1-3. (a) Ano an nagpahiro ki Jesus na mawuton na arugon an saiyang Ama? (b) Anong mga aspekto kan pagkamuot ni Jesus an sisiyasaton niyato?

 NAKAHILING ka na daw nin sarong aking lalaki na naghihinguwang arugon an saiyang ama? Tibaad arugon kan aki an paglakaw, pagtaram, o paghiro kan saiyang ama. Pag-abot nin panahon, tibaad maarog pa ngani kan aki an moral asin espirituwal na mga pamantayan kan saiyang ama. Iyo, an pagkamuot asin paghanga nin aki sa sarong mamumuton na ama nagpapahiro sa aki na mawuton na arugon si tatay niya.

² Kumusta man an relasyon ni Jesus asin kan saiyang Ama sa langit? Sa sarong pagkakataon, sinabi ni Jesus: “Namumutan ko an Ama.” (Juan 14:31) Kun manungod sa pagpahiling nin pagkamuot ki Jehova, mayo nin makakalabi sa pagkamuot kan Aking ini, na haloy nang kaiba-iba kan Ama bago pa magkaigwa nin ibang mga linalang. An pagkamuot na iyan nagpahiro sa maimbod na Aking ini na mawuton na arugon an saiyang Ama.—Juan 14:9.

³ Sa nainot na mga kapitulo kan librong ini, naaraman niyato kun paano inarog ni Jesus sa perpektong paagi an kapangyarihan, hustisya, asin kadunungan ni Jehova. Pero, paano ipinabanaag ni Jesus an pagkamuot kan saiyang Ama? Siyasaton niyato an tulong aspekto kan pagkamuot ni Jesus—an saiyang pagigin mapagsakripisyo, an saiyang mapagpadangat na pagmalasakit, asin an saiyang pagigin andam na magpatawad.

4. Paano si Jesus nagtao nin pinakanangungurog na halimbawa nin mapagsakripisyong pagkamuot bilang tawo?

⁴ Si Jesus nagtao nin pambihirang halimbawa nin mapagsakripisyong pagkamuot. Kalabot sa pagsasakripisyo an daing kaimutan na pag-inot kan mga pangangaipo asin ikakarahay kan iba kisa kan sa sato. Paano ipinahiling ni Jesus an siring na pagkamuot? Ipinaliwanag niya mismo: “Mayo nin pagkamuot na malabi pa kaini, na itao kan saro an saiyang buhay para sa mga amigo niya.” (Juan 15:13) Gikan sa buot na itinao ni Jesus an saiyang perpektong buhay para sa sato. Iyo idto an pinakadakulang kapahayagan nin pagkamuot na ginibo kasuarin man nin siisay man na tawo. Pero nagpahiling man si Jesus nin mapagsakripisyong pagkamuot sa iba pang mga paagi.

5. Taano ta sarong mamumuton na pagsasakripisyo an pagbaya kan bugtong na Aki nin Diyos sa kalangitan?

⁵ An bugtong na Aki nin Diyos, bago nagin tawo, igwa nin espesyal asin mamuraway na posisyon sa kalangitan. May dayupot siyang pakikiiba-iba ki Jehova asin sa kadakul-dakul na espiritung mga linalang. Sa ibong kan personal na mga bentahang iyan, an namumutan na Aking ini “binayaan . . . an gabos na yaon sa saiya, saka nagpakang-uripon siya asin nagin sarong tawo.” (Filipos 2:7) Gikan sa buot siyang namuhay kaiba nin makasalan na mga tawo sa sarong kinaban na “nasa kapangyarihan kan saro na maraot.” (1 Juan 5:19) Bako daw na sarong mamumuton na pagsasakripisyo iyan kan Aki nin Diyos?

6, 7. (a) Sa anong mga paagi nagpahiling si Jesus nin mapagsakripisyong pagkamuot durante kan saiyang ministeryo digdi sa daga? (b) Anong nakakapukaw sa buot na halimbawa nin bakong makasadiring pagkamuot an nakasurat sa Juan 19:25-27?

⁶ Sa bilog na ministeryo ni Jesus digdi sa daga, nagpahiling siya nin mamumuton na pagsasakripisyo sa manlain-lain na paagi. Bako nanggad siyang makasadiri. Nagtao siya nin lubos  na atensiyon sa saiyang ministeryo kaya isinakripisyo niya an normal na mga kaginhawahan na kinatudan na nin mga tawo. “An mga layas na ayam na sora may mga lungib asin an mga gamgam sa langit may mga salagan,” an sabi niya, “pero an Aki nin tawo mayo lamang nin mahigdaan.” (Mateo 8:20) Bilang sarong matibay na karpintero, puwede kutanang ginamit ni Jesus an iba niyang panahon sa pagtugdok nin sadiring komportableng harong o sa paggibo nin magagayon na muwebles para ipabakal tanganing magkaigwa siya nin dagdag na kuwarta. Pero dai niya ginamit an saiyang mga kakayahan para magkaigwa nin materyal na mga bagay.

⁷ An sarong nakakapukaw nanggad sa buot na halimbawa kan mapagsakripisyong pagkamuot ni Jesus nakasurat sa Juan 19:25-27. Isip-isipa an dakul na bagay na siguradong iyo an nasa isip asin puso ni Jesus kan hapon bago siya magadan. Mantang nagsasakit siya sa harigi, iniisip niya an manungod sa saiyang mga disipulo, an gibuhon na paghuhulit, asin nangurugna an saiyang integridad saka an itataong impresyon kaiyan sa pangaran kan saiyang Ama. An totoo, nakadepende sa saiya an puturo kan bilog na katawuhan! Pero, mga pirang segundo na sana bago si Jesus magadan, nagpahiling man siya nin pagmalasakit sa saiyang ina, si Maria, na posibleng balo na kaidto. Pinakiulayan ni Jesus si apostol Juan na atamanon si Maria nin siring sa saiyang ina, asin pakatapos kaiyan si Maria iiniba kan apostol sa saiyang harong. Sa siring, sinigurado ni Jesus na may maataman sa saiyang ina para maitao an pisikal asin espirituwal na pangangaipo kaini. Talagang saro iyan na mapagpadangat na kapahayagan nin bakong makasadiring pagkamuot!

8. Ano an kahulugan kan tataramon sa Griego na ginagamit kan Bibliya para iladawan an pagmalasakit ni Jesus?

⁸ Kapareho kan saiyang Ama, mapagmalasakit man si Jesus. Ilinaladawan si Jesus kan Kasuratan bilang saro na naghinguwang  tumabang sa mga nasasakitan huling napahiro siyang marhay. Tanganing iladawan an pagmalasakit ni Jesus, ginagamit kan Bibliya an tataramon sa Griego na itrinadusir na ‘nahirak na marhay.’ Sinabi nin sarong iskolar: “Ilinaladawan kaiyan . . . an emosyon na nagpapahiro sa sarong tawo sagkod sa kauruirarumi niyang sabuot. Iyan an pinakamapuwersang tataramon sa Griego para sa pagmalasakit.” Konsideraron an nagkapirang sitwasyon na diyan napahiro si Jesus nin grabeng pagmalasakit na nagmotibar sa saiya na tabangan an iba.

9, 10. (a) Anong mga kamugtakan an nagin dahilan kaya naghanap si Jesus asin an mga apostol niya nin tuninong na lugar? (b) Kan madisturbo nin dakul na tawo an pagpahingalo ni Jesus, ano an nagin reaksiyon niya, asin taano?

⁹ Napahirong asikasuhon an espirituwal na mga pangangaipo. An pagkasaysay sa Marcos 6:30-34 nagpapahiling kun ano an panginot na nagpahiro ki Jesus tanganing ipahiling an saiyang pagkahirak. Imahinara an eksena. Ugmahon an mga apostol huling natapos pa sana ninda an mahiwas na paghuhulit. Nagbalik sinda ki Jesus asin ugmahon na ibinareta an gabos na nahiling asin nadangog ninda. Alagad nagtiripon an dakulon na tawo kaya maski magkakan mayo na nin oras si Jesus asin an saiyang mga apostol. Huling mapag-obserbar si Jesus, narisa niya na pagal na an mga apostol. “Madya kamo, magduman kita sa sarong puwerang lugar na kita-kita sana asin magpurupahingalo,” an sabi niya sa sainda. Nagsakay sinda sa bangka asin naglayag paibong sa norteng puro kan Dagat nin Galilea pasiring sa sarong tuninong na lugar. Alagad nahiling kan dakul na tawo an paghali ninda. Nabaretaan man iyan kan iba. An gabos na tawong idto nagdaralagan sa kahalabaan kan norteng baybayon asin nainutan pa ninda an bangka na makaabot sa ibong na kampi!

¹⁰ Naanggot daw si Jesus huling nadisturbo an pagpahingalo niya? Dai nanggad! Napahiro an puso niya kan mahiling  an ribo-ribong mga tawong idto na naghahalat sa saiya. Isinurat ni Marcos: “Nahiling niya an dakulon na tawo, asin nahirak siyang marhay sa sainda, huli ta garo sinda mga karnero na daing pastor. Asin nagpuon siyang magtukdo sa sainda nin dakul na bagay.” An paghiling ni Jesus sa mga tawong idto mga indibidwal na may espirituwal na mga pangangaipo. Garo sinda mga karnerong nagkakaralagalag, na mayo nin pastor na magiya o maprotektar sa sainda. Aram ni Jesus na an ordinaryong mga tawo pinabayaan kan daing pagmalasakit na mga lider nin relihiyon, na dapat kutana mga mapagmalasakit na pastor. (Juan 7:47-49) Nahirak si Jesus sa mga tawo, kaya pinunan niyang tukduan sinda “manungod sa Kahadian nin Diyos.” (Lucas 9:11) Mangnuha na nahirak na si Jesus sa mga tawo bago pa man mahiling an reaksiyon ninda sa itutukdo niya. Sa ibang pagtaram, an mapagpadangat na pagmalasakit bako an resulta kan pagtutukdo niya sa mga tawo kundi an motibo niya sa paggibo kaiyan.

11, 12. (a) Ano an paghiling sa mga may leproso kaidtong mga panahon kan Bibliya, pero ano an reaksiyon ni Jesus kan dulukon siya nin sarong lalaki na “pano nin leproso”? (b) Ano an tibaad namati kan may leproso kan dutan siya ni Jesus, asin paano ini iiniilustrar kan nagin eksperyensiya nin sarong doktor?

¹¹ Napahirong paginhawahon an mga nagsasakit. Narisa kan mga tawong may manlain-lain na kamatian na igwang pagmalasakit si Jesus, kaya nadagka sindang rumani sa saiya. Nangurugnang risang-risa ini kan si Jesus, mantang sinusundan nin mga tawo, dulukon nin sarong lalaki na “pano nin leproso.” (Lucas 5:12) Kan mga panahon kan Bibliya, an mga may leproso ikinukuwarantina tanganing dai makaulakit sa iba. (Bilang 5:1-4) Minsan siring, pag-abot nin panahon, pinalakop nin mga lider na rabbi an daing hirak na pagmansay sa leproso asin ipinautob an sadiri nindang mapang-aping  mga susundon. a Pero, mangnuha kun paano trinatar ni Jesus an may leproso: “Nagdulok man sa saiya an sarong may leproso, na nakaluhod pa nganing nakikimahirak, asin nagsasabi sa saiya: ‘Kun gugustuhon mo sana, mapapalinig mo ako.’ Dahil kaiyan, nahirak siyang marhay asin inunat niya an saiyang kamot saka dinutan an may leproso, asin sinabi sa saiya: ‘Gusto ko! Magin malinig ka.’ Nawara tulos an saiyang leproso, asin nagin malinig siya.” (Marcos 1:40-42) Aram ni Jesus na bakong uyon sa katugunan dawa an pagigin yaon duman kan may leproso. Pero, imbes na pahalion siya, napahirong marhay si Jesus kaya ginibo niya an sarong bagay na dai lamang huhunaon nin siisay man. Dinutan siya ni Jesus!

¹² Naiimahinar mo daw kun ano an namati kan may leproso kan dutan siya? Sa pag-ilustrar, pag-isipan an sarong eksperyensiya. Si Dr. Paul Brand, sarong espesyalista sa leproso, nagsaysay manungod sa sarong may leproso na binulong niya sa India. Mantang ineeksamin ini, inakbayan kan doktor an may leproso asin ipinaliwanag, paagi sa sarong interpreter, kun paano niya bubulungon an hilang kaini. Bigla na sana, naghibi an may leproso. “May nasabi akong sala?” an hapot kan doktor. Hinapot kan interpreter an hoben na lalaki sa lengguwahe kaini asin nagsimbag: “Mayo po daa, doktor. Sabi niya naghihibi siya ta inakbayan mo siya. Sa laog nin dakul na taon, ngunyan lang may nagduta sa saiya.” Para sa may leproso na nagdulok ki Jesus, siguradong marahayon man an nagin pagmati kaini kan dutan siya. Pero mas dakula  nanggad an nagin pakinabang niya! Pagkatapos kan sarong beses na pagduta na idto, mayo na an hilang na dahilan kan saiyang pagigin isinikwal!

13, 14. (a) Anong prusisyon an nasabatan ni Jesus kan padangadang siya sa siyudad nin Nain, asin taano ta makamumundo nanggad an sitwasyon na ini? (b) An pagmalasakit ni Jesus nagpahiro sa saiya na gibuhon an ano para sa babaying balo na taga Nain?

¹³ Napahirong paginhawahon an nagmumundo. Si Jesus napahirong marhay kan kamunduan nin iba. Halimbawa, estudyari an pagkasaysay sa Lucas 7:11-15. Nangyari iyan kaidtong mga kabangaan kan ministeryo ni Jesus, asin padangadang siya kaidto sa siyudad nin Nain sa Galilea. Kan harani na si Jesus sa trangkahan kan siyudad, nasabatan niya an sarong prusisyon sa gadan. Makamumundo nanggad an mga kamugtakan. Nagadan an sarong hoben na lalaki na kasaru-saruing aki nin sarong babaying balo. Bago kaini, posibleng marhay na nakaiba na an ina sa siring na prusisyon—an lubong kan saiyang agom. Sa pagkakataon na ini, an saiyang aki na man, na tibaad iyo sanang nagsusustento sa saiya. Tibaad kaiba sa mga nakikilubong an dagdag na mga nakikimundo na nagkakanta nin pananangis asin an mga musikero na nagtutugtog nin mamundong mga melodiya. (Jeremias 9:17, 18; Mateo 9:23) Minsan siring, napaturuhok si Jesus sa ina na nagmumundong marhay, na daing duda na naglalakaw harani sa tiheras na pinaghuhutadan kan bangkay kan saiyang aki.

¹⁴ Si Jesus ‘nahirak na marhay’ sa nagadanan na ina. Sa mabuot na tono nin boses, pinakusog niya an buot kaini asin sinabi digdi: “Magpundo ka na sa paghibi.” Dangan nagrani siya asin dinutan an tiheras. Puminundo an mga nagbuburulig asin tibaad an iba pang mga tawo. Sa boses na may awtoridad, sinabihan ni Jesus an bangkay: “Lalaki, sinasabi ko sa saimo, magbangon ka!” Ano an sunod na nangyari? “An gadan na lalaki nagbangon saka nagpuon na magtaram” na garo baga pinukaw sa nanok na pagkakaturog! Dangan  kasunod kaiyan an nakakaugmang marhay na mga tataramon: “Asin itinao siya ni Jesus sa saiyang ina.”

15. (a) An mga pagkasaysay sa Bibliya manungod sa kun paano si Jesus napahiro nin pagkahirak nagpapahiling nin anong koneksiyon kan pagmalasakit asin paghiro? (b) Paano ta maaarog si Jesus sa bagay na ini?

¹⁵ Ano an nanudan niyato sa mga pagkasaysay na ini? Sa kada sitwasyon, mangnuha an koneksiyon kan pagmalasakit asin paghiro. Dai kaya ni Jesus na hilingon sana an mamundong kamugtakan nin iba na dai napapahiro nin pagkahirak, asin pag namamati niya an pagmalasakit pirmi siyang minahiro para tumabang. Paano ta maaarog an saiyang halimbawa? Bilang mga Kristiyano, igwa kita nin obligasyon na ihulit an maugmang bareta asin gumibo nin mga disipulo. An panginot na dahilan kaya ginigibo ta ini iyo an pagkamuot sa Diyos. Pero, girumdumon man niyato na ginigibo ta ini huli sa pagmalasakit. Pag nakakamati kita nin pagkahirak sa mga tawo kapareho ni Jesus, papahiruon kita kan satong puso na gibuhon an bilog niyatong makakaya na ipaabot sa sainda an maugmang bareta. (Mateo 22:37-39) Kumusta man an pagpahiling nin pagmalasakit sa mga kapagtubod na nagsasakit o nagmumundo? Dai niyato kayang milagrosong magpaumay o magbuhay nin mga gadan. Pero, makakapahiling kita nin pagmalasakit paagi sa paggibo nin inisyatiba na ipahayag an satong pagmalasakit o magtao nin maninigong praktikal na tabang.—Efeso 4:32.

16. Paano risang-risa an pagigin andam ni Jesus na magpatawad dawa kan siya nasa hariging pasakitan?

¹⁶ Ipinabanaag ni Jesus sa perpektong paagi an pagkamuot kan saiyang Ama sa saro pang importanteng paagi—siya “andam na magpatawad.” (Salmo 86:5) An pagigin andam na ini risang-risa dawa kan siya nasa hariging pasakitan. Dawa nag-aagi nin makasusupog na kagadanan, na ipinako an saiyang  mga kamot asin bitis, ano an sinabi ni Jesus? Nakiulay daw siya ki Jehova na padusahan an mga nagpapasakit sa saiya? Sa kabaliktaran, kabilang sa ultimong sinabi ni Jesus an mga tataramon na ini: “Ama, patawada sinda, ta dai ninda aram an ginigibo ninda.”—Lucas 23:34. b

17-19. Sa anong mga paagi ipinahiling ni Jesus na pinatawad niya si apostol Pedro sa pagnigar kaini sa saiya nin tulong beses?

¹⁷ Tibaad an mas nakakapukaw pa ngani sa buot na halimbawa kan pagpapatawad ni Jesus mahihiling sa paagi nin pagtratar niya ki apostol Pedro. Mayong duda na namumutan na marhay ni Pedro si Jesus. Kan Nisan 14, an ultimong banggi kan buhay ni Jesus, sinabi sa saiya ni Pedro: “Kagurangnan, handa akong umiba sa saimo sa presuhan pati sa kagadanan.” Pero, pakalihis sana nin pirang oras, tulong beses na ninigaran ni Pedro na midbid niya si Jesus! Sinasabi sa sato kan Bibliya an nangyari mantang sinasabi ni Pedro an ikatulo niyang pagnigar: “Nagkiling an Kagurangnan asin naghiling nin diretso ki Pedro.” Kan marealisar ni Pedro an gabat kan saiyang kasalan, “nagluwas siya saka naghibi sa sobrang kamunduan.” Kan magadan si Jesus kan aldaw man sanang idto, posibleng inisip-isip kan apostol, ‘Pinatawad daw ako kan sakong Kagurangnan?’—Lucas 22:33, 61, 62.

¹⁸ Dai kinaipuhan na maghalat nin haloy si Pedro para sa simbag. Binuhay liwat si Jesus kan aga nin Nisan 16, asin  minalataw na kan aldaw man sanang idto, personal siyang nagpahiling ki Pedro. (Lucas 24:34; 1 Corinto 15:4-8) Taano ta tinawan ni Jesus nin siring kaespesyal na atensiyon an apostol na pignigaran nanggad siya? Tibaad gusto ni Jesus na asiguraron an nagsusulsol na si Pedro na namumutan pa man giraray siya asin pinapahalagahan kan saiyang Kagurangnan. Alagad labi pa ngani diyan an ginibo ni Jesus para asiguraron si Pedro na pinatawad na niya siya.

¹⁹ Pakalihis nin pirang aldaw, nagpahiling si Jesus sa mga disipulo niya sa Dagat nin Galilea. Sa pagkakataon na ini, tulong beses na hinapot ni Jesus si Pedro (na tulong beses na pignigaran an saiyang Kagurangnan) manungod sa pagkamuot sa saiya ni Pedro. Pakatapos kan ikatulong hapot, nagsimbag si Pedro: “Kagurangnan, aram mo an gabos na bagay; aram mong may pagkamuot ako sa saimo.” Tunay nanggad, si Jesus, na nakakabasa nin puso, lubos na nakakaaram kan pagkamuot asin kapadangatan sa saiya ni Pedro. Pero, tinawan ni Jesus nin oportunidad si Pedro na kumpirmaron an saiyang pagkamuot. Labi pa diyan, isinugo ni Jesus si Pedro na ‘pakakanon’ asin “pasturan” an saiyang “saradit na karnero.” (Juan 21:15-17) Bago kaini, tinawan si Pedro nin asignasyon na maghulit. (Lucas 5:10) Pero ngunyan, sa pambihirang pagpahiling nin pagtitiwala, tinawan pa siya ni Jesus nin magabat na paninimbagan, an atamanon an mga magigin parasunod ni Cristo. Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, tinawan ni Jesus si Pedro nin mahalagang papel sa aktibidad kan mga disipulo. (Gibo 2:1-41) Siguradong naginhawahan na marhay si Pedro kan maaraman niya na pinatawad na siya ni Jesus asin pinagkakatiwalaan pa man giraray!

20, 21. Paano niyato lubos na ‘maaaraman an pagkamuot kan Cristo’?

²⁰ Talagang magayunon an pagkaladawan kan Tataramon ni Jehova sa pagkamuot kan Cristo. Pero, ano an dapat na  magin epekto sa sato kan pagkamuot ni Jesus? Sinasadol kita kan Bibliya na ‘aramon an pagkamuot kan Cristo, na nakakalabi sa kaaraman.’ (Efeso 3:19) Arog kan naaraman niyato, an mga pagkasaysay kan Ebanghelyo sa buhay asin ministeryo ni Jesus dakul an itinutukdo sa sato manungod sa pagkamuot kan Cristo. Minsan siring, para lubos na ‘maaraman an pagkamuot kan Cristo,’ bako sanang pakaaram kan sinasabi kan Bibliya manungod sa saiya an kalabot.

²¹ An termino sa Griego na itrinadusir na “tanganing maaraman” nangangahulugan na maaraman “paagi sa sadiring eksperyensiya.” Pag nagpapahiling kita nin pagkamuot na arog kan ginibo ni Jesus—na daing kaimutan na isinasakripisyo an satong sadiri para sa iba, may pagmalasakit na inaasikaso an saindang mga pangangaipo, pinapatawad sinda nin gikan sa satong puso—saka sana niyato tunay na masasabutan an saiyang mga sabuot. Sa paaging ini, paagi sa satong eksperyensiya ‘naaaraman ta an pagkamuot kan Cristo na nakakalabi sa kaaraman.’ Asin nungka niyatong lingawan na miyentras na mas nagigin arog kita ni Cristo, mas mapaparani man kita sa saro na inarog ni Jesus sa perpektong paagi, an satong mamumuton na Diyos, si Jehova.