Kapitulo 9

Pangangapot nin Higot sa Ngaran ni Jesus

PERGAMO

1. Anong kongregasyon an nag-ako kan sunod na mensahe ni Jesus, asin sa anong klaseng siudad nag-iistar an mga Kristianong idto?

 KUN magbibiahe kita nin 80 kilometros paamihanan sa tinampong nanggigilid sa dagat hale sa Smirna dangan maagi sa kababan kan Salog nin Caico 25 kilometros palaog, maabot kita sa Pergamo, na ngonyan inaapod Bergama. An siudad bantog kaidto huli sa templo ni Zeus, o Jupiter. Kan mga taon nin 1800, ibinalyo kan mga arkeologo an altar kan templong idto sa Alemania, na duman iyan puede pang helingon, kaiba nin dakol na estatuwa asin inukit na mga eskultura nin paganong mga dios, sa Museo de Pergamon sa Berlin. Ano daw na mensahe an ipapadara kan Kagurangnan na Jesus sa kongregasyon na nag-iistar sa tahaw kan gabos na idolatriyang idto?

2. Paano ipinapamidbid ni Jesus an saiyang sadiri, asin ano an kahulogan kan pagkaigwa nia kan “espada na may duwang tarom”?

² Enot, ipinapamidbid ni Jesus an saiyang sadiri, na sinasabi: “Asin sa anghel kan kongregasyon sa Pergamo sumurat ka: Iyo ini an mga bagay na sinasabi nia na igwa kan matarom, halabang espada na may duwang tarom.” (Kapahayagan 2:12) Inootro digdi ni Jesus an paglaladawan sa saiya sa Kapahayagan 1:16. Bilang Hokom asin Parakastigo, gagadanon nia an mga nagpepersegir sa saiyang mga disipulo. Nakakaranga nanggad an garantiyang iyan! Minsan siring, kun mapadapit sa paghokom, an mga nasa laog kan kongregasyon dapat man na mapatanidan na si Jehova, paagi kaining “mensahero kan tipan,” si Jesu-Cristo, “magigin maliksing saksi” tumang sa gabos na naghihingakong Kristiano na naggigibo nin idolatriya, inmoralidad, pagputik, asin pandadaya saka dai nag-aasikaso sa mga nangangaipo. (Malaquias 3:1, 5; Hebreo 13:1-3) Dapat na himateon an hatol asin pagsagwe na ipinatao nin Dios paagi ki Jesus!

3. Anong falsong pagsamba an nangyari sa Pergamo, asin paano masasabi na yaon duman an “trono ni Satanas”?

 ³ Sinasabihan ngonyan ni Jesus an kongregasyon: “Aram ko kun saen ka nag-eerok, an boot sabihon, kun saen an trono ni Satanas.” (Kapahayagan 2:13a) Totoo nanggad, an mga Kristianong idto napapalibotan nin satanikong pagsamba. Apuera sa templo ni Zeus, yaon an altar para ki Esculapio, an dios nin pagpaomay. An Pergamo bantog man bilang sentro kan kulto nin pagsamba sa emperador. An termino sa Hebreo na trinadusir na “Satanas” nangangahulogan “Paratumang,” asin an saiyang “trono” nagrerepresentar sa pambilog na kinaban na pamamahala nia na itinogot nin Dios sa laog nin sarong panahon. (Job 1:6, New World Translation Reference Bible, nota sa ibaba) An kadakolan nin idolatriya sa Pergamo nagpaheling na an “trono” ni Satanas marigon na sinusuportaran sa siudad na iyan. Seguradong naanggot na marhay si Satanas ta an mga Kristiano duman dai naghuruhod sa saiya sa nasyonalistikong pagsamba!

4. (a) Anong komendasyon an itinatao ni Jesus sa mga Kristiano sa Pergamo? (b) Ano an isinurat kan Romanong legado na si Pliny ki Emperador Trajan mapadapit sa tratamiento sa mga Kristiano? (c) Sa ibong nin peligro, ano an ginibo kan mga Kristiano sa Pergamo?

⁴ Iyo, “an trono ni Satanas” yaon mismo duman sa Pergamo. “Alagad ta,” sabi pa ni Jesus, “padagos kang nangangapot nin higot sa sakong ngaran, asin dai mo pinagnegaran an saimong pagtubod sa sako dawa kaidtong mga aldaw ni Antipas, an sakuyang saksi, an maimbod, na ginadan sa kataed nindo, kun saen nag-eerok si Satanas.” (Kapahayagan 2:13b) Abaa kanakakapukaw sa boot na komendasyon! Daing duwa-duwa na an pagkagadan ni Antipas bilang martir bunga kan saiyang pagsayuma na umiba sa mga gibong sa demonyo asin sa pagsamba sa Romanong emperador. Dai nahaloy pakaakoa ni Juan kan propesiyang ini, si Pliny the Younger, na personal na legado ni Emperador Trajan kan Roma, nagsurat ki Trajan asin ipinaliwanag an prosedimientong ginigibo nia sa mga tawo na akusado bilang mga Kristiano—prosedimiento na aprobado kan emperador. An mga nagnenegar na sinda Kristiano inaabsuelto kun, arog kan sabi ni Pliny, “sinundan na ninda ako sa pag-arang sa mga dios, nagdolot na sinda nin insenso asin arak sa imahen nindo [ni Trajan] . . . asin, dugang pa, isinumpa na ninda si Cristo.” An siisay man na napatunayan na Kristiano ginagadan. Minsan ngani napapaatubang sa siring na peligro, an mga Kristiano sa Pergamo dai nagnegar sa saindang pagtubod. Sinda ‘nangapot nin higot sa ngaran ni Jesus’ ta sinda padagos na nagtao nin onra sa saiyang halangkaw na katongdan bilang Parabindikar ki Jehova asin nombradong Hokom. Sinda maimbod na nagsunod sa mga lakad ni Jesus bilang mga saksi kan Kahadean.

5. (a) Anong katimbang kan kulto nin pagsamba sa emperador sa presenteng aldaw an ginikanan nin grabeng mga pagbalo para sa mga Kristiano sa satong panahon? (b) Anong tabang an itinao kan The Watchtower sa mga Kristiano?

⁵ Sa laen-laen na okasyon, ipinahayag ni Jesus na si Satanas an namamahala sa presenteng marigsok na kinaban na ini, alagad huli sa integridad ni Jesus, mayo nin kapangyarihan sa saiya si Satanas. (Mateo 4:8-11; Juan 14:30) Sa satong panahon, an makapangyarihan na mga nasyon, nangorogna an “hade kan amihanan” asin “hade kan timog,” nagdinaogan para sa pakadominar sa kinaban. (Daniel 11:40) Pinalalaad an patriotismo, asin an nagin katimbang kan kulto nin pagsamba sa emperador sa presenteng aldaw iyo an biglang pagkosog nin nasyonalismo na nakalakop sa daga. An mga artikulo manongod sa neutralidad sa The Watchtower kan Nobyembre 1, 1939, asin Nobyembre 1, 1979, saka Setyembre 1, 1986, malinaw na nagsabi kan itinotokdo kan Biblia manongod sa isyung ini, na nagtatao nin giya sa mga Kristiano na boot na maglakaw sa ngaran ni Jehova asin mandaog sa kinaban, arog kan may kosog nin boot na ginibo ni Jesus.—Miqueas 4:1, 3, 5; Juan 16:33; 17:4, 6, 26; 18:36, 37; Gibo 5:29.

6. Kapareho ni Antipas, paano an mga Saksi ni Jehova nanindogan nin marigon sa presenteng mga panahon?

⁶ An siring na hatol kaipuhan nanggad. Huli sa daing kontrol na patriotismo, an mga Saksi ni Jehova, an mga linahidan sagkod an saindang kairiba, kinaipuhan na manindogan nin marigon sa pagtubod. Sa Estados Unidos, ginatos na aki asin maestro an pinahale sa mga eskuelahan ta dai sinda nagsasaludo sa bandera kan nasyon, mantang sa Alemania an mga Saksi madahas na pinagpersegir huli sa pagsayumang sumaludo sa swastika. Arog kan nasabi na, ginadan kan mga Nazi ni Hitler an rinibong maimbod na lingkod ni Jehova ta habo nindang makikabtang sa siring na nasyonalistikong idolatriya. Kan dekada nin 1930, kaidtong kabantogan sa Hapon kan Shinto na pagsamba sa emperador, may duwang ministrong payunir na nagsabwag nin dakol na banhi kan  Kahadean sa Taiwan na kaidto sakop kan Hapon. Ibinilanggo sinda kan mga namamahalang militar, na duman nagadan an saro sa sainda huli sa maringis na tratamiento. An saro pinaluwas, alagad ta binadil man sa likod—sarong Antipas sa presenteng aldaw. Sagkod ngonyan, may mga nasyon na pasugong hinahagad an pagsamba sa nasyonalistikong mga simbolo asin an eksklusibong debosyon sa Estado. An dakol na hoben na Saksi nabilanggo, asin bako sanang pipira an ginadan, huli sa saindang makosog an boot na paninindogan bilang mga neutral na Kristiano. Kun ika sarong hoben na napapaatubang sa siring na mga isyu, pag-adalan mo an Tataramon nin Dios aroaldaw tangani na ika magkaigwa kan “pagtubod sa ikakapagdanay na buhay kan kalag,” na may paglaom sa buhay na daing katapusan.—Hebreo 10:39–11:1; Mateo 10:28-31.

7. Paano inatubang nin mga aki sa India an isyu nin nasyonalistikong pagsamba, asin ano an resulta?

⁷ An mga aki sa eskuelahan napaatubang man sa kaparehong mga isyu. Kan 1985, sa estado nin Kerala, India, an tolong aki nin mga Saksi ni Jehova nagsayumang ikompromiso an saindang pagtubod na basado sa Biblia, na habong kantahon an himno nasyonal. Sinda magalang na nagtitindog mantang nagkakanta an iba, pero pinahale pa man giraray sinda sa eskuelahan. An ginibong ini iinapelar kan saindang ama sagkod sa Korte Suprema nin India, na duman an duwang huwes nagdesisyon apabor sa mga aki, na makosog an boot na sinasabi: “An satong tradisyon nagtotokdo nin pagpabaya sa ibang paniniwala; an satong pilosopiya nagtotokdo nin pagpabaya sa ibang paniniwala; an satong konstitusyon nag-ootob sa pagpabaya sa ibang paniniwala; dai niato iyan pagbantoan.” An publisidad sa peryodiko asin paborableng mga editoryal na ibinunga kan kasong ini naghayag sa bilog na nasyon, na kaidto haros ikalimang parte kan populasyon sa daga, na may mga Kristiano sa nasyon na iyan na nagsasamba sa tunay na Dios na si Jehova asin na sinda maimbod na naninindogan sa mga prinsipyo sa Biblia.

Nakakaraot na mga Impluwensia

8. Anong pagsagwe an kinaipuhan na itao ni Jesus sa mga Kristiano sa Pergamo?

⁸ Iyo, an mga Kristiano sa Pergamo nagdadanay na may integridad. “Minsan siring,” sabi ni Jesus, “igwa ako nin nagkapirang bagay laban sa saimo.” Ano daw an naginibo ninda kaya dapat sindang sagweon? Sinasabi sato ni Jesus: “Igwa ka dian nin mga higot na nangangapot sa katokdoan ni Balaam, na nagtokdo ki Balac na magbugtak nin singkogan sa atubangan kan mga aki ni Israel, an pagkakan nin mga bagay na iinatang sa mga idolo asin an pakikisaro.”—Kapahayagan 2:14.

9. Siisay si Balaam, asin paano an saiyang hatol ‘nagbugtak nin singkogan sa atubangan kan mga aki ni Israel’?

⁹ Kan aldaw ni Moises, si Balaam, sarong propetang bakong Israelita pero may aram manongod sa mga dalan ni Jehova, binayadan ni Hadeng Balac kan Moab na sumpaon an Israel. Kinontra ni Jehova si Balaam, na pinirit siang magpahayag nin mga bendisyon para sa mga Israelita asin nin kasakitan para sa saindang mga kaiwal. Pinabahaw ni Balaam an ibinungang kaanggotan ni Balac paagi sa pagsuherir nin mas tusong pagsalakay: Patentaran sa mga babae nin Moab an mga lalaki nin Israel na gumibo nin labi-labing seksuwal na inmoralidad asin idolatrosong pagsamba sa falsong dios na si Baal nin Peor! Nagin epektibo an taktikang ini. Luminaad an matanos na kaanggotan ni Jehova, sa pagpaabot nia nin damat na guminadan sa 24,000 na parapakisarong mga Israelitang idto—damat na napondo sana kan an saserdoteng si Fineas gumibo nin positibong aksion tanganing haleon an karatan sa Israel.—Bilang 24:10, 11; 25:1-3, 6-9; 31:16.

10. Anong mga singkogan an nakalaog sa kongregasyon sa Pergamo, asin taano daw ta tibaad hinona kan mga Kristianong idto na papalihison nin Dios an saindang mga paglapas?

 ¹⁰ Ngonyan, kan aldaw ni Juan, igwa daw nin kabaing na mga singkogan sa Pergamo? Igwa! An inmoralidad asin idolatriya nakalaog na sa kongregasyon. Dai hinimate kan mga Kristianong idto an mga patanid nin Dios na itinao paagi ki apostol Pablo. (1 Corinto 10:6-11) Mantang tinagalan ninda an persekusyon, seguro naghohona sinda na papalihison ni Jehova an saindang seksuwal na mga paglapas. Kaya liniliwanag ni Jesus na dapat nindang isikwal an siring na karigsokan.

11. (a) Ano an maninigong maanan nin mga Kristiano, asin anong klaseng kaisipan an dapat nindang likayan? (b) Sa nag-aging mga taon, pira an itiniwalag sa Kristianong kongregasyon, asin an kadaklan sa anong dahelan?

¹¹ Siring man ngonyan, an mga Kristiano dapat na magmaan na dai ‘gibohon an dai na kutana maninigong kabootan kan satong Dios na magin sarahotan para sa malaswang gawe-gawe.’ (Judas 4) Kita obligadong ikaongis an maraot asin ‘lanogon an satong hawak’ tanganing makalakaw sa dalan nin moral na karahayan bilang Kristiano. (1 Corinto 9:27; Salmo 97:10; Roma 8:6) Dai niato noarin man maninigong isipon na an kaigotan sa paglilingkod sa Dios asin an integridad sa irarom nin persekusyon nagtatao sato nin lisensia na gumibo nin salang gawe-gawe sa sekso. Sa nag-aging mga taon, nakaabot sa manampulong ribo an mga nagkasala na natiwalag sa pambilog na kinaban na kongregasyon Kristiano, na an kadaklan huli sa seksuwal na inmoralidad. May mga taon na mas dakol pa sinda kisa mga nagadan sa suanoy na Israel huli ki Baal nin Peor. Padagos logod kitang magmaan tangani na dai kita noarin man mapabilang dian!—Roma 11:20; 1 Corinto 10:12.

12. Kapareho kan mga lingkod nin Dios kan suanoy, anong mga prinsipyo an aplikado sa mga Kristiano ngonyan?

¹² Sinagwe man ni Jesus an mga Kristiano sa Pergamo huli sa “pagkakan nin mga bagay na iinatang sa mga idolo.” Ano daw an kalabot digdi? Huli sa mga tataramon ni Pablo sa mga taga Corinto, tibaad inaabuso kan iba an saindang Kristianong katalingkasan asin tuyong kinokologan an konsensia nin iba. Pero, mas posible pa, sinda nakikikabtang maski paano sa aktuwal na mga seremonya para sa mga idolo. (1 Corinto 8:4-13; 10:25-30) An maimbod na mga Kristiano ngonyan dapat na magpaheling nin bakong maimot na pagkamoot sa paggamit ninda sa saindang Kristianong katalingkasan, na nagmamaan na dai makapasingkog sa iba. Tunay nanggad na dapat nindang likayan an mga klase nin idolatriya sa presenteng panahon, arog baga kan pagsamba sa mga artista sa TV, pelikula, asin isport, o an paggibong dios sa kuarta, o pati sa saindang sadiring tulak!—Mateo 6:24; Filipos 1:9, 10; 3:17-19.

Likayan an Sektarismo!

13. Anong mga tataramon nin pagsagwe an sunod na itinao ni Jesus sa mga Kristiano sa Pergamo, asin taano ta kaipuhan iyan kan kongregasyon?

¹³ Nagtao pa si Jesus nin dagdag na pagsagwe sa mga Kristiano sa Pergamo, na sinasabi: “Siring man, igwa ka kan mga nangangapot nin higot sa katokdoan kan sekta ni Nicolas sa kaparehong paagi.” (Kapahayagan 2:15) Bago kaini, inomaw ni Jesus an mga taga Efeso huli sa pagkaongis ninda sa mga gibo kan sektang ini. Alagad an mga Kristiano sa Pergamo kaipuhan na hatolan manongod sa pagpapadanay na mayo nin sektarismo an kongregasyon. Kaipuhan an orog na karigonan sa pagsuportar sa Kristianong mga pamantayan tangani na mapreserbar an pagkasararo na ipinamibi ni Jesus sa Juan 17:20-23. Kaipuhan na ‘magsadol paagi sa katokdoan na ikakarahay sagkod magsagwe sa mga minatumang.’—Tito 1:9.

14. (a) Poon sa kapinonan, kiisay kaipuhan na makipaglaban an Kristianong kongregasyon, asin paano sinda ilinadawan ni apostol Pablo? (b) Anong mga tataramon ni Jesus an maninigong himateon kan siisay man na tibaad may tendensia na sumunod sa sarong grupong suminiblag?

¹⁴ Poon pa sa kapinonan, an Kristianong kongregasyon kaipuhan na makipaglaban sa orgolyosong mga apostata, na paagi sa nanunuyo, mapandayang pagtaram “ginigikanan nin pagkabaranga asin nin mga pagkasingkog tumang sa katokdoan” na itinatao paagi sa pinakapaagihan ni Jehova. (Roma 16:17, 18) Si apostol Pablo nagpatanid manongod sa peligrong ini sa haros gabos niang surat. * Sa presenteng mga panahon na an tunay na kongregasyon ikinabalik na ni Jesus sa Kristianong kadalisayan asin pagkasararo, nagdadanay an peligro nin sektarismo. Huli kaini, an siisay man na tibaad may tendensia na sumunod sa sarong grupong suminiblag, sa siring nag-oorganisar  nin sarong sekta, maninigong maghimate sa sunod na mga tataramon ni Jesus: “Kun siring magsolsol ka. Kun dai, madatong ako sa saimong madali, asin makikiguerra ako sa sainda paagi sa halabang espada kan sakong ngoso.”—Kapahayagan 2:16.

15. Paano nagpopoon an sektarismo?

¹⁵ Paano minapoon an sektarismo? Tibaad may nagpapakangparatokdo na nagpapalakop nin mga pagduda, na dinidiskutir an nagkapirang katotoohan sa Biblia (arog baga kan satong pagigin nasa huring mga aldaw), kaya minasiblag an sarong sadit na grupo asin minasunod sa saiya. (2 Timoteo 3:1; 2 Pedro 3:3, 4) O may saro na tinatatsaran an paagi ni Jehova sa pagpahaman kan saiyang gibohon asin pinupukaw an espiritu nin dai paggibo kan bilog na makakaya paagi sa pagsabi na bakong sono sa Kasuratan ni kaipuhan man an pagharongharong na dara an mensahe kan Kahadean. An pakikikabtang sa siring na paglilingkod na inaarog an halimbawa ni Jesus asin kan saiyang mga apostol makakatabang kutana sa mga ini na magdanay na mapakumbaba; alagad ta, mas gusto nindang sumiblag asin magrelaks, tibaad binabasa sana an Biblia paminsanminsan bilang sarong pribadong grupo. (Mateo 10:7, 11-13; Gibo 5:42; 20:20, 21) An mga siring nagkokompuesto kan sadiri nindang mga ideya manongod sa Memorial kan kagadanan ni Jesus, sa pagboot kan Kasuratan na lumikay sa dugo, sa pagselebrar nin mga kapiestahan, asin sa paggamit nin tabako. Dugang pa, minemenospresio ninda an ngaran ni Jehova; sa madalion na panahon balik na naman sinda sa daing bawal na pamumuhay kan Dakulang Babilonya. Mas grabe pa, an iba napapahiro ni Satanas na birikan asin ‘bugbogon an saindang mga kapwa oripon,’ an dati nindang mga tugang.—Mateo 24:49; Gibo 15:29; Kapahayagan 17:5.

16. (a) Taano ta maninigo na alistong magsolsol an mga nag-uurong-sulong huli sa impluwensia nin mga apostata? (b) Ano an mangyayari sa mga habong magsolsol?

¹⁶ An siisay man na nag-uurong-sulong huli sa impluwensia nin mga apostata maninigong mag-alisto na himateon an kahagadan ni Jesus na magsolsol! An propaganda nin mga apostata dapat na isikwal na garo hilo! An basehan kaiyan pagkauri asin pagkaongis, kabaliktaran kan matanos, mabini, asin kawiliwiling mga katotoohan na itinatao ni Jesus sa saiyang kongregasyon. (Lucas 12:42; Filipos 1:15, 16; 4:8, 9) Kun dapit sa mga habong magsolsol, an Kagurangnan na Jesus talagang ‘nakikiguerra sa sainda paagi sa halabang espada kan saiyang ngoso.’ Saiyang sinasaligsig an saiyang banwaan tanganing mapagdanay an pagkasararo na saiyang ipinamibi kaidtong saiyang ultimong banggi kaiba kan saiyang mga disipulo digdi sa daga. (Juan 17:20-23, 26) Mantang sinasayumahan kan mga apostata an mamomoton na hatol asin tabang na iinoopresir kan mga bitoon na nasa saiyang toong kamot, hinohokoman asin pinapadusahan sinda ni Jesus “nin makuri,” na iinaapon sinda sa “kadikloman sa luwas.” Sinda itinitiwalag, tanganing dai na magin lebadura sa tahaw kan banwaan nin Dios.—Mateo 24:48-51; 25:30; 1 Corinto 5:6, 9, 13; Kapahayagan 1:16.

‘Natatagong Manna Asin Gapo-Gapong Puti’

17. Anong balos an naghahalat sa linahidan na mga Kristiano na ‘makakadaog,’ asin ano an kaipuhan na daogon kan mga Kristiano sa Pergamo?

¹⁷ May marahayon na balos na naghahalat sa gabos na naghihimate sa hatol ni Jesus, na itinao sa paggiya kan banal na espiritu ni Jehova.  Hinanyoga! “An may talinga magdangog sa sinasabi kan espiritu sa mga kongregasyon: Sa saiya na makadaog itatao ko an iba kan natatagong manna, asin tatawan ko sia nin gapo-gapong puti, asin sa gapo-gapo nasusurat an sarong bagong ngaran na mayo nin nakakaaram kundi an minaako kaiyan.” (Kapahayagan 2:17) Sa siring, an mga Kristiano sa Pergamo, arog kan mga Kristiano sa Smirna, ineenkaminar na ‘mandaog.’ Tangani sindang magin mapanggana, dapat na an idolatriya isikwal kan mga yaon sa Pergamo, na namumugtakan kan trono ni Satanas. Dapat na madaog ninda an inmoralidad, an sektarismo, asin an apostasiya na konektado ki Balac, Balaam, asin sa sekta ni Nicolas. Sa paggibo kaiyan, an linahidan na mga Kristianong idto aagdahon na kumakan kan iba sa “natatagong manna.” Ano an boot sabihon kaini?

18, 19. (a) Ano an manna na itinao ni Jehova para sa mga Israelita? (b) Anong manna an natatago? (c) Ano an isinisimbolisar kan pagkakan kan natatagong manna?

¹⁸ Kan aldaw ni Moises, si Jehova nagtao nin manna tanganing mabuhay an mga Israelita kaidtong saindang pagbaklay sa kaawagan. An mannang idto dai natatago, ta kada aga—apuera kun Sabbath—iyan milagrosong minalataw, na garo pinong yelo na yaon sa ibabaw kan daga. Idto probisyon nin Dios tanganing magdanay na buhay an mga Israelita. Bilang girumdoman, si Moises pinagbotan ni Jehova na sarayon an kadikit kan “tinapay” na ini sa sarong dulay na bulawan sa laog kan sagradong kaban kan tipan ‘sa bilog na kapag-arakian’ nin Israel.—Exodo 16:14, 15, 23, 26, 33; Hebreo 9:3, 4.

¹⁹ Abaa kaangay na simbolo! An mannang ini natatago sa Kabanalbanale kan tabernakulo, na duman an milagrosong liwanag sa ibabaw kan takop kan Kaban nagsisimbolisar sa mismong presensia ni Jehova. (Exodo 26:34) Mayo nin siisay man na tinogotan na makalaog sa sagradong lugar na idto tanganing kumakan kan natatagong manna. Minsan siring, si Jesus nagsabi na an saiyang linahidan na mga parasunod na makakadaog makakan kan “natatagong manna.” Kapareho ni Cristo na naenot sa sainda, sinda malaog, “bakong sa banal na lugar na ginibo nin mga kamot, na inarog sa tunay, kundi sa langit mismo.” (Hebreo 9:12, 24) Sa pagkabuhay ninda liwat, sinda masulot nin kadaihan nin kalapaan asin inmortalidad—na sarong makangangalas na probisyon ni Jehova, na isinisimbolisar kan pagtao sainda kan dai nalalapang “natatagong manna.” Abaa kadakula kan pribilehio kan sadit na grupong iyan nin mga nakadaog!—1 Corinto 15:53-57.

20, 21. (a) Ano an isinisimbolisar kan pagtao nin gapo-gapong puti sa linahidan na mga Kristiano? (b) Mantang 144,000 sana an gapo-gapong puti, ano an paglaom kan dakulang kadaklan?

²⁰ An mga ini maako man nin “gapo-gapong puti.” Sa mga hokoman kaidto sa Roma, an mga gapo-gapo ginagamit sa pagtao nin sentensia. * An gapo-gapong puti nangangahulogan nin pagpahayag na an akusado daing sala, mantang an gapo-gapong itom nangangahulogan nin pagkakondenar, na parateng sa kagadanan. An pagtao ni Jesus nin “gapo-gapong puti” sa mga Kristiano sa Pergamo magpaparisa na hinohokoman nia sinda bilang daing sala, dalisay, asin malinig. Alagad an mga tataramon ni Jesus puedeng magkaigwa nin dugang pang kahulogan. Kaidtong panahon kan mga Romano, an mga gapo-gapo ginagamit man na garo tiket sa paglaog sa mahahalagang okasyon. Kaya an gapo-gapong puti puedeng magin tanda nin bagay na espesyal na marhay para sa nakadaog na linahidan na Kristiano—an pagpalaog sa saiya sa sarong onradong lugar sa langit sa kasal kan Kordero. Solamente 144,000 na siring na gapo-gapo an itatao.—Kapahayagan 14:1; 19:7-9.

²¹ Ini daw nangangahulogan na dai kamo kinonsiderar kun saro kamo sa dakulang kadaklan nin kairibang parasamba? Dai man! Minsan ngani dai kamo maako kan gapo-gapong puti para sa paglaog sa langit, puede man kamong makaluwas sa dakulang kahorasaan tanganing makikabtang sa magayagayang gibohon na pagbabalik kan Paraiso digdi sa daga, kun kamo magtagal. Makakaibanan nindo digdi an binuhay liwat na mga maimbod kaidtong mga panahon bago kan mga Kristiano asin an mga kabilang sa ibang mga karnero na tibaad nagadan nin mas bago pa. Sa katapustapusi, an gabos na ibang binalukat na gadan tatawan nin pagkabuhay liwat sa buhay sa sarong paraisong daga.—Salmo 45:16; Juan 10:16; Kapahayagan 7:9, 14.

22, 23. Ano an kahulogan kan ngaran na nasusurat sa gapo-gapo na itinatao sa linahidan na mga Kristiano, asin anong pagparigon sa boot an maninigong itao kaini?

²² Ano an bagong ngaran na nasusurat sa gapo-gapo? An ngaran paagi na ipamidbid an sarong  tawo asin ipalaen sia sa iba. An linahidan na mga Kristianong ini mag-aako kan gapo-gapo kun matapos na ninda an saindang buhay digdi sa daga bilang mga nakadaog. Kun siring, malinaw na an ngaran sa gapo-gapo may koneksion sa saindang pribilehio na makasaro ni Jesus sa langit—sarong dayupot nanggad na katongdan nin sa hadeng paglilingkod na lubos sanang maaapresyar asin makakamtan kan mga magmamana kan langitnon na Kahadean. Huli kaini, iyan sarong ngaran, o titulo nin katongdan, “na mayo nin nakakaaram kundi an minaako kaiyan.”—Ikomparar an Kapahayagan 3:12.

²³ Abaa kadakulang pandagka sa grupong Juan na “magdangog sa sinasabi kan espiritu sa mga kongregasyon” asin iaplikar iyan! Asin ini nagpaparigon nanggad sa boot kan saindang kairiba, an dakulang kadaklan, na maimbod na maglingkod kaiba ninda mantang an mga ini puedeng makiibaiba sa sainda digdi sa daga asin makikabtang sa sainda sa pagpamidbid kan Kahadean ni Jehova!

[Mga Nota sa Ibaba]

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Mga ritrato sa pahina 43]

An mga ebidensiang ini nin lakop na paganong pagsamba maheheling sa Museo de Pergamon sa Berlin

[Ritrato sa pahina 45]

Itinago an kadikit na manna sa kaban kan tipan. Para sa nakadaog na mga linahidan, an pag-ako kan simboliko, natatagong manna nangangahulogan na sinda nag-ako nin inmortalidad

[Ritrato sa pahina 45]

An gapo-gapong puti para sa mga papalaogon sa kasal kan Kordero