1. Anong klaseng mga tawo an dinadagka ni Jehova sa saiya, asin taano ta dapat na magdanay sindang mapagmaan sa kun ano an inaako nin Dios?

“AN TUNAY na mga parasamba,” an sabi ni Jesus, “masamba sa Ama sa espiritu asin katotoohan, huli ta, sa katunayan, hinahanap kan Ama an mga siring na magsamba sa saiya.” (Juan 4:23) Kun manompongan ni Jehova an siring na mga indibiduwal—siring kan pagkanompong nia sa saimo—dinadagka nia sinda sa saiya asin sa saiyang Aki. (Juan 6:44) Dakulaon nanggad na onra iyan! Minsan siring, an mga namomoot sa katotoohan na nasa Biblia dapat na “padagos na seguradohon kun ano an inaako kan Kagurangnan,” huli ta si Satanas eksperto sa pandadaya.—Efeso 5:10; Kapahayagan 12:9.

2. Ipaliwanag kun paano minamansay ni Jehova an mga nagpoprobar na pagsalakon an tunay asin falsong relihion.

² Isip-isipa an nangyari harani sa Bukid nin Sinai kan an mga Israelita magpagibo ki Aaron nin sarong dios. Nag-oyon si Aaron asin naggibo sia nin bulawan na ogbon na baka alagad ipinarisa nia na iyan nagrerepresentar ki Jehova. “Igwa nin sarong kapiestahan ki Jehova sa aga,” an sabi nia. Mayo daw nin pakilabot si Jehova sa pagsalak na ini kan tunay asin falsong relihion? Igwa. Ipinagadan nia an mga tolong ribong parasamba sa idolo. (Exodo 32:1-6, 10, 28) An leksion? Kun gusto niatong magdanay sa pagkamoot nin Dios, dapat na ‘dai kita dumotdot nin maating bagay’ asin may kaigotan na ingatan an katotoohan na dai masalakan nin ano man na klaseng karatan.—Isaias 52:11; Ezequiel 44:23; Galacia 5:9.

3, 4. Taano ta maninigo kitang magtao nin maingat na atension sa mga prinsipyo sa Biblia kun sinisiyasat an popular na mga kostumbre asin selebrasyon?

 ³ Makamomondo, pagkagadan kan mga apostol, na nagserbing pang-olang sa apostasiya, nagpoon na akoon kan naghihingakong mga Kristiano—na mayo nin pagkamoot sa katotoohan—an paganong mga kostumbre, selebrasyon, asin “banal” na mga aldaw, na sinasabi nindang sa Kristiano daa. (2 Tesalonica 2:7, 10) Mantang ineestudyaran nindo an nagkapira sa mga selebrasyon na ini, mangnohon kun paano naheheling dian, bakong an espiritu nin Dios, kundi an espiritu kan kinaban. Sa pangkagabsan, an kinabanon na mga selebrasyon igwa nin komun na karakteristiko: Nakakaakit iyan sa mga pagmawot kan laman, asin nagsusuportar iyan sa falsong mga paniniwala sa relihion saka sa espiritismo—an mga tanda na dian midbid an “Dakulang Babilonya.” * (Kapahayagan 18:2-4, 23) Tandaan man na naheling mismo ni Jehova an makababalde na paganong mga kaugalean sa relihion na ginikanan kan dakol na popular na kostumbre. Daing duda na ikinakaanggot pa man giraray nia ngonyan an siring na mga selebrasyon. Bako daw na maninigong magin importanteng marhay sa sato an saiyang pagmansay?—2 Juan 6, 7.

⁴ Bilang tunay na mga Kristiano, aram niato na dai ikinakaogma ni Jehova an nagkapirang selebrasyon. Alagad kaipuhan na kita magkaigwa nin marigon na determinasyon sa satong puso na lubos na likayan iyan. Paagi sa pagrepaso kun taano ta ikinakaanggot ni Jehova an siring na mga selebrasyon, mapapakosog an satong desisyon na likayan an ano man na tibaad makaolang sa sato sa pagdadanay sa pagkamoot nin Dios.

5. Taano ta makakasierto kita na si Jesus dai namundag nin Disyembre 25?

⁵ An Biblia mayong sinasambit na selebrasyon nin kumpleanyo para ki Jesus. Sa katunayan, dai aram an eksaktong petsa kan saiyang pagkamundag. Pero, makakasierto kita na sia dai namundag  nin Disyembre 25 na grabe an tiglipot sa parteng iyan kan kinaban. * An sarong dahelan, isinurat ni Lucas na kan mamundag si Jesus, an ‘mga pastor nag-iistar sa luwas’ na nagbabantay sa saindang mga aripompon. (Lucas 2:8-11) Kun kinatodan na nindang ‘mag-istar sa luwas’ sa bilog na taon, bako kutanang mahalagang mangnohon iyan. Minsan siring, huling maoran asin maniebe an tiglipot sa Betlehem, an mga aripompon nasa mga sirongan asin an mga pastor posibleng dai “nag-iistar sa luwas.” Saro pa, si Jose asin Maria nagduman sa Betlehem huling ipinagboot ni Cesar Augusto na magkaigwa nin sensus. (Lucas 2:1-7) Harayoon nanggad an posibilidad na pagbotan ni Cesar an mga tawo, na anggot sa pamamahala nin Roma, na magduman sa mga siudad na namundagan kan saindang mga apoon sa pinakamalipot na kabtang nin tiglipot.

6, 7. (a) Saen naggikan an dakol na kostumbre sa Pasko? (b) Anong pagkakalaen an maheheling sa pagtao kun Pasko asin sa pagtao nin mga Kristiano?

⁶ An Pasko naggikan, bakong sa Kasuratan, kundi sa suanoy na paganong mga kapiestahan, siring baga kan Saturnalia sa Roma, sarong selebrasyon na idinusay ki Saturno, an dios nin agrikultura. Siring man, segun sa saindang pagkuenta, isineselebrar kan mga deboto kan dios na si Mitra an Disyembre 25 bilang an “kumpleanyo kan daing kadaogan na saldang,” an sabi kan New Catholic Encyclopedia. “An Pasko nagpoon sa sarong panahon na makosog nanggad sa Roma an kultong nagsasamba sa saldang,” mga tolong siglo pagkagadan ni Cristo.

⁷ Durante kan saindang mga selebrasyon, an mga pagano nagtitinaohan nin regalo asin nagkakarakanan—mga kaugalean na ginigibo pa man giraray kun Pasko. Pero, minsan ngani ginigibo pa man giraray iyan ngonyan, an kadaklan na pagtao kun Pasko bakong sono sa tunay na kahulogan kan 2 Corinto 9:7, na nagsasabi: “Gumibo an lambang saro nin oyon sa napagdesisyonan nia sa saiyang puso, bakong sa maraot na boot o sa kapiritan, huli ta an Dios namomoot sa maogmang paratao.” An tunay na mga Kristiano  nagtatao huli sa pagkamoot, an saindang pagtao dai nakadepende sa sarong petsa, asin dai sinda naghahalat nin karibay sa itinao nindang mga regalo. (Lucas 14:12-14; Gibo 20:35) Dugang pa, nagpapasalamat sindang marhay na nakabutas sinda sa kasiribotan kun Pasko asin nakaginhawa sinda sa magabat na problema nin pagkakautang na naeeksperyensiahan nin dakol na tawo sa panahon na iyan nin taon.—Mateo 11:28-30; Juan 8:32.

8. Tinawan daw si Jesus kan mga astrologo nin mga regalo sa kumpleanyo nia? Ipaliwanag.

⁸ Alagad, tibaad sabihon nin nagkapira, bako daw na tinawan si Jesus kan mga astrologo nin mga regalo sa kumpleanyo nia? Dai. An pagtao ninda nin regalo saro sanang paagi nin pagpaheling ninda nin respeto sa sarong importanteng tawo, na kinaugalean na kan mga panahon kan Biblia. (1 Hade 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11) Sa katunayan, dai ngani sinda nag-abot kan bangging namundag si Jesus. Si Jesus bako nang omboy sa sabsaban, kundi nagkapirang bulan na an edad asin nakaistar na sa harong pag-abot ninda.

9. Ano an nangyari sa mga selebrasyon nin kumpleanyo na nasambitan sa Biblia?

⁹ Minsan ngani pirmeng nakakaogmang marhay an pagkamundag nin sarong omboy, an Biblia mayong sinasambit na selebrasyon nin kumpleanyo para sa sarong lingkod nin Dios. (Salmo 127:3) Nalingawan daw sana ini? Dai, huli ta may duwang selebrasyon nin kumpleanyo na nasambitan—an ki Faraon nin Egipto asin ki Herodes Antipas. (Genesis 40:20-22; Marcos 6:21-29) Minsan siring, pareho mandata an nangyari sa mga okasyon na iyan—nangorogna sa ikaduwa, na dian pinugotan si Juan na Bautisador.

10, 11. Paano minamansay kan enot na mga Kristiano an mga selebrasyon nin kumpleanyo, asin taano?

¹⁰ “Ibinibilang kan enot na mga Kristiano,” an komento kan The World Book Encyclopedia, “na sarong paganong kostumbre an selebrasyon nin pagkamundag nin siisay man.” Halimbawa, naniniwala  an suanoy na mga Griego na an kada tawo igwa nin nagpoprotehir na espiritu na presente sa pagkamundag nia asin pagkatapos kaiyan nagbabantay iyan sa saiya. An espiritung iyan “igwa nin misteryosong koneksion sa dios na an kumpleanyo iyo an pagkamundag kan indibiduwal na iyan,” an sabi kan librong The Lore of Birthdays. An kumpleanyo haloy nang konektadong marhay sa astrolohiya asin horoskopo.

¹¹ Apuera sa pagsikwal sa mga kostumbre nin kumpleanyo huli ta iyan naggikan sa mga pagano asin konektado sa espiritismo, posibleng marhay na isinikwal iyan kan mga lingkod nin Dios kan suanoy huli man sa mga prinsipyong sinusunod ninda. Taano? Sinda simple asin hababa an boot na mga lalaki asin babae na dai minamansay na importanteng marhay an pagkamundag ninda sa kinaban kaya maninigo iyan na iselebrar. * (Miqueas 6:8; Lucas 9:48) Imbes, pinapamuraway ninda si Jehova asin pinapasalamatan sia sa mahalagang marhay na balaog na buhay. *—Salmo 8:3, 4; 36:9; Kapahayagan 4:11.

12. Paanong an aldaw kan satong pagkagadan mas marahay kisa sa aldaw kan satong pagkamundag?

¹² Pagkagadan, an gabos na nagdanay na may integridad segurado nang yaon sa memorya nin Dios, asin garantisado na an saindang buhay sa ngapit. (Job 14:14, 15) Sinasabi kan Eclesiastes 7:1: “An ngaran mas marahay kisa sa marahay na lana, asin an aldaw nin pagkagadan kisa sa aldaw nin pagkamundag.” An satong “ngaran” iyo an marahay na reputasyon niato sa Dios huli sa maimbod na paglilingkod. Mahalaga nanggad na mangnohon na an solamenteng selebrasyon na ipinagboot sa mga Kristiano, bako an pagkamundag, kundi an kagadanan ni Jesus. An saiyang marahayon na “ngaran” mahalagang marhay sa satong kaligtasan.—Lucas 22:17-20; Hebreo 1:3, 4.

13, 14. Saen naggikan an popular na mga kostumbre sa Pasko nin Pagkabuhay?

¹³ An Pasko nin Pagkabuhay (sa Ingles, “Easter”) pinapalakop bilang selebrasyon kan pagkabuhay liwat ni Cristo, pero an totoo naggikan iyan sa falsong relihion. An ngaran mismo na Easter konektado ki Eostre, o Ostara, an diosa kan mga Anglo-Saxon para sa kaagahon asin tigsoli. Asin paano nagin konektado sa Pasko nin Pagkabuhay an mga sogok asin kuneho? An mga sogok “midbid na marhay bilang simbolo nin bagong buhay asin pagkabuhay liwat,” an sabi kan Encyclopædia Britannica, mantang an kuneho haloy nang simbolo nin pagkamainaki. Kun siring, an Pasko nin Pagkabuhay talagang seremonya sa pagkamainaki na ginibong selebrasyon daa kan pagkabuhay liwat ni Cristo. *

¹⁴ Kokonsintehon daw ni Jehova an paggamit nin makababaldeng seremonya sa pagkamainaki tanganing iselebrar an pagkabuhay liwat kan saiyang Aki? Nungka! (2 Corinto 6:17, 18) Sa katunayan, kaidto pa, an Kasuratan dai nagboot ni nag-autorisar, na iselebrar an pagkabuhay liwat ni Jesus. Kun siring, dobleng pagkadaing kaimbodan na iselebrar an pagkabuhay liwat ni Jesus asin apodon iyan na Pasko nin Pagkabuhay.

15. Saen naggikan an Halloween, asin ano an tibaad mahalagang mangnohon manongod sa petsang pinili tanganing iselebrar an kapiestahan na ini?

¹⁵ Bantog an Halloween (na isineselebrar kun Oktubre 31) sa pagkaigwa nin mga aswang, tianak, asin iba pang makatatakot na mga dekorasyon asin bagay na may koneksion dian. Iyan inaapod man na All Hallows’ Eve o bisperas kan Todos los Santos asin nagpoon iyan kaidto pa sa suanoy na mga Celta sa Britania asin Irlandia. Kun kabilogan nin bulan na pinakaharani sa Nobyembre 1, isineselebrar ninda an kapiestahan nin Samhain, na nangangahulogan na  “Katapusan kan Tig-init.” Naniniwala sinda na durante kan Samhain, nahahale an tahob na nagsusuway sa kinaban nin tawo saka sa kinaban nin mga espiritu asin na an mga espiritu, marahay sagkod maraot, naglalagawlagaw sa daga. An mga kalag kan mga nagadan hinohona na nagbabalik sa saindang mga harong, asin an mga pamilya nagpupuesto nin kakanon asin inomon para sa mga bisita nindang kalag sa paglaom na masisirosiro an mga ini. Sa siring, kun an mga aki ngonyan, na naggugubing na garo multo o aswang, naghaharongharong asin nagpapatakot na kakarawan an kagharong kun dai ini matao nin regalo sa sainda, dai ninda naaaraman na ipinapadagos ninda an mga ritual nin Samhain.

16, 17. (a) Sa tabang kan mga prinsipyo sa Biblia, taano ta maninigong siyasaton nin mga magkailusyon na Kristiano na nagpaplano nang magpakasal an lokal na mga kostumbre sa kasal? (b) Kun mapadapit sa mga kostumbre na arog kan pagsabwag sa bagong kasal nin bagas o mga kaagid kaiyan, ano an maninigong estudyaran nin mga Kristiano?

¹⁶ Dai na mahahaloy, “mayo na nin tingog nin nobyo asin nobya na madadangog giraray sa [Dakulang Babilonya].” (Kapahayagan 18:23) Taano? Sa sarong kabtang, huli sa saiyang espiritistikong mga kaugalean, na puedeng makadigta sa sarong pag-agoman poon pa sana sa aldaw nin kasal.—Marcos 10:6-9.

¹⁷ Nagkakalaenlaen an mga kostumbre sa lambang nasyon. An nagkapirang kostumbre na garo baga dai man nin maraot tibaad naggikan sa Babilonikong mga kaugalean na soboot nagdadara nin ‘suerte’ sa mga ikakasal o sa saindang mga bisita. (Isaias 65:11) An saro sa siring na tradisyon iyo an pagsabwag sa bagong kasal nin bagas o mga kaagid kaiyan. An kaugalean na ini tibaad naggikan sa paniniwala na an kakanon nakakasirosiro sa marompot na mga espiritu asin dai ninda ginigibohan nin maraot an nobya asin nobyo. Saro pa, an bagas haloy nang misteryosong konektado sa pagkamainaki, kaogmahan, asin halawig na buhay. Malinaw nanggad, lilikayan kan gabos na gustong magdanay sa pagkamoot nin Dios an siring na maramog na mga kostumbre.—2 Corinto 6:14-18.

18. Anong mga prinsipyo sa Biblia an maninigong gumiya sa magkailusyon na nagpaplano nin kasal asin sa mga imbitado?

¹⁸ Linilikayan man kan mga lingkod ni Jehova an kinabanon na  mga kaugalean na puedeng makahale sa dignidad kan Kristianong mga kasal asin punsion sa kasal o tibaad makakolog sa konsensia nin nagkapira. Halimbawa, linilikayan ninda an pagtao nin mga pahayag na igwa nin nakakakolog na pang-iinsulto o nagsusuherir nin mga bagay dapit sa sekso asin linilikayan man ninda an nakakakolog na mga pagsuba o komento na puedeng makapasupog sa mga bagong kasal asin sa iba. (Talinhaga 26:18, 19; Lucas 6:31; 10:27) Linilikayan man ninda an magarbong marhay asin garo fairy-tale na mga punsion sa kasal na nagpapaheling, bakong nin kababaan nin boot, kundi nin “pagpaabaw-abaw kan kaya sa buhay.” (1 Juan 2:16) Kun nagpaplano kamo nin kasal, nungkang paglingawan na gusto ni Jehova na pirme nindong magigirumdoman na may kagayagayahan, bakong may pagbasol, an saindong espesyal na aldaw. *

19, 20. Ano an sinasabi nin sarong sekular na reperensia manongod sa ginikanan nin pakikipag-toast, asin taano ta dai puede sa mga Kristiano an kostumbreng ini?

¹⁹ An pakikipag-toast sarong lakop na kaugalean sa mga kasal asin sa iba pang sosyal na mga okasyon. An International Handbook on Alcohol and Culture kan 1995 nagsasabi: “An pakikipag-toast . . . posible na naggikan sa suanoy na mga pag-atang nin inomon na dian an sarong sagradong likido idinodolot sa mga dios . . . karibay nin sarong kamawotan, sarong pamibi na sinumaryo sa mga tataramon na ‘mabuhay ka man logod nin halawig!’ o ‘magin man logod marahay an saimong salud!’”

²⁰ Totoo, dakol na tawo an tibaad dai man talaga minamansay an pakikipag-toast bilang relihioso o superstisyosong akto. Pero, an kostumbre na pag-itaas nin mga kopa sa direksion kan langit puedeng mansayon bilang paghagad nin biyaya sa “langit”—sarong puersa na nakakalabi sa tawo—sa paagi na bakong kaoyon kan sinasabi sa Kasuratan.—Juan 14:6; 16:23. *

21. Minsan ngani mayong koneksion sa relihion, anong popular na mga selebrasyon an lilikayan kan mga Kristiano, asin taano?

²¹ Sa pagpaheling kan nagrururong mga pamantayan sa kinaban ngonyan—na magsalang direkta o indirektang pinapalakop kan Dakulang Babilonya—may mga nasyon na nag-iisponsor nin taonan na mga karnabal o Mardi Gras, mga kapiestahan na nagtatampok nin malaswang pagbayle asin tibaad isineselebrar pa ngani an mga estilo nin pamumuhay kan mga bakla asin tomboy. Magigin angay daw na mag-atender o magheling nin siring na aktibidad an sarong “namomoot ki Jehova”? An paggibo daw nia kaiyan mapaheling na sia tunay na naoongis sa maraot? (Salmo 1:1, 2; 97:10) Mas marahayon nanggad na arogon an saboot kan salmista na namibi: “Irayo mo an sakuyang mga mata sa pagheling kan daing halaga”!—Salmo 119:37.

22. Noarin puedeng magdesisyon an sarong Kristiano kaoyon kan saiyang konsensia kun baga mapartisipar sia sa sarong selebrasyon o dai?

²² Sa mga aldaw nin kinabanon na mga selebrasyon, an sarong Kristiano mag-iingat na an saiyang gawe-gawe dai matao nin impresyon sa iba na sia nakikiayon sa selebrasyon. “Kamo man nagkakakan o nag-iinom o ano pa man an ginigibo,” an surat ni Pablo, “gibohon an gabos na bagay sa ikakamuraway nin Dios.” (1 Corinto 10:31; helingon an kahon na “ Paggibo nin Madonong na mga Desisyon.”) Sa ibong na lado, kun an sarong kostumbre o selebrasyon malinaw na mayo nin koneksion sa falsong relihion, bakong kabtang nin politikal o patriotikong selebrasyon, asin mayong linalapas na mga prinsipyo sa Biblia, kun siring an lambang Kristiano puedeng gumibo nin personal na desisyon kun baga mapartisipar sia dian. Kadungan kaiyan, kokonsideraron man nia an saboot nin iba tanganing dai sia makapasingkog.

23, 24. Paano kita makakatao nin marahay na patotoo dapit sa matanos na mga pamantayan ni Jehova?

²³ An mga aldaw nin nagkapirang popular na selebrasyon minamansay sana nin dakol na tawo bilang oportunidad na makapagtiripontipon an pamilya asin magkakatood. Sa siring, kun may  salang naghohona na bakong mamomoton o sobra man an satong paninindogan na sono sa Kasuratan, puede niatong ipaliwanag sa maboot na paagi na pinapahalagahan kan Mga Saksi ni Jehova an marahay na mga pagtiripontipon nin pamilya asin magkakatood. (Talinhaga 11:25; Eclesiastes 3:12, 13; 2 Corinto 9:7) Ikinakaogma niato an pakikiiba sa mga namomotan sa bilog na taon, alagad huli sa satong pagkamoot sa Dios asin sa saiyang matanos na mga pamantayan, an siring na maogmang mga okasyon habo niatong ramogan nin mga kostumbre na ikakaanggot nia.—Helingon an kahon na “ An Tunay na Pagsamba Nagbubunga nin Pinakadakulang Kagayagayahan.”

²⁴ An nagkapirang Saksi mapangganang ikinasabi sa sinserong mga naghahapot an mga impormasyon sa kapitulo 16 kan librong Ano Man Nanggad an Itinotokdo kan Biblia? * Pero, girumdomon na an satong katuyohan iyo na makombensir an saindang puso, bakong manggana sa argumento. Kaya magin magalang, magdanay na mahoyo an boot, asin “an saindo logod na pagtaram danay na may kabootan, na tinimplahan nin asin.”—Colosas 4:6.

25, 26. Paano matatabangan nin mga magurang an saindang mga aki na tumalubo an saindang pagtubod asin pagkamoot ki Jehova?

²⁵ Bilang mga lingkod ni Jehova, kita natokdoan nanggad. Aram niato kun taano ta tinutubod asin ginigibo niato an nagkapirang bagay asin linilikayan an iba. (Hebreo 5:14) Kaya mga magurang, tokdoan an saindong mga aki na mangatanosan manongod sa mga prinsipyo sa Biblia. Sa paggibo kaiyan, pinaparigon nindo an saindang pagtubod, tinatabangan nindo sinda na simbagon sono sa Kasuratan an mga naghahapot manongod sa saindang mga tinutubod, asin inaasegurar nindo sinda na namomotan sinda ni Jehova.—Isaias 48:17, 18; 1 Pedro 3:15.

²⁶ An gabos na nagsasamba sa Dios “sa espiritu asin katotoohan” bako sanang naglilikay sa mga selebrasyon na bakong sono sa Kasuratan kundi nagmamaigot man na magin sadiosan sa gabos na aspekto nin buhay. Ngonyan, dakol an naniniwala na bako nang praktikal an magin sadiosan. Alagad siring sa masasabotan niato sa sunod na kapitulo, an mga paagi nin Dios an pirmeng pinakamarahay.