Kun Ano an Kahulogan sa Saindo kan Pagboot ni Moises
Kapitulo 19
Kun Ano an Kahulogan sa Saindo kan Pagboot ni Moises
1. (a) Ano an nagparisa na, poon kan 36 C.E., an dai turing mga Hentil inaako na ni Jehova bilang mga Kristiano? (b) Alagad manongod sa anong isyu na may makosog na mga saboot an ibang enot na Kristiano?
AN SARONG isyu na mainit na pinagdedebatihan kan kaaldawan ni apostol Pablo iyo an kun baga an mga Kristianong Hentil obligadong mag-otob sa mga kahagadan kan Pagboot ni Moises. Totoo na kan 36 C.E. an banal na espiritu napasadai tinuring mga Hentil. Alagad an nagkapirang Kristiano na may Judiong pinaghalean makosog an saboot na an mga disipulong Hentil dapat na turion asin tokdoan na mag-otob sa Pagboot ni Moises. An totoo, kaipuhan daw na sinda mag-otob sa Pagboot na iyan, o an sarong kabtang kaiyan? Kaidtong 49 C.E. an isyu dinara sa namamahalang grupo sa Jerusalem.—Gibo 10:44-48; 15:1, 2, 5.
2. Taano ta interesado kita sa isyung ini?
2 Interesadong gayo kita sa resulta. Taano? Bako sanang huli ta kun beses nakakanompong kita nin mga tawo na nangangatanosan na an mga Kristiano kaipuhan na mag-otob sa nagkapirang kahagadan kan Pagboot, arog baga kan Sabbath, kundi huli man ta an Biblia mismo nagsasabi na “an Pagboot banal, asin an togon banal asin matanos patin marahay.” (Roma 7:12) Minsan ngani inaapod na Pagboot ni Moises ta si Moises an tagapag-oltanan kan tipan nin Pagboot, an Pagboot aktuwal na guminikan ki Jehova Dios.—Ex. 24:3, 8.
Taano ta Itinao an Pagboot?
3. Taano ta itinao an Pagboot sa Israel?
3 An punto-de-vista niato ngonyan sa Pagboot apektado kan bagay kun baga nasasabotan niato kun taano ta tinawan ni Jehova nin Pagboot an Israel. An Kasuratan nagpapaliwanag: “Iyan idinugang [sa tipan ki Abraham] tanganing ihayag an mga kasalan, sagkod na dumatong an banhi na pinanugaan . . . Kaya an Pagboot nagin satong paratokdo na minagiya pasiring ki Cristo, tanganing kita ikapahayag na matanos huli sa pagtubod.” (Gal. 3:19, 24) Paano ini ginibo kan Pagboot?
4. (a) Paano ‘ihinayag an kasalan’ kan Pagboot na idto? (b) Paano man kaiyan giniyahan an mga may pagtubod ki Cristo?
4 Paagi sa pagtao nin sangkap na arogan dapit sa laen-laen na kabtang nin pamumuhay, ipinarisa kaiyan na an mga Judio parakasala. Nahayag na, sa ibong nin ano man na marahay na intension asin maigot na paghihingoa, dai ninda kayang otobon an mga kahagadan kaiyan. Ginagamit an mga Judio bilang halimbawa kan bakong sangkap na pamilya nin tawo, ibinuyagyag kan Pagboot an bilog na kinaban, pati na an lambang saro sa sato, na mga parakasala, na maninimbag sa Dios tanganing padusahan. (Roma 3:19, 20) Kaya idinoon kaiyan an pangangaipo nin paraligtas sa katawohan, asin giniyahan kaiyan an mga may pagtubod ki Jesu-Cristo bilang an Paraligtas na iyan. Sa anong paagi? Ipinamidbid sia kaiyan bilang an solamenteng nakaotob nin sangkap sa Pagboot, sa siring an solamenteng tawo na daing kasalan. An atang na mga hayop sa irarom kan Pagboot may limitado sanang halaga, alagad bilang sangkap na tawo, ikakadolot ni Jesus an saiyang buhay bilang atang na talagang mahale sa kasalan asin mabukas kan dalan pasiring sa buhay na daing sagkod para sa gabos na may pagtubod.—Juan 1:29; 3:16; 1 Ped. 1:18, 19.
5. Ginagamit an itinaong mga teksto, simbagon an mga hapot na nasa parapong ini.
5 Nasa isip an mga puntong ini, paano nindo sisimbagon an minasunod na hapot?
Intension daw na an Pagboot ni Moises ipaotob sa bilog na katawohan? (Sal. 147:19, 20; Ex. 31:12, 13)
May itinao daw na tanda si Jehova sa Israel na pag-abot nin panahon matatapos an tipan nin Pagboot? (Jer. 31:31-33; Heb. 8:13)
An Sampulong Togon daw, kaiba an kahagadan na otobon an semanal na Sabbath, nagpadagos na may puwersa pakatapos na kanselaron an ibang kabtang kan Pagboot? (Col. 2:13, 14, 16; 2 Cor. 3:7-11 [arog kan liniliwanag kan Exodo 34:28-30]; Roma 7:6, 7)
Paagi sa ano tinapos ni Jehova an tipan nin Pagboot? (Col. 2:13-17; Mat. 5:17, 18; Roma 10:4)
6. Ano an ipinaririsa kan mga pangangatanosan na nagsasabi na an Pagboot ni Moises may puwersa pa?
6 Sa liwanag kaini, ano an ipinaririsa kan pangangatanosan na an Pagboot ni Moises may puwersa pa sagkod ngonyan? Ini garo man sana pagsikwal sa pagtubod ki Jesu-Cristo. Taano man? Huli ta an siring na punto-de-vista nagsisikwal sa bagay na inotob ni Jesus an Pagboot, sa siring binubukasan an dalan na iyan tapuson nin Dios. Sa mga tawo na naghihingakong Kristiano alagad nadadara kan mga argumento apabor sa pag-otob sa Pagboot, o sa ibang kabtang kaiyan, si apostol Pablo mapuwersang nagsurat: “Kamo nakabulag ki Cristo, siisay man kamo na naghihingoang pakangmatanoson paagi sa pagboot; kamo nakabulag sa saiyang dai na kutana maninigong pagkaherak.”—Gal. 5:4; helingon man an Roma 10:2-4.
7. (a) Ano an dai lubos na nasasabotan kan mga nangangatanosan apabor sa pagpapadagos kan nagkapirang kabtang kan Pagboot? (b) Gurano kahalaga nin Kristianong mga gibo, asin ano an relasyon kaini sa pag-ako niato kan balaog na buhay na daing sagkod?
7 An mga nangangatanosan apabor sa pagpapadagos kan nagkapirang kabtang kan Pagboot dai lubos na nakasasabot na an matanos na kamugtakan sa atubang nin Dios depende, bakong sa mga gibo nin saro sono sa Pagboot, kundi sa pagtubod nin saro sa halaga kan atang ni Jesus. (Gal. 3:11, 12) Sa paghona ninda kaipuhan na patunayan nin saro na sia matanos paagi sa siring na mga gibo—bagay na imposible para sa makasalan na mga tawo. Tunay na mahalaga an mga gibo sa pagkuyog sa mga pagboot nin Dios asin ni Cristo na aplikado sa mga Kristiano. (Sant. 2:15-17; Mat. 28:19, 20) An mga ini paagi na ikapaheling an satong pagkamoot asin pagtubod, asin an kakulangan kaiyan magpaparisa na an satong pagtubod gadan. Alagad dai niato puwedeng makamtan bilang kabayadan an kaligtasan minsan gurano pa an gibohon niatong paghihingoa. Mayo nin kaligtasan sa kasalan asin kagadanan na magigin posible kun mayo an atang ni Jesu-Cristo. Kaya an buhay na daing sagkod sarong balaog hale sa Dios paagi ki Jesu-Cristo, kapahayagan nin pambihirang dai na kutana maninigong kabootan asin bakong bayad sa satong mga gibo.—Efe. 2:8, 9; Roma 3:23, 24; 6:23.
8. Ano an desisyon kan namamahalang grupo kan enot na siglo manongod sa isyu dapit sa pag-aplikar kan Pagboot ni Moises sa Kristianong mga Hentil?
8 Kan an isyu dapit sa pag-aplikar kan Pagboot ni Moises sa Kristianong mga Hentil iatubang sa namamahalang grupo sa Jerusalem kan enot na siglo, an saindang desisyon kaoyon sa mga katotoohan na ini. Minidbid ninda na dai hinahagad ni Jehova sa Hentil na mga nagturubod na gumibo nin mga gibo bilang pagkuyog sa Pagboot ni Moises bago ibubo sainda an banal na espiritu. Totoo na an desisyon kan namamahalang grupong idto may ilinista bilang “kinakaipuhan na mga bagay” na nagkapirang pagprohibir na kaoyon sa Pagboot, alagad an mga ini basado sa tala kan Biblia mapadapit sa mga pangyayari na naenot sa Pagboot. Kaya dai ibinubugtak sa Kristianong mga Hentil an paninimbagan na mag-otob sa Pagboot ni Moises o sa pirang kabtang kaiyan kundi, imbes, inootro an mga pamantayan na minidbid bago si Moises.—Gibo 15:28, 29; ikomparar an Genesis 9:3, 4; 34:2-7; 35:2-5.
9. (a) An mga Judio daw inoobligar pa nin Dios na kumuyog sa Pagboot ni Moises? (b) Anong espesyal na probisyon an ginibo para sa sainda huli sa paagi kan pagkagadan ni Cristo?
9 Pakalihis kan Pentecostes nin 33 C.E. an mga Judio mismo dai inobligar nin Dios na mag-otob sa Pagboot ni Moises. Asin an mga Judio na nagturubod may espesyal na dahelan na ipag-ogma ini. Taano? Minsan ngani an mga Hentil mga parakasala man asin kun siring magagadanon, an mga Judio sana an isinumpa nin Dios huli sa pagigin mga paralapas sa tipan nin Pagboot. Alagad huli sa paagi kan pagkagadan ni Cristo—na ipinako sa hariging pasakitan na garo sia isinumpang kriminal—sinalidahan nia sa lugar an mga Judio na matubod sa saiya asin kinalda sinda sa penalidad na bunga kan saindang pagmasumbikal sa Pagboot. (Gal. 3:10-13) Kaya sia nagtao sainda nin kapatawadan na noarin man dai ninda makakamtan sa irarom kan Pagboot ni Moises.—Gibo 13:38, 39.
10. Sa anong paagi na an paghale sa Pagboot nakakontribuwir sa sararong pagsamba?
10 An totoo, isiniblag kan Pagboot an mga Judio sa mga Hentil. An mga kahagadan na dai aplikado sa mga Hentil ibinugtak sa mga Judio, asin an dai tinuring mga Hentil inolang sa lubos na pakikiiba sa mga Judio sa saindang pagsamba. (Ikomparar an Exodo 12:48; Gibo 10:28.) Alagad kan an Pagboot maotob na an katuyohan kaiyan asin hinale, posible na para sa mga Judio asin dai tinuring mga Hentil na magkasararo paagi ki Cristo sa pagsamba sa iyo sanang tunay na Dios.—Efe. 2:11-18.
An Kaaraman sa Pagboot Napakikinabangan Niato
11. Paano an kaaraman sa Pagboot nakatatabang sato na masabotan an mga katokdoan ni Cristo?
11 Minsan ngani kita ngonyan dai na sakop kan Pagboot, an kaaraman dian may dakulang pakinabang sa lambang saro sa sato. Paano? Girumdoma, si Jesus ipinangaki nin inang Judia asin nagin sakop kan Pagboot ni Moises. An pirang bagay na ginibo nia masasabotan sana nin lubos basado sa kaaraman sa mga kahagadan kan Pagboot na iyan. (Gal. 4:4; helingon an Lucas 22:7, 8.) Saro pa, ginibo nia an saiyang ministeryo sa tahaw nin banwaan na sakop kan Pagboot na iyan. Kaya an saiyang mga katokdoan parateng napapasikad sa mga kamugtakan na konektado sa Pagboot.—Ikomparar an Mateo 5:23, 24.
12. (a) Ano an itinokdo ni Jesus na koneksion kan saiyang buhay asin kan Pagboot ni Moises? (b) Paano ipinarisa ni apostol Pablo an halaga nin pagkaigwa nin kaaraman manongod sa Pagboot? (c) Ano an puwedeng ibunga kan pakasabot niato sa espirituwal na kahulogan kan mga kahagadan kaiyan?
12 Pagkabuhay nia liwat, ipinagirumdom ni Jesus sa saiyang mga disipulo na an saiyang buhay bilang tawo nakaotob sa mga nasusurat manongod sa saiya sa Pagboot, sa Mga Propeta asin sa Mga Salmo. (Luc. 24:44) Saro pa, sinabi ni apostol Pablo na an mga kabtang may koneksion sa tipan nin Pagboot “tipikong representasyon asin anino kan langitnon na mga bagay” asin sia nagsabi na “an Pagboot igwa nin anino kan marahay na mga bagay na madatong.” (Heb. 8:4, 5; 10:1) An pambihirang mga detalye na naootob sa pagkasaserdote ni Jesu-Cristo asin sa pag-atang kan saiyang buhay na tawo nasa Pagboot ni Moises. An pakasabot niato sa mga ini puwedeng makadugang sa kahulogan para sa sato kan siring na mga probisyon. Kaiba sa propetikong mga arogan iyo an mga detalye na nagtotokdo sa areglo nin tamang pagsamba ki Jehova ngonyan sa saiyang dakulang espirituwal na templo. Mientras na nadudugangan an satong pakasabot digdi, madudugangan man an satong pag-apresyar sa linahidan nin espiritung kongregasyon asin sa kabtang kaiyan na sakop ni Jesu-Cristo may koneksion sa satong pagsamba.
13. Taano ta kapakipakinabang na maghorophorop sa marahay na mga prinsipyong ipinaririsa kan Pagboot?
13 An Pagboot ni Moises kaiba kan Kasuratan na ipinasabong nin Dios, na gabos “kapakipakinabang para sa pagtokdo, sa pagsagwe, sa paghusay kan mga bagay.” (2 Tim. 3:16) An pagsiyasat niato asin paghorophorop sa parasiyempreng mga prinsipyo na napapasikadan kan Pagboot makatatabang na mapatalubo sa sato an odok sa pusong pagmawot na gibohon an mga nakakapaogma sa Dios. Kun mamamansayan niato an espiritu na itinotokdo kan Pagboot asin ipaheheling an espiritung iyan sa satong buhay, kapakipakinabang nanggad kaiyan!
14. (a) Paano ipinag-ilustrar ni Jesus an halaga nin pagkasabot sa espiritu na itinotokdo kan mga kahagadan kan Pagboot? (b) Darahon an atension sa iba pa sa marahay na mga prinsipyo na nasa Pagboot, arog kan maheheling sa ibaba. (c) Paano an pakasabot sa mga bagay na ini makatatabang sato na orog na makapaogma sa Dios?
14 Epektibong ipinag-ilustrar ini ni Jesus sa saiyang Sermon sa Bukid. Kaolay an mga tawo na kaidto sakop kan Pagboot, ipinaheling nia na, imbes na dai sana gumadan, kaipuhan na haleon ninda an ano man na tendensia sa nagpapadagos na kaanggotan asin dai paggamiton an saindang dila sa nanmemenus na pagtaram manongod sa saindang mga tugang. Imbes na makontento ta dai sinda noarin man nagsambay, dai sinda maninigong humeling sa babae na may maraot na horot. Kapareho ninda, kita man maninigong maghingoa na gamiton an gabos na kabtang kan satong hawak kaoyon sa matanos na mga dalan ni Jehova. (Mat. 5:21, 22, 27-30; helingon man an Roma 13:8-10.) Kun gigibohon niato ini, ipaheheling niato na nasasabotan man niato an kahulogan kan pinakadakulang togon sa Pagboot: “Mamotan mo si Jehova na saimong Dios sa bilog mong puso asin sa bilog mong kalag patin sa bilog mong isip.” (Mat. 22:36, 37) Tunay na irarani kita kaini ki Jehova Dios. Minsan ngani kita bakong sakop kan Pagboot ni Moises, tunay na makikinabang kita sa tamang kaaraman sa mga prinsipyo na pinagbasaran kaiyan asin sa propetikong mga arogan na yaon dian.
Pagrerepaso
● Taano an mga nag-iinsistir na kumuyog sa Pagboot ni Moises ta sa katunayan nagsisikwal ki Cristo?
● Paano an kaaraman sa Pagboot nakatatabang sato na masabotan an kabtang ni Jesus sa katuyohan ni Jehova?
● Minsan ngani kita bakong sakop kan Pagboot, anong mahahalagang bagay an mamamansayan niato sa pag-adal dian?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Kahon sa pahina 152]
Nagkapirang Pundamental na mga Prinsipyo sa Pagboot ni Moises
MGA PANINIMBAGAN SA DIOS
Solamente si Jehova an sambahon Ex. 20:3; 22:20
Igalang an saiyang ngaran Ex. 20:7; Lev. 24:16
Kamotan asin paglingkodan sia sa bilog Deut. 6:5; 10:12; 30:16
na puso, kalag, kosog
Matakot na magmasumbikal, magkaigwa nin Deut. 5:29; 6:24
paghanga na may kasalak na takot sa saiya
Dumolok saiya sa paagi sana na Lev. 1:1-5; Bil. 16:1-50;
inooyonan nia Deut. 12:5-14
Itao sa saiya an pinakamakakaya nindo; Ex. 23:19; 34:26
iyan gikan sa saiya
An mga nagsasamba kaipuhan na malinig Ex. 19:10, 11; 30:20
sa pisikal
An banal na intereses dai maninigong ipagilid Ex. 20:8-10; 34:21;
huli sa sekular na mga pasohan Bil. 15:32-36
Ipinangangalad na Relihiyosong mga Gibo
Pagsamba sa ladawan Ex. 20:4-6; Deut. 7:25
Pagsaralak nin relihiyon Ex. 23:13; 34:12-15;
Espiritismo, panraratak, panhuhula, Ex. 22:18; Lev. 20:27;
pagtoodtood, mahika, pag-engkanto Deut. 18:10-12
Pag-agoman Asin Buhay Pampamilya
Ipinangangalad an pagsambay Ex. 20:14; Lev. 20:10
Dai mag-agom nin saro na dai naglilingkod
ki Jehova Deut. 7:1-4
Ipinangangalad an insesto Lev. 18:6-16; 20:11
Likayan an salang mga gibo sa sekso Lev. 18:23; 20:13
Igalang an buhay nin aking dai pa namundag Ex. 21:22, 23
Igalang an saindong mga magurang Ex. 20:12; 21:15, 17; Deut. 21:18-21
Itokdo sa saindong mga aki an mga dalan
ni Jehova Deut. 6:4-9; 11:18-21
Mga Obligasyon may Labot sa Ibang Tawo
Ibilang na banal an buhay nin tawo Ex. 20:13; Bil. 35:9-34
Kamotan an kapwa tawo; likayan
an mga maraot na boot Lev. 19:17, 18
Magin makonsiderasyon sa gurang Lev. 19:32
Magpaheling nin mamomoton na pagmakolog
sa mga nasa ekonomikong kasakitan,
mga ilo, mga balo Lev. 25:35-37; Deut.
15:7-11; 24:19-21
Dai pagmaltratohon an bongog asin buta Lev. 19:14; Deut. 27:18
Magin sadiosan sa negosyo Lev. 19:35, 36; 25:14
Igalang an mga diretso sa rogaring Ex. 20:15; 22:1, 6; 23:4;
Dai kaaraan an rogaring nin iba Ex. 20:17
Ibuyagyag an mga grabeng parakasala Lev. 5:1; Deut. 13:6-11
Magtaram kan katotoohan; dai manaksi
nin putik Ex. 20:16; 23:1, 2
Dai magpaorog huli sa katongdan Ex. 23:3, 6; Lev. 19:15
