon na gibohon na ni Satanas an saiyang pangultimong pag-atake sa banwaan nin Dios? (b) Ano an magigin resulta kan makosog na linog sa Kapahayagan 6:12?

¹⁶ Ihinula man ni Ezequiel na kun gibohon na ni Gog nin Magog (an nagin maraot na si Satanas)  an saiyang pangultimong pag-atake sa banwaan nin Dios, papangyayarihon ni Jehova an sarong “dakulang linog sa daga nin Israel.” (Ezequiel 38:18, 19) Minsan ngani tibaad magkaigwa nin literal na mga linog, maninigo na girumdomon niato na an Kapahayagan itinao paagi sa mga tanda. An propesiyang ini asin an iba pang propesiya na sinitar simbolikong marhay. Huli kaini, minalataw na an pagtangkas kan ikaanom na tatak naghahayag kan kulminasyon kan gabos na pagyugyug sa daganon na sistemang ini nin mga bagay—an makosog na linog na dian lalaglagon an gabos na tawong tumang sa soberaniya ni Jehova Dios.

Sarong Panahon nin Kadikloman

17. Ano an epekto kan makosog na linog sa saldang, bulan, asin mga bitoon?

¹⁷ Siring kan padagos na ipinapaheling ni Juan, an dakulang linog may kaibang makatatakot na mga pangyayari na kalabot pati an kalangitan. Sinasabi nia: “Asin an saldang nangitom na siring sa telang sakong balukag, asin an bilog na bulan nagin siring sa dugo, asin an mga bitoon sa langit nagkahurulog sa daga, arog kun an higuerra na nayuyugyug nin makosog na doros nararakdagan kan hilaw pang mga higos.” (Kapahayagan 6:12b, 13) Abaa kanakakaapod nin atension na pangyayari! Naiimahinar daw nindo an makatatakot na kadikloman na magigin resulta kun literal na maotob an propesiya? Mayo na nin maimbong, nakakaginhawang liwanag kan saldang kun aldaw! Mayo na nin nakakapaogma, makinang na liwanag kan bulan kun banggi! Asin an minilyon na bitoon dai na makisapkisap sa garo pelus na langit. Imbes, magkakaigwa nin malipot, daing ontok na kadikloman.—Ikomparar an Mateo 24:29.

18. Sa anong paagi na ‘an kalangitan duminiklom’ para sa Jerusalem kan 607 B.C.E.?

¹⁸ Sa espirituwal na sentido, an siring na kadikloman sinabi sa propesiya para sa suanoy na Israel. Nagpatanid si Jeremias: “Magigin mapungaw na kahiwasan an bilog na daga, asin dai daw ako magibo nin biyong pagpoho? Huli kaini an daga magmomondo, asin an kalangitan sa itaas madiklom nanggad.” (Jeremias 4:27, 28) Kan 607 B.C.E. kan maotob an propesiyang iyan, tunay nanggad na nagin madiklom an mga bagay para sa banwaan ni Jehova. Buminagsak sa mga taga Babilonya an saindang kabiserang siudad, an Jerusalem. Linaglag an saindang templo, asin pinabayaan an saindang daga. Para sa sainda, mayo nin nakakarangang liwanag hale sa langit. Imbes, idto siring kan mamondong sinabi ni Jeremias ki Jehova: “Nangadan ka; dai ka nagpaheling nin pagmalasakit. Inolang mo nin panganoron an pagdolok sa saimo, tanganing dai makalagbas an pamibi.” (Lamentacion 3:43, 44) Para sa Jerusalem, an kadikloman na iyan sa langit nangahulogan nin kagadanan asin kalaglagan.

19. (a) Paano ilinaladawan kan propeta nin Dios na si Isaias an kadikloman sa kalangitan mapadapit sa suanoy na Babilonya? (b) Kasuarin asin paano naotob an propesiya ni Isaias?

¹⁹ Pagkatapos kaini, an kaagid na kadikloman sa kalangitan nangahulogan nin kalamidad para sa suanoy na Babilonya. Manongod digdi, an propeta nin Dios pinasabngan na sumurat: “Uya! An aldaw ni Jehova nagdadangadang, na maringis sa kabangisan sagkod sa naglalaad na kaanggotan, tanganing gibohon an daga na bagay na pinagngangalasan, asin tanganing an mga parakasala sa daga mapoho kaiyan hale dian. Huli ta an mismong mga bitoon kan kalangitan asin  an saindang mga konstelasyon nin Kesil dai magtatao kan saindang liwanag; an saldang talagang madiklom sa pagsubang kaiyan, asin dai papasirangon kan bulan an liwanag kaiyan. Asin papadusahan ko nanggad an mabungang daga huli sa karatan kaiyan, asin an mga marigsok huli sa saindang sala.” (Isaias 13:9-11) An propesiyang ini naotob kan 539 B.C.E. kan an Babilonya bumagsak sa mga Medo asin Persiano. Iyan naglaladawan na marhay sa kadikloman, sa kadaihan nin paglaom, sa kadaihan nin ano man na nakakarangang liwanag para sa Babilonya kan sia bumagsak na sagkod lamang hale sa saiyang posisyon bilang an pangenot na pambilog na kinaban na kapangyarihan.

20. Anong makatatakot na kaaabtan an naghahalat sa sistemang ini nin mga bagay kun mangyari na an makosog na linog?

²⁰ Sa kaagid na paagi, kun mangyari na an makosog na linog, an bilog na sistemang ini nin mga bagay sa kinaban mapapano nin pagkadesesperar na garo nasa lubos na kadikloman. An maliwanag, makinang na mga ilaw sa daganon na sistema ni Satanas daing itataong paglaom. Ngonyan pa, an politikal na mga lider kan kinaban, espesyalmente sa Kakristianohan, bantog na huli sa saindang karatan, pagputik, asin inmoral na pamumuhay. (Isaias 28:14-19) Dai na sinda napagtitiwalaan. An nagpipirawpitaw na liwanag ninda biyong mapaparong kun gibohon na ni Jehova an saiyang paghokom. An garo bulan na impluwensia ninda sa mga gibo-gibo sa daga mabubuyagyag na madugo, nakakagadan. An mga sikat sa sainda mapaparong siring sa nahuhulog na mga bulalakaw asin magkakawararak siring sa hilaw na mga igos kun may makosogon na bagyo. An bilog niatong globo maglilinog huli sa sarong “dakulang kahorasaan na dai pang kaagid na nangyari poon sa kapinonan kan kinaban sagkod ngonyan, dai pa, ni mangyayari pa giraray.” (Mateo 24:21) Abaa kamakatatakot kan mangyayaring ini!

“An Langit Nawara”

21. Sa saiyang bisyon, ano an naheheling ni Juan mapadapit sa “langit” asin “lambang bukid asin lambang isla”?

²¹ An bisyon ni Juan nagpapadagos: “Asin an langit nawara na siring sa rolyong linululon, asin an lambang bukid asin lambang isla hinale sa saindang mga namumugtakan.” (Kapahayagan 6:14) Malinaw na bako ining literal na kalangitan o literal na mga bukid asin isla. Alagad ano an isinisimbolisar kan mga iyan?

22. Sa Edom anong klaseng “kalangitan” an ‘linulon, siring sa rolyo nin libro’?

²² Mapadapit sa “langit,” matatabangan kita sa satong pagsabot nin sarong kaagid na propesiya na nagsasabi manongod sa dakulang kaanggotan ni Jehova tumang sa gabos na nasyon: “Asin an gabos na nasa hukbo kan kalangitan magkakaralapa. Asin an kalangitan malululon, siring sa rolyo nin libro.” (Isaias 34:4) An Edom partikularmente dapat na magdusa. Paano? Dinaog sia kan mga taga Babilonya dai nahaloy pagkalaglag kan Jerusalem kan 607 B.C.E. Kan panahon na iyan, mayo nin nakarekord na pambihirang mga bagay na nangyari sa literal na kalangitan.  Alagad nagkaigwa nin kapahapahamak na mga pangyayari sa “kalangitan” kan Edom. * An mga tawong may kapangyarihan sa saiyang gobyerno ibinaba hale sa saindang halangkaw, garo langit na kamugtakan. (Isaias 34:5) Garo baga ‘linulon’ sinda asin sinaray, siring sa daan na rolyo na dai na magagamit nin siisay man.

23. Ano “an langit” na ‘mawawara siring sa rolyo,’ asin paano kinokompirmar kan mga tataramon ni Pedro an pagsabot na ini?

²³ Sa siring, “an langit” na ‘mawawara siring sa rolyo’ nanonongod sa tumang sa Dios na mga gobyerno na namamahala sa dagang ini. Lubos sindang hahaleon kan nandadaog sa gabos na Nakasakay sa kabayong puti. (Kapahayagan 19:11-16, 19-21) Kinokompirmar ini kan sinabi ni apostol Pedro kan antisiparon nia an mga pangyayari na ilinadawan kan pagtangkas kan ikaanom na tatak: “An kalangitan asin an daga na yaon ngonyan itinatagama sa kalayo asin irinereserba sa aldaw nin paghokom asin kalaglagan kan bakong diosnon na mga tawo.” (2 Pedro 3:7) Alagad paano man an fraseng, “an lambang bukid asin lambang isla hinale sa saindang mga namumugtakan”?

24. (a) Sa propesiya kan Biblia, noarin sinasabing nagkukunogkunog o natatanyog an mga bukid asin mga isla? (b) Paano “nagkunogkunog an mga bukid” kan bumagsak an Ninive?

²⁴ Sa propesiya kan Biblia, an mga bukid asin isla sinasabing magkukunogkunog o matatanyog sa ibang paagi sa mga panahon nin grabeng kariribokan sa politika. Halimbawa, sa paghula kan mga paghokom ni Jehova tumang sa Ninive, nagsurat si propeta Nahum: “Nagkunogkunog an mga bukid huli sa saiya, asin an mismong mga bulod nagkaturunaw. Asin an daga matatanyog huli sa saiyang lalauogon.” (Nahum 1:5) Mayong rekord nin ano man na pagkagaba nin literal na mga bukid kan aktuwal na bumagsak an Ninive kan 632 B.C.E. Alagad an pambilog na kinaban na kapangyarihan na dati masarig siring sa bukid biglang natumpag.—Ikomparar an Jeremias 4:24.

25. Sa nagdadangadang na katapusan kan sistemang ini nin mga bagay, paano magkakaharale sa saindang mga namumugtakan an “lambang bukid asin lambang isla”?

²⁵ Kun siring, an “lambang bukid asin lambang isla” na nasambitan sa pagtangkas kan ikaanom na tatak rasonable sanang iyo an politikal na mga gobyerno asin sakop na mga organisasyon kan kinaban na ini na garo masarig na marhay sa pagheling kan dakol na tawo. Matatanyog an mga iyan sagkod na mahale sa saindang namumugtakan, na magbubunga kan pagkataranta asin makuring pagkatakot kan mga nagtiwala sa  sainda kaidto. Siring kan padagos na isinasaysay kan propesiya, dai magkakaigwa nin pagduda na an dakulang aldaw kan grabeng kaanggotan ni Jehova asin kan saiyang Aki—an pangultimong paglinog na maghahale kan bilog na organisasyon ni Satanas—talagang nag-abot na!

“Rumpagi Kami Nindo Asin Tagoa Kami Nindo”

26. Ano an gigibohon kan mga tawong tumang sa soberaniya nin Dios huli sa grabe nindang takot, asin anong kapahayagan nin makuring takot an ikakataram ninda?

²⁶ An mga tataramon ni Juan nagpadagos: “Asin an mga hade kan daga asin an mga halangkaw an ranggo asin an mga komandante militar asin an mayayaman asin an makokosog patin an lambang oripon saka lambang talingkas nagtago sa mga lungib asin sa darakulang gapo kan kabukidan. Asin pigpaparasabi ninda sa mga bukid asin sa darakulang gapo: ‘Rumpagi kami nindo asin tagoa kami nindo sa lalauogon kan Saro na nakatukaw sa trono asin sa grabeng kaanggotan kan Kordero, huli ta nag-abot na an dakulang aldaw kan saindang grabeng kaanggotan, asin siisay an makakatindog?’”—Kapahayagan 6:15-17.

27. Ano an mga ikinakurahaw kan bakong maimbod na mga Israelita sa Samaria, asin paano naotob an mga tataramon na idto?

²⁷ Kan ipinapahayag ni Oseas an paghokom ni Jehova sa Samaria, an kabisera kan kahadean kan Israel sa amihanan, sinabi nia: “An haralangkaw na lugar nin pagsamba kan Bet-aven, an kasalan kan Israel, talagang paparaon. Mga tunok asin binit an matubo sa saindang mga altar. Asin masarabi ngani an mga tawo sa mga bukid, ‘Tahobi kami nindo!’ asin sa mga bulod, ‘Rumpagi kami nindo!’” (Oseas 10:8) Paano naotob an mga tataramon na ini? Bueno, kan an Samaria bumagsak sa maringis na mga Asirio kan 740 B.C.E., mayong madulagan an mga Israelita. An mga tataramon ni Oseas nagpapahayag kan kadaihan nin maginibo, grabeng takot, asin pagigin abandonado na namatean kan nadaog na banwaan. Ni an literal na mga bulod ni an garo bukid na mga institusyon kan Samaria dai nakaprotehir sa sainda, maski ngani garo permanenteng-permanente an mga ini kan mga nakaagi.

28. (a) Anong patanid an itinao ni Jesus sa mga babae sa Jerusalem? (b) Paano naotob an patanid ni Jesus?

²⁸ Kaagid kaiyan, kan si Jesus dinadara kan Romanong mga soldados pasiring sa saiyang kagadanan, kinaolay nia an mga babae sa Jerusalem asin sinabi nia: “Madatong an mga aldaw na an mga tawo masarabi, ‘Maogma an mga babaeng baog, asin an mga dai nagbados asin an mga dai nagpasuso!’ Dangan mapoon sindang magsabi sa mga bukid, ‘Rumpagi kami nindo!’ asin sa mga bulod, ‘Tamboni kami nindo!’” (Lucas 23:29, 30) Kadakol kan dokumentadong ebidensia sa paglaglag sa Jerusalem kan mga Romano kan 70 C.E., asin risang-risa na an mga tataramon ni Jesus kaagid sa kahulogan kan mga tataramon ni Oseas. Mayo nin madudulagan na lugar kaidto para sa mga Judio na nagdanay sa Judea. Saen man ninda probaran na magtago sa Jerusalem, o dawa kan dumulag sinda sa kuta nin Masada na nasa alitoktok nin bukid, dai ninda nadulagan an madahas na kapahayagan kan paghokom ni Jehova.

29. (a) Kun dumatong na an aldaw kan grabeng kaanggotan ni Jehova, ano an magigin kamugtakan kaidtong mga desididong magsuportar sa sistemang ini nin mga bagay? (b) Anong propesiya ni Jesus an maootob kun ipahayag na ni Jehova an Saiyang grabeng kaanggotan?

²⁹ Ngonyan, ipinaheling kan pagtangkas kan ikaanom na tatak na may kaagid na mangyayari durante kan nagdadangadang na aldaw kan grabeng kaanggotan ni Jehova. Sa pangultimong pagyugyug sa daganon na sistemang ini nin mga bagay, an mga desididong magsuportar dian may pagkadesesperar na maghahanap nin mapagtatagoan, alagad ta mayo sindang makukua. Mayo na nin nagibo para sa sainda an falsong relihion, an Dakulang Babilonya. Ni an mga lungib sa literal na mga bukid ni an simboliko, garo bukid na politikal asin komersial na mga organisasyon dai makakatao nin pinansial na seguridad o nin ano pa man na ibang klase nin tabang. Mayo nin makakatago sainda sa grabeng kaanggotan ni Jehova. Malinawon an pagkaladawan ni Jesus sa grabeng takot ninda: “Dangan an tanda kan Aki nin tawo malataw sa langit, asin dangan tutumbokon kan gabos na tribo kan daga an saindang sadiri sa pananangis, asin maheheling ninda an Aki nin tawo na minadatong sa mga panganoron nin langit na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan.”—Mateo 24:30.

30. (a) Ano an ipinaparisa kan hapot na: “Siisay an makakatindog?” (b) Igwa daw nin makakatindog sa panahon kan paghokom ni Jehova?

³⁰ Iyo, idtong mga nagsayumang rekonoseron an autoridad kan mapangganang Nakasakay sa kabayong puti mapipiritan na akoon an saindang sala. An mga tawo na boluntad na nagin kabtang kan banhi kan halas mapapaatubang sa kalaglagan kun mawara na an kinaban ni Satanas. (Genesis 3:15; 1 Juan 2:17) Magigin grabe an situwasyon  sa kinaban sa panahon na iyan kaya an dakol garo baga mahapot: “Siisay an makakatindog?” Minalataw na hohonaon ninda na mayo nin siisay man na makakatindog na aprobado sa atubangan ni Jehova sa aldaw na iyan kan saiyang paghokom. Alagad ta sala sinda, siring kan padagos na ipinapaheling kan libro nin Kapahayagan.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Kahon/Ritrato sa pahina 105]

Aram Na Antes Pa an 1914

“Kaidtong B.C. 606, na an kahadean nin Dios natapos, hinale an diadema, asin itinao an bilog na daga sa mga Hentil. An 2520 taon poon kan B.C. 606 matatapos sa A.D. 1914.” *—The Three Worlds, na ipinublikar kan 1877, pahina 83.

“An ebidensia sa Biblia malinaw asin makosog na an ‘Mga Panahon kan mga Hentil’ peryodo nin 2520 taon, poon sa taon B.C. 606 sagkod sa asin kaiba an A.D. 1914.”—Studies in the Scriptures, Tomo 2, na isinurat ni C. T. Russell asin ipinublikar kan 1889, pahina 79.

Narealisar ni Charles Taze Russell asin kan saiyang mga kapwa estudyante sa Biblia mga dekada bago pa na an 1914 iyo an magigin katapusan kan Mga Panahon kan mga Hentil, o an itinalaan na mga panahon kan mga nasyon. (Lucas 21:24) Minsan ngani dai ninda lubos na nasasabotan kan enot na mga aldaw na idto kun ano an magigin kahulogan kaini, kombensido sinda na an 1914 magigin petsang importanteng-importante sa kasaysayan kan kinaban, asin tama sinda. Mangnoha an minasunod na kotasyon sa diaryo:

“An makatatakot na biglang pag-abot kan guerra sa Europa nakaotob sa sarong pambihirang propesiya. Sa nakalihis na beinte singkong taon, paagi sa mga parahulit asin babasahon, ibinabalangibog sa kinaban kan ‘Internasyonal na mga Estudyante sa Biblia,’ na pinakamidbid bilang ‘Millennial Dawners,’ na an Aldaw nin Grabeng Kaanggotan na sinabi kan propesiya sa Biblia mapoon sa 1914. ‘Mag-ingat kamo sa 1914!’ an nagin kurahaw kan ginatos na nagbibiaheng ebanghelisador.”—The World, sarong diaryo sa Nueva York, Agosto 30, 1914.

[Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 106]

1914—Sarong Panahon nin Dakulang Pagbago

An librong Politikens Verdenshistorie—Historiens Magt og Mening (Politiken’s World History—The Power and Meaning of History), na ipinublikar kan 1987 sa Copenhagen, nagkomento nin arog kaini sa pahina 40:

“An paniniwala kan ika-19 siglo sa pag-oswag biglang nawara kan 1914. Kan taon bago an biglang pag-abot kan guerra, may optimismo na nagsurat an historyador asin politikong Danes na si Peter Munch: ‘An gabos na ebidensia tumang sa posibilidad na magkakaguerra sa pag-oltanan kan makapangyarihan na mga nasyon sa Europa. “An peligrong magkaguerra” mawawara man sa ngapit, arog kan paorootrong nangyari poon kan 1871.’

“Sa kabaliktaran, mababasa niato sa saiyang mas huring biograpiya: ‘An biglang pag-abot kan guerra kan 1914 iyo an panahon nin dakulang pagbago sa kasaysayan nin katawohan. Hale sa maogmang panahon nin pag-oswag, kun saen an mga pangarap mapagmamaigotan na maotob na may igong katiwasayan, naglaog kita sa panahon nin kalamidad, makuring takot, asin pagkaongis, na mayo nin katiwasayan sa gabos na lugar. Mayo nin siisay man na makapagsabi, asin dawa ngonyan mayo nin nakakapagsabi, kun baga an kadikloman na uminabot sa sato kan panahon na idto mangangahulogan kan permanenteng kalaglagan kan bilog na kultura na ginibo nin tawo para sa saiyang sadiri sa laog nin ribo-ribong taon.’”

[Ritrato sa pahina 110]

‘An lambang bukid hahaleon sa namumugtakan kaiyan’

[Ritrato sa pahina 111]

Nagtarago sinda sa mga lungib