Kapitulo 21

“Sinda Bakong Kabtang kan Kinaban”

1. (a) Ano an ipinamibi ni Jesus para sa saiyang mga disipulo kan banggi bago sia nagadan? (b) Taano ta napakahalaga kan pagigin “bakong kabtang kan kinaban”?

 KAN banggi bago sia ipinako, si Jesus namibi nin odok para sa saiyang mga disipulo. Sa pakaaram na sinda gigipiton nin igo ni Satanas, sia nagsabi sa saiyang Ama: “Ako nakikimaherak sa saimo, bako na haleon sinda sa kinaban, kundi na bantayan mo sinda huli sa maraot. Sinda bakong kabtang kan kinaban, kun paanong ako bakong kabtang kan kinaban.” (Juan 17:15, 16) Taano ta napakahalaga kan pagigin siblag sa kinaban? Huli ta si Satanas an namomoon dian. An mga kabtang kan kinaban nasa irarom kan saiyang pamomogol. (Juan 14:30; 1 Juan 5:19) Huli kaini, mahalaga na masabotan nin lambang Kristiano kun ano man nanggad an kahulogan kan pagigin “bakong kabtang kan kinaban.” Paano iyan totoo ki Jesus?

2. Sa anong mga paagi na si Jesus “bakong kabtang kan kinaban”?

² Tunay na dai isiniblag ni Jesus an saiyang sadiri sa ibang tawo. An saiyang pagigin “bakong kabtang kan kinaban” dai nangahulogan nin kakulangan nin pagkamoot sa iba. Al kontraryo, sia nagduman sa siudad-siudad na sinasabi sa sainda an maogmang bareta manongod sa Kahadean nin Dios. Pinaomayan nia an mga may helang, ibinalik an pagheling sa mga buta, binuhay an mga gadan, itinao pa ngani an saiyang buhay para sa katawohan. Pero dai sia namoot sa maraot na mga kaisipan asin maraot na mga gibo nin mga tawo na pano kan espiritu kan kinaban. Sia nagpatanid tumang sa inmoral na mga horot, materyalistikong pamumuhay asin sa paslong  pagmawot nin personal na kabantugan. (Mat. 5:27, 28; 6:19-21; Luc. 12:15-21; 20:46, 47) Imbes na arogon an pamumuhay nin mga tawo na siblag sa Dios, si Jesus naglakaw sa mga dalan ni Jehova. (Juan 8:28, 29) Kun dapit sa politikal na mga iriwal may labot sa Roma asin sa mga Judio, si Jesus, minsan ngani Judio, dai nakikampi.

“An Sakong Kahadean Bakong Kabtang kan Kinaban na Ini”

3. (a) Anong mga pagsahot dapit ki Jesus an isinabi nin Judiong mga relihiyosong namomoon ki Pilato, asin taano? (b) Ano an nagpapaheling na si Jesus bakong interesado na magin tawong hade?

³ Alagad an relihiyosong mga namomoon sa mga Judio nagsahot na rinaraot ni Jesus an intereses kan nasyon. Ipinaaresto sia ninda asin dinara ki Poncio Pilato, an Romanong gobernador. An talagang ikinariribok ninda iyo na ibinubuyagyag kan katokdoan ni Jesus an saindang pagsaginsagin. Alagad tanganing mapaaksion an gobernador, sinda nagsahot: “An tawong ini nakua niamong naglalaglag kan samong nasyon asin nangangalad kan pagbayad nin buhis ki Cesar asin nagsasabi na sia mismo Cristo na hade.” (Luc. 23:2) An totoo iyo na kan taon bago kaini kan gusto kan banwaan na gibohon siang hade, si Jesus nagsayuma. (Juan 6:15) Aram nia na sia magigin langitnon na Hade asin na an panahon na sia magin Hade dai pa minaabot, asin sia patutukawon sa trono, bakong paagi sa demokratiko o popular na aksion, kundi ni Jehova Dios.

4. Ano an ipinaheheling kan mga katunayan manongod sa kaisipan ni Jesus dapit sa “pagbayad nin buhis ki Cesar”?

⁴ Kun dapit sa pagbubuhis, tolo sanang aldaw bago arestaron si Jesus an mga Fariseo naghingoa na papagtaramon sia nin magpapahamak saiya manongod sa bagay na ini. Alagad bilang simbag sa tuso nindang hapot, si Jesus nagsabi: “Pahelingan nindo sako an sarong denario [kuwartang Romano]. Kiisay na ladawan asin marka an yaon dian?” Kan sinda magsabing “Ki Cesar,” sia nagsimbag: “Kun siring, itao nindo ki Cesar an ki Cesar, alagad sa Dios an sa Dios.”—Luc. 20:20-25.

5. (a) Anong leksion an itinao ni Jesus sa saiyang mga disipulo kan panahon na sia arestaron? (b) Paano ipinaliwanag ni Jesus ki Pilato an dahelan kan saiyang ginibo?

 ⁵ An nangyari sa mismong panahon nin pag-arestar ki Jesus nagpaheling na sia dai nagsusutsot nin pagrebelde tumang sa Roma, asin habo nia na an saiyang mga disipulo gumibo kaiyan. An mga soldados na Romano kaiba an mga Judiong may mga minasbad asin pamukpok nag-arabot sa pagdakop ki Jesus. (Juan 18:3, 12; Mar. 14:43) Kan maheling ini, linapnot ni apostol Pedro an sarong minasbad asin tinaga an saro sa mga lalaki, na natakras an saiyang toong talinga. Alagad ta sinagwe ni Jesus si Pedro, na an sabi: “Sarungan an saimong minasbad, huli ta an gabos na minabingat nin minasbad sa minasbad man magagadan.” (Mat. 26:51, 52) Kan sumunod na aga, kan kaatubang si Pilato, ipinaliwanag ni Jesus an dahelan kan saiyang ginibo, na an sabi: “An sakong kahadean bakong kabtang kan kinaban na ini. Kun an sakong kahadean kabtang kan kinaban na ini, nakipaglaban kutana an sakuyang mga lingkod tanganing dai ako ikatao sa mga Judio. Kundi, sa katotoohan, an sakong kahadean bakong gikan digdi.”—Juan 18:36.

6. Ano an resulta kan pagbistang idto?

⁶ Pakakonsiderara kan ebidensia, si Pilato nagsabi na “mayo nin basihan an mga sahot” tumang ki Jesus. Minsan siring, kinuyog nia an gusto kan kadaklan asin ipinapako si Jesus.—Luc. 23:13-15; Juan 19:12-16.

An mga Disipulo Nagkukuyog sa Halimbawa kan Kagurangnan

7. Paano ipinaheling nin enot na mga Kristiano na sinda naglikay sa espiritu kan kinaban pero namomotan ninda an mga tawo?

⁷ An rekord manongod sa enot na Kristianismo, sa Biblia asin sa iba pang makasaysayan na mga libro, nagpapaheling na an mga disipulo ni Jesus nakasabot kun ano an hinahagad sainda kan pagigin “bakong kabtang kan kinaban.” Pinagmaigotan ninda na likayan an espiritu kan kinaban. Huli ta hinaboan ninda an madahas asin inmoral na aling-alingan sa Romanong sirko asin  teatro, sinda tinuya na mga naoongis sa rasa nin tawo. Minsan siring, imbes na ikaongis an saindang kapwa, idinusay ninda an sadiri tanganing matabangan an iba na makinabang sa mamomoton na mga probisyon nin Dios para sa kaligtasan.

8. (a) Huli sa pagigin “bakong kabtang kan kinaban,” ano an naeksperyensiahan kan enot na mga disipulong idto? (b) Alagad ano an punto-de-vista ninda sa politikal na mga namomoon asin sa pagbubuhis, asin taano?

⁸ Arog kan saindang Kagurangnan, sinda man nagin punteriya nin grabeng paglamag, parateng sa kamot nin namis-impormaran na mga opisyales nin gobyerno. (Juan 15:18-20) Alagad kan 56 C.E. si apostol Pablo nagsurat sa mga kapwa Kristiano sa Roma na sinusuportaran an hatol na itinao ni Jesus. Sinadol sinda ni Pablo na “magpasakop sa haralangkaw na kapangyarihan,” an politikal na mga namomoon, “huli ta mayo nin kapangyarihan na dai itinogot nin Dios.” Bakong boot sabihon na si Jehova an nagpapatindog sa sekular na mga gobyerno, kundi sinda tinogotan nia na magsakop. Si Pablo nagpaliwanag na sinda “nagtitirindog sa saindang relatibong mga kamugtakan na itinogot nin Dios,” huli ta patienot na natanaw asin ihinula nin Dios an pagkasunodsunod ninda sa kapangyarihan. Kaya an “haralangkaw na kapangyarihan” iyo an “areglo nin Dios” para sa presente, sagkod na an Kahadean nin Dios sa kamot ni Jesu-Cristo magin an iyo na sanang gobyerno na nagsasakop sa daga. Kaya hinatolan ni Pablo an mga Kristiano na magpaheling nin tamang paggalang sa sekular na mga opisyales asin magbayad kan buhis na hinahagad ninda.—Roma 13:1-7; Tito 3:1, 2.

9. (a) Ano an dai maninigong lingawan kun nagpapasakop sa “haralangkaw na kapangyarihan”? (b) Paano ipinaheheling nin kasaysayan na an enot na mga Kristiano maingat na nag-arog sa halimbawa ni Jesus?

⁹ Alagad dai sinda sinabihan ni Pablo na biyong magpasakop na dai na iniintindi an Dios, an Tataramon nin Dios asin an saindang Kristianong konsensia. Aram ninda na an solamenteng sinamba ni Jesus iyo si Jehova, na si Jesus nagsayuma na gibohon siang hade nin mga tawo  asin na sinabihan nia si Pedro na isarong an saiyang minasbad. Maimbod sindang nagsusunod sa halimbawa kan saindang Kagurangnan. An librong On the Road to Civilization—A World History (ni Heckel asin Sigman, pahina 237, 238) nagbabareta: “An mga Kristiano nagsayumang makikabtang sa pirang trabaho nin mga siudadanong Romano. An mga Kristiano . . . nagsaboot na nalalapas an saindang pagtubod kan paglaog sa serbisyo militar. Habo sindang magkapot nin politikal na katongdan. Habo sindang sumamba sa emperador.”

10. (a) Taano ta ginibo kan mga Kristiano sa Jerusalem an ginibo ninda kan 66 C.E.? (b) Paano iyan nagtatao nin mahalagang arogan?

¹⁰ Mapadapit sa politikal asin militar na mga iriwal kan saindang kaaldawan, pinapagdanay kan mga disipulo ni Jesus an estriktong neutralidad. Kan taon 66 C.E. an mga Judio sa Romanong probinsia nin Judea nagrebelde tumang ki Cesar. Listong pinalibotan kan hukbong Romano an Jerusalem. Ano an ginibo kan mga Kristiano sa siudad? Nagirumdoman ninda an hatol ni Jesus na magdanay na neutral asin humale sa tahaw kan naggeguerrang mga hukbo. Kan an hukbong Romano temporaryong sumibog, inaprobetsaran kan mga Kristiano an oportunidad asin nagdurulag sa ibong kan Salog nin Jordan pasiring sa kabukidan nin Pella. (Luc. 21:20-24) Sa saindang neutralidad sinda nagserbing maimbod na arogan sa masurunod na Kristiano.

Neutral na mga Kristiano sa Panahon kan Katapusan

11. (a) An mga Saksi ni Jehova nagmamasibot sa anong gibohon, asin taano? (b) Mapadapit sa ano sinda neutral?

¹¹ Ipinaheheling daw kan kasaysayan na an arin man na grupo sa “panahon kan katapusan” na ini, poon kan 1914 C.E., naglakaw sa dalan nin Kristianong neutralidad sa pag-arog sa enot na mga Kristianong idto? Iyo, iyan ginibo kan mga Saksi ni Jehova. Sa bilog na daga sinda nagmasibot sa paghuhulit na an Kahadean nin Dios iyo an solamenteng paagi na an katoninongan, prosperidad asin nagdadanay na kaogmahan posible para sa mga mamomoton  sa katanosan sa bilog na daga. (Mat. 24:14) Alagad kun dapit sa mga iriwal kan mga nasyon, sinda nagdanay sa estriktong neutralidad.

12. (a) Paano an neutralidad kan mga Saksi kabaliktaran sa gibo kan klero? (b) Ano an kaiba sa neutralidad sa politika kun para sa mga Saksi ni Jehova?

¹² Kabaliktaran nanggad, an klero nin Kakristianohan napapalabot na gayo sa politikal na mga gibo-gibo kan kinaban. Sa ibang kadagaan sinda aktibong nagkakampanya para o tumang sa mga kandidato. An iba sa klero mismo nagkakapot nin politikal na katongdan. An iba ginigipit an mga politiko na paboran an mga programa na aprobado kan klero. Sa ibang lugar an “konserbatibong” klero haraning kaalyado kan mga nasa kapangyarihan mantang an “progresibong” mga padi asin ministro tibaad nagsusuportar sa mobimientong gerilya na naghihingoang ibagsak sinda. Minsan siring, an mga Saksi ni Jehova dai nakikilabot sa politika, saen man na nasyon sinda nag-iistar. Dai sinda nakikilabot sa ginigibo nin iba dapit sa pag-ayon sa partido politika, pagkandidato o pagboto sa mga eleksion. Alagad, mantang sinabi ni Jesus na an saiyang mga disipulo “bakong kabtang kan kinaban,” an mga Saksi ni Jehova dai nanggad nakikikabtang sa politikal na mga aktibidad.

13. Kun dapit sa saindang pagpartisipar sa guerra, ano an ipinaheheling kan mga katunayan na nagin paninindogan kan mga Saksi ni Jehova?

¹³ Arog kan ihinula ni Jesus, sa “panahon kan katapusan” na ini an mga nasyon paorootrong nagguerra, asin minsan an mga partido sa laog nin mga nasyon nagralabanlaban. (Mat. 24:3, 6, 7) Alagad sa atubang kan gabos na ini, ano an paninindogan nin mga Saksi ni Jehova? An saindang neutralidad sa siring na iriwal midbid sa gabos na parte kan kinaban. Kaoyon sa paninindogan ni Jesu-Cristo asin sa huri ipinaheling kan saiyang enot na mga disipulo, an The Watchtower, sa luwas kaiyan na Nobyembre 1, 1939, nagsabi: “An gabos na nasa lado kan Kagurangnan magigin neutral kun dapit sa naggeguerrang mga nasyon, asin lubos asin biyong magigin para sa  dakulang Teokrata [si Jehova] asin sa saiyang Hade [si Jesu-Cristo].” Ipinaheheling kan mga katunayan na an mga saksi ni Jehova sa gabos na nasyon asin sa irarom nin gabos na kamugtakan nagpapadagos na mangapot sa paninindogan na ini. Dai ninda tinogotan an nakababangang politika asin mga guerra kan kinaban na laglagon an saindang internasyonal na asosasyon nin magturugang bilang mga parasamba ki Jehova.—Isa. 2:3, 4; ikomparar an 2 Corinto 10:3, 4.

14. (a) Huli sa saindang neutral na paninindogan, ano pa an sinayumahan na gibohon kan mga Saksi? (b) Paano ninda ipinaliliwanag an dahelan kaini?

¹⁴ An pagsiyasat sa kasaysayan nagpapaheling na an mga Saksi ni Jehova bako sanang nagsayuma na magsulot nin uniporme sa militar asin magkapot nin armas kundi, sa nakaaging kabangang siglo asin labi pa, nagsayuma man sindang gumibo nin sibilyan na serbisyo o umako nin ibang destino bilang kasalihid nin serbisyo militar. Taano? Huli ta pinag-adalan ninda an mga kahagadan nin Dios dangan guminibo nin personal, sono sa konsensiang desisyon. Mayo nin nagsasabi sainda kun ano an dapat nindang gibohon. Ni nakikilabot man sinda sa gustong gibohon nin iba. Pero kun hinahagadan na ipaliwanag an saindang paninindogan, ipinahayag nin mga Saksi ni Jehova na, bilang mga tawo na nagdolot kan saindang sadiri sa Dios sa pagdusay, obligado sinda na gamiton an saindang hawak sa paglilingkod sa saiya asin ngonyan dai puwedeng itao ini sa daganon na mga kagurangnan na naghihiro kontra sa katuyohan nin Dios.—Roma 6:12-14; 12:1, 2; Miq. 4:3.

15. (a) Huli sa pagdadanay na siblag sa kinaban, ano an naeksperyensiahan nin mga Saksi ni Jehova? (b) Dawa kan sinda nabibilanggo, paano sinda giniyahan nin Kristianong mga prinsipyo?

¹⁵ An resulta siring sa isinabi ni Jesus: “Huling kamo bakong kabtang kan kinaban . . . an kinaban naoongis sa saindo.” (Juan 15:19) An dakol na Saksi ni Jehova nabilanggo ta habo nindang lapason an saindang Kristianong neutralidad. An iba pinagringisan, sagkod sa kagadanan. An iba nagpadagos na ipaheling an saindang neutralidad sa laog nin mga taon nin pagkabilanggo. An librong  Values and Violence in Auschwitz (ni Anna Pawelczynska, pahina 89) nagbabareta: “An gabos nakakaaram na mayo nin Saksi ni Jehova [sa kampo de konsentrasyon] na makuyog sa pagboot na kontra sa saiyang relihiyosong pagtubod asin mga paniniwala o magibo nin ano man na aksion tumang sa ibang tawo, dawa kun an tawong iyan paragadan asin opisyal kan SS. Sa ibong na kampi, gigibohon nia an gabos na ibang trabaho, dawa an pinakahinahaboan, sa pinakamakakaya nia, kun iyan neutral sa moral para sa saiya.”

16. (a) Pasiring saen nagmamartsa an gabos na nasyon, kaya an mga Saksi ni Jehova nagmamaan na likayan an ano? (b) Kun siring, taano ta seryosong bagay an pagigin siblag sa kinaban?

¹⁶ Minimidbid nin mga Saksi ni Jehova na an gabos na nasyon nagmamartsa pasiring sa “ralaban kan dakulang aldaw nin Dios na Makakamhan sa gabos” sa Armagedon. Bilang sararong banwaan, an mga lingkod ni Jehova nanindogan apabor sa Saiyang Mesiyanikong Kahadean. Kaya nag-iingat sinda na dai pabayaan an sadiri na darahon sa kamugtakan na kontra sa Kahadean na iyan. (Kap. 16:14, 16; 19:11-21) Nasasabotan ninda an pagkaseryoso kan sinasabi ni Jesus na an saiyang tunay na mga parasunod “bakong kabtang kan kinaban.” Aram ninda na an daan na kinaban na ini madali nang mapara, asin solamente an mga tunay na nag-ootob sa kabotan nin Dios an magdadanay sagkod lamang.—1 Juan 2:15-17.

Pagrerepaso

● Paano ipinaheling ni Jesus kun ano an napapalabot sa pagigin “bakong kabtang kan kinaban”?

● Ano an nagpaparisa kan kaisipan kan enot na mga Kristiano manongod sa (1) espiritu kan kinaban? (2) sekular na mga namomoon asin pagbubuhis? (3) serbisyo militar?

● Sa anong mga paagi na an mga Saksi ni Jehova sa modernong mga panahon nagtao nin ebidensia sa saindang Kristianong neutralidad?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]