1, 2. Ano an namamatian ni Jehova pag nahihiling niya na naghihinguwa kitang magin onesto?

SARONG aldaw mantang papuli hali sa eskuwelahan an sarong aking lalaki, nakapurot siya nin pitaka na pano nin kuwarta. Ano an gigibuhon niya? Puwede niya kutang sadirihon na sana iyan. Pero iinuli niya an pitaka sa kagsadiri. Kan maaraman kan ina an ginibo kan saiyang aki, ugmahon ini sa aki niya.

² Kadaklan na magurang nauugma pag an mga aki ninda onesto. An satong Ama sa langit, si Jehova, iyo “an Diyos nin katotoohan,” asin nauugma siya pag onesto kita. (Salmo 31:5, NW) Gusto tang mapaugma siya saka ‘gumawi nin sadiyosan’ sa gabos na bagay. (Hebreo 13:18) Pag-ulayan niyato an apat na aspekto sa buhay kun sain puwede kitang madipisilan na magin onesto. Dangan pag-uulayan niyato an pira sa mga pakinabang pag nalalampasan ta an mga kadipisilan na iyan.

3-5. (a) Sa paanong paagi kita puwedeng magin bakong onesto sa satong sadiri? (b) Ano an makakatabang sa sato para magin onesto kita sa satong sadiri?

³ Para magin onesto sa iba, dapat na magin onesto nguna kita sa satong sadiri. Bako ining pirming pasil. Kan inot na siglo, dinaya kan mga tugang sa kongregasyon nin  Laodicea an saindang sadiri na maniwalang napapaugma ninda an Diyos pero an totoo dai man talaga. (Kapahayagan 3:17) Posible man na madaya ta an satong sadiri sa kun ano an totoong pagkatawo ta.

⁴ Sinabi kan disipulong si Santiago: “Kun iniisip nin siisay man na tawo na siya sarong parasamba nin Diyos, alagad dai niya maingat na pinupugulan an saiyang dila, dinadaya niya an sadiri niyang puso, asin sayang sana an saiyang pagsamba.” (Santiago 1:26) Dinadaya ta an satong sadiri kun iisipon tang ayos lang sa Diyos dawa nagtataram kita nin makulog, mapang-insulto, o bakong totoo basta naggigibo man kita nin marahay. Ano an makakatabang sa sato para dai ta madaya an satong sadiri? 

⁵ Pag nagsasalming kita, nahihiling ta an satong pangluwas na itsura. Pag nagbabasa nin Bibliya, nahihiling ta an satong panglaog na pagkatawo. Matatabangan kita kan Bibliya na maaraman kun sain kita makusog asin kun sain kita maluya. Maaaraman ta diyan kun ano an mga dapat niyatong baguhon sa satong kaisipan, paggawi, asin pagtaram. (Basahon an Santiago 1:23-25.) Pero kun pinapaniwala ta an satong sadiri na mayo kitang kaluyahan, dai ta mababago an mga dapat tang baguhon sa satong sadiri. Kaya kaipuhan niyatong gamiton an Bibliya para onestong masiyasat an satong sadiri. (Lamentacion 3:40; Haggeo 1:5) Makakatabang man an pagpamibi para mahiling an totoong pagkatawo ta. Puwede niyatong hagadon ki Jehova sa pamibi na siyasaton niya kita asin tabangan kita na mahiling an satong mga kaluyahan tanganing maitanos ta iyan. (Salmo 139:23, 24) Aram tang “ikinakabaldi ni Jehova an tawong tuso, pero sa mga matanos dayupot Siyang nakikipag-amigo.”—Talinhaga 3:32, NW.

6. Taano ta dapat na magin onesto an mag-agom sa kada saro?

⁶ An pagigin onesto mahalagang marhay sa laog nin pamilya. Pag an agom na lalaki asin an saiyang agom daing itinatago sa kada saro, nakakamati sinda nin katiwasayan saka tiwala talaga sinda sa lambang saro. Sa mga mag-agom, an pagigin bakong onesto puwedeng mahiling sa lain-lain na paagi. Halimbawa, an sarong may agom tibaad nakikipag-flirt, naghihiling nin pornograpiya, o pasekretong nakikipagrelasyon sa iba. Pag-isipan an sinabi kan sarong salmista: “Dai ako nakikiiba-iba sa mga tawong madaya, asin linilikayan ko idtong mga itinatago kun ano talaga sinda.” (Salmo 26:4, NW) Kun bako kang onesto sa agom  mo, dawa sa isip sana, puwede iyan makaraot sa saindong relasyon.

7, 8. Paano mo magagamit an Bibliya sa pagtukdo sa saimong mga aki kan kahalagahan nin pagigin onesto?

⁷ Kaipuhan man na manudan kan mga aki na mahalaga an magin onesto. Puwedeng gamiton kan mga magurang an Bibliya para maitukdo iyan sa sainda. Mababasa diyan an maraot na halimbawa kan mga tawong dai nagin onesto: si Acan, na nagin parahabon; si Gehazi, na dai nagsabi nin totoo tangani sanang magkakuwarta; asin si Judas, na naghahabon nin kuwarta asin kan huri nagtraydor ki Jesus karibay nin 30 sinsilyong pirak.—Josue 6:17-19; 7:11-25; 2 Hade 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6.

⁸ Mababasa man sa Bibliya an dakul na marahay na halimbawa nin mga tawong nagin onesto: si Jacob, na nagsabi sa saiyang mga aki na iuli an kuwarta na nakua ninda; si Jefte asin an saiyang aking babayi, na inutob an saindang pangako sa Diyos; asin si Jesus, na nagin onesto maski pa sa dipisil na mga sitwasyon. (Genesis 43:12; Hokom 11:30-40; Juan 18:3-11) Makakatabang an mga halimbawang ini para masabutan kan mga aki an kahalagahan nin pagigin onesto.

9. Paano makakatabang sa mga aki an pagigin onesto kan mga magurang?

⁹ May manunudan an mga magurang sa prinsipyong ini sa Bibliya: “Ika na nagtutukdo sa iba, dai mo daw tinutukduan an sadiri mo? Ika na naghuhulit, ‘Dai ka maghabon,’ naghahabon ka daw?” (Roma 2:21) Nahihiling kan saimong mga aki kun iba sa sinasabi mo an ginigibo mo. Kaya kun sinabi ta sa satong mga aki na magin onesto pero kita mismo bakong onesto, mariribong sinda kun ano talaga an tamang gibuhon. Pag mahiling kan mga aki na dai nagsasabi nin totoo an saindang mga magurang,  dawa sa saradit sanang mga bagay, posibleng marhay na arog man kaiyan an gibuhon ninda. (Basahon an Lucas 16:10.) Pero pag nahihiling kan mga aki na onesto an mga magurang ninda, makakatabang iyan sa sainda na magin mapagkakatiwalaan na mga magurang pag nagkaigwa na man sinda nin mga aki.—Talinhaga 22:6; Efeso 6:4.

10. Paano ta maipapahiling na onesto kita pag nakikipag-ulay sa satong mga kapwa Kristiyano?

¹⁰ Dapat man kitang magin onesto sa satong Kristiyanong mga tugang. Madali sanang magin tsismis, o pagpakaraot pa ngani, an simpleng pag-urulay-ulay sa aroaldaw. Kun sasabihon ta sa iba an sarong bagay na dai man kita sigurado kun totoo, tibaad nagpapalakop na kita nin kaputikan. Kaya mas marahay kun ‘pupugulan ta an satong mga ngabil.’ (Talinhaga 10:19) An pagigin onesto dai man nangangahulugan na kaipuhan ta nang sabihon an gabos niyatong iniisip, naaraman, o nadangog. Maski pa totoo an sasabihon ta, tibaad dai man kita dapat makilabot diyan, o tibaad dai ta man kaipuhan na sabihon iyan sa iba asin bakong magayon na ipangistorya iyan sa iba. (1 Tesalonica 4:11) Pag nagtataram nin makulog, idinadahilan kan iba: “Sinasabi ko man lang kun ano an totoo.” Pero bilang mga lingkod ni Jehova, gusto niyato na an satong mga tataramon pirming mataktika asin mabuot.—Basahon an Colosas 4:6.

11, 12. (a) Taano ta lalo sanang magigin mas maraot an sitwasyon pag itinago kan nagkasala an nagibo niyang kasalan? (b) Anong mga hapot an puwede niyatong ihapot sa satong sadiri? (c) Paano ta maipapahiling an pagigin onesto sa organisasyon ni Jehova?

¹¹ Itinao ni Jehova sa mga elder an paninimbagan na tabangan an kongregasyon. Magigin mas madali para sa mga elder na tabangan kita kun magigin onesto kita sa sainda. Taano? Kun may hilang ka tapos nagpadoktor ka, isisekreto  mo daw sa doktor an pira sa mga sintomas na namamatian mo? Kun gigibuhon mo iyan, paano ka niya matatabangan? Sa kaagid na paagi, kun makagibo kita nin seryosong kasalan, mayo dapat kitang itago. Imbes, dapat na magrani kita sa mga elder asin onestong sabihon sainda an nangyari. (Salmo 12:2; Gibo 5:1-11) Ngunyan, pag-isipan an saro pang sitwasyon: Paano kun naaraman mo na nakagibo nin sarong seryosong pagkakasala an amigo mo? (Levitico 5:1) Sasabihon mo daw: “Kun tunay akong amigo, dapat isekreto ko lang ini”? O gigirumdumon mo daw na yaon an mga elder tanganing magtao kan tabang na kaipuhan para maibalik asin mapakusog kan nagkasala an saiyang relasyon ki Jehova?—Hebreo 13:17; Santiago 5:14, 15.

¹² Dapat man kitang magin onesto sa organisasyon ni Jehova pag nagpapasa nin mga report, arog kan pagreport niyato kan nagibo ta sa ministeryo. Asin onesto man kita pag nag-aaplay bilang payunir o sa iba pang klase nin paglilingkod.—Basahon an Talinhaga 6:16-19.

13. Pag-abot sa negosyo, paano kita magigin onesto sa sarong kapwa Kristiyano?

¹³ Dapat na hinguwahon na marhay kan mga Kristiyano na magin suway sa saindang pagsamba an mga bagay may koneksiyon sa negosyo. Halimbawa, dai kita nagnenegosyo pag nasa Kingdom Hall kita o nasa ministeryo. Asin dai ta man inaaprobetsaran an satong mga tugang may koneksiyon sa negosyo. Kun may mga tawuhan kang Saksi, bayadan sinda sa tamang panahon, itao sainda an suweldong napagkasunduan, asin itao an ano man na benepisyo na hinahagad kan ley. Tibaad kaiba digdi an medical insurance o pag-leave na may suweldo. (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4) Kun empleyado ka man nin sarong kapwa Saksi, dai mag-asa nin espesyal na pagtrato. (Efeso 6:5-8) Siguraduhon na magtrabaho sa napagkasunduan  na lawig nin oras asin gibuhon an trabaho na diyan binabayadan ka.—2 Tesalonica 3:10.

14. Ano an dapat gibuhon kan mga Kristiyano bago sinda makipagtransaksiyon sa ibang tugang?

¹⁴ Paano kun makikipagtransaksiyon kita sa sarong tugang? Tibaad kalabot diyan an investment o loan. Sa mga sitwasyon na arog kaiyan, may mga prinsipyo sa Bibliya na talagang makakatabang: Gumibo nin kasuratan! Kan an propetang si Jeremias magbakal nin daga, may ginibo siyang duwang kopya nin kasuratan, pinapirmahan an sarong kopya sa mga testigo, dangan isinaray an duwang dokumento para magamit na basehan kun kaipuhan. (Jeremias 32:9-12; hilingon man an Genesis 23:16-20.) Iniisip kan iba na garo mayo sindang tiwala sa tugang kun magibo sinda nin kasuratan. Pero an totoo, nakakatabang an pagkaigwa nin kasuratan para malikayan an mga dai pagkakaintindihan, pagkadisganar, asin dai pagkakauruyon. Dawa sa negosyo, tandaan na an katuninungan sa laog kan kongregasyon an mas importante kisa sa ano man na transaksiyon sa negosyo.—1 Corinto 6:1-8; Hilingon an Dagdag na Impormasyon 30.

15. Ano an paghiling ni Jehova sa mga pandadaya sa negosyo?

¹⁵ Dapat na magin onesto kita sa gabos, pati na sa mga bakong Saksi ni Jehova. Importante ki Jehova na magin onesto kita. “An madayang timbangan makababaldi ki Jehova, pero an eksaktong pantimbang nakakapaugma sa saiya.” (Talinhaga 11:1; 20:10, 23, NW) Kan mga panahon kan Bibliya, an mga timbangan sa parati ginagamit sa mga transaksiyon sa negosyo. Pero dinadaya kan ibang mga negosyante an saindang kostumer—kulang an itinatao ninda o sobra sindang magpatong nin presyo. Ngunyan, arog kaidtong mga panahon kan Bibliya, ordinaryo  na sana an pandadaya sa negosyo. Pero kun paanong ikinakaanggot ni Jehova kaidto an pandadaya, iyo man sa ngunyan.

16, 17. Anong komun na mga pandadaya an dapat tang likayan?

¹⁶ Gabos kita napapaatubang sa mga sitwasyon na puwedeng matesting an satong pagigin onesto—arog kan pag-aplay sa trabaho, pagsimbag sa mga form na itinatao kan gobyerno, o pagsimbag sa mga exam sa eskuwelahan. Hinuhuna nin dakul na mayo nin maraot sa pagputik, pagpasobra, o sa pagtao nin mapandayang mga simbag. Dai na kita nagngangalas diyan. Ihinula kan Bibliya na sa huring mga aldaw kan sistemang ini, an mga “tawo magigin interesado na sana sa sadiri nindang kapakanan, mamumuton sa kuwarta, . . . daing pagkamuot sa karahayan.”—2 Timoteo 3:1-5.

¹⁷ Kun minsan, garo an mga bakong onesto pa lugod an may marahay na buhay ngunyan sa kinaban. (Salmo 73:1-8) May mga Kristiyanong nawawaran pa ngani nin trabaho, dinadaya dahil sa kuwarta, o tinatrato nin maraot sa trabaho dahil sa pagigin onesto. Pero sulit talaga na magin onesto. Taano?

18. Taano ta importanteng magkaigwa nin marahay na reputasyon?

¹⁸ Bihira na sa kinaban na ini an mga tawong midbid na onesto, mapagkakatiwalaan, asin maaasahan. Gabos kita puwedeng magkaigwa nin arog kaiyan na reputasyon. (Miqueas 7:2) Totoo, tibaad kantiyawan ka kan iba asin sabihan kang tonto dahil sa pagigin onesto mo. Pero papahalagahan kan iba an pagigin onesto mo asin pagtitiwalaan ka ninda dahil diyan. Sa bilog na kinaban, bistado an mga Saksi ni Jehova sa pagigin onesto. Dakul an mas gustong magkua nin mga Saksing empleyado ta aram ninda na mga onesto sinda. Asin kun may mga empleyadong nasisisante  dahil sa pagigin bakong onesto, sa parati, dai diyan kaiba an mga Saksi.

19. Ano an epekto sa relasyon mo ki Jehova kan pagigin onesto mo?

¹⁹ An pagigin onesto sa gabos na bagay matao sa saimo nin malinig na konsiyensiya asin matuninong na isip. Puwede kitang magin arog ni Pablo na nagsurat: “Huli ta nagtitiwala kami na igwa kami nin malinig na konsiyensiya.” (Hebreo 13:18) An pinakaimportante, an saimong mamumuton na Ama, si Jehova, nahihiling asin pinapahalagahan an saimong mga paghihinguwa na magin onesto sa gabos na bagay.—Basahon an Salmo 15:1, 2; Talinhaga 22:1.