1, 2. (a) Taano ta nagbalik na daing dara an mga opisyal na sinugong dumakop ki Jesus? (b) Taano ta pambihirang paratokdo si Jesus?

 PANO nin kaanggotan an mga Fariseo. Nasa templo si Jesus, na nagtotokdo manongod sa saiyang Ama. Nagkakabaranga an mga naghihinanyog; dakol an nagtutubod ki Jesus, mantang an iba gusto siang ipaarestar. Huling dai mapugolan an kaanggotan ninda, an mga namomoon sa relihion nagsugo nin mga opisyal tanganing dakopon si Jesus. Minsan siring, an mga opisyal nagbalik na daing dara. An mga poon na saserdote asin Fariseo naghagad nin paliwanag: “Taano ta dai nindo sia dinara?” An mga opisyal nagsimbag: “Mayo pa nin ibang tawo na nagtaram nin arog kaini.” Sinda naghangang marhay sa pagtotokdo ni Jesus kaya dai ninda magibong arestaron sia. *​—Juan 7:45, 46.

² Bako sana an mga opisyal na idto an naghanga sa pagtotokdo ni Jesus. Kadakol na tawo an nagtiripon tangani sanang dangogon siang magtokdo. (Marcos 3:7, 9; 4:1; Lucas 5:1-3) Taano ta pambihira nanggad na paratokdo si Jesus? Siring kan nasabotan niato sa Kapitulo 8, namotan nia an mga katotoohan na ipinapaabot nia, asin namotan nia an mga tawo na tinotokdoan nia. Eksperto man sia sa paggamit nin mga paagi nin pagtotokdo. Pag-olayan niato an tolo sa epektibong mga paagi na ginamit nia asin kun paano niato maaarog iyan.

3, 4. (a) Taano ta naggamit si Jesus nin simpleng pananaram sa pagtotokdo nia? (b) Paanong sarong halimbawa nin pagigin simple kan pagtotokdo ni Jesus an Sermon sa Bukid?

³ Maiimahinar daw nindo an mahiwas na bokabularyo na puede kutanang gamiton ni Jesus? Pero, kan nagtotokdo sia, dai sia noarin man nagtaram sa paagi na masakit masabotan kan mga nagdadangog  sa saiya, na an dakol sa sainda “daing inadalan asin ordinaryo.” (Gibo 4:13) Kinokonsiderar nia an mga limitasyon ninda, na dai noarin man sinda binibigla nin kadakol na impormasyon. (Juan 16:12) Simple an saiyang mga tataramon, alagad hararom nanggad an mga katotoohan na ipinapasabot kaiyan.

⁴ Kuanon niatong halimbawa an Sermon sa Bukid, na nakasurat sa Mateo 5:3–7:27. Hararom an hatol na itinao ni Jesus sa sermon na ini, na tinotokar an pinakagamot kan mga bagay-bagay. Mayo nin komplikadong mga ideya o pananaram. Sa katunayan, haros mayo nin tataramon na dai tolos masasabotan dawa nin sarong aki! Kun siring, bakong makangangalas na kan matapos si Jesus, an mga kadaklan​—na posibleng marhay na kabale an dakol na paraoma, pastor, asin parasira​—“nagngalas nin labi-labi sa saiyang paagi nin pagtotokdo.”​—Mateo 7:28.

5. Magtao nin mga halimbawa kan mga itinaram ni Jesus na simple alagad makahulogan na marhay.

⁵ Sa saiyang pagtotokdo, si Jesus parateng naggagamit nin simple asin haralipot na pananaram saka makahulogan na marhay an saiyang mga tataramon. Paagi kaini, sa panahon na haloy pa bago nagkaigwa nin imprentadong mga libro, an saiyang mensahe ikinatadom nia nin dai mapapara sa isip asin puso kan mga naghihinanyog sa saiya. Isipon nindo an pirang halimbawa: “Dai na kamo maghokom tanganing dai man kamo hokoman.” “An mga marahay an salud dai nangangaipo nin doktor, alagad an naghehelang iyo.” “An espiritu nagmamawot na gayo, alagad an laman maluya.” “Itao nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, alagad sa Dios an mga bagay na sa Dios.” “Igwang orog na kaogmahan sa pagtao kisa pag-ako.” * (Mateo 7:1; 9:12; 26:41; Marcos 12:17; Gibo 20:35) Haros 2,000 na taon pakatapos na enot na itaram an mga iyan, dai pa man giraray iyan nalilingawan sagkod ngonyan.

6, 7. (a) Tanganing makapagtokdo nin simple, taano ta mahalaga na gumamit kita nin simpleng pananaram? (b) Paano niato malilikayan na biglaon nin kadakol na impormasyon an inaadalan sa Biblia?

⁶ Paano kita makakapagtokdo nin simple? An sarong importanteng  kahagadan iyo na gumamit kita nin simpleng pananaram na madaling masabotan kan kadaklan na tawo. Bakong komplikado an pundamental na mga katotoohan sa Tataramon nin Dios. Ihinayag ni Jehova an saiyang mga katuyohan sa mga sinsero asin mapakumbaba an puso. (1 Corinto 1:26-28) An mga katotoohan sa Tataramon nin Dios ikakapasabot nin epektibo paagi sa simpleng mga tataramon na pinili nin maingat.

⁷ Tanganing makapagtokdo nin simple, dapat kitang mag-ingat na dai biglaon nin kadakol na impormasyon an inaadalan sa Biblia. Sa siring, kun nagsasagibo kita nin pag-adal sa Biblia, dai niato kaipuhan na ipaliwanag an lambang detalye; ni kaipuhan man na hidaleon an pinag-aadalan na garo baga an pinakaimportante iyo na matapos an sarong itinalaan na lawig nin pag-aadalan. Imbes, madonong na determinaran an rikas kan pag-adal base sa mga pangangaipo asin kakayahan kan inaadalan sa Biblia. An pasohan niato iyo na tabangan an inaadalan sa Biblia na magin parasunod ni Cristo asin parasamba ki Jehova. Sa katuyohan na iyan, dapat niatong gamiton an ano man na panahon na kaipuhan tanganing tabangan an inaadalan sa Biblia na magkaigwa nin rasonableng pakasabot sa pinag-aadalan nia. Saka sana makakataros sa saiyang puso an katotoohan sa Biblia asin mapahiro sa saiya na iaplikar an saiyang nanodan.​—Roma 12:2.

8, 9. (a) Taano ta naggamit si Jesus nin mga hapot? (b) Paano si Jesus naggamit nin mga hapot tanganing tabangan si Pedro na makagibo kan tamang konklusyon dapit sa pagbayad nin buhis sa templo?

⁸ Kahangahanga an paggamit ni Jesus nin mga hapot, dawa kun mas madali kutana na sabihon na sana sa naghihinanyog sa saiya an gusto niang sabihon. Kun siring, taano ta naggagamit sia nin mga hapot? Kun beses, naggagamit sia nin nakakataros sa boot na mga hapot tanganing ibuyagyag an motibo kan mga nagkokontra sa saiya, na paagi kaiyan napapatoninong nia sinda. (Mateo 21:23-27; 22:41-46) Minsan siring, sa dakol na pangyayari naggamit sia nin mga hapot tanganing madagka an saiyang mga disipulo na ipahayag an nasa isip ninda saka pahiroon asin patuodon an saindang pag-iisip. Huli kaini, naghapot sia nin siring kan, “Ano sa paghona nindo?” asin “Minatubod ka kaini?” (Mateo 18:12; Juan 11:26) Paagi sa saiyang mga hapot, nataros asin napahiro ni Jesus an puso kan saiyang mga disipulo. Isipon nindo an sarong halimbawa.

⁹ Sa sarong pangyayari, hinapot si Pedro kan mga parasingil nin buhis kun nagbabayad si Jesus nin buhis sa templo. * Tolos na nagsimbag si Pedro, “Iyo.” Pagkatapos, si Jesus nakipangatanosan sa saiya: “Ano sa paghona mo, Simon? Kiisay nag-aako an mga hade kan daga nin mga impuesto o buhis sa kada payo? Sa saindang mga aki o sa mga dayo?” Si Pedro nagsimbag: “Sa mga dayo.” Si Jesus nagsabi: “Tunay nanggad, kun siring, an mga aki libre sa buhis.” (Mateo 17:24-27) An punto kan mga hapot daing duda na malinaw ki Pedro, huling an mga miembro kan pamilya kan mga hade aram na libre sa buhis. Kun siring, bilang bugtong na Aki kan langitnon na Hade na sinasamba sa templo, si Jesus dai obligadong magbayad kan buhis. Mangnohon na imbes na sabihon na sana ki Pedro an tamang simbag, mataktikang naggamit si Jesus nin mga hapot tanganing tabangan si Pedro na makagibo kan tamang konklusyon asin tibaad masabotan nia na sa masunod kaipuhan nguna niang mag-isip nin mas maingat bago magsimbag.

10. Paano niato magagamit nin epektibo an mga hapot kun naghuhulit sa harong-harong?

 ¹⁰ Paano niato magagamit nin epektibo an mga hapot kun kita nasa ministeryo? Kun naghuhulit sa harong-harong, puede kitang gumamit nin mga hapot tanganing makapukaw nin interes, na tibaad magbukas nin dalan tanganing ikapaabot niato an maogmang bareta. Halimbawa, kun sarong may edad na an makaolay niato, puedeng magalang niatong ihapot, “Sa bilog na buhay po nindo, ano pong mga pagbabago sa kinaban an naheling nindo?” Pagkatapos siang pasimbagon, puedeng ihapot niato, “Ano daw po sa paghona nindo an kaipuhan tangani na an kinaban na ini magin mas marahay na lugar na istaran?” (Mateo 6:9, 10) Kun sarong ina na may saradit na aki an makaolay niato, puedeng ihapot niato, “Napag-isip-isip na daw nindo kun ano na an magigin kamugtakan kan kinaban na ini pagdakula kan saindong mga aki?” (Salmo 37:10, 11) Paagi sa pagigin mapagmasid kun kita parani sa sarong harong, makakapili kita nin hapot na ibinagay sa pinagkakainteresan kan kagharong.

11. Paano niato magagamit nin epektibo an mga hapot kun nagsasagibo kita nin pag-adal sa Biblia?

¹¹ Paano niato magagamit nin epektibo an mga hapot kun nagsasagibo kita nin pag-adal sa Biblia? An mga hapot na pinili nin maingat makakatabang sa sato na maengganyar an inaadalan sa Biblia na sabihon an nasa boot nia. (Talinhaga 20:5) Halimbawang pinag-aadalan niato an kapitulong “Pamumuhay sa Paagi na Nakakapaogma sa Dios” sa librong Ano Man Nanggad an Itinotokdo kan Biblia? * Ipinapaliwanag kan kapitulong iyan an pagmansay nin Dios sa mga bagay na arog kan seksuwal na imoralidad, pagbuburat, asin pagputik. An mga simbag kan inaadalan sa Biblia  puedeng magparisa na nasasabotan nia kun ano an itinotokdo kan Biblia, alagad minaoyon daw sia sa nanonodan nia? Puede niatong ihapot, “Para sa saimo, makatanosan daw an pagmansay nin Dios sa siring na mga bagay?” Puede man niatong ihapot, “Paano mo ikakaaplikar sa saimong buhay an impormasyon na ini?” Pero, pirmeng girumdomon na kaipuhan na magin mataktika, na tinatawan nin dignidad an inaadalan sa Biblia. Dai niato noarin man gustong magbangon nin dai man kaipuhan na mga hapot na mapasupog sa saiya.​—Talinhaga 12:18.

12-14. (a) Sa anong mga paagi ginamit ni Jesus an saiyang abilidad na gumamit nin makatanosan na pangangatanosan? (b) Anong mapuersang pangangatanosan an ginamit ni Jesus kan sabihon kan mga Fariseo na an saiyang kapangyarihan hale ki Satanas?

¹² Huling may sangkap na isip, si Jesus ekspertong marhay sa pakikipangatanosan sa iba. Kun beses, naggagamit sia nin mapuersang pangangatanosan tanganing pahimutikan an putik na mga sahot kan mga nagkokontra sa saiya. Sa dakol na pangyayari, naggamit sia nin nakakakombensir na pangangatanosan tanganing tokdoan nin mahalagang mga leksion an saiyang mga parasunod. Helingon niato an nagkapirang halimbawa.

¹³ Pagkatapos na paomayan ni Jesus an sarong buta asin dai makataram na lalaking sinaniban nin demonyo, an mga Fariseo nagsahot: “An tawong ini dai nagpapaluwas nin mga demonyo apuera paagi ki Beelzebub [si Satanas], an namamahala sa mga demonyo.” Inadmitir ninda na kaipuhan an kapangyarihan na nakakalabi sa tawo tanganing mapaluwas an mga demonyo. Minsan siring, sinabi ninda na an kapangyarihan ni Jesus hale ki Satanas. An sahot bako sanang putik kundi bako man na makatanosan. Ibinubuyagyag an sala nindang kaisipan, si Jesus nagsimbag: “An lambang kahadean na nababanga tumang sa saiya man sana nagagaba, asin an lambang siudad o harong na nababanga tumang sa saiya man sana dai makakatindog. Sa iyo man sanang paagi, kun si Satanas nagpapaluwas ki Satanas, sia nababanga tumang sa saiya man sana; paano, kun siring, makakatindog an saiyang kahadean?” (Mateo 12:22-26) Garo man sana sinasabi ni Jesus: “Kun ako kampon ni Satanas, na hinahalean nin epekto an ginibo ni Satanas,  kun siring kinokontra ni Satanas an saiya man sanang mga obheto asin sa dai mahahaloy mabagsak sia.” Paano ninda mapapahimutikan an siring na nakakakombensir na pangangatanosan?

¹⁴ Dai pa tapos si Jesus na makipangatanosan sa sainda. Huling aram nia na an nagkapira sa mga disipulo mismo kan mga Fariseo nagpaluwas na nin mga demonyo, nagbangon sia nin simple alagad mapuersang hapot: “Kun ako nagpapaluwas nin mga demonyo paagi ki Beelzebub, paagi kiisay na pinapaluwas sinda kan saindong mga aki [o mga disipulo]?” (Mateo 12:27) Garo man sana arog kaini an argumento ni Jesus: “Kun ako nagpapaluwas nin mga demonyo paagi sa kapangyarihan ni Satanas, kun siring an kapangyarihan man na ini an seguradong ginagamit kan saindo mismong mga disipulo.” Ano an masasabi kan mga Fariseo? Nungka nindang aadmitiron na an mga disipulo ninda naghihiro sa irarom kan kapangyarihan ni Satanas. Sa siring, ginamit ni Jesus an sala nindang pangangatanosan tanganing mapiritan sindang makagibo nin konklusyon na makolog sa sainda. Bako daw na nakakapukaw nanggad sa boot na mabasa kun paano nakipangatanosan si Jesus sa sainda? Pero imahinara an mga kadaklan na nakadangog mismo ki Jesus, huling an saiyang presensia asin an tono kan saiyang boses daing duwa-duwa na nakadagdag sa puersa kan saiyang mga tataramon.

15-17. Magsaysay nin halimbawa kun paano naggamit si Jesus nin “gurano pa daw” na paagi nin pangangatanosan sa pagtokdo nin nakakaogmang mga katotoohan manongod sa saiyang Ama.

¹⁵ Naggamit man si Jesus nin makatanosan asin nakakakombensir na pangangatanosan sa pagtokdo nin positibo asin nakakaogmang mga katotoohan manongod sa saiyang Ama. Sa parate ginibo nia iyan paagi sa paggamit nin “gurano pa daw” na paagi nin pangangatanosan​—na nakatabang sa mga naghihinanyog sa saiya na magin bako sanang aram an sarong pamilyar na katotoohan kundi magkaigwa man nin mas makosog pa nganing kombiksion. Huling basado iyan sa pagpaheling nin kalaenan, an klaseng ini nin pangangatanosan puedeng magkaigwa nin hararom na epekto. Siyasaton niato an duwa sanang halimbawa.

¹⁶ Kan simbagon an pakiolay kan saiyang mga disipulo na tokdoan sinda kun paano mamibi, ilinadawan ni Jesus an pagigin andam kan bakong sangkap na mga magurang na tawo na “magtao  nin marahay na mga regalo” sa saindang mga aki. Dangan nagkonklusyon sia: “Kun kamo, minsan ngani marigsok, tataong magtao nin marahay na mga regalo sa saindong mga aki, gurano pa daw an Ama sa langit na dai magtao nin banal na espiritu sa mga naghahagad sa saiya!” (Lucas 11:1-13) An sinasabi ni Jesus basado sa pagpaheling nin kalaenan. Kun inaasikaso nin makasalan na mga magurang na tawo an mga pangangaipo kan saindang mga aki, gurano pa daw an satong langitnon na Ama, na sangkap asin matanos sa gabos na paagi, na dai magtao nin banal na espiritu sa maimbod na mga nagsasamba sa saiya asin mapakumbabang minadolok sa saiya sa pamibi!

¹⁷ Naggamit si Jesus nin kaparehong pangangatanosan kan magtao nin madonong na hatol dapit sa pag-atubang sa kahaditan. Sia nagsabi: “An mga uwak dai nagtatanom ni nag-aani, asin mayo man sinda nin kamalig ni tambobong, pero pinapakakan sinda nin Dios. Gurano pa daw kalabi an saindong halaga kisa mga gamgam? Masdan nindo kun paano nagtutubo an mga liryo; dai sinda nagpapagal ni naghahabol . . . Ngonyan, kun ginugubingan nin Dios sa siring na paagi an mga pananom sa oma na ngonyan buhay asin sa aga isusugba sa horno, kamo pa daw an dai nia gubingan nin orog, kamo na may kadikit na pagtubod!” (Lucas 12:24, 27, 28) Kun inaataman ni Jehova an mga gamgam asin burak, gurano pa daw na dai nia atamanon an mga tawo na namomoot asin nagsasamba sa saiya! Paagi sa siring na pangangatanosan, daing duda na napahiro ni Jesus an puso kan mga naghihinanyog sa saiya.

18, 19. Paano kita makikipangatanosan sa saro na nagsasabi na dai sia nagtutubod sa Dios na dai nia naheheling?

¹⁸ Sa satong ministeryo, gusto niatong gumamit nin tamang pangangatanosan tanganing pahimutikan an falsong mga paniniwala. Gusto man niatong gumamit nin nakakakombensir na pangangatanosan sa pagtokdo nin positibong mga katotoohan manongod ki Jehova. (Gibo 19:8; 28:23, 24) Dapat daw niatong manodan na gumamit nin komplikadong pangangatanosan? Dai man. An leksion na manonodan niato ki Jesus iyo na an makatanosan na mga argumento na ipinepresentar nin simple iyo an pinakaepektibo.

 ¹⁹ Halimbawa, paano kita masimbag kun may nagsasabi na dai sia nagtutubod sa Dios na dai nia naheheling? Puede kitang mangatanosan base sa natural na ley nin causa asin epekto. Kun nakakaheling kita nin epekto, narerealisar niato na seguradong igwa nin causa. Puede niatong sabihon: “Kun ika nasa sarong puerang lugar asin nakanompong ka nin sarong harong na magayon an pagkatogdok asin igwang mga kakanon (epekto), bako daw na maniniwala ka tolos na may saro (causa) na naggibo kaiyan? Kaya kun naheheling man niato an malinaw na pagkadisenyo sa naturalesa asin an abundang kakanon na yaon sa ‘mga estante’ kan daga (epekto), bako daw na rasonableng magkonklusyon na may Saro (Causa) na naggibo kaiyan? An Biblia mismo nangangatanosan nin arog kaini: ‘An lambang harong igwa nin kaggibo, alagad an naggibo kan gabos na bagay iyo an Dios.’” (Hebreo 3:4) Siempre, gurano man karahay kan satong pangangatanosan, bakong gabos makokombensir.​—2 Tesalonica 3:2.

20, 21. (a) Paano niato magagamit an “gurano pa daw” na paagi nin pangangatanosan tanganing itampok an mga kualidad asin ginigibo ni Jehova? (b) Ano an pag-oolayan niato sa sunod na kapitulo?

²⁰ Sa satong pagtotokdo, baga man sa ministeryo sa langtad o sa  kongregasyon, puede man niatong gamiton an “gurano pa daw” na paagi nin pangangatanosan tanganing itampok an mga kualidad asin ginigibo ni Jehova. Halimbawa, tanganing ipaheling na talagang naglalapastangan ki Jehova an doktrina nin daing sagkod na pagpasakit sa kalayo sa impierno, puede niatong sabihon: “Siisay na mamomoton na ama an magpapadusa sa saiyang aki paagi sa pagbugtak sa kalayo kan kamot kan saiyang aki? Gurano pa daw nanggad an satong mamomoton na langitnon na Ama na dai maongis sa mismong ideya na kalayo sa impierno!” (Jeremias 7:31) Tanganing siertohon na namomotan ni Jehova an sarong kapagtubod na nagmomondo nin makuri, puede niatong sabihon: “Kun ibinibilang ni Jehova na may halaga dawa an sadit na dignos, gurano pa daw nanggad na dai sia magmakolog asin mamoot sa kada saro kan mga nagsasamba sa saiya digdi sa daga, kabale ka!” (Mateo 10:29-31) An siring na pangangatanosan makakatabang sa sato na mataros an puso nin iba.

²¹ Pagkatapos na siyasaton an tolo sana sa mga paagi nin pagtotokdo na ginamit ni Jesus, madali niatong masasabotan na an mga opisyal na idto na dai uminarestar sa saiya bako man sobrang magtaram kan sabihon ninda: “Mayo pa nin ibang tawo na nagtaram nin arog kaini.” Sa sunod na kapitulo, pag-oolayan niato an paagi nin pagtotokdo na dian tibaad pinakamidbid si Jesus, an paggamit nin mga ilustrasyon.