Alisto pirmi si Danièle, asin hininghingan niya ako, “Dai ka na mag-apod sa pulis ta yaon na sinda digdi!” Sa likod mi lang, may nagparadang awto sa atubangan kan hotel. Pakalihis nin pirang minuto, pareho kaming inarestar kan mga suldados. Pero salamat sa patanid ni Danièle ta nagkapanahon pa akong iintrega sa sarong brother an nagkapirang dokumento.

Mantang dinadara kami pasiring sa istasyon nin pulis, inisip-isip ko kun gurano ako kapalad na magkaigwa nin siring na agom na makusog an buot asin an espirituwalidad. Saro lang ini sa dakul na pagkakataon na nagin mag-team kami ni Danièle. Ipapaliwanag ko kun taano ta nagbisita kami sa mga nasyon na may restriksiyon sa satong gibuhon na paghuhulit.

Kan 1930, namundag ako sa debotong marhay na Katolikong pamilya sa Croix, na sarong sadit na banwa sa norteng parte kan Pransia. Nag-aatender sa Misa an samong pamilya kada semana, asin aktibong marhay sa simbahan si Papa. Pero kan madali na akong mag-14 anyos, may nangyari na nagbukas kan mata ko sa pagsagin-sagin kan simbahan.

Sakop kaidto kan hukbong Aleman an Pransia kan ikaduwang giyera mundiyal. Sa mga sermon kan samong padi, regular niya kaming dinadagka na suportaran an gobyerno kan Vichy na suportador kan Nazi. Nadismaya talaga kami sa mga sermon niya. Arog kan dakul sa Pransia, pasekreto kaming nagdadangog sa istasyon nin radyo na BBC, na nagbobrodkast nin bareta hali sa mga hukbo kan Alyado. Dangan biglang nagbago nin sinusuportaran an padi asin nag-areglo nin misa nin pasasalamat para iselebrar an pag-abante kan Alyado kan Setyembre 1944. Ikinabigla ko ining marhay. Napaluya kaiyan an tiwala ko sa klero.

Nagadan si Papa dai nahaloy pagkatapos kan giyera. May agom na si Ate asin nakaistar sa Belgium, kaya namatian kong responsabilidad ko na si Mama. Nagkaigwa ako nin magayon na trabaho sa industriya nin tela. Debotong Katoliko an amo ko saka an mga aki niya. Marahay kutana an magigin puturo ko sa kompanya ninda, pero madali na akong mapaatubang sa sarong pagbalo.

Kan 1953, nagbisita samo si Ate Simone, na nagin Saksi. Gamit an Bibliya niya, mahusay niyang ibinuyagyag an salang mga katukduan kan Iglesiya Katolika arog kan nagkakalayong impiyerno, Trinidad, asin imortalidad kan kalag. Sa primero, nagrason ako na an gamit niya kayang Bibliya bakong sa Katoliko, pero dai nahaloy nakumbinsir ako na an katotoohan an sinasabi niya sa sako. Kan huri, tinawan niya ako nin  lumang mga isyu kan Torrengbantayan, na pigparabasa ko kada banggi sa kuwarto ko. Narealisar ko tulos na iyo ini an katotoohan; pero natakot ako na kun maninindugan ako para ki Jehova mawawaran ako nin trabaho.

Sa laog nin pirang bulan, padagos kong pinag-adalan nin solo an Bibliya asin an Torrengbantayan. Pag-abot nin panahon, nagdesisyon akong magduman sa Kingdom Hall. An pagkamuot sa laog kan kongregasyon talagang nakataros sa puso ko. Pagkatapos na makipag-adal sa Bibliya sa sarong eksperyensiyadong brother sa laog nin anom na bulan, nabawtismuhan ako kan Setyembre 1954. Dai nahaloy, nahiling ko man na nabawtismuhan bilang Saksi si Mama asin an nguhod kong tugang na babayi.

Nakakamundo, nagadan si Mama pirang semana bago kan internasyonal na kumbensiyon sa New York kan 1958, na nagkapribilehiyo akong makaatender. Pagbalik ko, mayo na akong responsabilidad sa pamilya, kaya nag-resign ako sa trabaho dangan nagpayunir. Kan mga panahon na iyan, nagin magkailusyon kami ni Danièle Delie na sarong maigot na payunir, na nagin namumutan kong agom kan Mayo 1959.

Nagpuon na magpayunir si Danièle sa puwerang lugar nin Brittany, na harayo sa saindang harong. Kinaipuhan niya nin kusog nin buot para maghulit sa rehiyon na iyan nin mga Katoliko asin magbisikleta sa hararayong teritoryo. Arog ko, napahiro siya nin makusog na pakamati nin pagkaapurado; dai mi aram kun gurano na karani kan katapusan. (Mat. 25:13) Nakatabang sa samo an pagigin mapagsakripisyo niya tanganing magdanay kami sa bilog na panahon na pagmiministeryo.

Iinasignar kami sa pansirkitong gibuhon pirang aldaw pagkakasal samo. Nakibagay kami sa simpleng paagi nin pamumuhay. An inot na kongregasyon na dinalaw mi igwa nin 14 parahayag, asin huli sa masakit na pagbuhay, dai kami puwedeng magdagos sa harong nin tugang. Kaya nagturog kami sa mga hapin na piglatag mi sa entablado kan Kingdom Hall. Bako talaga iyan komportable o marahay na kamugtakan, pero marahayon iyan sa gulod!

Sa ibong kan sibot ming iskedyul, nakaadaptar na marhay si Danièle sa pansirkitong gibuhon. Sa parati, kaipuhan niya akong halaton sa samong sadit na awto pag may dai inaasahan na miting nin mga elder, pero dai lamang siya nagreklamo. Duwang taon sana kami sa pansirkitong gibuhon, asin sa mga panahon na iyan nanudan mi kun gurano kaimportante sa mag-agom an onestong komunikasyon asin an pakikipagtabangan sa lambang saro.—Par. 4:9.

Kan 1962, inimbitaran kami sa sampulong bulan na pag-adal sa ika-37 klase nin Gilead School, sa Brooklyn, New York. Sa 100 na estudyante, 13 an mag-agom, kaya pribilehiyo talaga para samo na makaatender bilang mag-agom. Dai ko malilingawan an pakikiasosyar mi sa mga harigi nin pagtubod, arog ni Frederick Franz, Ulysses Glass, asin Alexander H. Macmillan.

Durante kan pagsasanay samo, dinagka kami na pauswagon an kakayahan mi sa pag-obserbar. Sa nagkapirang Sabadong hapon pagkatapos kan klase, parte kan pagsasanay mi an pagpasyar sa New York City. Aram niyamo na sa Lunes papasuraton kami nin report dapit sa mga nahiling mi. Sa parati pagal-pagal na kami pagbalik mi sa mga bangging iyan nin Sabado, pero an  tour guide mi na sarong boluntaryo sa Bethel, hahaputon kami nin mga hapot sa pagrepaso tanganing tabangan kaming matandaan an mahalagang mga punto para sa samong written test. Sarong Sabado, bilog na hapon kaming nagparalakaw sa siyudad. Nagduman kami sa sarong obserbatoryo na diyan naaraman mi an dapit sa mga meteor asin meteorite. Sa American Museum of Natural History, naaraman mi an pagkakaiba kan alligator asin crocodile o buwaya. Pagbalik sa Bethel, hinapot kami kan tour guide mi, “O, ano an pagkakaiba kan meteor asin meteorite?” An pagal nang si Danièle nagsimbag, “Aah, mas haralaba an ngipon kan mga meteorite!”

Nasurpresa talaga kami kan iasignar kami sa sangang opisina sa Pransia na diyan naglingkod kami nin labing 53 na taon. Kan 1976, ninombrahan akong magin koordineytor kan Branch Committee asin inasignaran man na magdalaw sa mga nasyon sa Aprika asin sa Middle East na diyan bawal o may mga restriksiyon sa satong gibuhon na paghuhulit. Ini an dahilan kaya nagpasiring kami sa Gabon, kun sain nangyari an sinambit ko sa kapinunan. An totoo, may mga pagkakataon na namamatian kong dai ko kayang isaabaga an mga dai inaasahan na responsabilidad na ini. Pero talagang nakatabang sa sako si Danièle tanganing magibo ko an ano man na asignasyon.

Puon pa sa kapinunan, gustong-gusto mi na an buhay mi sa Bethel. Si Danièle, na nakanuod tulos mag-Ingles sa laog nin limang bulan bago mag-Gilead, nagin matibay na paratradusir kan satong mga publikasyon. Ikinaugma ming marhay an samong trabaho sa Bethel, asin nadoble pa an kaugmahan na iyan huli sa pakikiasosyar sa samong kongregasyon. Nagigirumduman ko pa kaidto kan nakasakay kami ni Danièle sa tren sa Paris sa kamatangaan nin banggi, pagal kami pero maugma huling magkaibanan kaming nakapagkondukta nin progresibong mga pag-adal sa Bibliya. Pero nakakamundo, biglang nagbago an kamugtakan kan salud ni Danièle kaya dawa gusto niyang magin mas aktibo sa paglilingkod, dai na niya iyan magibo.

Kan 1993, na-diagnose na may kanser siya sa suso. Dipisilon an pagbulong—kaiba diyan an operasyon asin makulog na chemotherapy. Pakalihis nin 15 taon, nagkakanser giraray siya, asin mas malala sa pagkakataon na ini. Alagad mahalagang marhay sa saiya an asignasyon niya bilang paratradusir kaya pag kaya niya, nagtatrabaho siya.

Sa ibong kan nakakapangluyang hilang ni Danièle, nungka lamang naglaog sa isip mi na magluwas sa Bethel. Pero siyempre, may mga kadipisilan an pagkaigwa nin hilang sa Bethel, lalo na kun dai aram kan iba kun gurano kalala an hilang. (Tal. 14:13) Dawa kan madali nang mag-80 si Danièle, dai maririsa na may hilang siya huli sa saiyang masinggayang lalawgon asin natural na gayon kan saiyang hiro-hiro. Dai niya namati na kahirak-hirak siya. Imbes, nagpokus siya sa pagtabang sa iba. Aram niya na an pagigin marahay na paradangog dakulang tabang sa mga nagsasakit. (Tal. 17:17) Nungkang inisip ni Danièle na parakonseho siya; pero, ginamit niya an saiyang mga inagihan tanganing tabangan an dakul na sister na dai matakot sa kanser.

Kinaipuhan mi man na atubangon an bagong mga kadipisilan. Kan dai na kaya ni Danièle na magtrabaho nin bilog na panahon, hininguwa niyang tabangan ako sa mas dakul na paagi. Kadakul kan ginibo niya na mas nakapapasil sa buhay ko, na nakatabang sako na  padagos na makapaglingkod bilang koordineytor kan Branch Committee sa laog nin 37 taon. Halimbawa, pigpepreparar na niya an gabos tanganing ibanan kaming makapangudto sa kuwarto asin makapagrelaks nin dikit aroaldaw.—Tal. 18:22.

Pirming positibong marhay si Danièle asin makusog an pagmawot na mabuhay. Pero nagkaigwa giraray siya nin kanser sa ikatulong pagkakataon. Namatian ming mayo kaming magibo. An kada sesyon nin chemotherapy asin radiotherapy talagang nakapaluyang marhay sa saiya na kun minsan haros dai na siya makalakaw. Talagang ikinamundo kong marhay na an sakong padangat na agom, na matibay na paratradusir, nadidipisilan nang ipahayag an buot niyang sabihon.

Dawa pagmati mi mayo kaming magibo, padagos kaming namibi huling kumbinsido kami na nungkang tutugutan ni Jehova na mapaatubang kami sa pagsakit na dai mi kaya. (1 Cor. 10:13) Pirmi ming hininguwa na magdanay na mapagpasalamat sa tabang na itinatao ni Jehova paagi kan saiyang Tataramon, medical staff kan Bethel, asin kan mamumuton na suporta kan samong espirituwal na pamilya.

Parati kaming naghahagad ki Jehova nin paggiya kun anong klase nin pagbulong an aakuon mi. May pagkakataon na mayong ginibong pagbulong. An doktor na nagtabang ki Danièle sa laog nin 23 na taon dai maipaliwanag kun taano ta nawawaran siya nin malay pagkatapos kan kada sesyon nin chemotherapy. Mayo siyang maisuhestiyon na ibang alternatibo. Namatian mi na mayo nang makakatabang sa samo asin dai mi aram kun ano na an mangyayari. Dangan may sarong doktor sa kanser (oncologist) na nag-uyon na mag-asikaso ki Danièle. Garo baga naggibo si Jehova nin paagi tanganing tabangan kaming makayanan an samong mga kahaditan.

Nanudan mi na dai maghadit para sa sunod na aldaw. Arog kan sinabi ni Jesus, “tama na sa kada aldaw an sadiri kaiyan na mga problema.” (Mat. 6:34) Nakatabang man an positibong pananaw asin an pagigin mapagpangisi. Halimbawa, kan mayo nin chemotherapy si Danièle sa laog nin duwang bulan, sinabi niya sako sa mapangirit na paagi, “Aram mo, mas marahay ngani sa pagmati!” (Tal. 17:22) Sa ibong kan saiyang pagsakit, ikinakaugma niya an pagpraktis sa makusog na boses kan bagong mga kantang pang-Kahadian.

An pagigin positibo niya nakatabang sa sako na makayanan an sadiri kong mga limitasyon. An totoo, sa 57 taon mi bilang mag-agom, siya an nag-asikaso sa manlain-lain kong pangangaipo. Dai niya ngani ako tinukduan kun paano magpritos nin sugok! Kaya kan talagang limitado na an nagigibo niya, kinaipuhan kong manudan kun paano maghugas nin plato asin maglaba saka kun paano magluto nin simpleng kakanon. Pirang baso man an napasa ko, pero ikinaugma kong marhay an paggibo kan mga bagay na makakapaugma sa saiya. *

Pag ginigirumdom ko an mga nakaagi, nahihiling ko na nakanuod ako nin kapaki-pakinabang na mga leksiyon sa mga limitasyon na dara nin mga problema sa salud asin paggurang. Inot, gurano man kita kasibot, dapat na pirmi kitang magtao nin panahon para sa satong namumutan na agom. Dapat na gamiton niyato sa pinakamarahay na paagi an mga taon kan satong buhay mantang may kusog pa kita para atamanon an satong mga mahal sa buhay. (Par. 9:9) Ikaduwa, dapat na dai kita magparahadit dapit sa saradit na bagay, huling tibaad dai ta na mahiling an dakul na bendisyon na inaako niyato aroaldaw.—Tal. 15:15.

Pag hinuhurop-hurop ko an samong buhay sa bilog na panahon na paglilingkod, sigurado nanggad ako na binendisyunan kami ni Jehova nin labi pa sa maiimahinar mi. An namamatian ko kapareho kan sa salmista na nagsabi: ‘Nagin marahay sa sako si Jehova.’—Sal. 116:7.