1-3. (a) Anong pangyayari an diit-diitan pang makapabaranga sa inot na Kristiyanong kongregasyon? (b) Paano kita makikinabang sa pag-adal sa pagkasaysay na ini sa libro nin Mga Gibo?

 KAKABALIK lang ni Pablo asin Bernabe sa siyudad nin Antioquia sa Siria hali sa inot nindang pagbiyahe bilang misyonero asin ugmahon sinda. Ugmahon sinda huling binuksan ni Jehova an “pinto sa mga nasyon tanganing makalaog an mga ini asin magturubod.” (Gibo 14:26, 27) Sa katunayan, sa Antioquia mismo lakop nang naihuhulit an maugmang bareta, asin “dakulang bilang” nin mga Hentil an nadadagdag sa kongregasyon diyan.—Gibo 11:20-26.

² Nakaabot tulos sa Judea an nakakaugmang bareta manungod sa pag-uswag na ini. Pero imbes na ikaugma iyan kan gabos, nagin dahilan iyan para lalo pang magdakula an isyu manungod sa pagturi. Paano dapat trataron kan mga Kristiyanong Judio asin kan mga Kristiyanong bakong Judio an kada saro, saka ano an dapat na magin pagmansay kan mga Kristiyanong bakong Judio sa Katugunan ni Moises? An isyu nagkawsa nin dai pagkauruyon na naggrabeng marhay sagkod sa puntong diit-diitan pang magkabaranga an Kristiyanong kongregasyon. Paano daw ini mareresolberan?

³ Mantang pinag-uulayan ta an pagkasaysay na ini sa libro nin Mga Gibo, dakul kitang manunudan na mahalagang leksiyon. Makakatabang ini sa sato na humiro nin may kadunungan kun may maglataw na nakakapabarangang mga isyu sa ngunyan.

4. Anong salang paniniwala an itinutukdo kan nagkapirang Kristiyanong Judio, asin anong hapot an minalataw huli kaini?

⁴ An disipulong si Lucas nagsurat: “Igwang mga lalaking nag-arabot [sa Antioquia] hali sa Judea asin nagpuon na magtukdo sa mga tugang: ‘Sagkod na dai kamo tinuturi sigun sa Katugunan ni Moises, dai kamo maliligtas.’” (Gibo 15:1) Dai sinambit kun baga an “mga lalaking . . . hali sa Judea” dating mga Fariseo bago sinda nakumbertir sa Kristiyanismo.  Sa paano man, minalataw na impluwensiyado pa man giraray sinda kan kaisipan kan Judiong sektang iyan na sobra kaistrikto sa pagpautob kan Katugunan. Dugang pa, posibleng hiningako ninda na an itinutukdo ninda hali mismo sa mga apostol asin kamagurangan sa Jerusalem. (Gibo 15:23, 24) Pero taano ta naniniwala pa man giraray an mga Kristiyanong Judio na kaipuhan pa an pagpaturi mantang mga 13 taon na an nakaagi inako na ni apostol Pedro sa Kristiyanong kongregasyon an bakong turing mga Hentil bilang pagsunod sa pagbuot nin Diyos? a—Gibo 10:24-29, 44-48.

5, 6. (a) Taano ta may mga Kristiyanong Judio na naniniwala pa man giraray na kaipuhan an pagturi? (b) Parte daw kan Abrahamikong tipan an tipan nin pagturi? Ipaliwanag. (Hilingon an nota sa ibaba.)

⁵ Dakul an posibleng dahilan. An saro iyo na ki Jehova mismo hali an pagbuot na pagturi sa mga lalaki, asin tanda ini nin pagkaigwa nin espesyal na relasyon sa saiya. Nagpuon ini ki Abraham asin sa gabos na lalaking nakaistar kaiba niya. Kaya an pagturi nainot pa sa tipan na Katugunan, pero kan huri nagin parte na ini kaiyan. b (Lev. 12:2, 3) Sa irarom kan Katugunan ni Moises, maski an mga dayuhan dapat na turion bago sinda magkaigwa nin nagkapirang pribilehiyo, arog kan pagkakan kan pamanggihan kan Paskuwa. (Exo. 12:43, 44, 48, 49) Kaya para sa mga Judio, maati asin makababaldi an sarong lalaking bakong turi.—Isa. 52:1.

⁶ Kaya, kaipuhan kan mga Kristiyanong Judio nin pagtubod asin kapakumbabaan para maako ninda an bagong ihinayag na katotoohan. An tipan na Katugunan sinalidahan na kan bagong tipan, kaya an sarong namundag na Judio dai na awtomatikong magigin kabilang sa banwaan nin Diyos. Asin para sa mga Kristiyanong Judio na nakaistar sa mga komunidad nin Judio—arog kan mga Kristiyano sa Judea—kaipuhan ninda nin kusog nin buot para akuon si Jesus bilang Mesiyas asin akuon bilang mga kapagtubod an mga bakong turing Hentil.—Jer. 31:31-33; Luc. 22:20.

7. Anong katotoohan an dai nasabutan kan “mga lalaking . . . hali sa Judea”?

⁷ Siyempre, dai nagbago an mga pamantayan nin Diyos. Bilang patunay kaini, iiniba sa bagong tipan an pundamental na mga prinsipyo na yaon sa Katugunan ni Moises. (Mat. 22:36-40) Halimbawa, may koneksiyon sa pagturi, nagsurat si Pablo kan huri: “An basehan kan pagigin tunay na Judio iyo an nasa laog niya, asin an saiyang pagigin turi iyo idtong sa puso paagi sa espiritu asin bakong paagi sa nasusurat na kodigo.” (Roma 2:29; Deu.  10:16) An “mga lalaking . . . hali sa Judea” dai nasabutan an katotoohan na ini, imbes ininsistir ninda na kahagadan pa man giraray nin Diyos an pagturi. Andam daw sindang baguhon an saindang kaisipan?

8. Taano ta iinatubang sa namamahalang grupo sa Jerusalem an isyu manungod sa pagturi?

⁸ Nagpadagos si Lucas: “Pagkatapos na magkaigwa nin dai pagkauruyon asin nin pakipagdiskusyunan sa sainda [sa mga lalaking “nag-arabot hali sa Judea”] si Pablo saka Bernabe, napagdesisyunan na si Pablo, Bernabe, asin an nagkapirang iba pa magduman sa mga apostol asin kamagurangan sa Jerusalem tanganing iatubang an manungod sa isyung ini.” c (Gibo 15:2) An fraseng “dai pagkauruyon asin . . . pakipagdiskusyunan” nagpapahiling nin matinding emosyon saka marigon na kumbiksiyon kan lambang lado sa pinaniniwalaan ninda, asin dai ini maresolberan kan kongregasyon sa Antioquia. Para sa katuninungan asin pagkasararo, may kadunungan na nagdesisyon an kongregasyon na iatubang ini sa “mga apostol asin kamagurangan sa Jerusalem,” na minakompuwesto kaidto sa namamahalang grupo. Ano an manunudan ta sa kamagurangan sa Antioquia?

9, 10. Paano nagtao nin marahay na halimbawa para sa sato ngunyan an mga tugang sa Antioquia, pati man si Pablo asin Bernabe?

⁹ An sarong mahalagang leksiyon na manunudan ta iyo na kaipuhan tang magtiwala sa organisasyon nin Diyos. Pag-isipan ini: Aram kan mga tugang sa Antioquia na an mga miyembro kan namamahalang grupo gabos Kristiyanong Judio. Alagad, nagtiwala sinda sa grupong iyan para iyo an magresolber sa isyu manungod sa pagturi kauyon kan Kasuratan. Taano? Nagtiwala an kongregasyon na gigiyahan ni Jehova an mga bagay-bagay paagi kan saiyang banal na espiritu asin kan Payo kan Kristiyanong kongregasyon, si Jesu-Cristo. (Mat. 28:18, 20; Efe. 1:22, 23) Pag may naglataw na magabat na mga isyu sa ngunyan, lugod na arugon niyato an marahay na halimbawa kan mga tugang sa Antioquia paagi sa pagtiwala sa organisasyon nin Diyos asin sa Namamahalang Grupo kaini na kompuwesto nin linahidan na mga Kristiyano.

¹⁰ Naipapagirumdom man kaiyan sa sato an kahalagahan kan kapakumbabaan asin pagigin mapasensiya. Maski ngani an banal na espiritu mismo an nagsugo ki Pablo asin Bernabe na magduman sa mga nasyon, dai ninda ginamit an awtoridad na iyan tanganing duman na mismo sa Antioquia resolberan an isyu manungod sa pagturi. (Gibo 13:2, 3) Dugang pa, isinurat ni Pablo kan huri: “Nagduman ako [sa Jerusalem] huli sa sarong  kapahayagan”—na nagpapahiling na may paggiya nin Diyos an bagay na ini. (Gal. 2:2) An mga elder ngunyan naghihinguwang magkaigwa kan arog kaiyan na kapakumbabaan asin pagigin mapasensiya pag may maglataw na mga isyu na puwedeng magkawsa nin pagkabaranga. Imbes na ipirit an saindang mga opinyon, nag-aasa sinda ki Jehova paagi sa pagkonsulta sa Kasuratan asin sa instruksiyon saka paggiya na itinatao kan maimbod na uripon.—Fil. 2:2, 3.

11, 12. Taano ta mahalaga na maghalat ki Jehova?

¹¹ May mga pagkakataon na tibaad kaipuhan tang maghalat na linawon ni Jehova an sarong bagay. Girumdumon na an mga tugang kan panahon ni Pablo kinaipuhan na maghalat sagkod kan mga 49 C.E.—mga 13 taon puon kan lahidan si Cornelio kan 36 C.E.—bago nagtao si Jehova nin paglilinaw manungod sa isyu kun baga dapat turion an mga Hentil. Taano ta arog kaiyan kahaloy? Tibaad gusto nin Diyos na magtao nin igong panahon na maiuyon kan sinserong mga Judio an saindang kaisipan sa dakulang pagbabagong iyan. Ta an pagkanselar sa 1,900 na taon nang tipan nin pagturi na itinao sa saindang namumutan na apuon na si Abraham bako nanggad sadit na bagay!—Juan 16:12.

¹² Dakulang pribilehiyo nanggad na tukduan asin moldehon kan satuyang mapasensiya asin mabuot na Ama sa langit! Pirming marahay an mga resulta kaiyan asin pirming para sa satong ikakarahay. (Isa. 48:17, 18; 64:8) Kaya nungka niyatong ipirit nin may kapalangkawan an satong sadiring mga ideya o magin negatibo sa mga pagbabago sa organisasyon o sa mga bagong paliwanag sa nagkapirang teksto. (Ecl. 7:8) Kun marisa mo sa sadiri mo na igwa ka kan arog kaining tendensiya, maski diit lang, may pagpamibing hurop-hurupon an napapanahon na mga prinsipyo na manunumpungan sa Gibo kapitulo 15. d

13. Paano ta maaarog sa satong ministeryo an pagigin mapasensiya ni Jehova?

 ¹³ Tibaad kaipuhanon niyato an pagigin mapasensiya pag may mga tinutukduan kita sa Bibliya na nasasakitan na bayaan an kinatudan nindang palsong mga paniniwala o bakong maka-Kasuratan na mga kostumbre. Sa siring na mga sitwasyon, tibaad kaipuhan tang tawan nin igong panahon an banal na espiritu nin Diyos na mapahiro an puso kan tinutukduan sa Bibliya. (1 Cor. 3:6, 7) Siring man, kaipuhan niyatong ipamibi sinda. Sa ano man na paagi asin sa tamang panahon, tatabangan kita nin Diyos na maaraman kun ano an madunong na dapat tang gibuhon.—1 Juan 5:14.

14, 15. (a) Paano tinawan nin onra kan kongregasyon sa Antioquia si Pablo, Bernabe, asin an iba pang kaiba ninda sa pagbaklay? (b) Paano si Pablo asin an mga kairiba niya nagin bendisyon sa mga kapwa ninda Kristiyano?

¹⁴ Nagpadagos an salaysay ni Lucas: “Pagkatapos sindang maihatod kan kongregasyon sa huruharayo, an mga lalaking ini nagpadagos sa pagbaklay asin nag-agi sa Fenicia saka Samaria, na detalyadong isinasaysay an pagkakumbertir kan mga tawo kan mga nasyon, asin nagtao iyan nin dakulang kaugmahan sa gabos na tugang.” (Gibo 15:3) An paghatod kan kongregasyon ki Pablo, Bernabe, asin sa iba pang kaiba ninda sa pagbaklay sarong kapahayagan kan saindang pagkamuot asin pagtao nin onra sa mga lalaking ini, na nagpapahiling na mawot kan kongregasyon na lugod bendisyunan sinda nin Diyos. Sa giraray, saro nanggad ining marahay na halimbawa sa sato kan mga tugang sa Antioquia! Tinatawan mo man daw nin onra an saimong mga tugang sa espirituwal, “lalo na [an mga elder na] nagmamaigot sa saindang pagpahayag asin pagtutukdo”?—1 Tim. 5:17.

¹⁵ Mantang pasiring sa Jerusalem, an mga nagbabaklay nag-agi sa Fenicia saka Samaria asin nagin bendisyon sinda sa mga kapwa ninda Kristiyano digdi huling “detalyadong” isinaysay ninda sa mga ini an nakakapakusog na mga eksperyensiya nin paghuhulit sa mga Hentil. Posibleng kaiba sa mga nagdangog sa sainda iyo an mga Kristiyanong Judio na nagdulag pasiring sa mga rehiyon na ini pagkatapos na magadan si Esteban bilang martir. Arog man kaiyan sa ngunyan, an mga report manungod sa mga bendisyon ni Jehova sa gibuhon na paggibo nin mga disipulo nakakapakusog sa satong mga tugang, lalo na sa mga nag-aagi nin mga pagbalo. Lubos ka daw na nakikinabang sa arog kaiyan na mga report paagi sa pag-atender sa Kristiyanong mga pagtiripon, asembleya, asin kumbensiyon siring man paagi sa pagbasa kan mga eksperyensiya saka mga istorya nin buhay na ipinublikar sa satong mga publikasyon, imprentado man o sa jw.org?

16. Ano an nagpapahiling na nagin dakula nang isyu an manungod sa pagturi?

¹⁶ Pagkatapos na magbaklay nin mga 550 kilometros patimog, an delegasyon hali sa Antioquia nakaabot man giraray sa destinasyon ninda. Si  Lucas nagsurat: “Pag-abot ninda sa Jerusalem, may kabuutan sindang inako kan kongregasyon asin kan mga apostol saka kan kamagurangan, asin inistorya ninda an dakul na bagay na ginibo nin Diyos paagi sa sainda.” (Gibo 15:4) Alagad, “an nagkapira sa mga dating kabilang sa sekta kan mga Fariseo na nagin mga disipulo nagtirindog asin nagsabi: ‘Kaipuhan na turion sinda saka pagbutan na utubon an Katugunan ni Moises.’” (Gibo 15:5) Malinaw na nagin dakula nang isyu an manungod sa pagturi sa mga Kristiyanong bakong Judio, asin dapat nang maresolberan iyan.

17. Sairisay an minakompuwesto sa namamahalang grupo sa Jerusalem, asin ano an posibleng dahilan kun taano ta iiniba digdi an “kamagurangan”?

¹⁷ “May kadunungan sa mga naghahagad nin sadol,” an sabi kan Talinhaga 13:10. Kauyon kan marahay na prinsipyong iyan, “nagtiripon an mga apostol asin an kamagurangan tanganing pag-urulayan an [isyu manungod sa pagturi].” (Gibo 15:6) “An mga apostol asin an kamagurangan” an naggigibo nin desisyon kaidto para sa bilog na Kristiyanong kongregasyon, arog mismo kan ginigibo kan Namamahalang Grupo sa ngunyan. Taano ta kaibanan na naglilingkod kan mga apostol an “kamagurangan”? Tandaan na ipinagadan kaidto si apostol Santiago, asin may panahon kaidto na ipinapreso si apostol Pedro. Posibleng mangyari man ini sa iba pang mga apostol. Kaya sa pagkaigwa nin iba pang kuwalipikadong mga linahidan na lalaki, masisiguradong magpapadagos an aregladong pangangataman.

18, 19. Anong mapuwersang mga tataramon an sinabi ni Pedro, asin ano dapat an kongklusyon kan mga nagdadangog sa saiya?

¹⁸ Nagpadagos si Lucas: “Pagkatapos nin halawig asin grabeng pag-urulay, tuminindog si Pedro asin nagsabi . . . : ‘Mga tugang, aram na aram nindo na kaidto pa, sa sato gabos na yaon digdi, pinili ako nin Diyos tanganing paagi sa sako madangog kan mga tawo kan mga nasyon an maugmang bareta asin magturubod sinda. Asin an Diyos, na nakakaaram kan nasa puso, nagpatotoo paagi sa pagtao sa sainda kan banal na espiritu, arog kan ginibo man niya sa sato. Asin dai man lamang niya sinda minansay na napapalain sa sato, kundi dinalisay niya an puso ninda  dahil sa saindang pagtubod.’” (Gibo 15:7-9) Sigun sa sarong reperensiya, an Griegong termino na itrinadusir na “halawig asin grabeng pag-urulay” sa bersikulo 7 nangangahulugan man na “paghanap; paghapot.” Kaya minalataw na bagaman magkakalain an opinyon kan mga tugang, andam sindang pag-ulayan an isyu, asin libre nindang ipinahayag an saindang mga sabuot.

¹⁹ An mapuwersang mga tataramon ni Pedro nagpagirumdom sa gabos na siya mismo presente kaidto kan an inot na bakong turing mga Hentil—si Cornelio asin an mga kairiba niya sa harong—lahidan nin banal na espiritu kan 36 C.E. Kun si Jehova mayong pagpapalain-lain sa Judio asin bakong Judio, anong awtoridad igwa an mga tawo para gibuhon ninda iyan? Dugang pa, an pagtubod ki Cristo, bako an pagsunod sa Katugunan ni Moises, an nagpapadalisay sa puso nin saro na nagtutubod.—Gal. 2:16.

20. Paano an mga nagsusuportar sa pagturi “pinupurbaran . . . an Diyos”?

²⁰ Base sa dai mapapahimutikan na patotoo kan tataramon nin Diyos asin kan banal na espiritu, nagkongklusyon si Pedro: “Kaya taano ta pinupurbaran nindo an Diyos paagi sa pagbugtak sa mga disipulo nin magabat na pasanon na dai kayang darahon maski kan satuyang mga apuon o niyato mismo? Pero kita, nagtutubod kita na kun paanong naligtas kita paagi sa daing kapantay na kabuutan kan Kagurangnan na Jesus, naligtas man sinda paagi kaiyan.” An mga nagsusuportar sa pagturi, sa katunayan, “pinupurbaran . . . an Diyos,” o ‘inuubos an saiyang pasensiya.’ (Gibo 15:10, 11; Phillips) Gusto nindang ipagibo sa mga Hentil an sarong pagbuot na pati ngani mga Judio mismo dai kayang lubos na masunod, kun kaya sinentensiyahan an mga ini nin kagadanan. (Gal. 3:10) Imbes na iyan an gibuhon, dapat kuta pinasalamatan kan mga Judiong nagdadangog ki Pedro an daing kapantay na kabuutan nin Diyos na ipinahiling Niya paagi ki Jesus.

21. Ano an naitabang ni Bernabe saka Pablo sa pag-uulay?

²¹ Malinaw na napaisip kan mga tataramon ni Pedro an mga nagdadangog, huli ta “nagsilensiyo an bilog na grupo.” Pagkatapos, isinaysay ni Bernabe saka Pablo “an dakul na mga tanda saka ngangalásan na ginibo nin Diyos paagi sa sainda sa tahaw kan mga nasyon.” (Gibo 15:12) Ngunyan, andam na an mga apostol asin kamagurangan na ebalwaron an gabos na ebidensiya asin gumibo nin desisyon na nagpapabanaag kan kaisipan nin Diyos manungod sa isyu nin pagturi.

22-24. (a) Paano inaarog kan Namamahalang Grupo sa ngunyan an halimbawa kan inot na siglong namamahalang grupo? (b) Paano maipapahiling kan gabos na elder na iginagalang ninda an teokratikong awtoridad?

²² Arog man kaiyan sa ngunyan, pag nagmimiting an mga miyembro kan Namamahalang Grupo, nagkokonsulta sinda sa Tataramon nin Diyos para sa paggiya asin udok na namimibi para sa banal na espiritu. (Sal. 119:105; Mat. 7:7-11) Tanganing makagibo nin desisyon na nagpapabanaag kan kaisipan nin Diyos, an lambang miyembro kan Namamahalang Grupo patiinot  na tinatawan nin lista kan mga pag-uulayan tanganing may pagpamibi nindang mahurop-hurop an mga iyan. (Tal. 15:28) Sa panahon kan miting, libreng ipinapahayag kan linahidan na mga tugang na ini an saindang mga sabuot, pero sa magalang na paagi. Parati nindang ginagamit an Bibliya sa panahon kan saindang pag-uulay.

²³ Dapat na arugon kan mga elder sa kongregasyon an halimbawang iyan. Kun dai pa man giraray naresolberan an sarong magabat na isyu pagkatapos na pag-ulayan iyan sa miting kan mga elder, puwede sindang kumonsulta sa sangang opisina o sa ninombrahan na mga representante kaiyan, arog kan mga paraataman nin sirkito. Asin kun kinakaipuhan, an sangang opisina puwedeng magsurat sa Namamahalang Grupo.

²⁴ Iyo, binebendisyunan ni Jehova idtong mga may paggalang sa teokratikong areglo asin nagpapahiling nin kapakumbabaan, kaimbudan, asin pagpapasensiya. Arog kan mahihiling ta sa sunod na kapitulo, pag ginigibo ta an mga ini, babalusan kita nin Diyos nin tunay na katuninungan, espirituwal na abundansiya, asin Kristiyanong pagkasararo.