Pagkabuhay Liwat—Para Kiisay, Asin Saen?
Kapitulo 20
Pagkabuhay Liwat—Para Kiisay, Asin Saen?
1, 2. Paano niato maaaraman na an suanoy na mga lingkod nin Dios nagtubod sa pagkabuhay liwat?
AN MGA lingkod nin Dios poon pa kaidto nagtubod na sa pagkabuhay liwat. Manongod ki Abraham, na nabuhay 2,000 na taon bago si Jesus mamundag bilang tawo, an Biblia nagsasabi: “Sia naglaom na mahihimo nin Dios na buhayon sia [an saiyang aking si Isaac] minsan hale sa mga gadan.” (Hebreo 11:17-19) Dangan an lingkod nin Dios na si Job naghapot: “Kun an makosog na tawo magadan puwede pa daw siang mabuhay giraray?” Bilang simbag sa saiyang sadiring hapot, si Job nagsabi sa Dios: “Ika maapod, asin ako masimbag sa saimo.” Kaya ipinaheling nia na sia nagtutubod sa pagkabuhay liwat.—Job 14:14, 15.
2 Kan si Jesu-Cristo nasa daga, sia nagpaliwanag: “Na an gadan bubuhayon liwat minsan si Moises nagpahayag, sa kasaysayan dapit sa kilitis, kan apodon nia si Jehova na ‘an Dios ni Abraham asin Dios ni Isaac patin Dios ni Jacob.’ Sia Dios, bakong kan mga gadan, kundi kan mga buhay, huli ta sinda gabos buhay para sa saiya.” (Lucas 20:37, 38) Sa Kristianong Griegong Kasuratan an terminong “pagkabuhay liwat” ginagamit nin labing 40 beses. Tunay na an pagkabuhay liwat kan mga gadan sarong mayor na katokdoan kan Biblia.—Hebreo 6:1, 2.
3. Anong pagtubod sa pagkabuhay liwat an ipinahayag ni Marta?
3 Kan an tugang niang si Lazaro magadan, an katood ni Jesus na si Marta nagpaheling nin pagtubod sa pagkabuhay liwat. Kan madangog na nagdadangadang si Jesus, si Marta nagdalagan sa pagsabat sa saiya. “Kagurangnan, kun uya ka digdi dai kutana nagadan an sakong tugang,” sabi nia. Sa pakaheling kan saiyang kamondoan, rinanga sia ni Jesus paagi sa mga tataramon na: “An saimong tugang mabubuhay liwat.” Si Marta nagsimbag: “Aram ko na sia mabubuhay sa pagbuhay liwat sa huring aldaw.”—Juan 11:17-24.
4-6. Ano an mga dahelan ni Marta na magtubod sa pagkabuhay liwat?
4 Si Marta may makosog na mga dahelan para sa saiyang pagtubod sa pagkabuhay liwat. Aram nia, halimbawa, na kaidtong dakol nang taon an nakaagi an mga propeta nin Dios na si Elias asin Eliseo, paagi sa kapangyarihan nin Dios, pareho nagbuhay liwat nin sarong aki. (1 Hade 17:17-24; 2 Hade 4:32-37) Asin aram nia na an sarong gadan nabuhay kan sia iapon sa sarong kotkot asin mapadukot sa mga tolang kan gadan nang si Eliseo. (2 Hade 13:20, 21) Alagad an nakapagtao kan pinakadakulang pagpakosog sa saiyang pagtubod sa pagkabuhay liwat iyo an itinokdo asin ginibo mismo ni Jesus.
5 Tibaad si Marta yaon sa Jerusalem mayo pang duwang taon bago kaini, kan si Jesus magtaram manongod sa magigin kabtang nia sa pagbuhay liwat sa mga gadan. Sia nagsabi: “Huli ta kun paanong an Ama minabangon kan mga gadan asin binubuhay sinda, binubuhay man kan Aki an mga boot niang buhayon. Dai kamo magngalas kaini, huli ta an oras maabot na an gabos na nasa mga lolobngan nin girumdoman makakadangog kan saiyang tingog asin maruluwas.”—Juan 5:21, 28, 29.
6 Sagkod kan panahon na idto na isinabi ni Jesus an mga tataramon na iyan, mayo nin tala sa Biblia na sia may binuhay na liwat. Alagad dai nahaloy pakalihis kaiyan binuhay nia liwat an sarong barobata, an aking lalaki nin sarong balo sa siudad nin Nain. An bareta manongod kaini nakaabot sa Judea, kaya segurado na nadangog iyan ni Marta. (Lucas 7:11-17) Paghaloyhaloy, seguradong nabaretaan man ni Marta an nangyari sa harani sa Dagat nin Galilea sa harong ni Jairo. An 12 anyos niang aking babae naghelang nin magabat asin nagadan. Alagad kan si Jesus umabot sa harong ni Jairo, ruminani sia sa gadan, asin nagsabi: “Daragita, bangon!” Asin sia buminangon!—Lucas 8:40-56.
7. Anong pruweba an itinao ni Jesus ki Marta na kaya niang buhayon liwat an gadan?
7 Pero dai linalaoman ni Marta na bubuhayon liwat ni Jesus an saiyang tugang sa panahon na idto. Iyan an dahelan na sia nagsabi: “Aram ko na sia mabubuhay sa pagbuhay liwat sa huring aldaw.” Minsan siring, tanganing ikadoon ki Marta an magigin kabtang nia sa pagbuhay liwat sa mga gadan, si Jesus nagsabi: “Ako iyo an pagkabuhay liwat asin an buhay. An nagsasagibo nin pagtubod sa sako, minsan pa sia magadan, mabubuhay; asin an gabos na nabubuhay asin nagsasagibo nin pagtubod sa sako dai noarin man magagadan.” Dai nahaloy si Jesus dinara sa linubngan ki Lazaro. “Lazaro, lumuwas ka!” an kurahaw nia. Asin si Lazaro, na apat nang aldaw na gadan, luminuwas!—Juan 11:24-26, 38-44.
8. Ano an ebidensia na si Jesus binuhay liwat?
8 Pakalihis nin pirang semana si Jesus mismo ginadan asin ilinobong. Pero sia yaon duman nin mga tolong aldaw sana. Si apostol Pedro nagpapaliwanag kun taano, na an sabi: “An Jesus na ini binuhay liwat nin Dios, na manongod kaiyan kami gabos mga saksi.” Dai napogolan kan mga namomoon nin relihiyon an Aki nin Dios sa pagluwas sa lolobngan. (Gibo 2:32; Mateo 27:62-66; 28:1-7) Dai mapagdududahan na si Cristo binuhay liwat hale sa mga gadan, ta pakalihis kaidto ipinaheling nia na sia buhay sa dakol sa saiyang mga disipulo, sarong beses sa mga 500 sa sainda. (1 Corinto 15:3-8) Makosogon an pagtubod kan mga disipulo ni Jesus sa pagkabuhay liwat kaya andam sindang atubangon minsan an kagadanan tanganing maglingkod sa Dios.
9. Siisay an siyam na sinasabi kan Biblia na binuhay liwat?
9 An dugang pang pruweba na puwedeng buhayon liwat an mga gadan itinao paagi ki apostol Pedro asin Pablo. Primero, binuhay liwat ni Pedro si Tabita, na inaapod man na Dorcas, na tagasiudad nin Jope. (Gibo 9:36-42) Dangan binuhay liwat ni Pablo an barobatang si Eutico, na nagadan kan sia maholog hale sa bintana sa ikatolong eskalon kan si Pablo nagpapahayag. (Gibo 20:7-12) Tunay na an siyam na pagkabuhay liwat na ini na nasusurat sa Biblia nagtatao nin seguradong pruweba na an gadan puwedeng buhayon liwat!
SIISAY AN BUBUHAYON LIWAT?
10, 11. (a) Taano ta iinareglo nin Dios an pagkabuhay liwat? (b) Sono sa Gibo 24:15, anong duwang klase nin mga tawo an bubuhayon liwat?
10 Sa kapinonan bakong katuyohan nin Dios na buhayon liwat an siisay man, huli ta kun si Adan asin Eva nagdanay na maimbod mayo kutana nin nagadan. Alagad ta an kasalan ni Adan nagdara nin pagkabakong sangkap asin kagadanan sa gabos. (Roma 5:12) Kaya tanganing papangyarihon na an siisay man sa mga aki ni Adan magkamit nin buhay na daing katapusan, iinareglo ni Jehova Dios an pagbuhay liwat. Alagad ano an minadeterminar kun baga an saro bubuhayon liwat o dai?
11 An Biblia nagpapaliwanag: “Magkakaigwa nin pagkabuhay liwat an mga matanos asin an mga bakong matanos.” (Gibo 24:15) Tibaad mapangalas digdi an nagkapira. ‘Taano ta bubuhay pa an “mga bakong matanos”?’ tibaad isipon ninda. An nangyari kan si Jesus napapako sa hariging pasakitan matabang sato na masimbag an hapot na ini.
12, 13. (a) Ano an ipinanuga ni Jesus sa sarong kriminal? (b) Saen an “Paraiso” na sinasabi ni Jesus?
12 An mga lalaki na kataed ni Jesus kaidto mga kriminal. An saro sa sainda natatapos pa sanang insultuhon sia, na an sabi: “Ika si Cristo, bako daw? Ligtasan an saimong sadiri asin kami.” Minsan siring, an saro pang kriminal nagtutubod ki Jesus. Sia nagsalingoy sa saiya asin nagsabi: “Girumdoma man ako kun ika yaon na sa saimong kahadean.” Huli kaiyan, si Jesus nanuga: “Sa katotoohan sinasabi ko sa saimo ngonyan, Ika makakaibahan ko sa Paraiso.”—Lucas 23:39-43.
13 Alagad ano an boot sabihon ni Jesus kan sia magsabi: “Ika makakaibahan ko sa Paraiso”? Saen an Paraiso? Bueno, saen an paraiso na ginibo nin Dios kan kapinonan? Digdi sa daga, bako daw? Ibinugtak nin Dios an enot na mag-agom sa magayon na paraiso na inaapod tatamnan nin Eden. Kaya kun nababasa niato na an dating kriminal na ini mapapasa-Paraiso, maninigo niatong iladawan sa satong isip na an dagang ini gigibohon na magayon na istaran, huli ta an terminong “paraiso” nangangahulogan nin “hardin” o “parke.”—Genesis 2:8, 9.
14. Sa anong paagi na si Jesus makakaibanan kan dating kriminal sa Paraiso?
14 Siyempre, si Jesus dai magigin yaon mismo digdi sa daga kaiba kan dating kriminal. Dai, si Jesus yaon duman sa langit na naghahade sa daganon na Paraiso. Kaya sia masasakaibanan kan tawong ini sa sentido na an tawong ini bubuhayon Nia liwat hale sa mga gadan asin aatamanon an saiyang mga pangangaipo, pisikal asin espirituwal. Alagad taano ta totogotan ni Jesus an sarong tawo na dating kriminal na mag-erok sa Paraiso?
15. Taano ta bubuhayon liwat an “mga bakong matanos”?
15 Totoo na an tawong ini naggibo nin maraot na mga bagay. Sia “bakong matanos.” Siring man, ignorante sia sa kabotan nin Dios. Alagad nagin kriminal daw sia kun aram nia an mga katuyohan nin Dios? Tanganing maaraman iyan, bubuhayon liwat ni Jesus an maraot na tawong ini, saka an rinibo pang milyon na nagadan na ignorante. Halimbawa, sa nakaaging mga siglo dakol an nagadan na dai tataong bumasa asin dai noarin man nakaheling nin Biblia. Alagad sinda bubuhayon liwat hale sa Sheol, o Hades. Dangan, sa paraisong daga, totokdoan sinda kan kabotan nin Dios, asin magkakaigwa sinda kan oportunidad na patunayan na sinda talagang namomoot sa Dios paagi sa pag-otob sa saiyang kabotan.
16. (a) Siisay sa mga gadan an dai bubuhayon liwat? (b) Taano ta dai niato maninigong probaran na husgaran an mga bagay? (c) Ano an maninigo niatong pangenot na asikasohon?
16 Dai boot sabihon kaini na an gabos mag-aako nin pagkabuhay liwat. Ipinaheheling kan Biblia na si Judas Iscariote, na nagpasaloib ki Jesus, dai bubuhayon liwat. Huli sa saiyang tuyong karatan, si Judas inapod na “aki nin kalaglagan.” (Juan 17:12) Sia nagduman sa simbolikong Gehenna na dian mayo na nin pagkabuhay liwat. (Mateo 23:33) An mga tawo na tuyong naggigibo nin maraot pakaaram kan kabotan nin Dios tibaad nagkakasala tumang sa banal na espiritu. Asin dai bubuhayon liwat nin Dios an mga nagkakasala tumang sa saiyang banal na espiritu. (Mateo 12:32; Hebreo 6:4-6; 10:26, 27) Minsan siring, mantang an Dios iyo an Hokom, mayo kita nin dahelan na probaran na aramon kun baga an nagkapirang maraot sa mga nakaagi o sa modernong mga panahon bubuhayon liwat o dai. Aram nin Dios kun siisay an nasa Hades asin kun siisay an nasa Gehenna. Para sa sato, maninigo niatong gibohon an bilog niatong makakaya na magin an klase nin mga tawo na bobooton nin Dios na makaduman sa saiyang bagong areglo.—Lucas 13:24, 29.
17. Siisay an dai na kaipuhan na buhayon liwat tanganing magkamit nin buhay na daing katapusan?
17 An totoo iyo na bakong gabos na magkakamit nin buhay na daing katapusan kaipuhan na buhayon liwat. An dakol na lingkod nin Dios na nabubuhay ngonyan sa “huring mga aldaw” na ini kan palakaw nin mga bagay maliligtas sa Armagedon. Dangan, bilang kabtang kan matanos na “bagong daga,” dai na sinda kaipuhan na magadan. An isinabi ni Jesus ki Marta puwedeng magin totoo sa sainda sa literal na paagi: “Asin an gabos na nabubuhay asin nagsasagibo nin pagtubod sa sako dai noarin man magagadan.”—Juan 11:26; 2 Timoteo 3:1.
18. Siisay an “mga matanos” na bubuhayon liwat?
18 Siisay an “mga matanos” na bubuhayon liwat? Kabale digdi an maimbod na mga lingkod nin Dios na nabuhay bago si Jesu-Cristo nagdigdi sa daga. An dakol sa mga ini nginangaranan sa Hebreo kapitulo 11. Dai sinda naglaom na paduman sa langit, kundi naglaom na mabuhay giraray sa daga. Kabilang man sa “mga matanos” na bubuhayon liwat an maimbod na mga lingkod nin Dios na nagadan sa nakakaagi pa sanang mga taon. Sisiertohon nin Dios na an saindang paglaom na mabuhay sagkod lamang sa daga maotob paagi sa pagbuhay liwat sa sainda hale sa mga gadan.
KUN NOARIN ASIN SAEN BUBUHAYON LIWAT
19. (a) Sa anong sentido na si Jesus an enot na binuhay liwat? (b) Siisay an sumunod na bubuhayon liwat?
19 Si Jesu-Cristo inaapod na “an enot na bubuhayon hale sa mga gadan.” (Gibo 26:23) Ini nangangahulogan na sia an enot na bubuhayon liwat sa mga dai na magagadan giraray. Saro pa, sia an enot na binuhay liwat bilang espiritung persona. (1 Pedro 3:18) Alagad an Biblia nagsasabi sato na magkakaigwa nin iba pa, ta an sabi: “An lambang saro sa saiyang sadiring ranggo: si Cristo an enot na bunga, dangan an mga rogaring ni Cristo sa panahon kan saiyang presensia.” (1 Corinto 15:20-23) Kaya sa pagbuhay liwat may mga maeenot na bubuhayon ki sa iba.
20. (a) Siisay an “mga rogaring ni Cristo”? (b) Ano an pagkabuhay liwat na kakamtan ninda?
20 “An mga rogaring ni Cristo” iyo an 144,000 na maimbod na mga disipulo na pinili na maghade na kaiba nia sa Kahadean. Manongod sa saindang langitnon na pagkabuhay liwat, an Biblia nagsasabi: “Maogma asin banal an siisay man na may kabtang sa enot na pagkabuhay liwat; sa mga ini mayo na nin kapangyarihan an ikaduwang kagadanan, kundi . . . maghahade sinda sa kaibanan nia sa laog nin sangribong taon.”—Kapahayagan 20:6; 14:1, 3.
21. (a) Kasuarin nagpoon an “enot na pagkabuhay liwat”? (b) Siisay an sierto na nabuhay na liwat sa langitnon na buhay?
21 Kaya pagkabuhay liwat ni Cristo, an 144,000 an masunod na bubuhayon liwat. Sinda may kabtang sa “enot na pagkabuhay liwat,” o “mas amay na pagkabuhay liwat.” (Filipos 3:11) Noarin mangyayari ini? “Sa panahon kan saiyang presensia,” sabi kan Biblia. Arog kan nanodan niato sa mas naenot na mga kapitulo, an presensia ni Cristo nagpoon kan taon 1914. Kaya an “aldaw” para sa “enot na pagkabuhay liwat” kan maimbod na mga Kristiano pasiring sa langit nag-abot na. Daing duwa-duwa na an mga apostol asin iba pang enot na mga Kristiano binuhay na liwat pasiring sa langitnon na buhay.—2 Timoteo 4:8.
22. (a) Siisay pa an magkakaigwa nin kabtang sa “enot na pagkabuhay liwat”? (b) Noarin sinda bubuhayon liwat?
22 Alagad ta igwa nin mga Kristiano na nabubuhay ngonyan sa panahon kan dai naheheling na presensia ni Cristo na igwa man kan paglaom na ini na maghade sa langit kaiba ni Cristo. Sinda an natatada sa 144,000. Noarin sinda bubuhayon liwat? Dai na sinda kaipuhan na matorog sa kagadanan, kundi sinda binubuhay liwat tolos-tolos pagkagadan ninda. An Biblia nagpapaliwanag: “Bakong kita gabos matotorog sa kagadanan, kundi kita gabos maliliwat, sa panale, sa sarong pagpirok nin mata, sa panahon kan huring trumpeta. Huli ta an trumpeta matanog, asin an mga gadan bubuhayon.”—1 Corinto 15:51, 52; 1 Tesalonica 4:15-17.
23. Paano ilinaladawan kan Biblia an pagkaliwat sa espiritung buhay?
23 Siyempre, an “enot na pagkabuhay liwat” na ini pasiring sa langitnon na buhay dai naheheling kan mga mata nin tawo. Iyan pagkabuhay liwat sa buhay bilang espiritung mga linalang. Ilinaladawan kan Biblia an pagkaliwat sa espiritung buhay sa paaging ini: “Iyan itinatanom sa pagkalapa, binubuhay sa dai pagkalapa. Iyan itinatanom sa kasopganan, binubuhay sa kamurawayan. . . . Iyan itinatanom na pisikal na hawak, binubuhay na espirituwal na hawak.”—1 Corinto 15:42-44.
24. (a) Anong pagkabuhay liwat an masunod sa “enot na pagkabuhay liwat”? (b) Taano iyan ta inaapod na “mas marahay na pagkabuhay liwat”?
24 Minsan siring, an mismong mga tataramon na “enot na pagkabuhay liwat” nagpaparisa na may masunod pa. Iyo ini an pagkabuhay liwat sa buhay sa ibabaw kan paraisong daga kan mga matanos asin bakong matanos. Ini mangyayari pakalihis kan Armagedon. Iyan magigin “mas marahay na pagkabuhay liwat” ki sa kan sa mga barobata na binuhay liwat ni Elias asin Eliseo asin kan iba pa na binuhay liwat kaidto sa daga. Taano? Huli ta kun an mga binuhay liwat pakalihis kan Armagedon magdesisyon na maglingkod sa Dios dai na sinda noarin man kaipuhan na magadan pa.—Hebreo 11:35.
SARONG MILAGRO NIN DIOS
25. (a) Taano ta bakong an hawak na nagadan an bubuhayon liwat? (b) Ano an bubuhayon liwat, asin ano an itatao sa mga bubuhayon liwat?
25 Pagkagadan nin sarong tawo, ano an binubuhay liwat? Bakong an iyo man sanang hawak na nagadan. Ipinaheheling ini kan Biblia kun ilinaladawan kaiyan an pagkabuhay liwat sa langitnon na buhay. (1 Corinto 15:35-44) Dawa an mga bubuhayon liwat sa daga dai mag-aako kan hawak man sana ninda kaidto kan sinda mabuhay. An hawak na iyan posibleng nalapa na asin buminalik na sa kabokabo. Pag-abot nin panahon an mga elemento kan gadan na hawak tibaad nagin kabtang na nin ibang nabubuhay na bagay. Kaya an binubuhay liwat nin Dios bakong an iyo man sanang hawak kundi an iyo man sanang persona na nagadan. Para sa mga maduman sa langit, tinatawan nia sinda nin bagong espirituwal na hawak. Sa mga bubuhayon liwat tanganing mag-erok sa daga, tatawan nia sinda nin bagong pisikal na hawak. An bagong pisikal na hawak na ini sierto na magigin kaagid kan hawak kan tawong iyan bago sia nagadan tanganing mamidbid sia kan mga kamidbid nia.
26. (a) Taano ta makangangalas na gayong milagro an pagkabuhay liwat? (b) Anong mga naimbento nin mga tawo an makatatabang sato na masabotan an dakulang abilidad nin Dios na magirumdoman an mga nagadan?
26 An pagkabuhay liwat tunay na sarong makangangalas na milagro. An tawong nagadan posible na sa saiyang pagkabuhay nagkaigwa nin dakol na eksperyensia asin kaaraman saka dakol na gigirumdomon sa buhay. Nagkaigwa sia nin sarong pagkatawo na nagpalaen sa saiya sa siisay pa man na ibang tawong nabuhay. Pero nagigirumdoman ni Jehova Dios an gabos na detalye, asin ibabalik an kompletong personang ini kun sia buhayon Nia liwat. Arog kan sabi kan Biblia manongod sa mga gadan na bubuhayon liwat: “Sinda gabos buhay para sa saiya.” (Lucas 20:38) An mga tawo nakakapagrekord nin mga boses asin retrato nin mga tawo, asin ipinasasale iyan minsan haloy nang nagadan an mga tawo. Alagad ta kaya ni Jehova, asin talagang gigibohon nia, na buhayon liwat an gabos na nabubuhay sa saiyang memorya!
27. Anong mga hapot manongod sa pagkabuhay liwat an sisimbagon niato sa masunod?
27 An Biblia dakol pang sinasabi sato manongod sa buhay sa Paraiso pagkabuhay liwat kan mga gadan. Halimbawa, si Jesus nagtaram manongod sa mga tawo na mabubuhay liwat, an iba sa “pagkabuhay liwat sa buhay” asin an iba sa “pagkabuhay liwat sa paghokom.” (Juan 5:29) Ano an boot niang sabihon kaiyan? Asin magigin laen daw an situwasyon kan “mga matanos” na bubuhayon liwat sa magigin situwasyon kan “mga bakong matanos”? An pag-adal sa Aldaw nin Paghokom masimbag kan mga hapot na ini para sa sato.
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Mga ritrato sa pahina 167]
“Aram ko na sia mabubuhay sa pagbuhay liwat”
Binuhay liwat ni Elias an aki nin sarong balo
Binuhay liwat ni Eliseo an sarong aki
An lalaki na napadukot sa mga tolang ni Eliseo nabuhay
[Mga ritrato sa pahina 168]
An mga binuhay liwat ni Jesus:
Aking lalaki kan balo na taga-Nain
Si Lazaro
An aking babae ni Jairo
[Mga ritrato sa pahina 169]
An ibang binuhay liwat:
Si Dorcas
Si Jesus mismo
Si Eutico
[Ritrato sa pahina 170]
Saen an Paraiso na ipinanuga ni Jesus sa paragibo nin maraot?
