KAPITULO 24
“Kusugi an Buot Mo!”
Nakaligtas si Pablo sa planong paggadan sa saiya asin idinepensa an saiyang sadiri sa atubangan ni Felix
Basado sa Gibo 23:11–24:27
1, 2. Taano ta dai na ikinangalas ni Pablo an inaatubang niyang persekusyon sa Jerusalem?
PAGKATAPOS na mailigtas si Pablo sa anggot na grupo nin mga tawo sa Jerusalem, saro na naman siyang preso ngunyan. Dai na ikinangalas kan maigot na apostol na ini an inaatubang niyang persekusyon sa Jerusalem. May nagsabi na sa saiya na “presuhan asin mga kasakitan” an naghahalat sa saiya sa siyudad na ini. (Gibo 20:22, 23) Asin dawa ngani dai aram ni Pablo an eksaktong mangyayari sa saiya, aram niyang padagos siyang mag-aagi nin kasakitan para sa pangaran ni Jesus.—Gibo 9:16.
2 Maski an Kristiyanong mga propeta pinatanidan si Pablo na gagapuson siya asin itatao “sa kamot kan mga tawo kan mga nasyon.” (Gibo 21:4, 10, 11) Kasuarin pa sana, pinurbaran siyang gadanon nin sarong grupo nin mga Judio, asin dai nahaloy pagkatapos kaiyan, diit-diitan pa siyang “magadan” kan mga miyembro kan Sanhedrin kan grabe na an saindang diriskutiran manungod sa mga sinabi niya. Sarong preso ngunyan an apostol sa kustodiya kan mga suldados na Romano asin napapaatubang sa dakul pang pagbista asin akusasyon. (Gibo 21:31; 23:10) Tunay nanggad na nangangaipo nin pampakusog nin buot an apostol na si Pablo!
3. Sain kita nakakakua nin pampakusog nin buot tanganing makapagpadagos sa satong gibuhon na paghuhulit?
3 Sa panahon na ini nin katapusan, aram niyato na “an gabos na nagmamawot na mamuhay na may debosyon sa Diyos bilang mga parasunod ni Cristo Jesus pepersegiron man.” (2 Tim. 3:12) Sa pana-panahon, kaipuhan man niyato nin pampakusog nin buot tanganing makapagpadagos sa satong gibuhon na paghuhulit. Nagpapasalamat nanggad kita sa napapanahon asin nakakapakusog sa buot na mga tataramon na nakukua ta sa mga publikasyon asin sa mga pagtiripon na inaareglar kan “maimbod asin mapagmansay na uripon”! (Mat. 24:45) Sinisiyerto sa sato ni Jehova na mayo nin kaiwal kan maugmang bareta an magigin mapanggana. Dai ninda mapupuho an saiyang mga lingkod bilang grupo ni mapapapundo man an saindang gibuhon na paghuhulit. (Isa. 54:17; Jer. 1:19) Pero kumusta man si apostol Pablo? Nag-ako daw siya nin pampakusog nin buot tanganing padagos siyang lubos na makapagpatotoo sa ibong nin pagkontra? Kun iyo, paano, asin ano an nagin reaksiyon niya?
Pag-ulang sa ‘Kurumplutan na May Kaibang Pagsumpa’ (Gibo 23:11-34)
4, 5. Anong pampakusog nin buot an inako ni Pablo, asin taano ta tayming nanggad iyan?
4 Nag-ako si apostol Pablo nin kinakaipuhan na marhay na pampakusog nin buot kan suminunod na banggi pagkatapos siyang iligtas sa Sanhedrin. Ini an sabi kan ipinasabong na salaysay: “Nagpahiling sa saiya an Kagurangnan asin nagsabi: ‘Kusugi an buot mo! Huli ta kun paanong nagpapatotoo ka nin lubos sa Jerusalem manungod sa sako, magpapatotoo ka man sa Roma.’” (Gibo 23:11) Paagi kan nakakapakusog sa buot na mga tataramon na iyan ni Jesus, nasiyerto ni Pablo na makakaligtas siya. Naaraman niya na makakaabot siya sa Roma asin magkakaigwa kan pribilehiyong magpatotoo diyan manungod ki Jesus.
“Igwa sinda nin labing 40 katawo na nag-aabang para tambangan siya.”—Gibo 23:21
5 Tayming nanggad an pampakusog nin buot na itinao ki Pablo. Kinaagahan mismo, “nagkurumplutan an [labing 40] Judio asin nagsumpa sinda, na sinasabing maldisyunon lugod sinda pag kumakan o uminom sinda na dai pa ninda nagagadan si Pablo.” Ipinapahiling kan “kurumplutan na ini na may kaibang pagsumpa” na talagang determinado an mga Judiong idto na gadanon an apostol. Kun dai sinda magigin mapanggana sa saindang plano, naniniwala sinda na mamaldisyunon sinda, o may mangyayaring maraot sa sainda. (Gibo 23:12-15) An plano ninda, na inaprubaran kan mga panginot na saserdote asin kan kamagurangan, iyo na darahon giraray si Pablo sa Sanhedrin na sagin man ngaya gusto nindang urog pang masiyasat an saiyang kaso. Pero bago pa man makaabot si Pablo sa Sanhedrin, tatambangan na siya kan mga lalaki asin gagadanon.
6. Paano nabuyagyag an planong paggadan ki Pablo, asin paano maaarog kan mga hoben sa ngunyan an halimbawa kan pamangkin ni Pablo?
6 Alagad nadangog kan hoben na lalaking pamangkin ni Pablo an plano nindang pagtambang asin ipinaaram niya iyan ki Pablo. Dangan sinabihan niya an pamangkin niya na ibareta ini sa Romanong komandante militar na si Claudio Lisias. (Gibo 23:16-22) Siguradong namumutan ni Jehova an mga hoben na, arog kan dai pinangaranan na pamangkin ni Pablo, kusog-buot na iniinot an kapakanan kan mga lingkod nin Diyos kisa kan sa sadiri ninda asin may kaimbudan na ginigibo an pinakamakakaya ninda alang-alang sa Kahadian.
7, 8. Ano an ginibo ni Claudio Lisias tanganing mailigtas si Pablo?
7 Kan an pakana laban ki Pablo maibareta na ki Claudio Lisias, na may kapot na 1,000 tawuhan, ipinagbuot niya tulos na papag-andamon an 470 tawuhan—mga suldados, mga lalaking armado nin garod, asin mga parakabayo—tanganing ihatod si Pablo puon Jerusalem sagkod sa Cesarea kan bangging idto. Pag-abot duman, dadarahon ninda siya ki Gobernador Felix. a Dawa ngani dakul nin Judio sa Cesarea, an sentro nin pag-administrar asin an kabisera kan Romanong probinsiya nin Judea, mga Hentil pa man giraray an kadaklan sa mga nakaistar diyan. Bakong arog kan Jerusalem na grabe an diskriminasyon asin dakul an bayolenteng minakontra sa ibang mga relihiyon, mas matuninong sa Cesarea. Nasa Cesarea man an panginot na headquarters kan hukbong militar kan Roma sa Judea.
8 Bilang pagsunod sa ley nin Roma, nagpadara si Lisias ki Felix nin surat na nagpapaliwanag kan kaso ni Pablo. Sinambit ni Lisias na kan maaraman niyang sarong Romano si Pablo, ilinigtas niya si Pablo kan “gagadanon na kutana” siya kan mga Judio. Sinabi ni Lisias na mayo man lamang siyang nahiling sa mga akusasyon ki Pablo na “maninigo sa padusang kagadanan o pagkapreso,” pero huli sa pakana laban ki Pablo, ipinadara niya ki Felix si Pablo tanganing sa atubangan na kan gobernador magtaram an mga nag-aakusar asin an gobernador na an maghusgar sa kaso.—Gibo 23:25-30.
9. (a) Paano nabayolar an mga deretso ni Pablo bilang siyudadano kan Roma? (b) Taano ta kun minsan tibaad kaipuhanon tang aprobetsaran an satong mga deretso bilang siyudadano nin sarong nasyon?
9 Totoo daw an mga isinurat ni Lisias? Bako gabos. Minalataw na gusto lang niyang magin marahay an impresyon sa saiya kan gobernador. Ilinigtas niya si apostol Pablo bakong huling naaraman niyang siyudadano ini kan Roma. Saro pa, dai sinambit ni Lisias na ipinagapos niya si Pablo nin “duwang kadena” asin kan huri ipinagbuot niyang “imbestigaran siya mantang piglalatigo.” (Gibo 21:30-34; 22:24-29) Pagbayolar iyan sa mga deretso ni Pablo bilang siyudadano kan Roma. Sa ngunyan, ginagamit man ni Satanas an relihiyosong pagkapanatiko kan mga nagkokontra tanganing lalo kitang persegiron, asin tibaad tanganing purbaran na halian kita nin deretso na magsamba sa Diyos. Pero arog ni Pablo, sa parati puwedeng aprobetsaran kan mga lingkod nin Diyos an saindang mga deretso bilang siyudadano nin sarong nasyon asin maghagad nin legal na proteksiyon.
“Nauugma Akong Magtaram sa Atubangan Mo Tanganing Idepensa an Sadiri Ko” (Gibo 23:35–24:21)
10. Anong magabat na mga akusasyon an iinatubang laban ki Pablo?
10 Sa Cesarea, ‘binantayan si Pablo sa palasyo ni Herodes’ mantang hinahalat an mga nag-aakusar haling Jerusalem. (Gibo 23:35) Pakalihis nin limang aldaw, nag-abot sinda—an Halangkaw na Saserdoteng si Ananias, sarong abogado na an pangaran Tertulo, asin sarong grupo nin kamagurangan. Inumaw nguna ni Tertulo si Felix sa ginigibo kaini para sa mga Judio, na risang-risang pambobola man sana tanganing makua an buot kaini. b Dangan, pinunan nang iatubang ni Tertulo an mga akusasyon laban ki Pablo, asin inapod ni Tertulo si Pablo na “perwisyo sa samo. Sinusutsutan niya an gabos na Judio sa bilog na daga na magrebelde sa gobyerno, asin lider-lider siya kan sekta kan mga Nazareno. Pinurbaran man niyang lapastanganon an templo, kaya dinakop mi siya.” Nakibali man an ibang mga Judio “sa pag-akusar sa saiya, na nag-iinsistir na totoo an mga bagay na ini.” (Gibo 24:5, 6, 9) Panunutsot sa mga tawo na magrebelde sa gobyerno, panginginot sa sarong peligrosong sekta, asin paglapastangan sa templo—magabat na mga akusasyon ini na puwedeng magresulta sa sentensiyang kagadanan.
11, 12. Paano pinahimutikan ni Pablo an mga akusasyon laban sa saiya?
11 Dangan, tinugutan nang magtaram si Pablo. Sinabi niya: “Nauugma akong magtaram sa atubangan mo tanganing idepensa an sadiri ko.” Lubos niyang pinahimutikan an mga akusasyon laban sa saiya. Bakong totoo na linapastangan kan apostol an templo, ni pinurbaran man niyang magpuon nin rebelyon. Sinabi niya na sa katunayan, “dakul na taon” siyang mayo sa Jerusalem asin ngunyan lang siya nagbalik tanganing magdara nin “tabang sa mga pobre”—mga donasyon para sa mga Kristiyanong nagin pobre huli sa grabeng tiggutom asin persekusyon. Ininsistir ni Pablo na bago siya naglaog sa templo, siya “malinig sa seremonyal na paagi” asin na hininguwa niyang “mapagdanay an malinig na konsiyensiya sa atubangan nin Diyos asin mga tawo.”—Gibo 24:10-13, 16-18.
12 Alagad inadmitir ni Pablo na nagsagibo siya nin sagradong paglilingkod sa Diyos kan saiyang mga apuon “uyon sa paagi nin pagsamba kaining inaapod nindang sekta.” Pero ininsistir niya na nagtutubod siya “sa gabos na sinambit sa Katugunan asin sa gabos na nakasurat sa Mga Propeta.” Asin arog kan mga nag-aakusar sa saiya, hinahalat man niya an paglaom na “bubuhayon liwat nin Diyos an mga matanos pati an mga bakong matanos.” Dangan inangat ni Pablo an mga nag-aakusar sa saiya: “Sabihon kan mga tawong yaon digdi kun anong salang ginibo ko an nahiling ninda kan nakatindog ako sa atubangan kan Sanhedrin, apuwera sa sarong bagay na ini na ikinurahaw ko mantang nakatindog ako sa tahaw ninda: ‘Dahil sa pagtubod ko sa pagkabuhay liwat kan mga gadan kaya ako hinuhukuman ngunyan sa atubangan nindo!’”—Gibo 24:14, 15, 20, 21.
13-15. Taano ta marahay na halimbawa sa sato si Pablo pag-abot sa pagpapatotoo nin daing takot sa atubangan nin sekular na mga awtoridad?
13 Nagtao si Pablo nin marahay na halimbawa sa sato kun engkaso iatubang kita sa sekular na mga awtoridad huli sa satong pagsamba asin akusaran na nagpupuon kita nin kariribukan, nanunutsot sa mga tawo na magrebelde sa gobyerno, o na mga miyembro kita nin sarong “peligrosong sekta.” Bakong arog ni Tertulo, dai si Pablo naggamit nin pambobola tanganing makua an buot kan gobernador. Nagdanay na kalmado asin magalang si Pablo. Sa mataktikang paagi, nagtao siya nin malinaw asin totoong mga testimonya. Sinambit ni Pablo na bakong presente an mga “Judio . . . hali sa probinsiya nin Asia” na nag-akusar sa saiya nin paglapastangan sa templo, asin uyon sa ley, dapat kuta yaon sinda tanganing makahampang niya sinda asin madangog an mga akusasyon ninda.—Gibo 24:18, 19.
14 Pero an mas mahalaga pa diyan, dai nagduwa-duwa si Pablo na magpatotoo manungod sa saiyang mga tinutubod. Daing takot na inutro kan apostol na nagtutubod siya sa pagkabuhay liwat, dawa ngani iyan an temang nagin dahilan nin grabeng kariribukan kaidtong nasa atubangan siya kan Sanhedrin. (Gibo 23:6-10) Sa saiyang depensa, idinuon ni Pablo an paglaom na pagkabuhay liwat. Taano? Huling nagpapatotoo si Pablo mapadapit ki Jesus asin sa saiyang pagkabuhay liwat—sarong bagay na dai maako kan mga nagkokontrang idto. (Gibo 26:6-8, 22, 23) Iyo, an panginot na dahilan kun taano ta pigbibista si Pablo iyo an isyu manungod sa pagkabuhay liwat—partikularmente an pagtubod ki Jesus asin na siya binuhay liwat.
15 Arog ni Pablo, makakapagpatotoo man kita nin daing takot asin makakakua nin kusog nin buot sa sinabi ni Jesus sa saiyang mga disipulo: “Ikakaungis kamo kan gabos na tawo huli sa pangaran ko. Pero an makatagal sagkod sa katapusan maliligtas.” Dapat daw niyatong ikahadit kun ano an sasabihon ta pag mapaatubang kita sa arog kaiyan na sitwasyon? Dai, huling inaasigurar sa sato ni Jesus: “Pag dinakop ninda kamo tanganing darahon sa husgado, dai kamo maghadit kun ano an sasabihon nindo; kundi ano man an itao sa saindo sa oras na iyan, iyan an sabihon nindo, dahil bako kamo an nagtataram, kundi an banal na espiritu.”—Mar. 13:9-13.
“Natakot si Felix” (Gibo 24:22-27)
16, 17. (a) Paano kinaputan ni Felix an pagbista sa kaso ni Pablo? (b) Ano an posibleng dahilan kun taano ta natakot si Felix, pero taano ta dakul na beses pa man giraray niyang ipinaapod si Pablo?
16 Bako ini an inot na pagkakataon na nadangog ni Gobernador Felix an manungod sa paniniwala kan mga Kristiyano. Sinabi kan pagkasaysay: “Si Felix, na pamilyar sa mga bagay-bagay mapadapit sa Dalan na ini, nagdesisyon na ipundo nguna an pagdangog sa kaso, asin sinabi niya: ‘Pag-abot digdi kan komandante militar na si Lisias, saka ko dedesisyunan an kasong ini.’ Asin pinagbutan niya an opisyal nin hukbo na papagdanayon sa kustodiya si Pablo pero daing gayo siya pag-istriktuhan, asin na tugutan an saiyang mga kaibanan na tabangan siya sa mga pangangaipo niya.”—Gibo 24:22, 23.
17 Pakalihis nin nagkapirang aldaw, si Felix, kaiba an agom niyang si Drusila na sarong Judio, ipinaapod si Pablo asin “nagdangog [sinda] sa paliwanag kaini manungod sa pagtubod ki Cristo Jesus.” (Gibo 24:24) Alagad, kan nagtataram na si Pablo manungod sa “pagigin matanos asin sa pagpupugol sa sadiri saka sa maabot na paghukom, natakot si Felix,” posibleng huli ta an mga bagay na iyan an nakakaparibok kan saiyang konsiyensiya dahil sa maraot na mga bagay na ginibo niya. Kaya pinapundo na niya si Pablo, asin sinabi: “Sige, makakahali ka na, pero pag nalugaran ako ipapaapod taka giraray.” Dakul na beses pang ipinaapod ni Felix si Pablo pagkatapos kaiyan, bakong huling gusto niyang manudan an katotoohan, kundi huling naglalaom siyang tatawan siya ni Pablo nin suhol.—Gibo 24:25, 26.
18. Taano ta ipinakipag-ulay ni Pablo ki Felix asin sa saiyang agom an manungod sa “pagigin matanos asin sa pagpupugol sa sadiri saka sa maabot na paghukom”?
18 Taano ta ipinakipag-ulay ni Pablo ki Felix asin sa saiyang agom an manungod sa “pagigin matanos asin sa pagpupugol sa sadiri saka sa maabot na paghukom”? Girumdumon na gusto nindang maaraman kun ano an kalabot sa “pagtubod ki Cristo Jesus.” Aram ni Pablo na imoral, maringis, asin bakong makatanusan an mag-agom kun kaya lininaw niya sa sainda kun ano an kahagadan para sa gabos na gustong magin parasunod ni Jesus. Ipinapahiling kan mga sinabi ni Pablo na an pamumuhay ni Felix saka kan saiyang agom kabaliktaran nanggad kan mga pamantayan nin Diyos. Posibleng marhay na nakatabang ini sa mag-agom na masabutan na an gabos na tawo maninimbag sa Diyos sa kun ano an saindang iniisip, sinasabi, saka ginigibo asin na mas mahalaga an magigin paghukom sa sainda nin Diyos kisa sa magigin paghukom, o paghusgar, ni Felix ki Pablo. Kaya bako nanggad makangangalas na “natakot si Felix”!
19, 20. (a) Sa satong ministeryo, ano an dapat tang gibuhon pag makanumpong kita nin mga garo baga interesado pero igwa palan nin makasadiring motibo? (b) Paano ta naaraman na bako man talagang amigo ni Pablo si Felix?
19 Sa satong ministeryo, tibaad makanumpong kita nin mga tawong arog ni Felix. Sa primero, tibaad garo baga interesado sinda sa katotoohan, pero igwa palan sinda nin makasadiring motibo. Dapat kitang magin maingat sa pagtabang sa siring na mga indibidwal. Pero, arog ni Pablo, puwede tang mataktikang sabihon sa sainda an matanos na mga pamantayan nin Diyos. Tibaad mapahiro kan katotoohan an saindang puso. Minsan siring, kun mahiling tang habo talaga nindang bayaan an saindang makasalan na mga gibo, dai na kita mapirit pa sa sainda kundi hahanapon ta an mga gusto talagang manudan an katotoohan.
20 Pag-abot nin panahon, ihinayag kan pagkasaysay an totoong intensiyon ni Felix: “Pakalihis nin duwang taon, sinalidahan si Felix ni Porcio Festo; asin huling gusto ni Felix na makua an buot kan mga Judio, pinabayaan niyang nakapreso si Pablo.” (Gibo 24:27) Bako man talagang amigo ni Pablo si Felix. Aram ni Felix na an mga parasunod kan “Dalan” bako man talagang mga rebelde sa gobyerno ni mga rebolusyonaryo. (Gibo 19:23) Aram man niya na mayong binalgang ano man na ley nin Roma si Pablo. Pero, pinabayaan niyang nakapreso si Pablo tanganing “makua an buot kan mga Judio.”
21. Ano an nangyari ki Pablo kan si Porcio Festo na an gobernador, asin ano an daing dudang padagos na nakapakusog ki Pablo?
21 Arog kan ipinapahiling sa huring bersikulo kan Gibo kapitulo 24, nakapreso pa man giraray si Pablo kan salidahan ni Porcio Festo si Felix sa pagigin gobernador. Diyan na nagpuon an sunod-sunod na pagbista ki Pablo asin pag-atubang sa manlain-lain na opisyal. Tunay nanggad na an makusog an buot na apostol na ini ‘dinara sa atubangan nin mga hadi saka mga gobernador.’ (Luc. 21:12) Arog kan mahihiling ta, makakapagpatotoo siya sa pinakamakapangyarihan na tagapamahala kan panahon niya. Sa ibong kan gabos na inagihan ni Pablo, nungkang nagluya an pagtubod niya. Daing dudang padagos siyang napakusog kan mga tataramon ni Jesus: “Kusugi an buot mo!”
a Hilingon an kahon na “ Si Felix—Gobernador kan Judea.”
b Pinasalamatan ni Tertulo si Felix sa “dakulang katrangkiluhan” na naitao kaini sa nasyon. Pero an totoo, mas maribok an Judea sa pamamahala ni Felix kisa sa pamamahala kan siisay man na iba pang mga nagin gobernador bago siya. Bako man totoo an sinambit ni Tertulo na ‘lubos an pasasalamat’ kan mga Judio huli sa mga repormang ginibo ni Felix. Sa katunayan, ikinakabaldi si Felix kan kadaklan na Judio huling ginibo niyang miserable an buhay ninda asin huli sa brutal na pagpapundo niya sa mga rebelyon ninda.—Gibo 24:2, 3.
