1-3. Taano ta pinangruluyahan nin buot an mga Judio sa Babilonya? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan kapitulo.)

 BIGLA na lang pinangruluyahan nin buot an mga Judio sa Babilonya! Mga limang taon nang nagpopropesiya si Ezekiel na malalaglag an Jerusalem, pero habo nindang magtubod. Nag-akto siya nin mga tanda, nagsambit nin mga ilustrasyon, saka naghayag nin mga mensahe, pero sa ibong kaiyan, habo pa man giraray maniwala kan mga idinistiyero na tutugutan ni Jehova na malaglag an Jerusalem. Dawa kaidtong naaraman nindang sinalikupan na kan hukbo nin Babilonya an siyudad, tiwala pa man giraray sinda na ligtas an mga nakaistar duman.

² Pero ngunyan, duwang taon pagkatapos punan an pagsalikop, sarong lalaki na nakadulag hali sa Jerusalem an nag-abot sa Babilonya asin nagbareta sa sainda: “Pinabagsak na an siyudad!” Grabe an kamunduan kan mga idinistiyero. Nasakitan sindang akuon an katotoohan na mayo na an namumutan nindang siyudad asin an banal na templo pati an pinakamamahal nindang daga! Nawara na an pinangangaptan nindang paglaom.—Ezek. 21:7; 33:21.

³ Alagad, sa panahon na ini nin pagmundo, nag-ako si Ezekiel nin nakakapakusog sa buot na bisyon nin paglaom. Anong mensahe an  itinatao kaini sa nagmumundong mga idinistiyero? Ano an koneksiyon kan bisyon na ini sa banwaan nin Diyos ngunyan, asin paano kita personal na makikinabang diyan? Para masimbag iyan, siyasaton ta kun ano an ihinayag ni Jehova ki Ezekiel.

4. Sa bisyon na inako ni Ezekiel, ano an nakakua kan atensiyon niya?

⁴ Basahon an Ezekiel 37:1-10. Sa sarong bisyon, dinara si Ezekiel sa sarong kapatagan sa kababan na pano nin mga tulang. Para mamati talaga ni Ezekiel an epekto kan bisyon na idto, “pinaagi” ni Jehova an propeta sa nakawararak na mga tulang na idto. Mantang naglalakaw si Ezekiel sa kapatagan sa kababan, duwang bagay manungod sa mga tulang an nakakua kan atensiyon niya: an kadakulan saka an kamugtakan kan mga iyan. “Dakulon na marhay nin tulang,” an sabi niya, saka “alang na marhay an mga iyan.”

5. Anong duwang pagbuot an itinao ni Jehova ki Ezekiel, asin ano an nangyari kan gibuhon iyan ni Ezekiel?

⁵ Dangan tinawan ni Jehova si Ezekiel nin duwang pagbuot na magigin kapinunan nin luway-luway na pagbuhay. An inot na pagbuot: “Magpropesiya ka manungod sa mga tulang na ini,” na sinasabi sa sainda, ‘Mabuhay kamo.’ (Ezek. 37:4-6) Kan magpropesiya na si Ezekiel, “may nadangog [siyang] tanog nin pagkarantong, asin an mga tulang nagpuon na magsurugpunan.” Dangan, nagkaigwa nin “mga litid saka laman” an mga tulang, “asin napatos sinda nin kublit.” (Ezek. 37:7, 8) An ikaduwang pagbuot: “Magpropesiya ka sa duros,” na sinasabihan iyan na “maghuyop” sa mga hawak. Kan magpropesiya si Ezekiel, “nagkaigwa sinda nin hinangos, asin nabuhay sinda tapos nagtirindog, sarong dakulaon na hukbo.”—Ezek. 37:9, 10.

6. Ano an sinabi ni Jehova na nakatabang ki Ezekiel na masabutan an bisyon?

⁶ Pagkatapos, tinabangan ni Jehova si Ezekiel na masabutan an bisyon. Sinabi Niya: “An mga tulang na ini iyo an bilog na banwaan nin Israel.” Pagkatapos na maaraman kan mga idinistiyero an manungod sa pagkalaglag kan Jerusalem, pagmati ninda garo na sinda mga gadan. Kaya mamundo nindang sinabi: “Alang an mga tulang ta, asin nawara an satong paglaom. Biyo kitang napara.” (Ezek. 37:11; Jer. 34:20) Dangan bilang simbag, ihinayag ni Jehova na an mamundong bisyon na ini manungod sa mga tulang igwa nin magayon na mensahe nin paglaom para sa Israel.

7. Arog kan nakarekord sa Ezekiel 37:12-14, ano an ihinayag ni Jehova ki Ezekiel, asin anong asigurasyon an itinao kaini sa Saiyang banwaan na idinistiyero?

⁷ Basahon an Ezekiel 37:12-14. Paagi sa bisyon na ini, inasigurar ni Jehova sa mga idinistiyero na bubuhayon niya sinda, na ibabalik niya sinda sa saindang daga, asin na papaistaron niya sinda duman. Dugang pa, inapod giraray sinda ni Jehova na “banwaan ko.” Siguradong nakapaugma iyan sa nagmumundong mga idinistiyero! Taano ta makakasigurado sinda na magkakatotoo an panugang ini nin pagbabalik? Huling si Jehova mismo an nanuga. Sinabi niya: “Ako mismo, si Jehova, an nagsabi kaiyan asin ginibo ko iyan.”

8. (a) Taano ta an kamugtakan kan “bilog na banwaan nin Israel” masasabing nagin siring sa gadan? (b) Ano an ipinaparisa kan Ezekiel 37:9 manungod sa dahilan kan simbolikong pagkagadan kan Israel? (Hilingon an nota sa ibaba.)

 ⁸ Paano naeksperyensiyahan kan suanoy na nasyon nin Israel an kautuban kan mamundong kabtang kan propetikong bisyon na iyan? An simbolikong pagkagadan kan Israel nagpuon na kan 740 B.C.E. kan buminagsak asin idinistiyero an sampulong tribong kahadian. Mga 130 taon pakalihis kaiyan, kan idinistiyero man an banwaan nin Juda, “an bilog na banwaan nin Israel” nagin bihag. (Ezek. 37:11) Sa simbolikong paagi, an bilog na grupo nin mga idinistiyero garo man sana gadan arog kan mga tulang na nahiling ni Ezekiel sa bisyon. * Girumdumon man na an nahiling ni Ezekiel bako sanang basta mga tulang kundi “alang na marhay” na mga tulang, na nagpaparisang haloy na an kamugtakan ninda na siring sa gadan. Asin iyo man nanggad, ta kun pag-iibanon an lawig nin pagkabihag kan Israel saka Juda, labi na iyan 200 na taon, puon 740 sagkod 537 B.C.E.—Jer. 50:33.

9. Ano an pagkakapareho kan suanoy na Israel sa laman saka kan ‘Israel nin Diyos’?

⁹ An mga propesiya manungod sa pagbabalik kan Israel, arog kan iprinopesiya ni Ezekiel, igwa nin mas dakulang kautuban. (Gibo 3:21) Kun paanong an suanoy na nasyon nin Israel sa laman “ginaradan” asin nagdanay na gadan sa simbolikong paagi sa huruhalawig na panahon, an ‘Israel nin Diyos,’ an linahidan na Kristiyanong kongregasyon, ginadan man sa simbolikong paagi saka nagin bihag sa espirituwal sa halawig na panahon. (Gal. 6:16) Sa katunayan, halawigon na panahon na nabihag sa espirituwal an linahidan na kongregasyon kaya an espirituwal na kamugtakan ninda maikukumparar sa mga tulang na “alang na marhay.” (Ezek. 37:2) Arog kan ipinaliwanag sa sinundan na kapitulo, an pagkabihag kan linahidan na Kristiyanong kongregasyon nagpuon kan ikaduwang siglo C.E. asin naghaloy nin  dakul na siglo, arog kan ipinarisa ni Jesus sa saiyang ilustrasyon manungod sa trigo asin duot.—Mat. 13:24-30.

10. (a) Ano an ihinula sa Ezekiel 37:7, 8 manungod sa banwaan nin Diyos? (b) Ano an mga dahilan kun taano ta luway-luway na nagbalik an pagtubod kan mga idinistiyerong may takot sa Diyos?

¹⁰ Kan suanoy na mga panahon, ihinula ni Jehova na luway-luway na ibabalik, o ‘mabubuhay,’ an saiyang banwaan. (Ezek. 37:7-10) Ano an pira sa mga dahilan kun taano ta luway-luway na nagbalik an pagtubod kan mga idinistiyerong may takot sa Diyos na talagang mauutob an paglaom ninda na makabalik sa Israel? Siguradong an saro sa nagtaong paglaom sa sainda iyo an mga propesiya kan nainot na mga propeta. Halimbawa, ihinula ni Isaias na igwang matatada, “sarong banal na banhi,” na mabalik sa daga. (Isa. 6:13; Job 14:7-9) Saro pa, an dakul na propesiya manungod sa pagbabalik na isinurat ni Ezekiel siyertong nakatabang na magdanay na buhay an paglaom nindang iyan. Dugang pa, siguradong napakusog an paglaom kan mga idinistiyero dahil may kaiba sinda sa Babilonya na maimbod na mga lalaki, arog ni propeta Daniel, asin dahil man sa makangangalas na pagbagsak kan siyudad nin Babilonya kan 539 B.C.E.

11, 12. (a) Paano luway-luway na ibinalik an ‘Israel nin Diyos’? (Hilingon an kahon na “Dalisay na Pagsamba—Luway-luway na Ibinalik.”) (b) Anong hapot an naglataw manungod sa Ezekiel 37:10?

¹¹ Paano man luway-luway na ibinalik an ‘Israel nin Diyos,’ an linahidan na Kristiyanong kongregasyon? Dakul na siglo nang garo gadan an bihag sa espirituwal na banwaan nin Diyos kan may madangog sindang “tanog nin pagkarantong”; nangyari iyan kan an mga may takot sa Diyos manindugan para sa tunay na pagsamba. Halimbawa, kan ika-16 na siglo, itrinadusir ni William Tyndale an Bibliya sa lengguwaheng Ingles. Angguton an klero kan Katoliko Romano  huling mababasa na ngunyan kan ordinaryong mga tawo an Bibliya. Ginadan si Tyndale. Pero kusog-buot na ipinagpadagos kan iba an pagtradusir kan Bibliya sa iba pang mga lengguwahe, asin luway-luway na nagsirang an espirituwal na liwanag sa madiklom na kinaban.

¹² Kan huri, kan maigot na punan ni Charles T. Russell asin kan saiyang mga kairiba na ibalik an mga katotoohan sa Bibliya, garo man sana nagkaigwa nin “mga litid saka laman” an mga tulang. Nakatabang an Zion’s Watch Tower asin an iba pang mga publikasyon sa mga sadiyosan an puso na maaraman an mga katotoohan sa Bibliya, na nagpahiro sa sainda na umiba sa linahidan na mga lingkod nin Diyos. Sa mga inot na kabtang kan ika-20 siglo, lalo pang napakusog an linahidan na banwaan nin Diyos paagi sa mga kasangkapan na arog kan “Photo-Drama of Creation” asin kan librong The Finished Mystery. Dai nahaloy, uminabot na an oras nin Diyos para ‘patindugon’ an saiyang banwaan. (Ezek. 37:10) Kasuarin asin paano iyan nangyari? Matatabangan kitang masimbag an hapot na iyan paagi sa mga pangyayari kaidto sa suanoy na Babilonya.

13. (a) Puon 537 B.C.E., paano nautob an Ezekiel 37:10, 14? (b) Anong mga teksto an nagpaparisa na may mga kabilang sa sampulong tribong kahadian na buminalik sa Israel?

¹³ Puon 537 B.C.E., nahiling kan mga Judio sa Babilonya an kautuban kan bisyon na iyan. Paano? Binuhay sinda ni Jehova asin ‘pinatindog’ paagi sa pagpatalingkas sa sainda sa pagkabihag asin pagpabalik  sa sainda sa Israel. Sarong grupo nin 42,360 Israelita asin mga 7,000 na bakong Israelita an naghali sa Babilonya para itugdok liwat an Jerusalem asin an templo kaini saka para mag-istar sa daga nin Israel. (Esd. 1:1-4; 2:64, 65; Ezek. 37:14) Dangan, pakalihis nin mga 70 taon, mga 1,750 idinistiyero an uminiba ki Esdras kan magbalik siya sa Jerusalem. (Esd. 8:1-20) Kaya, gabos-gabos, labing 44,000 na Judio an buminalik—iyo, sarong “dakulaon na hukbo.” (Ezek. 37:10) Dugang pa, ipinapahiling kan Tataramon nin Diyos na nagbalik man sa Israel para tumabang sa pagtugdok liwat kan templo an mga kabilang sa sampulong tribong kahadian, na an mga apuon idinistiyero kan mga Asiriano kan ikawalong siglo B.C.E.—1 Cron. 9:3; Esd. 6:17; Jer. 33:7; Ezek. 36:10.

14. (a) Paano makakatabang sato an Ezekiel 37:24 para maaraman kun kasuarin nangyari an panginot na kautuban kan propesiya? (b) Ano an nangyari kan 1919? (Hilingon an kahon na “‘Mga Alang na Tulang’ Asin ‘Duwang Saksi’—Paano Sinda Magkakonektar?”)

¹⁴ Paano nagkaigwa nin mas dakulang kautuban an kabtang na ini kan propesiya ni Ezekiel? Arog kan ihinayag ni Jehova ki Ezekiel sa sarong konektadong propesiya, an panginot na kautuban kan propesiyang ini manungod sa pagbabalik mangyayari mga pirang panahon pagkatapos na magpuon na mamahala bilang Hadi an Urog na Dakulang David, si Jesu-Cristo. * (Ezek. 37:24) Asin iyo man nanggad, kan 1919, ilinaag ni Jehova an saiyang espiritu sa saiyang banwaan. Bilang resulta, ‘nabuhay’ sinda asin nakatalingkas sa pagigin bihag kan Dakulang Babilonya. (Isa. 66:8) Pagkatapos kaiyan, tinugutan sinda ni Jehova na mag-istar sa saindang “daga,” an buot sabihon,  sa espirituwal na paraiso. Pero, paano nagin sarong “dakulaon na hukbo” an banwaan ni Jehova sa presenteng panahon?

15, 16. (a) Paano nagin sarong “dakulaon na hukbo” an banwaan ni Jehova sa presenteng panahon”? (b) Paano makakatabang sa sato an propesiyang ini ni Ezekiel na makayanan an masakit na mga kamugtakan sa buhay? (Hilingon an kahon na “Tabang Para Makatindog Giraray Kita.”)

¹⁵ Dai nahaloy pagkatapos na nombrahan ni Cristo an maimbod na uripon kan 1919, nagpuon nang maeksperyensiyahan kan mga lingkod nin Diyos an ihinula ni Zacarias, sarong propeta na naglingkod kaiba kan mga nagbaralik hali sa pagkadistiyero. Sinabi ni Zacarias: “Dakul na banwaan saka makukusog na nasyon an maarabot sa Jerusalem para hanapon si Jehova.” Ilinadawan kan propeta an mga naghahanap ki Jehova bilang “sampulong lalaki hali sa gabos na lengguwahe kan mga nasyon.” An mga lalaking iyan makapot nin higot sa “sarong Judio,” an espirituwal na Israel, mantang sinasabi: “Gusto ming mag-iba sa saindo, huli ta nabaretaan ming nasa kaibanan nindo an Diyos.”—Zac. 8:20-23.

¹⁶ Sa ngunyan, an mga kabilang sa espirituwal na Israel (an linahidan na mga natatada) asin kaiba an “sampulong lalaki” (an ibang mga karnero) talagang masasabing “sarong dakulaon na hukbo,” na minilyon na an bilang. (Ezek. 37:10) Bilang mga suldados ni Cristo sa hukbong ini na padagos na nagdadakula, maingat niyatong sinusunod an satong Hadi na si Jesus, na naggigiya sa sato pasiring sa mga bendisyon sa maabot.—Sal. 37:29; Ezek. 37:24; Fil. 2:25; 1 Tes. 4:16, 17.

17. Ano an pag-uulayan ta sa masunod na kapitulo?

¹⁷ Dahil sa pagbalik kan dalisay na pagsamba, magkakaigwa nin mahalagang responsabilidad an banwaan nin Diyos. Ano iyan? Para maaraman an simbag sa hapot na iyan, siyasaton ta sa masunod na kapitulo an asignasyon na inako ni Ezekiel hali ki Jehova bago pa man laglagon an Jerusalem.