1, 2. Anong desisyon an kaipuhan niatong gibohon kun mapadapit sa pagpili nin aling-alingan?

IMAHINARA na kakakanon na kutana nindo an sarong masiram na prutas alagad narisa nindo na an sarong parte kaiyan lapa. Ano an gigibohon nindo? Bueno, puede nindong kakanon an bilog na prutas, pati an lapang parte; puede nindong iapon an bilog na prutas, kaiba an lapang parte; o puede nindong haleon an lapang parte kan prutas asin kakanon an marahay na parte. Arin an pipilion nindo?

² Sa sarong paagi, an aling-alingan kapareho kan prutas na iyan. Kun beses, gusto nindong mag-aling-aling, alagad narerealisar nindo na an kadaklan kan aling-alingan ngonyan maraot, lapa pa ngani, kun dapit sa moral. Kaya, ano an gigibohon nindo? An nagkapira tibaad inaako na sana kun ano an maraot asin garo baga hinahalon an ano man na aling-alingan na iinaalok kan kinaban na ini. An iba tibaad linilikayan an gabos na aling-alingan tanganing masegurado na dai sinda maiimpluwensiahan kan ano man na nakakaraot. An iba pa tibaad maingat na linilikayan an aling-alingan na nakakaraot alagad paminsanminsan nag-aaling-aling sinda basta marahay man iyan. Arin an maninigo mong pilion tanganing magdanay ka sa pagkamoot nin Dios?

3. Ano an pag-oolayan niato ngonyan?

³ Pipilion kan kadaklan sa sato an ikatolong opsion. Aram niato na kaipuhan man niatong mag-aling-aling alagad an gusto niato mga aling-alingan sana na marahay kun dapit sa moral. Kun siring, kaipuhan niatong estudyaran kun paano niato  madedeterminaran kun ano an marahay asin bakong marahay. Pero, pag-olayan nguna niato kun ano an magigin epekto kan pinipili niatong aling-alingan sa satong pagsamba ki Jehova.

4. An satong pagdusay maninigong magkaigwa nin anong epekto sa pinipili niatong aling-alingan?

⁴ Kaidto, an sarong may edad nang Saksi na nabautismohan kan 1946 nagkomento: “Sinesegurado ko na magin presente sa kada pahayag sa bautismo asin maingat na maghinanyog, na garo baga ako mismo an babautismohan.” Taano? Sia nagpaliwanag: “An pagpapadanay ko na malinaw sa sakong isip an sakong pagdusay nagin mahalagang lakdang tanganing magdanay akong maimbod.” Daing duwa-duwa na maoyon kamo sa saboot na iyan. Mamomotibar kamo na magtagal kun ipapagirumdom nindo sa saindong sadiri na nanuga kamo ki Jehova na gagamiton nindo an bilog nindong buhay sa paglilingkod sa saiya. (Eclesiastes 5:4; Hebreo 10:7) Sa katunayan, an paghorophorop sa saindong pagdusay magkakaigwa nin epekto sa saindong pagmansay bako sana sa Kristianong ministeryo kundi pati sa gabos na iba pang aspekto nin buhay—kaiba an pag-aling-aling. Idinoon ni apostol Pablo an katotoohan na iyan kan suratan nia an mga Kristiano kan panahon nia: “Kamo man nagkakakan o nag-iinom o ano pa man an ginigibo, gibohon an gabos na bagay sa ikakamuraway nin Dios.”—1 Corinto 10:31.

5. Paano kita tinatabangan kan Levitico 22:18-20 na maheling an ipinapasabot na patanid na yaon sa Roma 12:1?

 ⁵ An gabos na ginigibo nindo sa buhay konektado sa saindong pagsamba ki Jehova. Sa saiyang surat sa mga taga Roma, ginamit ni Pablo an sarong mapuersang pananaram tanganing itudok sa isip kan mga kapagtubod an katotoohan na ini. Sinadol nia sinda: “Idolot nindo an saindong hawak bilang sarong atang na buhay, banal, inaako nin Dios, sarong sagradong paglilingkod na igwa kan saindong kakayahan na mangatanosan.” (Roma 12:1) Kaiba sa saindong hawak an saindong isip, an saindong puso, asin an saindong pisikal na kosog. An gabos na ini ginagamit nindo sa paglilingkod sa Dios. (Marcos 12:30) An siring na bilog na kalag na paglilingkod inaapod ni Pablo na atang. An tataramon na iyan igwa nin ipinapasabot na patanid. Segun sa Ley ni Moises, an sarong atang na may kaninan dai inaako nin Dios. (Levitico 22:18-20) Kaagid kaiyan, kun an espirituwal na atang nin sarong Kristiano maramog sa ano man na paagi, iyan dai aakoon nin Dios. Pero, paano puedeng mangyari iyan?

6, 7. Paano mararamogan nin sarong Kristiano an saiyang hawak, asin ano an puedeng magin resulta?

⁶ Sinadol ni Pablo an mga Kristiano sa Roma: ‘Dai nindo padagos na idolot sa kasalan an saindong mga kabtang [“mga parte kan saindong hawak,” New International Version].’ Sinabihan man sinda ni Pablo na “gadanon nindo an mga gibo kan hawak.” (Roma 6:12-14; 8:13) Sa kapinonan kan saiyang surat, nagtao sia nin nagkapirang halimbawa nin siring na “mga gibo kan hawak.” Mapadapit sa makasalan na katawohan, mababasa niato: “An saindang ngoso pano nin pagmuda.” “An saindang mga bitis marikas sa pagpabolos nin dugo.” “Mayo nin pagkatakot sa Dios sa atubangan kan saindang mga mata.” (Roma 3:13-18) Didigtaan nin sarong Kristiano an saiyang hawak kun gagamiton nia an saiyang “mga kabtang,” o mga parte kan hawak, sa siring na makasalan na mga gibo. Halimbawa, kun an sarong Kristiano ngonyan tuyong nagheheling nin marigsok na mga bagay arog nin pornograpiya o kadahasan na grabe karingis, ‘idinodolot nia sa kasalan an saiyang mga mata’ asin sa siring rinaramogan nia an bilog niang hawak. An ano man na pagsamba  nia magigin atang na bako nang banal asin dai aakoon nin Dios. (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11) Makamomondo nanggad na resulta huli sa pagpili nin maraot na aling-alingan!

⁷ Malinaw nanggad, an pinipiling aling-alingan nin sarong Kristiano igwa nin seryosong mga epekto. Kun siring, daing duwa-duwa na gusto niatong pumili nin aling-alingan na magpapangyari na magin kawiliwili, bakong maramog, an satong atang sa Dios. Pag-olayan niato ngonyan kun paano niato madedeterminaran kun ano an marahay asin bako.

8, 9. (a) Sa pangkagabsan, an mga aling-alingan puedeng bangaon sa anong duwang kategoriya? (b) Anong mga klase nin aling-alingan an isinisikwal niato, asin taano?

⁸ Sa pangkagabsan, an mga aling-alingan puedeng bangaon sa duwang kategoriya. An saro kaiyan iyo an mga aling-alingan na linilikayan nanggad nin mga Kristiano; an saro pa iyo an mga aling-alingan na puede o dai puede sa pagmansay nin mga Kristiano. Ponan niatong pag-olayan an enot na kategoriya—an mga aling-alingan na linilikayan nin mga Kristiano.

⁹ Siring kan nasambitan sa Kapitulo 1, an nagkapirang klase nin aling-alingan nagtatampok nin mga aktibidad na malinaw na kinokondenar sa Biblia. Halimbawa, isipon nindo an mga Web site saka pelikula, programa sa TV, asin musika na may pagkasadista o sa demonyo an mga laog o igwa nin pornograpiya o nagpapalakop nin labi-labi karaot asin kaimoral na mga gibo. Huling an siring na hababaon na mga klase nin aling-alingan ipinapaheling na normal an mga aktibidad na nagbabalga kan mga prinsipyo sa Biblia o naglalapas kan mga ley sa Biblia, maninigo na likayan iyan kan tunay na mga Kristiano. (Gibo 15:28, 29; 1 Corinto 6:9, 10; Kapahayagan 21:8) Paagi sa pagsikwal sa siring na maraot na aling-alingan, pinapatunayan nindo ki Jehova na talagang ‘ikinakasurang nindo nin makuri an maraot’ asin pirme nindong ‘rinarayoan an maraot.’ Sa paaging iyan, igwa kamo nin “pagtubod na mayo nin pagsaginsagin.”—Roma 12:9; Salmo 34:14; 1 Timoteo 1:5.

10. Anong klaseng pangangatanosan manongod sa aling-alingan an peligroso, asin taano?

 ¹⁰ Pero, tibaad iniisip nin nagkapira na mayong maraot sa pagparaheling nin aling-alingan na klarong naglaladawan nin imoral na paggawe. Sinda nangangatanosan, ‘Puede akong magheling kaiyan sa mga pelikula o sa TV, alagad dai ko noarin man gigibohon an siring na mga bagay.’ Mapandaya asin peligroso an siring na pangangatanosan. (Jeremias 17:9) Kun naaaling kita sa pagheling nin mga bagay na kinokondenar ni Jehova, talaga daw na ‘ikinakasurang niato nin makuri an maraot’? Kun paorootro niatong ilinalantad an satong sadiri sa maraot na gawe-gawe, papabagolon kaiyan an satong mga pakamate. (Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2) An siring na gibo magkakaigwa nin epekto sa ginigibo niato o sa pagmansay niato sa makasalan na gawe-gawe nin iba.

11. Paano nagin totoo an Galacia 6:7 kun dapit sa aling-alingan?

¹¹ Talagang nangyayari ini. An nagkapirang Kristiano nakakomiter nin imoral na mga gibo huli ta naimpluwensiahan sinda kan aling-alingan na ugale na nindang pagparahelingon. Nanodan ninda sa makolog na paagi na “ano man an itinatanom nin tawo, ini man an saiyang aanihon.” (Galacia 6:7) Alagad puedeng malikayan an siring na mamondong resulta. Kun maingat nindong itatanom sa saindong isip an mga bagay na marahay, maogma nindong aanihon sa saindong buhay an mga bagay na marahay.—Helingon an kahon na “ Anong Aling-Alingan an Maninigo Kong Pilion?”

12. Paano konektado sa aling-alingan an Galacia 6:5, asin ano an giya niato sa paggibo nin personal na mga desisyon?

¹² Pag-olayan niato ngonyan an ikaduwang kategoriya—an mga aling-alingan na nagtatampok nin mga aktibidad na dai man direktang kinokondenar asin dai man espesipikong inooyonan sa Tataramon nin Dios. Kun nagpipili sa siring na mga aling-alingan, an lambang Kristiano kaipuhan na gumibo nin personal na desisyon kun ano an marahay sa pagmansay nia.  (Galacia 6:5) Minsan siring, kun mapaatubang kita sa pagpili na ini, igwa kita nin giya. An Biblia igwa nin mga prinsipyo, o pundamental na mga katotoohan, na nagpapangyari sa sato na masabotan an paagi nin pag-isip ni Jehova. Paagi sa pagtao nin atension sa siring na mga prinsipyo, masasabotan niato “kun ano an kabotan ni Jehova” sa gabos na bagay, kaiba an pinipili niatong aling-alingan.—Efeso 5:17.

13. Ano an mapahiro sa sato na likayan an mga aling-alingan na ikakaanggot ni Jehova?

¹³ Siempre, bakong parareho an gabos na Kristiano sa saindang  pagsabot, o pakabatid, dapit sa moral. (Filipos 1:9) Apuera dian, aram kan mga Kristiano na magkakalaen an aling-alingan na gusto ninda. Kun siring, dai niato dapat asahan na an gabos na Kristiano eksaktong parareho an magigin desisyon. Dawa siring, mientras na orog niatong tinotogotan an diosnon na mga prinsipyo na makaimpluwensia sa satong isip asin puso, magigin man mas gustong-gusto niatong likayan an ano man na klase nin aling-alingan na ikakaanggot ni Jehova.—Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16.

14. (a) Anong mga bagay an maninigo niatong konsideraron kun nagpipili nin aling-alingan? (b) Paano niato mapagdadanay na enot sa satong buhay an intereses kan Kahadean?

¹⁴ Kun nagpipili nin aling-alingan, may saro pang importanteng bagay na dapat konsideraron: an saindong panahon. Minsan ngani nahahayag sa aling-alingan nindo kun ano an puede sa pagmansay nindo, an kadakolan nin panahon na ginagamit nindo dian naghahayag man kun ano an importante sa saindo. Siempre, para sa mga Kristiano, an espirituwal na mga bagay an pinakaimportante. (Mateo 6:33) Kun siring, ano an magigibo nindo tanganing masegurado na nagdadanay na enot sa buhay nindo an intereses kan Kahadean? Si apostol Pablo nagsabi: “Magmaan kamong marhay na an saindong paglakaw bakong bilang mga mangmang kundi bilang mga madonong, na tinutubos an angay na panahon para sa saindong sadiri.” (Efeso 5:15, 16) Tunay nanggad, an pagbugtak nin malinaw na limitasyon kun gurano kadakol na oras an gagamiton nindo sa pag-aling-aling matabang sa saindo na magkaigwa kan panahon na kaipuhan para sa “orog na mahalagang mga bagay”—mga aktibidad na mapaoswag sa espirituwal na ikakarahay nindo.—Filipos 1:10.

15. Taano ta madonong na magbugtak nin ligtas na distansia kun nagpipili nin aling-alingan?

¹⁵ Madonong man na magbugtak nin ligtas na distansia kun nagpipili nin aling-alingan. Ano an boot sabihon kaiyan? Estudyare giraray an halimbawa manongod sa prutas. Tanganing malikayan na dai tuyong makakan an lapa, hahaleon nindo bako sanang an eksaktong parte na may lapa kundi lampas pa  sa parteng iyan. Kaagid kaiyan, madonong na magbugtak nin ligtas na distansia sa pagpili nin aling-alingan. Linilikayan nin madonong na Kristiano bako sanang an aling-alingan na malinaw na nagbabalga kan mga prinsipyo sa Biblia kundi pati an mga klase nin aling-alingan na kuestionable o na garo baga may kabtang na nakakaraot sa espirituwalidad. (Talinhaga 4:25-27) An estriktong pagsunod sa Tataramon nin Dios makakatabang sa saindo na gibohon mismo iyan.

16. (a) Paano niato ikakapaheling na kapareho ni Jehova an pagmansay niato kun dapit sa moral? (b) Paano magigin ugale na nindo sa saindong buhay an pag-aplikar kan mga prinsipyo sa Biblia?

¹⁶ Kun nagpipili nin aling-alingan, enot sa gabos kinokonsiderar nin tunay na mga Kristiano an pagmansay ni Jehova. Ihinahayag kan Biblia an saboot asin mga pamantayan ni Jehova. Halimbawa, sinumaryo ni Hadeng Salomon an nagkapirang bagay na ikinakaongis ni Jehova, siring kan “putikon na dila, asin an mga kamot na nagpapabolos nin dugong daing kasalan, an puso na nagpapakana nin maraot, mga bitis na maliksi sa pagdalagan pasiring sa karatan.” (Talinhaga 6:16-19) An pagmansay ni Jehova maninigong magkaigwa nin anong epekto sa pagmansay nindo? “O kamong mga namomoot ki Jehova,” an sadol kan salmista, “ikaongis nindo an maraot.” (Salmo 97:10) Kaipuhan na maheling sa pinipili nindong mga aling-alingan na talagang ikinakaongis nanggad nindo an ikinakaongis ni Jehova. (Galacia 5:19-21) Tandaan man na an ginigibo nindo sa pribado, bakong an ginigibo nindo sa publiko, an nagsasabi kun ano  talaga an pagkatawo nindo. (Salmo 11:4; 16:8) Huli kaini, kun igwa kamo nin odok sa pusong pagmawot na ipaheling sa gabos na aspekto kan saindong buhay an saboot ni Jehova kun dapit sa moral, an pirme nindong pipilion iyo an kaoyon kan mga prinsipyo sa Biblia. Magigin nang ugale nindo sa saindong buhay an paggibo kaiyan.—2 Corinto 3:18.

17. Bago magpili nin aling-alingan, ano an mga maninigo niatong ihapot?

¹⁷ Ano pa an magigibo nindo tanganing masegurado na mahiro kamo kaoyon kan paagi nin pag-isip ni Jehova kun nagpipili kamo nin aling-alingan? Horophoropon an hapot na, ‘Ano an magigin epekto kaini sa sako asin sa sakong relasyon sa Dios?’ Halimbawa, bago magdesisyon kun baga maheling nin sarong pelikula, hapoton an saimong sadiri, ‘Ano an magigin epekto sa sakong konsensia kan ipinapaheling sa pelikulang ini?’ Pag-olayan niato kun anong mga prinsipyo an aplikado sa bagay na iyan.

18, 19. (a) Paano makakatabang sa sato an prinsipyo sa Filipos 4:8 na determinaran kun baga marahay an satong aling-alingan? (b) Anong iba pang prinsipyo an makakatabang sa saindo sa pagpili nin marahay na aling-alingan? (Helingon an nota sa ibaba.)

¹⁸ An sarong importanteng prinsipyo nasa Filipos 4:8, na nagsasabi: “Ano man na totoo, ano man na seryosong bagay, ano man na matanos, ano man na malinig, ano man na madaling kamotan, ano man na marahay an dangog, ano man na moral na karahayan asin ano man na kaomaw-omaw, padagos na horophoropon an mga bagay na ini.” Totoo, bakong manongod sa aling-alingan an tinotokar digdi ni Pablo, kundi an mga paghorophorop kan puso, na maninigong nakasentro sa mga bagay na nakakapaogma sa Dios. (Salmo 19:14) Pero, an prinsipyo kan mga tataramon ni Pablo puedeng iaplikar sa aling-alingan. Paano?

¹⁹ Hapota an saimong sadiri, ‘Paagi sa pinipili kong mga pelikula, kawat sa video, musika, o iba pang klase nin aling-alingan, napapano daw an sakong isip nin “ano man na malinig” na bagay?’ Halimbawa, pagkatapos nindong magheling nin pelikula, anong mga eksena an nawawalat sa isip nindo? Kun iyan nakakaogma, dalisay, asin nakakarepresko, kun siring, aram nindo  na marahay an nagin aling-alingan nindo. Minsan siring, kun huli sa pelikula na hineling nindo, mga bagay na bakong malinig an naiisip nindo, kun siring, an nagin aling-alingan nindo bakong marahay asin nakakaraot pa ngani. (Mateo 12:33; Marcos 7:20-23) Taano? Huli ta an pag-isip-isip dapit sa mga bagay na maati sa moral nakakaraot kan saindong panlaog na katoninongan, biyong nakakadanyar sa saindong konsensia na sinanay sa Biblia, asin puedeng makaraot kan saindong relasyon sa Dios. (Efeso 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19) Huling an siring na aling-alingan makakadanyar sa saindo mismo, magin determinadong likayan iyan. * (Roma 12:2) Magin arog kan salmista na namibi ki Jehova: “Irayo mo an sakuyang mga mata sa pagheling sa daing halaga.”—Salmo 119:37.

20, 21. Paano konektado sa pagpili nin marahay na aling-alingan an 1 Corinto 10:23, 24?

²⁰ Nasambitan ni Pablo an sarong importanteng marhay na prinsipyo sa Biblia na kaipuhan na estudyaran kun nagdedesisyon dapit sa personal na mga bagay. Sia nagsabi: “An gabos makatanosan; alagad bakong gabos nakakaparigon. An lambang saro padagos na maghanap, bakong kan saiyang sadiring karahayan, kundi kan sa ibang tawo.” (1 Corinto 10:23, 24) Paano konektado sa pagpili nin marahay na aling-alingan an prinsipyong iyan? Kaipuhan na hapoton mo an saimong sadiri, ‘Ano an magigin epekto sa iba kan aling-alingan na pinipili ko?’

²¹ Tibaad itogot kan saindong konsensia an sarong klase nin aling-alingan na minamansay nindo na “makatanosan,” o puede. Minsan siring, kun marisa nindo na kuestionable iyan sa pagmansay nin ibang kapagtubod na mas estrikto an konsensia, puede kamong magdesisyon na ipondo iyan. Taano? Huli ta habo nindong ‘magkasala tumang sa saindong mga tugang’—o ‘magkasala pa ngani tumang ki Cristo,’ arog kan sabi ni Pablo—paagi sa orog na pagpadepisil sa mga kapagtubod nindo na  makapagpadanay nin kaimbodan sa Dios. Isinasapuso nindo an konsehong ini: “Dai kamo magin mga dahelan nin pagkasingkog.” (1 Corinto 8:12; 10:32) Hinihimate kan tunay na mga Kristiano ngonyan an makonsiderasyon asin mapagrisang hatol ni Pablo paagi sa paglikay sa aling-alingan na tibaad “makatanosan” alagad dai “nakakaparigon.”—Roma 14:1; 15:1.

22. Taano ta kinokonsiderar nin mga Kristiano an magkakalaen na pagmansay sa personal na mga bagay?

²² Pero, may iba pang aspekto an paghanap kan ikakarahay nin iba. An sarong Kristiano na may mas estriktong konsensia maninigong dai mag-insistir na an gabos sa Kristianong kongregasyon umoyon sa saiyang mas estriktong pagmansay sa kun ano an tamang aling-alingan. Kun iiinsistir nia iyan, sia magigin arog sa sarong drayber sa mayor na tinampo na nag-iinsistir na an gabos na iba pang drayber na yaon man sa tinampong iyan magmaneho sa kaparehong rikas na gusto nia. Bakong rasonable an gusto nia. Huli sa Kristianong pagkamoot, kaipuhan na igalang nin saro na may mas estriktong konsensia an mga kapagtubod na an pagmansay sa aling-alingan medyo laen kan sa saiya alagad dai man nalalapas an Kristianong mga prinsipyo. Sa paaging iyan, ‘ipinapaaram nia sa gabos na tawo an saiyang pagkarasonable.’—Filipos 4:5; Eclesiastes 7:16.

23. Paano nindo masesegurado na an pinipili nindo marahay na aling-alingan?

²³ Sa halipot, paano nindo masesegurado na an pinipili nindo marahay na aling-alingan? Isikwal an ano man na klase nin aling-alingan na klarong naglaladawan nin hababaon na klase asin imoral na mga aktibidad na malinaw na kinokondenar sa Tataramon nin Dios. Sunodon an mga prinsipyo sa Biblia na puedeng iaplikar sa mga klase nin aling-alingan na dai espesipikong sinasambit sa Biblia. Likayan an aling-alingan na makakadanyar sa konsensia nindo, asin magin andam na ipondo an mga klase nin aling-alingan na puedeng makakolog sa konsensia nin iba, nangorogna kan mga kapagtubod. Logod na an marigon na desisyon nindo na gibohon iyan magtao nin kamurawayan sa Dios asin magpadanay sa saindo asin sa pamilya nindo sa saiyang pagkamoot.