1, 2. Anong dakulang giyera an madali nang mangyari, asin anong mga hapot an minalataw may koneksiyon diyan? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan kapitulo.)

 SA LAOG nin rinibong taon, an daga napano nin dugo dahil sa mga giyera nin tawo, arog kan nangyari sa duwang giyera mundiyal kan ika-20 siglo. Pero mangyayari pa sana an pinakadakulang giyera sa bilog na kasaysayan nin tawo. An giyerang ini bako sanang ralaban nin mga tawo o nin mga nasyon na nagraralaban dahil sa makasadiring mga dahilan. Imbes, an maabot na giyerang ini iyo an “giyera kan dakulang aldaw kan Diyos na Makakamhan sa Gabos.” (Kap. 16:14) An pagsalakay kan sarong mapalangkaw na kaiwal sa sarong daga na mahalagang marhay sa Diyos an magigin dahilan kan pagpuon kan giyerang ini; dahil sa pagsalakay na iyan, gagamiton kan Soberanong Kagurangnan na Jehova an saiyang pinakamapanglaglag na kapangyarihan na dai pa kasuarin man nahiling sa daga.

² Kaya may minalataw na nagkapirang mahalagang hapot: Siisay an kaiwal na iyan? Anong daga an sasalakayon niya? Nuarin, taano, asin paano niya sasalakayon an dagang iyan? Bilang tunay na mga parasamba ni Jehova digdi sa daga, magigin kalabot kita sa mga mangyayaring iyan sa maabot kaya mahalaga na maaraman ta an mga simbag. Maaaraman ta an mga iyan sa propesiya na nakarekord sa Ezekiel kapitulo 38 asin 39.

3. Ipaliwanag an pinakasumaryo kan propesiya ni Ezekiel manungod ki Gog nin Magog.

 ³ Basahon an Ezekiel 38:1, 2, 8, 18; 39:4, 11. Ini an pinakasumaryo kan propesiya: “Sa huring kabtang kan mga taon,” sarong kaiwal na inaapod na “Gog . . . nin Magog” an masalakay sa “daga” kan banwaan nin Diyos. Pero dahil sa maringis na pag-atakeng iyan malaad an “grabeng kaanggutan” ni Jehova, asin mainterbenir si Jehova para daugon si Gog. * Pagkatapos na daugon ni Jehova an saiyang kaiwal pati an gabos na kaibanan kaiyan, “ipapakakan [niya sinda] sa gabos na klase nin gamgam na nananaklot saka sa mababangis na hayop.” Dangan, tatawan ni Jehova si Gog nin “lubungan.” Para masabutan kun paano mauutob an propesiyang ini sa madali nang panahon, kaipuhan ta ngunang maaraman kun siisay si Gog.

4. Ano an mga naaraman ta manungod ki Gog nin Magog?

⁴ Kaya siisay si Gog nin Magog? Sa paglaladawan ni Ezekiel, masasabi ta na si Gog sarong kaiwal kan tunay na mga parasamba. An Gog daw sarong propetikong pangaran ni Satanas—an pinakakaiwal kan tunay na pagsamba? Sa laog nin dakul na taon, iyan an paliwanag kan satong mga publikasyon. Pero dahil sa urog pang pagsiyasat sa propesiya ni Ezekiel, nagkaigwa nin pagbabago sa satong pakasabot. Ipinaliwanag kan An Torrengbantayan na an titulong Gog nin Magog nanunungod, bako sa sarong dai nahihiling na espiritung linalang, kundi sa sarong nahihiling na kaiwal na tawo—sarong koalisyon nin mga nasyon na masalakay sa dalisay na pagsamba. * Bago ta pag-ulayan an basehan kan arog kaiyan na pakasabot, hilingon ta nguna an duwang detalye sa propesiya ni Ezekiel na nagpaparisa na si Gog bakong sarong espiritung linalang.

5, 6. Ano an mga nagpaparisa sa propesiya ni Ezekiel na si Gog nin Magog bakong espiritung linalang?

⁵ “Ipapakakan taka sa gabos na klase nin gamgam na nananaklot.” (Ezek. 39:4) Sa parati, sinasambit kan Kasuratan an mga gamgam na nananaklot na nagkakakan nin bangkay bilang patanid manungod sa paghukom nin Diyos. Nagtao an Diyos nin arog kaiyan na mga patanid sa nasyon nin Israel pati man sa ibang mga nasyon. (Deu. 28:26; Jer. 7:33; Ezek. 29:3, 5) Pero mangnuhon na an mga patanid na iyan na hali sa Diyos dai itinao sa mga espiritung linalang kundi sa mga tawo. Asin tama lang iyan huling an mga gamgam na nananaklot saka mababangis na hayop nagkakakan bako nin espiritu kundi nin laman. Kaya an patanid na ini sa propesiya ni Ezekiel nagpaparisa na si Gog bakong espiritung linalang.

⁶ “Tatawan ko si Gog nin lubungan . . . sa Israel.” (Ezek. 39:11) Mayong mababasa sa Kasuratan na an mga espiritung linalang ilinulubong sa daga. Imbes, si Satanas asin an saiyang mga demonyo iaapon sa kairaruman sa laog nin 1,000 taon, asin pagkatapos iaapon sinda sa sarong simbolikong danaw nin kalayo, na nagsisimbolisar sa daing sagkod na kalaglagan ninda. (Luc. 8:31; Kap. 20:1-3, 10) Huling sinambit na si Gog tatawan nin “lubungan” sa daga, masasabi tang bako siyang espiritung linalang.

7, 8. Nuarin masagkod sa katapusan “an hadi kan norte,” asin ano an pagkakapareho kaiyan sa mangyayari ki Gog nin Magog?

⁷ Kun bakong espiritung linalang, siisay o ano palan si Gog, an kaiwal na magibo kan pangultimong pag-atake sa tunay na mga parasamba?  Pag-ulayan ta an duwang propesiya sa Bibliya na makakatabang sato na maaraman kun siisay si Gog nin Magog.

⁸ An “hadi kan norte.” (Basahon an Daniel 11:40-45.) Ihinula ni Daniel an paglataw nin mga pambilog na kinaban na kapangyarihan puon sa saiyang panahon sagkod sa panahon ta. Binabanggit man kan propesiya an duwang magkalaban na pulitikal na kapangyarihan—“an hadi kan timog” asin an “hadi kan norte.” Sa nag-aging dakul na siglo, iba-ibang hadi o nasyon an nagin “hadi kan timog” saka “hadi kan norte” mantang nagraralaban an manlain-lain na nasyon para sa kapangyarihan. May koneksiyon sa pangultimong pag-atake kan hadi kan norte “sa panahon kan katapusan,” nagsabi si Daniel: “Maluwas siya na may grabeng kaanggutan tanganing mampuho asin manglaglag nin dakul.” An mga parasamba ni Jehova an panginot na puntirya kan hadi kan norte. * Pero arog ni Gog nin Magog, an hadi kan norte masagkod “sa katapusan niya” pagkatapos kan bakong mapangganang pag-atake niya sa banwaan nin Diyos.

9. Ano an pagkakapareho kan mangyayari ki Gog nin Magog asin kan mangyayari sa “mga hadi sa bilog na daga”?

⁹ “An mga hadi sa bilog na daga.” (Basahon an Kapahayagan 16:14, 16; 17:14; 19:19, 20.) Ihinula kan libro nin Kapahayagan an pag-atake kan “mga hadi sa daga” sa “Hadi nin mga hadi,” si Jesus na nasa langit. Pero dahil dai ninda kayang abuton an kalangitan, aatakihon ninda an mga nagsusuportar sa Kahadian na yaon digdi sa daga. Alagad an mga hadi sa daga madadaog sa ralaban sa Armagedon. Mangnuhon na masagkod sinda sa saindang katapusan pagkatapos nindang atakihon an banwaan ni Jehova. Kapareho iyan kan mangyayari ki Gog nin Magog. *

10. Ano an masasabi ta manungod sa kun siisay si Gog nin Magog?

¹⁰ Kaya base sa mga paliwanag na iyan, ano an masasabi ta manungod sa kun siisay si Gog? Inot, si Gog bakong espiritung linalang. Ikaduwa, si Gog nanunungod sa mga nasyon sa daga na maatake sa banwaan nin Diyos sa madali nang panahon. Daing duda na an mga nasyon na iyan magkakasararo para magbilog nin sarong koalisyon. Taano? Huling an banwaan nin Diyos nasa manlain-lain na lugar sa bilog na kinaban, kaipuhan kan mga nasyon na magkasararo sa saindang katuyuhan asin sa pag-atake ninda. (Mat. 24:9) Siyempre, si Satanas an nasa likod kan pag-atakeng iyan. Haloy na niyang iniimpluwensiyahan an mga nasyon na kontrahon an tunay na pagsamba. (1 Juan 5:19; Kap. 12:17) Pero an propesiya ni Ezekiel manungod ki Gog nin Magog nakapokus sa papel kan mga nasyon sa daga na maatake sa banwaan ni Jehova. *

11. Ano an pagkaladawan kan propesiya ni Ezekiel sa “daga” na sasalakayon ni Gog?

¹¹ Arog kan nanudan ta sa  parapo 3, huli sa pagsalakay ni Gog nin Magog sa daga na mahalagang marhay ki Jehova, malaad an grabeng kaanggutan ni Jehova. Ano an dagang iyan? Balikan ta an propesiya ni Ezekiel. (Basahon an Ezekiel 38:8-12.) Sinabi diyan na “sasakupon [ni Gog] an daga kan banwaan na ibinalik” asin “tiniripon giraray hali sa mga nasyon.” Mangnuhon man an sinabi manungod sa ibinalik  na mga parasamba na nakaistar sa dagang iyan: Sinda “nag-iistar nin tiwasay”; an saindang mga baryo “dai napoprotektaran nin mga pader, nin mga balagbag na pambarat, o nin mga trangkahan”; asin “nagdadakul an yaman” ninda. Iyan an daga na iniistaran kan tunay na mga parasamba ni Jehova sa bilog na kinaban. Paano ta maaaraman kun arin an dagang iyan?

12. Anong pagbabalik an nangyari sa daga nin Israel kan mga panahon kan Bibliya?

¹² Makakatabang kun isasaisip ta an pagbabalik na nangyari sa suanoy na Israel, an daga kun sain an piniling banwaan nin Diyos nag-istar, nagtrabaho, asin nagsamba sa laog nin dakul na siglo. Kan magin bakong maimbod an mga Israelita, ihinula ni Jehova paagi ki Ezekiel na an saindang daga malalaglag asin magigin tiwangwang. (Ezek. 33:27-29) Pero pigpropesiya man ni Jehova na igwa nin mga natatadang nagsusulsol na mabalik hali pagkadistiyero sa Babilonya, asin ibabalik ninda an dalisay na pagsamba sa daga. Paagi sa bendisyon ni Jehova, an daga nin Israel mababago asin magigin “siring sa hardin nin Eden.” (Ezek. 36:34-36) Nagpuon an pagbabalik na iyan kan 537 B.C.E. kan an mga nadistiyerong Judio magbalik sa Jerusalem para ibalik an tunay na pagsamba sa saindang namumutan na daga.

13, 14. (a) Ano an espirituwal na daga? (b) Taano ta an dagang iyan mahalagang marhay ki Jehova?

¹³ Sa presenteng panahon, an tunay na mga parasamba nin Diyos nakaeksperyensiya nin kaagid na pagbabalik. Arog kan nanudan ta sa Kapitulo 9 kan publikasyon na ini, kan 1919 an banwaan nin Diyos nakatalingkas na sa halawig na pagkabihag sa Dakulang Babilonya. Kan taon na iyan, dinara ni Jehova an saiyang mga parasamba sa espirituwal na daga. An dagang iyan sarong espirituwal na paraiso—an tiwasay asin abunda sa espirituwal na kamugtakan na diyan sinasamba ta an tunay na Diyos. Sa dagang iyan, magkairibanan kitang namumuhay  nin tiwasay, na may katuninungan nin isip asin puso. (Tal. 1:33) Abunda kita sa espirituwal na kakanon, asin dakul kitang nakakaugmang gibuhon sa pagbalangibog kan Kahadian nin Diyos. Iyo, naeeksperyensiyahan ta an talinhagang ini: “An bendisyon ni Jehova iyo an nagpapayaman sa saro, asin dai Niya iyan dinadagdagan nin kulog.” (Tal. 10:22) Sain man kita nakaistar sa daga, yaon kita sa dagang iyan—sa espirituwal na paraiso—kun padagos tang aktibong sinusuportaran an dalisay na pagsamba sa satong tataramon asin gibo.

¹⁴ An espirituwal na dagang iyan mahalagang marhay ki Jehova. Taano? Para sa saiya, an mga nakaistar diyan iyo “an mahahalagang bagay kan gabos na nasyon,” an mga tawong irinani niya sa dalisay na pagsamba. (Hag. 2:7; Juan 6:44) Nagmamaigot sindang marhay na isulot an bagong personalidad, na nagpapahiling kan magayon na mga kuwalidad nin Diyos. (Efe. 4:23, 24; 5:1, 2) Bilang tunay na mga parasamba, ginigibo ninda an bilog nindang makakaya sa paglilingkod saiya, na ginigibo iyan sa paaging nagtatao nin kamurawayan sa saiya asin nagpapatunay kan saindang pagkamuot sa saiya. (Roma 12:1, 2; 1 Juan 5:3) Siguradong napapano nin kaugmahan an puso ni Jehova mantang nahihiling niyang nagmamaigot an mga parasamba niya na pagayunon an espirituwal na daga. Isipa na sana: Pag iniinot mo sa saimong buhay an dalisay na pagsamba, dai mo lang napapagayon an espirituwal na paraiso kundi napapaugma mo man an puso ni Jehova!—Tal. 27:11.

15, 16. Nuarin sasalakayon ni Gog nin Magog an satong ibinalik na espirituwal na daga?

¹⁵ Napapaisip nanggad kita sa mangyayaring madali nang pagsalakay nin koalisyon nin mga nasyon sa satong mahalagang marhay na  espirituwal na daga. Bilang tunay na mga parasamba ni Jehova, direkta kitang maaapektaran kan ihinulang pag-atakeng iyan, kaya gusto tang mas maaraman pa an manungod diyan. Pag-ulayan ta an tulong hapot.

¹⁶ Nuarin sasalakayon ni Gog nin Magog an satong ibinalik na espirituwal na daga? Ini an simbag kan propesiya: “Sa huring kabtang kan mga taon, sasakupon mo an daga.” (Ezek. 38:8) Ipinaparisa kaini na an pagsalakay mangyayari pag harani na an katapusan kan sistemang ini nin mga bagay. Tandaan na an dakulang kasakitan mapuon pag linaglag na an Dakulang Babilonya, an pambilog na kinaban na imperyo nin palsong relihiyon. Pagkatapos na malaglag an palsong mga relihiyon asin bago magpuon an Armagedon, gigibuhon ni Gog an pangultimo asin todo-todong pag-atake sa tunay na mga parasamba.

17, 18. Paano mamaniobrahon ni Jehova an mga bagay-bagay sa panahon kan dakulang kasakitan?

¹⁷ Taano ta sasalakayon ni Gog an ibinalik na daga kan tunay na mga parasamba ni Jehova? Ihinahayag kan propesiya ni Ezekiel an duwang dahilan—inot, an pagmaniobra ni Jehova asin, ikaduwa, an maraot na mga intensiyon ni Gog.

¹⁸ An pagmaniobra ni Jehova. (Basahon an Ezekiel 38:4, 16.) Mangnuha an sinabi ni Jehova ki Gog: “Lalagan ko nin mga kawit an saimong mga panga” asin, “papasalakayon taka sa daga ko.” Nangangahulugan  daw iyan na pipiriton ni Jehova na atakihon kan mga nasyon an saiyang mga parasamba? Siyempre dai! Dai siya nuarin man magibo nin maraot sa saiyang banwaan. (Job 34:12) Pero bisto ni Jehova an saiyang mga kaiwal. Aram niya na nauungis sinda sa tunay na mga parasamba asin na dai ninda papalampason an pagkakataon na paraon sinda. (1 Juan 3:13) Mamaniobrahon ni Jehova an mga bagay-bagay para mangyari an mga iyan kauyon kan saiyang kabutan asin sa saiyang itinalaan na panahon, na garo man sana linalagan niya nin mga kawit an mga panga ni Gog asin pinapasunod ini. Pag nalaglag na an Dakulang Babilonya, maabot an punto na posibleng paunan ni Jehova an mga nasyon para isagibo na ninda an dati nang nasa puso ninda. Paagi kaiyan maihahanda ni Jehova an mga bagay-bagay para sa pag-atake na masagkod sa Armagedon, an pinakadakulang giyera sa daga. Dangan ililigtas niya an saiyang banwaan, ibabantog an kadakulaan kan saiyang soberaniya, asin papakangbanalon an saiyang banal na pangaran.—Ezek. 38:23.

19. Taano ta pagmamaigutan ni Gog na samsamon an dalisay na pagsamba?

¹⁹ An maraot na mga intensiyon ni Gog. An mga nasyon “maisip . . . nin maraot na plano.” Magibo sinda nin paagi para mailuwas an haloy na nindang grabeng kaanggutan asin pagkaungis sa mga parasamba ni Jehova, na garo baga mayong mga kalaban-laban siring sa mga “nag-iistar sa mga baryo na dai napoprotektaran nin mga pader, nin  mga balagbag na pambarat, o nin mga trangkahan.” Gugustuhon man kan mga nasyon na “makakua nin dakul na samsam” sa mga “nagdadakul an yaman.” (Ezek. 38:10-12) Anong “yaman”? Mayaman sa espirituwal an banwaan ni Jehova; an pinakamahalagang pagsadiri ta iyo an satong dalisay na pagsamba, na ki Jehova ta sana itinatao. Pagmamaigutan kan mga nasyon na samsamon an dalisay na pagsamba, bakong dahil ta pinapahalagahan ninda iyan, kundi huling ikinakaungis ninda iyan asin an gabos na nagsusuportar diyan.

20. Paano sasalakayon ni Gog an espirituwal na daga, o paraiso?

²⁰ Paano sasalakayon ni Gog an espirituwal na daga, o paraiso? Puwedeng hinguwahon kan mga nasyon na ribukon an satong pamumuhay asin papunduhon kita sa satong pagsamba. Para magibo iyan, posibleng pagmaigutan nindang papunduhon an pag-ako ta nin espirituwal na kakanon, ulangon kita sa satong pagtiripon, rauton an satong pagkasararo, asin papunduhon kita sa maigot na paghuhulit kan mensahe nin Diyos. Parte an gabos na iyan kan espirituwal na paraiso. Dahil sa panunutsot ni Satanas, pupurbaran kan mga nasyon na puhuon an tunay na mga parasamba—pati na an dalisay na pagsamba—digdi sa daga.

21. Taano ta nagpapasalamat ka na pinatanidan kita ni Jehova manungod sa mga madali nang mangyari?

²¹ An nagdadangadang na pag-atake ni Gog nin Magog makakaapektar sa gabos na tunay na parasamba sa espirituwal na daga na itinao nin Diyos. Nagpapasalamat nanggad kita na pinatanidan kita ni Jehova manungod sa mga madali nang mangyari! Mantang hinahalat ta an dakulang kasakitan, lugod na magin determinado kitang suportaran an dalisay na pagsamba, na tinatawan iyan nin priyoridad sa satong buhay. Sa paggibo kaiyan, makakakontribwir kita ngunyan sa kagayunan kan ibinalik na daga. Asin magkakaoportunidad kita na mahiling an sarong makangangalas nanggad na pangyayari sa dai na mahahaloy: An pagligtas ni Jehova sa saiyang banwaan asin an pagpakangbanal niya sa saiyang banal na pangaran sa Armagedon, na iyo an ipapaliwanag sa sunod na kapitulo.