1-3. Ano an eksena kan itao ni Jesus an sermon sa sarong aldaw nin tigsoli kan 31 C.E., asin taano ta nagngalas nin makuri an mga naghihinanyog sa saiya?

 SARONG aldaw idto nin tigsoli kan 31 C.E. Si Jesu-Cristo harani sa Capernaum, sarong sibot na siudad sa amihanan-solnopan na baybayon kan Dagat nin Galilea. Nasa itaas nin sarong bukid sa harani, si Jesus namibi na nagsosolo sa bilog na banggi. Kan aga na, inapod nia an saiyang mga disipulo, asin nagpili sia sa sainda nin 12, na inapod niang mga apostol. Mientras tanto, an dakulang mga kadaklan nin tawo​—na an nagkapira hale sa medyo hararayong lugar—​nagsurunod ki Jesus sa lugar na ini asin nagtiripon sa sarong patag na lugar sa bukid. Gustong-gusto nindang madangog an sasabihon nia asin maomayan sa saindang mga kamatean. Dai sinudya ni Jesus an linalaoman ninda.​—Lucas 6:12-19.

² Dinolok ni Jesus an mga kadaklan asin pinaomayan an gabos na may helang. Sa katapustapusi, kan mayo na sainda an nakakamate kan kolog nin grabeng helang, sia nagtukaw asin nagpoon na magtokdo. * An mga sinabi nia durante kan mapreskong doros nin tigsoli kan aldaw na idto seguradong ikinangalas kan mga naghihinanyog sa saiya. Total, dai pa sinda noarin man nakadangog nin siisay man na nagtokdo na arog nia. Tanganing dugangan nin puersa an saiyang mga katokdoan, dai sia nagkotar sa berbal na mga tradisyon ni sa midbid na marhay na mga Judiong rabi. Imbes, paorootro siang nagkotar sa ipinasabong na Hebreong Kasuratan. Deretso sa punto an saiyang mensahe, simple an saiyang mga tataramon, malinaw an boot niang sabihon. Kan matapos sia, an mga kadaklan nagngalas nin makuri. Dapat nanggad. Naghinanyog pa sana sinda  sa pinakamadonong na tawo na nabuhay kasuarin man!​—Mateo 7:28, 29.

³ An sermon na iyan kaiba kan dakol na iba pang sinabi asin ginibo ni Jesus isinurat sa Tataramon nin Dios. Marahay na siyasaton niato kun ano an sinasabi kan ipinasabong na rekord na iyan manongod ki Jesus, huli ta nasa saiya “an gabos na kayamanan nin kadonongan.” (Colosas 2:3) Saen nia kinua an siring na kadonongan​—an kakayahan na isagibo sa praktikal na paagi an kaaraman asin pakasabot? Paano sia nagpaheling nin kadonongan, asin paano niato masusunod an saiyang halimbawa?

4. Ano an ihinapot kan mga naghihinanyog ki Jesus sa Nazaret, asin taano?

⁴ Durante kan saro sa saiyang mga biahe sa paghuhulit, dinalaw ni Jesus an Nazaret, an banwaan na dinakulaan nia, asin nagpoon na magtokdo sa sinagoga duman. Dakol sa mga naghihinanyog sa saiya an napangalas asin nag-isip-isip: “Saen kinua kan tawong ini an kadonongan na ini?” Midbid ninda an saiyang pamilya​—an saiyang mga magurang asin mga tugang—​asin aram ninda an simpleng pinaghalean nia. (Mateo 13:54-56; Marcos 6:1-3) Daing duwa-duwa na aram man ninda na an matibay magtaram na panday na ini dai nag-adal sa arin man na prestihiosong mga eskuelahan nin mga rabi. (Juan 7:15) Sa siring, an saindang hapot garo baga makatanosan.

5. Ihinayag ni Jesus na hale saen an saiyang kadonongan?

⁵ An kadonongan na ipinaheling ni Jesus bako sanang huli sa saiyang sangkap na isip. Kan huri sa saiyang ministeryo, kan hayag na nagtotokdo sa templo, ihinayag ni Jesus na an saiyang kadonongan hale sa sarong ginikanan na halangkawon na marhay. “An sakong itinotokdo bako ko,” an sabi nia, “kundi kan nagsugo sa sako.” (Juan 7:16) Iyo, an Ama, na nagsugo sa Aki, iyo an tunay na ginikanan kan kadonongan ni Jesus. (Juan 12:49) Pero, paano inako ni Jesus an kadonongan hale ki Jehova?

6, 7. Sa anong mga paagi nag-ako si Jesus nin kadonongan hale sa saiyang Ama?

⁶ An banal na espiritu ni Jehova naghihiro sa puso asin isip ni Jesus. May koneksion ki Jesus bilang an ipinanugang Mesiyas, ihinula ni Isaias: “Sa saiya matogdon an espiritu ni Jehova, an espiritu nin kadonongan asin nin pakasabot, an espiritu nin konseho asin  nin pagkamakakamhan, an espiritu nin kaaraman asin nin takot ki Jehova.” (Isaias 11:2) Huling an espiritu ni Jehova yaon sa saiya asin naggigiya sa saiyang pag-iisip asin mga desisyon, makangangalas daw na an mga tataramon asin ginigibo ni Jesus nagpapabanaag nin daing kabaing na kadonongan?

⁷ Si Jesus nagkamit nin kadonongan hale sa saiyang Ama sa saro pang mahiwas na paagi. Siring kan nasabotan niato sa Kapitulo 2, durante kan saiyang buhay bago sia nagin tawo, sa dai mabilang na lawig nin panahon, si Jesus nagkaoportunidad na ilaog sa isip nia an kaisipan kan saiyang Ama manongod sa mga bagay-bagay. Dai niato maiimahinar an rarom kan kadonongan na nakamit kan Aki kan sia kaibanan kan saiyang Ama, na nagtatrabaho bilang “pangenot na trabahador” nin Dios sa paglalang kan gabos na iba pang bagay, may buhay sagkod daing buhay. Tama sana na bago sia nagin tawo, an Aki ilinaladawan bilang personipikasyon nin kadonongan. (Talinhaga 8:22-31; Colosas 1:15, 16) Sa bilog na ministeryo nia, ginamit ni Jesus an kadonongan na nakamit nia kan kaibanan nia an saiyang Ama sa langit. * (Juan 8:26, 28, 38) Kun siring, dai nanggad kita kaipuhan na magngalas sa hiwas kan kadonongan asin rarom kan pakasabot na mababanaag sa mga tataramon ni Jesus o sa pagigin tama kan saiyang paghusgar na risang-risa sa gabos na ginigibo nia.

8. Bilang mga parasunod ni Jesus, paano niato makakamit an kadonongan?

⁸ Bilang mga parasunod ni Jesus, kaipuhan man niatong umasa ki Jehova bilang ginigikanan nin kadonongan. (Talinhaga 2:6) Siempre, si Jehova dai milagrosong nagtatao nin kadonongan sa sato. Minsan siring, talagang sinisimbag nia an satong odok na mga pamibi para sa kadonongan na kaipuhan tangani na mapangganang maatubang an mga kadepisilan sa buhay. (Santiago 1:5) Tanganing makamit an kadonongan na iyan, kaipuhan niato an dakulang paghihingoa. Kaipuhan na padagos niatong hanapon iyan “siring baga sa natatagong kayamanan.” (Talinhaga 2:1-6) Iyo, kaipuhan niatong padagos na magsiyasat nin hararom sa Tataramon nin Dios, na dian ihinahayag an saiyang kadonongan, asin ioyon  an satong buhay sa nanonodan niato. An halimbawa kan Aki ni Jehova nangorognang mahalaga sa pagtabang sa sato na makua an kadonongan. Siyasaton niato an nagkapirang kabtang kun saen nagpaheling si Jesus nin kadonongan asin pag-adalan niato kun paano niato sia maaarog.

9. Taano ta madonong na marhay an mga katokdoan ni Jesus?

⁹ Kadakol na tawo an nagbuburunyog ki Jesus tangani sanang madangog siang magtaram. (Marcos 6:31-34; Lucas 5:1-3) Asin bako ining makangangalas, huli ta kun nagtataram si Jesus, madadangog sa saiya an mga tataramon nin daing kaagid na kadonongan! An saiyang mga katokdoan nagpabanaag nin hararom na kaaraman sa Tataramon nin Dios asin nin daing kaagid na kakayahan na masabotan an pinakadahelan kan mga bagay-bagay. An saiyang mga katokdoan nakakaakit sa mga tawo sa gabos na lugar asin an aplikasyon kaiyan dai apektado nin panahon. Estudyare an nagkapirang halimbawa kan kadonongan na makukua sa mga tataramon ni Jesus, an ihinulang “Makangangalas na Parahatol.”​—Isaias 9:6.

10. Anong positibong mga kualidad an isinasadol sa sato ni Jesus na kultibaron, asin taano?

¹⁰ An Sermon sa Bukid, na nasambitan sa kapinonan, iyo an pinakadakulang koleksion kan mga katokdoan ni Jesus na mayo nin nakasaliot na estorya o mga sinabi nin iba. Sa sermon na ini, si Jesus dai sana nagsasadol sa sato na pagmaigotan niatong magtaram asin gumawe nin tama. Mas hararom pa dian an saiyang hatol. Huling aram niang marhay  na an pagtaram asin paggawe bunga nin mga kaisipan asin saboot, sinasadol kita ni Jesus na kultibaron an positibong mga kualidad nin isip asin puso, siring baga kan kahoyoan nin boot, pagkagutom sa katanosan, inklinasyon na magin maheherakon asin mapagpatoninong, asin pagkamoot sa iba. (Mateo 5:5-9, 43-48) Mantang pinapatalubo niato an siring na mga kualidad sa satong puso, an magigin bunga kaiyan iyo an nakakapakosog na pagtaram asin paggawe na bako sanang nakakapaogma ki Jehova kundi nagpapaoswag man sa marahay na relasyon sa mga kapwa tawo.​—Mateo 5:16.

11. Kun nagtatao nin hatol manongod sa makasalan na gawe-gawe, paano tinatawan nin atension ni Jesus an pinakagamot kan problema?

¹¹ Kun nagtatao nin hatol manongod sa makasalan na gawe-gawe, an pinakagamot kan problema an tinatawan nin atension ni Jesus. Dai nia sana kita sinasabihan na likayan an madahas na mga gibo. Imbes, pinapatanidan nia kita na dai magtanom nin kaanggotan sa satong puso. (Mateo 5:21, 22; 1 Juan 3:15) Dai nia sana ipinagbabawal an akto nin pagsambay. Imbes, nagpapatanid sia manongod sa horot na minapoon sa puso asin nagbubunga nin siring na pagtraydor. Sinasadol nia kita na dai pagtogotan an satong mga mata na pumukaw nin salang pagmawot asin horot. (Mateo 5:27-30) An tinatawan ni Jesus nin atension iyo an mga causa, bakong an mga sintoma sana. Tinatawan nia nin atension an mga kaisipan asin pagmawot na nagbubunga nin makasalan na mga gibo.​—Salmo 7:14.

12. Paano minamansay kan mga parasunod ni Jesus an saiyang hatol, asin taano?

¹² Kanigoan na kadonongan an yaon sa mga tataramon ni Jesus! Bakong makangangalas na “an mga kadaklan napangalas nin makuri sa saiyang paagi nin pagtotokdo.” (Mateo 7:28) Bilang saiyang mga parasunod, minamansay niato an saiyang madonong na hatol bilang giya sa pamumuhay. Naghihingoa kitang kultibaron an positibong mga kualidad na irinekomendar nia​—kaiba an pagkaherak, pagigin mapagpatoninong, asin pagkamoot—​sa pakaaram na sa siring na paagi kita nagbubugtak nin pundasyon para sa diosnon na paggawe. Naghihingoa kitang haleon sa satong puso an negatibong mga saboot asin pagmawot na dian pinatanidan nia kita, arog baga kan mapait na kaanggotan asin imoral na mga pagmawot, sa  pakaaram na an paggibo kaiyan makakatabang sa sato na makalikay sa makasalan na paggawe.​—Santiago 1:14, 15.

13, 14. Ano an nagpapaheling na si Jesus naggamit nin marahay na paghusgar sa pagpili kan saiyang pamumuhay?

¹³ Si Jesus nagpaheling nin kadonongan bako sanang sa tataramon kundi pati sa gibo. An saiyang bilog na pamumuhay​—an mga desisyon nia, an pagmansay nia sa saiyang sadiri, asin an pagtratar nia sa iba—​nagpaheling kan dakol na magagayon na aspekto nin kadonongan. Estudyare an nagkapirang halimbawa na nagpapaheling na si Jesus giniyahan nin “praktikal na kadonongan asin kakayahan sa pag-iisip.”​—Talinhaga 3:21.

¹⁴ Kabale sa kadonongan an marahay na paghusgar. Si Jesus naggamit nin marahay na paghusgar sa pagpili kan saiyang pamumuhay. Maiimahinar daw nindo an buhay na puede kutanang nakamtan nia​—an harong na ikinatogdok nia kutana, an negosyo na ikinapundar nia kutana, o an pagkaprominente sa kinaban na nakamtan nia kutana? Aram ni Jesus na an buhay na idinudusay sa siring na mga pinag-aaabot “daing kapakanan asin paglapag sa doros.” (Eclesiastes 4:4; 5:10) An siring na pamumuhay kalolongan, an kabaliktaran nin kadonongan. Pinili ni Jesus na papagdanayon na simple an saiyang buhay. Dai sia interesado sa pagganar nin kuarta o pagdamot nin materyal na mga rogaring. (Mateo 8:20) Kaoyon kan saiyang itinokdo, pinagdanay nia an saiyang mata na nakapokus sa saro sanang katuyohan​—an paggibo kan kabotan nin Dios. (Mateo 6:22) Madonong na idinusay ni Jesus an saiyang panahon asin kosog sa intereses kan Kahadean, na mas importante asin nakakakontento nanggad kisa sa materyal na mga bagay. (Mateo 6:19-21) Sa siring, sia nagtao nin halimbawa na maninigong arogon.

15. Paano ikakapaheling kan mga parasunod ni Jesus na pinapagdadanay ninda an simpleng mata, asin taano ta ini an madonong na gibohon?

¹⁵ Naheheling kan mga parasunod ni Jesus ngonyan an kadonongan nin pagpapadanay nin simpleng mata. Kun siring, nalilikayan nindang pagabatan an saindang sadiri nin dai kaipuhan na utang asin kinabanon na pinag-aaabot na nakakaubos nin kadakol na atension asin kosog. (1 Timoteo 6:9, 10) Dakol an guminibo nin mga lakdang na gibohon na simple an estilo kan saindang pamumuhay  tanganing makadusay sinda nin dakol na panahon sa Kristianong ministeryo, na tibaad makapaglingkod pa ngani bilang bilog na panahon na mga parabalangibog kan Kahadean. Mayo na nanggad nin iba pang mas madonong na dapat pagmaigotan na gibohon, huli ta an pagbugtak kan intereses kan Kahadean sa tamang lugar kaiyan nagbubunga nin pinakadakulang kaogmahan asin satispaksion.​—Mateo 6:33.

16, 17. (a) Sa anong mga paagi ipinaheling ni Jesus na sia hababa an boot asin realistiko sa inaasahan nia sa saiyang sadiri? (b) Paano niato ikakapaheling na kita hababa an boot asin realistiko sa inaasahan niato sa satong sadiri?

¹⁶ An kadonongan inaasosyar kan Biblia sa kababaan nin boot, na kabale an pakaaram niato kan satong mga limitasyon. (Talinhaga 11:2) Si Jesus hababa an boot asin realistiko sa inaasahan nia sa saiyang sadiri. Aram nia na dai nia makokombertir an gabos na nakadangog kan saiyang mensahe. (Mateo 10:32-39) Aram man nia na limitado sana an kabilangan nin mga tawo na personal niang mahuhulitan. Kaya madonong na ipinagkatiwala nia an paggibo nin mga disipulo sa saiyang mga parasunod. (Mateo 28:18-20) May kababaan nin boot na inako nia na sinda ‘magibo nin mga gibo na orog pa’ sa sadiri niang nagibo, huli ta mas dakol na tawo an mapapaabotan ninda sa mas mahiwas na lugar asin sa mas halawig na peryodo nin panahon. (Juan 14:12) Inadmitir man ni Jesus na kaipuhan nia an tabang. Inako nia an tabang kan mga anghel na nagdatong tanganing maglingkod sa saiya sa kaawagan asin kan anghel na nagdatong tanganing pakosogon sia sa Getsemani. Sa panahon kan saiyang pinakadakulang pangangaipo, an Aki nin Dios nagtangis nin makosog sa paghagad nin tabang.​—Mateo 4:11; Lucas 22:43; Hebreo 5:7.

¹⁷ Kaipuhan man niato na magin hababa an boot asin realistiko sa satong inaasahan sa satong sadiri. Tunay nanggad na gusto niatong gumibo nin bilog na kalag asin maghingoa nin maigot sa paghuhulit asin paggibo nin mga disipulo. (Lucas 13:24; Colosas 3:23) Kadungan kaiyan, kaipuhan na girumdomon niato na dai kita ikinokomparar ni Jehova sa lambang saro, ni maninigo man na gibohon niato iyan. (Galacia 6:4) An praktikal na kadonongan matabang sa sato na gumibo nin realistikong mga pasohan kaoyon kan satong mga kakayahan asin kamugtakan. Dugang pa, an kadonongan an magiya sa mga nasa katongdan na may paninimbagan na  admitiron na may mga limitasyon sinda asin na kaipuhan ninda an tabang asin pagsuportar sa panapanahon. Kababaan nin boot an mapangyari sa mga siring na mapagpasalamat na akoon an tabang, na nakakaaram na puede nanggad na gamiton ni Jehova an sarong kapagtubod na magin “tabang na nagpapakosog” sa sainda.—Colosas 4:11.

18, 19. (a) Ano an nagpapaheling na si Jesus rasonable asin positibo sa pagtratar sa saiyang mga disipulo? (b) Taano ta may marahay na dahelan kita na magin positibo asin rasonable sa pagtratar sa lambang saro, asin paano niato magigibo iyan?

¹⁸ “An kadonongan hale sa itaas . . . rasonable,” an sabi kan Santiago 3:17. Si Jesus rasonable asin positibo sa pagtratar sa saiyang mga disipulo. Aram nia nanggad an saindang mga sala, pero hinanap nia an marahay sa sainda. (Juan 1:47) Aram nia na babayaan ninda sia sa banggi kan pag-arestar sa saiya, alagad dai nia pinagdudahan an saindang kaimbodan. (Mateo 26:31-35; Lucas 22:28-30) Tolong beses na pinaindahan ngani ni Pedro na midbid nia si Jesus. Sa ibong kaiyan, si Jesus nagngayongayo para ki Pedro asin nagpahayag nin kompiansa sa kaimbodan kaini. (Lucas 22:31-34) Kan huring banggi kan saiyang buhay sa daga, sa pamibi ni Jesus sa saiyang Ama dai sia nagkonsentrar sa mga sala na nagibo kan saiyang mga disipulo. Imbes, sia positibong nagtaram manongod sa saindang pamumuhay sagkod kan bangging idto, na nagsasabi: “Kinuyog ninda an saimong tataramon.” (Juan 17:6) Sa ibong kan saindang mga pagkabakong sangkap, ipinagkatiwala nia sa sainda an paghuhulit kan Kahadean asin paggibo nin mga disipulo. (Mateo 28:​19, 20) An kompiansa asin pagtubod na ipinahayag nia sa sainda daing duwa-duwa na nagpakosog sa sainda na gibohon an trabaho na ipinagboot nia sa sainda na gibohon.

¹⁹ An mga parasunod ni Jesus may dahelan na arogon an saiyang halimbawa sa bagay na ini. Kun an sangkap na Aki nin Dios mapasensia sa pagtratar sa saiyang bakong sangkap na mga disipulo, kita bilang makasalan na mga tawo lalo nang maninigo na magin rasonable sa satong pagtratar sa lambang saro! (Filipos 4:5) Imbes na magkonsentrar sa mga pagkukulang kan mga kapwa parasamba, maninigong hanapon niato an marahay sa sainda. Madonong na girumdomon niato na si Jehova an nagdagka sa sainda. (Juan 6:44) Kun siring, daing duwa-duwa na may naheling siang marahay sa sainda, asin maninigo na iyo man an gibohon niato. An  positibong kaisipan makakatabang sa sato na bako sanang “palampason an mga sala” kundi maghanap man nin mga paagi na makatao kita nin komendasyon sa iba. (Talinhaga 19:11, The New English Bible) Kun nagpapahayag kita nin kompiansa sa satong Kristianong mga tugang, tinatabangan niato sinda na gibohon an pinakamakakaya ninda sa paglilingkod ki Jehova asin makanompong nin kagayagayahan sa paglilingkod na iyan.​—1 Tesalonica 5:11.

20. Ano an maninigo niatong gibohon sa koleksion nin kayamanan nin kadonongan na manonompongan sa pagkasaysay sa Ebanghelyo, asin taano?

²⁰ An pagkasaysay sa Ebanghelyo kan buhay asin ministeryo ni Jesus totoo nanggad na sarong koleksion nin kayamanan nin kadonongan! Ano an maninigo niatong gibohon sa regalong ini na daing kaagid sa halaga? Sa konklusyon kan Sermon sa Bukid, sinadol ni Jesus an mga nagdadangog sa saiya na bako sanang magdangog sa madonong na mga sinasabi nia kundi isagibo man, o iaplikar, an mga iyan. (Mateo 7:24-27) An pagmolde sa satong kaisipan, motibasyon, asin gawe-gawe oyon sa madonong na mga tataramon asin gibo ni Jesus matabang sa sato na manompongan an pinakamarahay na buhay na posible ngonyan asin magdanay sa dalan pasiring sa buhay na daing katapusan. (Mateo 7:13, 14) Daing duwa-duwa na mayo na nin mas marahay pa o mas madonong pa dian na puede niatong gibohon!