1-2. (a) Sa anong mga paagi dinadaya ni Satanas an mga tawo? (b) Ano an pag-uulayan niyato sa artikulong ini?

PUON pa kan lalangon an tawo, dinadaya na sinda ni Satanas, an “ama kan kaputikan.” (Juan 8:44) Kaiba sa saiyang mga kaputikan an palsong mga katukduan mapadapit sa kagadanan asin sa buhay pagkagadan. An mga katukduan na iyan an nagin basehan nin dakul na popular na kaugalian asin superstisyon. Huli kaiyan, kaipuhan kan nagkapira sa mga tugang niyato na “makipaglaban nin maigot para sa pagtubod” pag may nagadan sa saindang pamilya o komunidad.—Jud. 3.

² Kun mapaatubang ka sa arog kaiyan na sitwasyon, ano an makakatabang sa saimo na marigon na manindugan sa kun ano an itinutukdo kan Bibliya mapadapit sa kagadanan? (Efe. 6:11) Paano mo rarangahon asin papakusugon an sarong kapwa Kristiyano na tibaad ginigipit na makikabtang sa mga kaugalian na dai nakakapaugma sa Diyos? Pag-uulayan sa artikulong ini kun paano kita tinatabangan ni Jehova na magibo iyan. Pag-ulayan nguna niyato kun ano an sinasabi kan Bibliya mapadapit sa kagadanan.

3. Ano an resulta kan inot na kaputikan?

³ Bakong katuyuhan nin Diyos na an mga tawo magadan. Pero tanganing mabuhay nin daing sagkod, kaipuhan ni Adan asin Eva na magsunod ki Jehova, na nagtao sa sainda kan simpleng pagbuot: “Kun manungod sa kahoy nin pakaaram kan marahay asin maraot, dai ka magkakan kan bunga kaiyan, huling sa aldaw na magkakan ka kan bunga kaiyan siguradong magagadan ka.” (Gen. 2:16, 17, NW) Dangan naglaog sa eksena si Satanas. Paagi sa sarong halas, sinabi niya ki Eva: “Dai kamo magagadan.” Nakakamundo, nagtubod siya sa kaputikan na iyan asin kinakan an bunga. Kan huri, nagkakan  man kan bunga an saiyang agom. (Gen. 3:4, 6) Paagi kaiyan, an kasalan asin kagadanan luminaog sa katawuhan.—Roma 5:12.

4-5. Paano padagos na dinadaya ni Satanas an mga tawo?

⁴ Nagadan si Adan asin Eva arog kan sinabi kaidto nin Diyos na mangyayari sa sainda. Pero dai nagpundo si Satanas sa pagputik mapadapit sa kagadanan. Pag-abot nin panahon, nagpuon siyang magpalakop nin iba pang mga kaputikan. An saro kaiyan iyo an katukduan na an pisikal na hawak nagagadan pero may kabtang kan tawo na padagos na nabubuhay, tibaad sa lugar nin mga espiritu. Kadakul na tawo an nadadaya kan manlain-lain na porma kan kaputikan na iyan sagkod ngunyan.—1 Tim. 4:1.

⁵ Taano ta kadakul na tawo an nadadaya? Inaaprobetsaran kan mga kaputikan ni Satanas mapadapit sa kagadanan an natural na sabuot niyato sa kagadanan. Huling linalang kita tanganing mabuhay sagkod lamang, habo tang magadan. (Par. 3:11) Ibinibilang niyatong kaiwal an kagadanan.—1 Cor. 15:26.

6-7. (a) Nagin mapanggana daw si Satanas sa pagtago kan katotoohan mapadapit sa mga gadan? Ipaliwanag. (b) Paano kita ilinilikay kan katotoohan sa Bibliya sa dai kinakaipuhan na pagkatakot sa gadan?

⁶ Sa ibong kan mga paghihinguwa ni Satanas, dai naitago an katotoohan mapadapit sa kagadanan. Sa katunayan, mas dakul na tawo ngunyan an nakakaaram asin nagbabalangibog kan itinutukdo kan Bibliya mapadapit sa kamugtakan kan mga gadan asin sa paglaom kan mga gadan. (Par. 9:5, 10; Gibo 24:15) An mga katotoohan na ini nakakaranga sa sato asin ilinilikay kita sa dai kinakaipuhan na takot asin sa kadaihan nin kasiguraduhan mapadapit sa kagadanan. Halimbawa, dai kita natatakot sa gadan o naghahadit kun ano na an mangyayari sa sainda. Aram niyato na bako sindang buháy asin dai makakakulog sa siisay man. Garo sinda nanok na nagtuturog. (Juan 11:11-14) Aram man niyato na mayong pakaaram an mga gadan kun dapit sa pag-agi nin panahon. Kaya sa pagkabuhay liwat, dawa idtong ginatos na taon nang gadan, para sa sainda madalion sana an panahon na nag-agi, garo pagpirok sana nin mata.

⁷ Bako daw na malinaw, simple, asin lohikal an katotoohan mapadapit sa kamugtakan kan mga gadan? Ibang-iba nanggad iyan sa nakakaribong na mga kaputikan ni Satanas! Apuwera sa dinadaya kaiyan an mga tawo, pinapakaraot man kan mga kaputikan na iyan an satong Kaglalang. Tanganing urog niyatong masabutan an mga danyos na resulta kan mga kaputikan ni Satanas, pag-uulayan niyato an mga hapot na ini: Paano pinapakaraot si Jehova kan mga kaputikan ni Satanas? Paano kaiyan pinapaluya an pagtubod kan mga tawo sa atang na pantubos ni Cristo? Paano iyan nakakadagdag sa grabeng kamunduan asin pagsakit kan katawuhan?

8. Arog kan mababasa sa Jeremias 19:5, paano si Jehova pinapakaraot kan mga kaputikan ni Satanas mapadapit sa mga gadan?

⁸ Pinapakaraot si Jehova kan mga kaputikan ni Satanas mapadapit sa mga gadan. Kaiba sa mga kaputikan na iyan an palsong katukduan na an mga gadan nakakaeksperyensiya nin pagpasakit sa kalayo. Pinapakaraot nanggad an Diyos kan mga katukduan na iyan! Paano? Garo man sana kaiyan itinutukdo na siya, na Diyos nin pagkamuot, maringis man arog kan Diyablo. (1 Juan 4:8) Ano an namamatian mo mapadapit diyan? An mas mahalaga, ano an namamatian diyan ni Jehova? Ikinakaungis nanggad niya an gabos na klase nin karingisan.—Basahon an Jeremias 19:5.

9. Ano an epekto kan mga kaputikan ni Satanas sa pagtubod kan mga tawo sa atang na pantubos ni Cristo na ilinaladawan sa Juan 3:16 asin 15:13?

⁹ Pinapaluya kan mga kaputikan ni Satanas mapadapit sa kagadanan an pagtubod kan mga tawo sa atang na pantubos ni Cristo. (Mat. 20:28) An saro pang satanikong kaputikan iyo na an mga tawo may imortal na kalag. Kun totoo iyan, an gabos mabubuhay sagkod lamang. Dai na kuta kakaipuhanon ni Cristo na itao an saiyang buhay bilang pantubos para sa sato tanganing magkamit kita nin buhay na daing katapusan. Tandaan na an atang ni Cristo iyo an pinakanangungurog na kapahayagan nin pagkamuot na ipinahiling sa mga tawo. (Basahon an Juan 3:16; 15:13.) Isipa na sana kun ano an namamatian ni Jehova asin kan saiyang Aki mapadapit sa mga katukduan na nagbabaliwala sa mahalagang marhay na regalong iyan!

10. Paano an mga kaputikan ni Satanas mapadapit sa kagadanan nakakadagdag sa grabeng kamunduan asin pagsakit nin mga tawo?

¹⁰ An mga kaputikan ni Satanas nakakadagdag sa grabeng kamunduan asin pagsakit nin mga tawo. An mga magurang na nagmumundo sa pagkagadan kan saindang aki tibaad sabihan na kinua nin Diyos an saindang aki, tibaad tanganing magin anghel sa langit. An satanikong kaputikan daw na ini nakakabawas o nakakadagdag sa kulog na namamatian ninda? Ginamit an palsong katukduan dapit sa nagkakalayong impiyerno tanganing ipangatanusan na tama an pagpasakit, arog kan pagsulo sa harigi kan mga nagkokontra sa mga katukduan kan simbahan. Sigun sa sarong libro mapadapit sa Spanish Inquisition, tibaad naniniwala an nagkapira sa mga tawong responsable sa karingisan na ini na tinatawan lang ninda nin “patana kan daing katapusan na nagkakalayong impiyerno” an mga nagkokontra sa mga katukduan kan simbahan tanganing magsulsol sinda bago magadan asin dai mapaduman sa nagkakalayong impiyerno. Sa nagkapirang nasyon, namamatian kan mga tawo na dapat nindang sambahon an gadan nindang mga apuon, tawan nin onra, o maghagad sa sainda nin bendisyon. An iba hinihinguwang paugmahon an saindang mga apuon tanganing dai sinda padusahan. Nakakamundo, an mga paniniwala na basado sa satanikong mga kaputikan dai nagtatao nin tunay na karangahan. Imbes, nagreresulta iyan sa dai kinakaipuhan na kahaditan o pagkatakot pa ngani.

11. Paano kita puwedeng gipiton na dai magsunod sa Tataramon nin Diyos kan satong mga paryente o amigo na may marahay man na intensiyon?

¹¹ Pinapakusog kita kan pagkamuot sa Diyos asin sa saiyang Tataramon na magsunod ki Jehova dawa pag an satong mga paryente o amigo na may marahay man na intensiyon pinupurbaran kitang gipiton na makikabtang sa bakong suno sa Kasuratan na mga kaugalian mapadapit sa mga gadan. Tibaad purbaran nindang ipasupog kita paagi sa pagsabi na dai ta namumutan o iginagalang an nagadan. O tibaad sabihon ninda na an iginagawi ta puwedeng magin dahilan na kulgan kan gadan an mga buhay. Paano niyato maidedepensa an katotoohan sa Bibliya? Hilingon kun paano mo puwedeng iaplikar an minasunod na mga prinsipyo sa Bibliya.

12. Anong mga kaugalian mapadapit sa mga gadan an malinaw na bakong suno sa Kasuratan?

 ¹² Magin determinado na “isuway . . . an saindong sadiri” sa bakong suno sa Kasuratan na mga paniniwala asin kaugalian. (2 Cor. 6:17) Sa sarong nasyon sa Caribbean, dakul an naniniwala na pagkagadan nin sarong tawo, an saiyang “multo” puwedeng magdanay asin padusahan an mga dai nagin marahay sa saiya. An “multo” tibaad “mangribok sa komunidad,” an sabi nin sarong reperensiya. Kaugalian sa Aprika na tahuban an mga salming sa harong kan nagadan asin paatubangon sa lanob an mga ritrato kan nagadan. An dahilan? Sinasabi kan nagkapira na dai dapat mahiling kan gadan an sadiri niya! Bilang mga lingkod ni Jehova, dai nanggad kita nagtutubod sa ano man na uruistorya o nakikikabtang sa ano man na kaugalian na nagsusuportar sa mga kaputikan ni Satanas!—1 Cor. 10:21, 22.

13. Kun bako kang sigurado mapadapit sa sarong partikular na kaugalian, ano an dapat mong gibuhon, sigun sa sinasabi kan Santiago 1:5?

¹³ Kun bako kang sigurado mapadapit sa sarong partikular na kaugalian o kostumbre, mamibi ki Jehova asin hagadon nin may pagtubod an diyosnon na kadunungan. (Basahon an Santiago 1:5.) Dangan mag-research gamit an satong mga publikasyon. Kun kaipuhan, magkonsulta sa mga elder sa saindong kongregasyon. Dai ka ninda sasabihan kan dapat mong gibuhon, pero puwede nindang itukdo sa saimo an konektadong mga prinsipyo sa Bibliya, arog kan mga tinukar niyato digdi. Mantang ginigibo mo iyan, nasasanay mo an saimong “isip,” na makakatabang sa saimo na “mamidbid an kalainan kan tama asin kan sala.”—Heb. 5:14.

14. Sa anong mga paagi niyato malilikayan na masingkog sa sato an iba?

¹⁴ “Gibuhon nindo an gabos na bagay sa ikakamuraway nin Diyos. Mag-ingat nanggad kamo na dai kamo magin mga ulang na puwedeng makadanyar.” (1 Cor. 10:31, 32) Pag nagdedesisyon kun baga makikikabtang sa sarong kaugalian o tradisyon, dapat man niyatong ikonsiderar an puwedeng magin epekto kan satong desisyon sa konsiyensiya kan iba, lalo na kan satong mga kapwa Kristiyano. Siyempre, habo nanggad niyatong may masingkog sa sato! (Mar. 9:42, nota sa ibaba) Gusto man niyatong likayan na makulgan an buot kan mga bakong Saksi. Papahiruon kita nin pagkamuot na kaulayon sinda sa magalang na paagi, na nakakapamuraway ki Jehova. Dai nanggad kita makikipag-iwal sa sainda o tutuya-tuyaon ta man an saindang mga tradisyon. Tandaan, an pagkamuot makapangyarihan! Pag ipinapahiling niyato iyan sa makonsiderasyon asin magalang na paagi, tibaad mapalumoy ta pa ngani an puso kan mga parakontra.

15-16. (a) Taano ta sarong kadunungan na ipaaram sa iba an saimong mga tinutubod? Magtao nin halimbawa. (b) Paano aplikado satuya an mga tataramon ni Pablo sa Roma 1:16?

 ¹⁵ Ipamidbid sa lugar nindo na Saksi ka ni Jehova. (Isa. 43:10) Posibleng marhay na dai ka gayong gigipiton kan saimong mga paryente asin mga pagtaraid kun aram ninda na nagsasamba ka sa Diyos na Jehova. Si Francisco, na nakaistar sa Mozambique, nagsurat: “Kan maaraman mi kan agom kong si Carolina an katotoohan, sinabi mi sa mga kapamilya mi na dai na kami masamba sa gadan. Nabalo an samong desisyon kan magadan an tugang na babayi ni Carolina. Kaugalian sa lugar mi an seremonyal na pagkarigos sa gadan. Dangan an pinakaharaning kapamilya dapat na magturog nin tulong banggi sa lugar na inulaan kan tubig na pinagkarigusan. Katuyuhan kan kaugalian na ini na mapaugma an espiritu kan nagadan. Inaasahan kan pamilya na gigibuhon ini ni Carolina.”

¹⁶ Ano an ginibo ni Francisco asin kan saiyang agom? Sinabi ni Francisco: “Huling namumutan mi si Jehova asin gustong mapaugma siya, nagsayuma kami na makikabtang sa kaugalian na iyan. Naanggot na marhay an mga kapamilya ni Carolina. Sinabi ninda na pigdisrespeto mi an gadan asin na dai na sinda mabisita o matabang samo. Huling ipinaliwanag mi na sa sainda bago pa kaiyan an samong mga tinutubod, dai mi ipinakipag-ulay sa sainda an bagay na iyan mantang anggot pa sinda. Sinurog pa ngani kami kan iba ming paryente na sinasabi na ipinaliwanag mi na kaidto an samong pagtubod. Pag-abot nin panahon, kuminalma na an mga paryente ni Carolina, asin nagin matuninong na an sitwasyon. Sa katunayan, may mga nagduman pa ngani sa harong tanganing maghagad nin mga literatura na basado sa Bibliya.” Lugod na dai niyato nuarin man ikasupog an satong paninindugan bilang pagdepensa sa katotoohan mapadapit sa kagadanan.—Basahon an Roma 1:16.

17. Ano an makakatabang sa sato na magin tunay na amigo sa sarong kapwa Kristiyano na nagmumundo nin grabe?

¹⁷ Pag an saro tang kapwa Kristiyano nagadanan nin mahal sa buhay, dapat niyatong gibuhon an satong pinakamakakaya na magin “tunay na amigo . . . , sarong tugang na namumundag sa mga panahon na masakiton.” (Tal. 17:17, NW) Paano kita magigin “tunay na amigo,” lalo na kun an satong tugang na nagadanan ginigipit na makikabtang sa bakong suno sa Kasuratan na mga kaugalian? Pag-isipan an duwang prinsipyo sa Bibliya na makakatabang sa sato na rangahon an nagadanan.

18. Taano ta napaluha si Jesus, asin ano an manunudan niyato sa halimbawa niya?

 ¹⁸ “Makitangis sa mga nagtatangis.” (Roma 12:15) Tibaad dai ta aram kun ano an sasabihon sa saro na nagmumundo nin grabe. Kun minsan, mas mapuwersa an satong mga luha kisa sa satong mga tataramon. Kan magadan an amigo ni Jesus na si Lazaro, tinangisan ni Maria, Marta, asin kan iba pa an saindang namumutan na tugang asin amigo. Pakalihis nin apat na aldaw, kan mag-abot na si Jesus, “napaluha” man siya, dawa aram niya na bubuhayon niya liwat si Lazaro. (Juan 11:17, 33-35) Ipinahiling kan pagluha ni Jesus an namamatian kan saiyang Ama. Ipinahiling man kaiyan an pagkamuot ni Jesus sa saindang pamilya, na siguradong nakaranga ki Maria asin Marta. Kaagid kaiyan, pag namamatian kan satong mga tugang an satong pagkamuot asin pagmakulog, naaaraman ninda na dai sinda nagsosolo, imbes namamati ninda na napapalibutan sinda nin mapagmakulog asin matinabang na mga amigo.

19. Pag rinaranga an sarong kapwa Kristiyano na nagadanan, sa anong mga paagi niyato maiaaplikar an Parahulit 3:7?

¹⁹ ‘Panahon nin pag-alo, asin panahon nin pagtaram.’ (Par. 3:7) An saro pang paagi tanganing rangahon an sarong kapwa Kristiyano na nagadanan iyo an pagigin marahay na paradangog. Pabayaan mo an saimong tugang na ipahayag an saiyang namamatian, asin dai tulos magkulog an buot sa mga “pabigla-biglang pananaram” niya. (Job 6:2, 3, NW) Tibaad nakadagdag pa sa gabat na namamatian niya an panggigipit kan mga paryente niya na bakong Saksi. Kaya mamibi kaiba niya. Hagadon sa “Paradangog nin pamibi” na tawan siya nin kusog asin malinaw na isip. (Sal. 65:2, NW) Kun itinutugot kan kamugtakan, magkaiba nindong basahon an Bibliya. O magbasa kamo nin angay na mga artikulo sa satong publikasyon arog baga nin sarong nakakapakusog na istorya nin buhay.

20. Ano an tutukaron niyato sa masunod na artikulo?

²⁰ Sarong pribilehiyo nanggad na maaraman an katotoohan mapadapit sa mga gadan asin an magayon na puturo na naghahalat sa mga nasa lulubngan na girumduman! (Juan 5:28, 29) Kaya, sa tataramon asin gibo, kusog-buot niyatong idepensa an katotoohan sa Bibliya asin ihiras iyan sa iba sa lambang angay na oportunidad. Tutukaron sa masunod na artikulo an saro pang paagi na hinihinguwa ni Satanas na pagdanayon an mga tawo sa espirituwal na kadikluman—an espiritismo. Hihilingon niyato kun taano ta maninigo tang likayan an mga gibuhon asin libangan na konektado sa siod na iyan kan demonyo.