1-3. Ano an paagi kan paglaog ni Jesus sa Jerusalem, asin taano ta tibaad may mga nagngalas sa kadaklan na nagmamasid?

 AN Jerusalem nagkakariribok sa kaogmahan. Sarong bantog na tawo an maabot! Sa luwas kan siudad, an mga tawo nagtitiripon sa gilid kan dalan. Interesado sindang sabaton an tawong ini, huli ta may mga nagsasabi na sia an paramana ni Hadeng David asin an lehitimong Namamahala sa Israel. Dakol an nagdara nin mga dahon nin palma tanganing iwasiwas bilang pagtaong galang; an iba naglatag nin mga gubing asin sanga nin kahoy sa tinampo tanganing andamon an aagihan nia. (Mateo 21:7, 8; Juan 12:12, 13) Dakol an posibleng marhay na nag-iisip kun sa anong paagi sia malaog sa siudad.

² An nagkapira tibaad naglalaom na iyan gigibohon sa kahangahangang paagi. Seguradong may midbid sindang importanteng mga tawo na engrande an paglaog. Halimbawa, an aki ni David na si Absalon iprinoklamar an saiyang sadiri na hade; igwa sia nin 50 lalaki na nagdadaralagan sa enotan kan saiyang karuwahe. (2 Samuel 15:1, 10) An Romanong namamahala na si Julio Cesar naghagad nin mas mapagpasikat pa nganing pasale; pinangenotan nia kaidto an sarong parada sa kapangganahan sagkod sa kapitolyo nin Roma, na nasa tahaw sia nin 40 elepante na may darang mga lampara! Minsan siring, an hinahalat ngonyan kan mga tawo sa Jerusalem orog nanggad na dakulang tawo. Baga man lubos na nasasabotan kan kadaklan an bagay na iyan o dai, ini iyo an Mesiyas, an pinakadakulang tawo na nabuhay kasuarin man. Pero, kan maheling an magigin Hade na ini, tibaad may mga nagngalas.

³ Mayo sindang naheling na karuwahe, mayo nin mga nagdadalagan sa enotan, mayo nin mga kabayo—asin mayo nanggad nin mga elepante. Imbes, si Jesus nakakabayo sa sarong ordinaryong hayop na pantrabaho, sarong asno. * Mayo nin magarbong  sulot an nakakabayo na ini o an kinakabayoan nia. Imbes na mamahalon na kamadero, an dayupot na mga parasunod ni Jesus may ibinugtak na mga gubing sa likod kan hayop. Taano ta pinili ni Jesus na maglaog sa Jerusalem sa siring na may kababaan na paagi, mantang an bako man na gayong prominenteng mga tawo nag-iinsistir nin mas magarbong marhay na paagi asin may seremonya?

4. Ano an ihinula kan Biblia manongod sa paagi kan paglaog sa Jerusalem kan Mesiyanikong Hade?

⁴ Inootob ni Jesus an sarong hula: “Maggayagaya ka nin labi-labi . . . Kumurahaw ka sa kapangganahan, O aking babae nin Jerusalem. Uya! An saimong hade mismo minadolok sa saimo. Sia matanos, iyo, ligtas; mapakumbaba, asin nangangabayo sa sarong asno.” (Zacarias 9:9) Ipinapaheling kan hulang ini na an Linahidan nin Dios, an Mesiyas, sa maabot na aldaw ihahayag an saiyang sadiri sa mga tawo sa Jerusalem bilang an Hade na ninombrahan nin Dios. Dugang pa, an saiya mismong paagi nin paggibo kaiyan, pati na an pagpili nia nin kakabayoan nia, maghahayag nin sarong magayon na kualidad kan saiyang puso​—an kapakumbabaan.

5. Taano ta nakakapukaw sa boot na horophoropon an kapakumbabaan ni Jesus, asin taano ta mahalagang marhay na makanood kitang arogon si Jesus sa bagay na ini?

⁵ An kapakumbabaan ni Jesus kabilang sa pinakanakakaakit niang mga kualidad, saro na nakakapukaw sa boot na horophoropon. Siring sa pinag-olayan niato sa sinundan na kapitulo, si Jesus sana “an dalan asin an katotoohan patin an buhay.” (Juan 14:6) Malinaw nanggad, mayo sa binilyon na tawong nabuhay kasuarin man sa dagang ini an nagin kapareho kaimportante kan Aki nin Dios. Pero, si Jesus dai noarin man nagpaheling dawa nin kadikit na pagigin orgolyoso, kaabhawan, o pagpaimportante na yaon sa dai mabilang na bakong sangkap na mga tawo. Tanganing magin mga parasunod ni Cristo, kaipuhan na labanan niato an tendensia na magpadaog sa pagigin orgolyoso. (Santiago 4:6) Girumdomon, ikinakaongis ni Jehova an kaabhawan. Kun siring, mahalagang marhay na makanood kitang arogon an kapakumbabaan ni Jesus.

6. Ano an kapakumbabaan, asin paano naaraman ni Jehova na an Mesiyas magigin mapakumbaba?

⁶ An kapakumbabaan iyo an kababaan nin pag-isip, bakong maabhaw o orgolyoso. Iyan kualidad na nagpopoon sa puso asin naheheling sa pagtaram, gawe-gawe, asin pagtratar sa iba nin sarong tawo. Paano naaraman ni Jehova na an Mesiyas magigin mapakumbaba? Aram nia na ipinabanaag kan saiyang Aki an saiya mismong sangkap na halimbawa nin kapakumbabaan. (Juan 10:15) Naheling man nia an kapakumbabaan na ipinapaheling kan saiyang Aki. Taano man?

7-9. (a) Paano nagpaheling si Miguel nin kapakumbabaan sa pakikipag-atubang nia ki Satanas? (b) Paano puedeng arogon kan mga Kristiano si Miguel sa pagpaheling nin kapakumbabaan?

⁷ An libro nin Judas naghahayag nin sarong interesanteng halimbawa: “Kan si Miguel na arkanghel may dai pagkasinabotan asin an Diablo asin nakikidiskutiran dapit sa hawak ni Moises, dai sia nangahas na maghokom tumang sa saiya sa mapanlibak na mga pananaram, kundi nagsabi: ‘Sagweon ka logod ni Jehova.’” (Judas 9) An Miguel ngaran na aplikado ki Jesus​—bago asin pagkatapos kan saiyang buhay digdi sa daga—​sa katongdan nia bilang arkanghel, o namomoon sa langitnon na hukbo nin mga anghel ni Jehova. * (1 Tesalonica 4:16) Pero, mangnohon kun paano ginibo ni Miguel an pakikipag-atubang na ini ki Satanas.

⁸ Dai sinasabi sa sato kan pagkasaysay ni Judas kun ano an gustong gibohon ni Satanas sa hawak ni Moises, alagad makakasierto kita na an Diablo may iniisip na labi-labi karaot na katuyohan. Tibaad gusto niang palakopon an salang paggamit sa bangkay kan maimbod na tawong iyan sa falsong pagsamba. Minsan ngani kinontra ni Miguel an marigsok na pakana ni Satanas, nagpaheling man sia nin pambihirang pagpupugol sa sadiri. Daing duwa-duwa na maninigong sawayon si Satanas, alagad si Miguel, na kan panahon na sia nakikidiskutiran ki Satanas dai pa itinatao sa saiya an “gabos na paghokom,” nag-isip na an siring na paghokom maninigong  maggikan sana ki Jehova Dios. (Juan 5:22) Bilang arkanghel, mahiwas an sakop kan autoridad ni Miguel. Pero, mapakumbaba siang nagpasakop ki Jehova imbes na pag-interesan an dugang pang autoridad. Apuera sa kapakumbabaan, nagpaheling man sia nin kababaan nin boot, o pakaaram kan saiyang mga limitasyon.

⁹ May dahelan kaya pinasabngan si Judas na magsurat manongod sa pangyayaring ini. Makamomondo, may mga Kristiano kan panahon ni Judas na bakong mapakumbaba. Sinda may kaabhawan na “nagtataram na may panlilibak sa gabos na bagay na talagang dai ninda aram.” (Judas 10) Madali nanggad para sa sato na bakong sangkap na mga tawo na magpadaog sa satong pagigin orgolyoso! Kun dai niato nasasabotan an sarong bagay na ginibo sa Kristianong kongregasyon​—tibaad may koneksion sa sarong desisyon kan grupo nin kamagurangan—​ano daw an satong reaksion? Kun kita magtataram nin negatibo asin mapagkritika minsan ngani dai niato puedeng maaraman an gabos na dahelan sa likod kan siring na mga desisyon, bako daw na tibaad nagpapaheling kita nin kadaihan nin kapakumbabaan? Imbes, arogon niato si Miguel, o si Jesus, na nagpupugol na husgaran an mga bagay-bagay na dian mayo kita nin autoridad na tao nin Dios.

10, 11. (a) Ano an pambihira manongod sa pagigin gikan sa boot kan Aki nin Dios na akoon an asignasyon na magdigdi sa daga? (b) Paano niato puedeng arogon an kapakumbabaan ni Jesus?

¹⁰ An Aki nin Dios nagpaheling man nin kapakumbabaan paagi sa pag-ako sa asignasyon na magdigdi sa daga. Isipa kun ano an kinaipuhan niang bayaan. Sia an arkanghel. Sia man “an Tataramon”​—an Representante sa Pagtaram mismo ni Jehova. (Juan 1:1-3) Sia nag-istar sa langit, an “halangkawon na erokan [ni Jehova] na may kabanalan asin kagayonan.” (Isaias 63:15) Minsan siring, an Aki “nagpakadai sa sadiri asin nagpakang-oripon patin nagin kaagid nin mga tawo.” (Filipos 2:7) Imahinara kun ano an kalabot sa asignasyon nia sa daga! An saiyang buhay ibinalyo sa matris nin sarong Judiang daraga, na matalubo dian sa laog nin siyam na bulan tanganing magin omboy na tawo. Sia namundag bilang sarong daing maginibong omboy sa pamilya nin sarong dukhang panday dangan nagin sadit na aki asin nagin tinedyer. Minsan ngani sia sangkap, sa bilog na pagkahoben nia nagdanay siang nagpapasakop sa bakong sangkap na mga magurang na tawo. (Lucas 2:40, 51, 52) Abaa kaekstraordinaryong kapakumbabaan!

 ¹¹ Maaarog daw niato an kapakumbabaan ni Jesus paagi sa gikan sa boot na pag-ako nin mga asignasyon nin paglilingkod na kun beses garo baga hamak? Halimbawa, an satong asignasyon na maghulit kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios tibaad garo baga hamak kun an mga tawo may pagkaindiperente, nag-oolog-olog, o nagtutumang. (Mateo 28:19, 20) Pero, kun magdadanay kita sa gibohon na ini, makakatabang kita sa pagligtas nin buhay. Ano man an mangyari, dakol an manonodan niato manongod sa kapakumbabaan, asin masunod kita sa gira kan satong Kagurangnan, si Jesu-Cristo.

12-14. (a) Paano ipinaheling ni Jesus an kapakumbabaan kan inomaw sia nin mga tawo? (b) Sa anong mga paagi mapakumbabang trinatar ni Jesus an iba? (c) Ano an nagpapaheling na an kapakumbabaan ni Jesus bakong pormalidad sana o basta marahay na ugale?

¹² Poon sa kapinonan sagkod sa katapusan, an ministeryo ni Jesus digdi sa daga midbid sa kapakumbabaan. Ipinaheling nia iyan paagi sa pagtao nia kan gabos na kaomawan asin kamurawayan sa saiyang Ama. Kun beses inoomaw kan mga tawo si Jesus huli sa kadonongan kan saiyang mga tataramon, sa kapangyarihan kan saiyang mga milagro, pati sa karahayan kan saiyang karakter. Paorootro, dai inako ni Jesus an siring na kamurawayan kundi itinao nia iyan ki Jehova.​—Marcos 10:17, 18; Juan 7:15, 16.

¹³ Ipinaheling ni Jesus an kapakumbabaan sa paagi nin pagtratar nia sa mga tawo. Sa katunayan, lininaw nia na sia nagdigdi sa daga, bakong tangani na paglingkodan, kundi tangani na maglingkod sa iba. (Mateo 20:28) Ipinaheling nia an kapakumbabaan sa saiyang mahoyo asin rasonableng pagtratar sa mga tawo. Kan masudya an linalaoman nia sa saiyang mga parasunod, dai nia sinda inanggotan; padagos siang nagmaigot na maabot an saindang puso. (Mateo 26:39-41) Kan istorbohon kan kadaklan an paghanap nia nin toninong na lugar tanganing makapahingalo asin makapagsolo, dai nia sinda pinahale; padagos niang itinao an saiyang panahon asin kosog, na tinotokdoan sinda nin “dakol na bagay.” (Marcos 6:30-34) Kan an sarong bakong Israelitang babae padagos na nakikimaherak sa saiya na paomayan an aking babae kaini, kan enot ipinarisa nia na habo niang gibohon iyan. Minsan siring, dai sia nagsayuma sa anggot na paagi; nagpahunod sia huli sa ekstraordinaryong  pagtubod kaini siring kan pag-oolayan niato sa Kapitulo 14.​—Mateo 15:22-28.

¹⁴ Sa dai mabilang na paagi, inotob ni Jesus an sinabi nia mismo manongod sa saiyang sadiri: “Ako mahoyo asin may kababaan an puso.” (Mateo 11:29) An saiyang kapakumbabaan bakong paimbabaw, bakong pormalidad sana o basta marahay na ugale. Hale iyan sa puso, an saiyang pagkatawong nasa laog. Kun siring, bakong makangangalas na tinawan ni Jesus nin halangkaw na prioridad an pagtotokdo sa saiyang mga parasunod na magin mapakumbaba!

15, 16. Anong kalaenan an sinabi ni Jesus mapadapit sa kaisipan kan kinabanon na mga namamahala asin sa kaisipan na kaipuhan na kultibaron kan saiyang mga parasunod?

¹⁵ An mga apostol ni Jesus maluway sa pagkultibar nin kapakumbabaan. Napiritan si Jesus na paorootrong magprobar na itokdo iyan sa sainda. Halimbawa, sa sarong pangyayari nakiolay ki Jesus si Santiago asin Juan paagi sa saindang ina na panugaan sinda nin halangkaw na posisyon sa Kahadean nin Dios. May kababaan nin boot na nagsimbag si Jesus: “Ining pagtukaw sa sakong too asin sa sakong wala bakong sako an pagtao, kundi iyan para sa mga inandaman kan sakong Ama.” An sampulo pang apostol “naanggot” ki Santiago asin Juan. (Mateo 20:20-24) Paano inasikaso ni Jesus an problemang ini?

¹⁶ May kabootan na sinagwe nia sinda gabos, na sinasabi: “Aram nindo na an mga namamahala sa mga nasyon nagpapakangkagurangnan sa sainda asin an darakulang tawo nagkakapot nin autoridad sa sainda. Bakong siring kaini dian sa tahaw nindo; kundi an siisay man na boot na magin dakula sa saindo dapat na iyo an magin paralingkod sa saindo, asin an siisay man na gustong magin enot sa saindo dapat na iyo an magin oripon nindo.” (Mateo 20:25-27) Posibleng marhay na naheling kan mga apostol kun gurano man nanggad kaorgolyoso, kaambisyoso, asin kaimot kan “mga namamahala sa mga nasyon.” Ipinaheling ni Jesus na an saiyang mga parasunod dapat na magin laen sa maisog na mga namamahalang idto na gutom sa kapangyarihan. Kaipuhan nindang magin mapakumbaba. Nasabotan daw iyan kan mga apostol?

17-19. (a) Sa banggi kan saiyang kagadanan, sa anong dai malilingawan na paagi tinokdoan ni Jesus an saiyang mga apostol nin sarong leksion manongod sa kapakumbabaan? (b) Ano an pinakamapuersang leksion sa kapakumbabaan na itinokdo ni Jesus bilang tawo?

 ¹⁷ Bako iyan na madali para sa sainda. Bako man ini an primero ni huring pagtokdo ni Jesus kan siring na leksion. Bago kaini, kan sinda magdiriskutiran kun siisay sa sainda an pinakadakula, ibinugtak nia an sarong aking sadit sa tahaw ninda asin sinabihan sinda na magin orog pang siring sa mga aki, na bakong orgolyoso, bakong ambisyoso, asin mayo nin interes sa posisyon na lakop na marhay sa mga nasa edad na. (Mateo 18:1-4) Minsan siring, sa mismong banggi kan saiyang kagadanan, naheling nia na an saiyang mga apostol nakikipaglaban pa man giraray sa pagigin orgolyoso. Dangan tinokdoan nia sinda nin sarong dai nanggad malilingawan na leksion. Naghagkos sia nin tuwalya asin ginibo an pinakahamak na trabaho, na ordinaryo nang ginigibo nin mga surugoon kan panahon na idto para sa mga bisita sa harong. Hinanawan ni Jesus an mga bitis kan kada saro sa saiyang mga apostol—kaiba si Judas, na madali nang magpasaloib sa saiya!—Juan 13:1-11.

¹⁸ Ipinasabot iyan ni Jesus kan sabihan nia sinda: “Ako nagtao sa saindo nin arogan.” (Juan 13:15) Nakaabot daw sa puso ninda an leksion na ini sa katapustapusi? Bueno, pagtaodtaod kan bangging idto, nagdiriskutiran giraray sinda kun siisay an pinakadakula sa tahaw ninda! (Lucas 22:24-27) Pero, si Jesus padagos na nagin mapasensia sa sainda asin mapakumbaba sindang tinokdoan. Dangan nagpadagos sia na itao an pinakamapuersang leksion kasuarin man: “Sia nagpakumbaba asin nagin makinuyog sagkod sa kagadanan, iyo, kagadanan sa hariging pasakitan.” (Filipos 2:8) Gikan sa boot na inako ni Jesus an makasusupog na kagadanan, na bakong makatanosan na kinondenar bilang sarong kriminal asin paralanghad. Paagi kaiyan, an Aki nin Dios nagin daing kaagid, huling sa gabos na linalang ni Jehova, sa saiya naheling an sangkap asin pinakalubos na kapakumbabaan.

¹⁹ Tibaad ini​—an pangultimong leksion sa kapakumbabaan na itinokdo ni Jesus bilang tawo—​an nagpangyari na an leksion na iyan garo baga ikaukit na marhay sa puso kan saiyang maimbod na mga apostol. Sinasabi sa sato kan Biblia na an mga lalaking ini mapakumbabang naglingkod kan huri sa laog nin dakol na taon, mga dekada pa ngani. Kumusta man kita?

20. Paano niato maaaraman kun baga kita may kababaan an puso?

²⁰ Si Pablo nagsasadol sa lambang saro sa sato: “Papagdanayon dian sa saindo an kaisipan na ini na yaon man ki Cristo Jesus.” (Filipos 2:5) Arog ni Jesus, kaipuhan na kita may kababaan an puso. Paano niato maaaraman kun baga nasa puso niato an kapakumbabaan? Bueno, si Pablo nagpapagirumdom sa sato na kita maninigo na “dai naggigibo nin ano man huli sa iriwal o huli sa sobrang pagpaimportante sa sadiri, kundi sa kababaan nin isip na ibinibilang an iba na mas halangkaw kisa saindo.” (Filipos 2:3) Kun siring, an liabe yaon sa kun paano niato minamansay an iba kun ikokomparar sa satong sadiri. Kaipuhan na mansayon niato sinda na nakakalabi, na mas importante, kisa sa sato. Iaaplikar daw nindo an hatol na iyan?

21, 22. (a) Taano ta kaipuhan na magin mapakumbaba an Kristianong mga paraataman? (b) Paano niato ikakapaheling na kita nahahagkosan nin kapakumbabaan?

²¹ Dakol na taon pagkagadan ni Jesus, iniisip pa man giraray ni apostol Pedro an manongod sa importansia nin kapakumbabaan. Tinokdoan ni Pedro an Kristianong mga paraataman na mapakumbabang gibohon an saindang mga obligasyon, na nungkang nagpapakangkagurangnan sa mga karnero ni Jehova. (1 Pedro 5:2, 3) An pagkaigwa nin paninimbagan bakong dahelan na magin orgolyoso. Sa kabaliktaran, an paninimbagan nakakadugang sa pangangaipo na magkaigwa nin tunay na kapakumbabaan. (Lucas 12:48) Siempre, an kualidad na ini mahalagang marhay bako sanang sa mga paraataman kundi sa gabos na Kristiano.

²² Seguradong dai noarin man nalingawan ni Pedro an bangging idto na hinanawan ni Jesus an saiyang mga bitis​—sa ibong kan pagsayuma mismo ni Pedro! (Juan 13:6-10) Si Pedro nagsurat sa mga Kristiano: “Gabos kamo maghagkos nin kababaan nin pag-isip sa pagtratar sa lambang saro.” (1 Pedro 5:5) An ekspresyon na “kamo maghagkos” nagsusuherir kan ginigibo nin sarong surugoon na naghahagkos nin tapi tanganing gibohon an menos na trabaho. An pananaram na iyan tibaad magpagirumdom nanggad sa sato kan pangyayari na naghagkos nin tuwalya si Jesus bago lumuhod tanganing gibohon an trabaho nia na paghanaw nin mga bitis. Kun susunodon niato si Jesus, anong asignasyon na tao nin Dios  an posibleng ibibilang niato na nakakamenos sa satong dignidad? An kapakumbabaan kan satong puso maninigong maheling kan gabos, na garo baga kita nahahagkosan kaiyan.

23, 24. (a) Taano ta maninigo niatong labanan an ano man na tendensia na magin maabhaw? (b) Makakatabang an sunod na kapitulo na ikorehir an anong salang ideya mapadapit sa kapakumbabaan?

²³ An kaabhawan garo hilo. Grabe an puedeng magin mga epekto kaiyan. Iyan kualidad na puedeng gibohon na daing serbi sa Dios an pinakamaabilidad na tawo. Sa ibong na lado, an kapakumbabaan puedeng gibohon na kapakipakinabang na marhay para ki Jehova dawa an pinakahababa. Kun aroaldaw niatong kukultibaron an mahalagang marhay na kualidad na ini paagi sa paghihingoa na lumakaw na may kapakumbabaan sa gira ni Cristo, marahayon na horophoropon an magigin balos. Si Pedro nagsurat: “Kun siring, magpakumbaba kamo sa irarom kan poderosong kamot nin Dios, tanganing ilangkaw nia kamo sa itinalaan na panahon.” (1 Pedro 5:6) Tunay nanggad na ilinangkaw ni Jehova si Jesus huli sa lubos na pagpakumbaba nia. Maoogma man na marhay an satong Dios na tawan kamo nin balos huli sa kapakumbabaan nindo.

²⁴ Makamomondo, may mga nag-iisip na an kapakumbabaan tanda nin kaluyahan. An halimbawa ni Jesus nagtatabang sa sato na maheling kun gurano kabakong totoo an kaisipan na iyan, huling an pinakamapakumbaba sa mga tawo iyo man an pinakamakosog an boot. Iyan an tema sa sunod na kapitulo.