1. Ano an ipinagkatiwala ni Jehova sa mga magurang?

LINALANG ni Jehova an inot na mag-agom na may pagmawot na magkaigwa nin mga aki. Angay sana na sinabi kan Bibliya: “An mga aki mana hali ki Jehova.” (Sal. 127:3, NW) Ano an buot sabihon kaiyan? Halimbawa ngayang pinagkatiwalaan ka kan dayupot mong amigo nin dakulang halaga nin kuwarta. Ano an mamamatian mo? Posibleng marhay na makamati ka nin onra huling pinagkakatiwalaan ka niya. Pero tibaad mahadit ka kun paano mo maiingatan an kuwarta. Si Jehova, an satong pinakadayupot na Amigo, nagtao sa mga magurang nin sarong bagay na iingatan na mas mahalaga nanggad kisa sa kuwarta. Ipinagkatiwala niya sa sainda an kapakanan asin kaugmahan kan saindang mga aki.

2. Anong mga hapot an pag-uulayan niyato?

² Siisay an dapat na magdesisyon kun baga maaki an mag-agom asin kun nuarin? Asin ano an puwedeng gibuhon kan mga magurang tanganing tabangan an saindang mga aki na magkaigwa nin maugmang buhay? Pag-isipan an pira sana sa mga prinsipyo na makukua sa Tataramon nin Diyos na makakatabang sa Kristiyanong mga mag-agom na makagibo nin madunong na mga desisyon.

3. (a) Siisay an dapat na magdesisyon kun baga maaki o dai an sarong mag-agom? (b) Anong prinsipyo sa Bibliya an dapat na isaisip kan mga amigo asin kapamilya kan mag-agom?

³ Sa ibang mga kultura, inaasahan na magkakaaki tulos an mga bagong kasal. Tibaad gipiton sinda kan saindang mga kapamilya asin kan iba na magsunod sa kaugalian na iyan. Si Jethro na sarong brother sa Asia nagsabi, “Sa kongregasyon, may mga mag-agom  na may mga aki na pigpi-pressure an mga mag-agom na mayong aki na magpuon nang magpamilya.” Si Jeffrey na saro pang brother sa Asia nagsabi, “May mga nagsasabi sa mga mag-agom na daing aki na mayong maataman sainda paggurang ninda.” Minsan siring, an lambang mag-agom an dapat na magdesisyon para sa sadiri ninda kun baga maaki sinda o dai. Sinda an madesisyon kaiyan; responsabilidad ninda iyan. (Gal. 6:5, nota sa ibaba) Siyempre, gusto kan mga amigo asin kapamilya na magin maugma an bagong kasal. Pero kaipuhan na tandaan kan gabos na an desisyon kun baga maaki o dai nasa mag-agom.—1 Tes. 4:11.

4-5. Anong duwang bagay an kaipuhan na pag-ulayan nin mga mag-agom, asin nuarin an pinakamarahay na panahon na pag-ulayan iyan? Ipaliwanag.

⁴ Kun pinili kan mag-agom na magkaaki, marahay na pag-ulayan ninda an duwang mahalagang hapot: Inot, nuarin ninda gustong magkaaki? Ikaduwa, pirang aki an gusto ninda? Nuarin an pinakamarahay na panahon na pag-ulayan iyan kan mag-agom? Asin taano ta mahalagang marhay an duwang bagay na iyan?

⁵ Sa kadaklan na sitwasyon, bago magpakasal an magkailusyon, marahay na pag-ulayan na ninda an manungod sa pagkaigwa nin aki. Taano ta sa panahon na iyan? An sarong marahay na dahilan iyo na mahalagang pareho an kaisipan nindang duwa sa bagay na ini. Saka kakaipuhanon nindang pag-isipan kun baga andam na sinda sa responsabilidad na iyan. May mga mag-agom na nagdesisyon na maghalat nguna nin saro o duwang taon pakakasal bago mag-aki huling an pagigin magurang nangangaipo nin dakul na panahon asin kusog. Sinasabi ninda na paagi sa paghalat nin dikit, matatawan ninda nin panahon an saindang sadiri na maka-adjust sa buhay may agom asin para magin mas harani sinda sa lambang saro.—Efe. 5:33.

6. Ano an epekto kan panahon na kinabubuhayan niyato sa nagkapirang mga mag-agom?

⁶ Piniling arugon kan ibang mga Kristiyano an halimbawa kan tulong aking lalaki ni Noe asin kan mga agom kaini. An tulong mag-agom na ini dai tulos nag-aki. (Gen. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Ped. 2:5) Iinagid ni Jesus an satong panahon sa “mga aldaw ni Noe,” asin mayong duda na nabubuhay kita sa “delikado asin masakit na mga panahon.” (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Huli sa realidad na iyan, may mga mag-agom na nagdesisyon na dai na nguna mag-aki tanganing mas makatao sinda nin panahon sa pakikikabtang sa Kristiyanong ministeryo.

7. Paano makakatabang sa mag-agom an mga prinsipyo na nasa Lucas 14:28, 29 asin Talinhaga 21:5?

⁷ Pag nagdedesisyon kun baga maaki asin kun pira, an madunong na mga mag-agom ‘nagkukuwenta kan gastos.’ (Basahon an Lucas 14:28, 29.) Aram kan eksperyensiyado nang mga  magurang na an pagpadakula nin mga aki bako lang magastos kundi nangangaipo man nin dakul na panahon asin kusog. Kaya, mahalaga para sa mag-agom na pag-isipan an mga hapot arog nin: ‘Kakaipuhanon mi daw na magtrabaho pareho para maitao an panginot na mga pangangaipo kan samong pamilya? Nagkakauyon daw kami sa ibinibilang ming “panginot na mga pangangaipo”? Kun kaipuhan mi pareho na magtrabaho, siisay an maasikaso sa mga aki mi? Siisay an mamolde kan saindang kaisipan asin paggawi?’ An mga mag-agom na kalmadong pinag-uulayan an mga hapot na iyan isinasapuso an mga tataramon na nasa Talinhaga 21:5.—Basahon.

8. Anong mga kadipisilan an dapat na asahan kan Kristiyanong mga mag-agom, asin ano an gigibuhon nin sarong mamumuton na agom na lalaki?

⁸ An sarong aki nangangaipo asin maninigong tawan nin dakul na panahon asin kusog kan saiyang ama asin kan saiyang ina. Kaya kun an mag-agom surunudan an aki, tibaad masakitan sinda na tawan an lambang aki kan kinakaipuhan na atensiyon. May mga mag-agom na igwa nin saradit pang aki na nagsabing haros dai ninda iyan makaya. An ina tibaad makamati na pirmi siyang pagal-pagal. Huli kaiyan tibaad dai na siya magin regular sa saiyang pag-personal study, pagpamibi, asin pakikikabtang sa ministeryo. Tibaad madipisilan na man siyang makapokus pag nasa Kristiyanong mga pagtiripon asin makinabang diyan. Siyempre, gigibuhon kan mamumuton na agom na lalaki an makakaya niya tanganing tabangan an saiyang agom pag nangangaipo nin atensiyon an saindang mga aki, nasa mga pagtiripon man o nasa harong. Halimbawa, puwede niyang tabangan an saiyang agom sa mga gibuhon sa harong. Maghihinguwa siyang marhay tanganing masigurado na makikinabang an gabos sa saindang regular na programa nin Pampamilyang Pagsamba. Asin an Kristiyanong mga ama regular na iibahan an saiyang pamilya sa paglilingkod sa langtad.

9-10. Ano an dapat na gibuhon kan mga magurang para matabangan ninda an saindang mga aki?

⁹ Ano an nagkapirang bagay na puwedeng gibuhon kan mga magurang tanganing tabangan an saindang mga aki na mamutan si Jehova? Paano ninda mapoprotektaran an saindang mga aki laban sa mga peligro sa moral? Pag-isipan an nagkapirang paagi na puwedeng gibuhon kan mga magurang.

¹⁰ Mamibi ki Jehova para sa tabang. Mangnuhon an halimbawa ni Manoa asin kan saiyang agom, an mga magurang ni Samson. Kan maaraman ni Manoa na magkakaaki na sinda kan saiyang agom, nakimahirak siya ki Jehova na giyahan sinda kun paano ninda papadakulaon an saindang aki.

11. Paano maaarog nin mga magurang an halimbawa ni Manoa, arog kan isinaysay sa Hokom 13:8?

¹¹ Si Nihad asin Alma, na taga Bosnia and Herzegovina,  nakanuod sa halimbawa ni Manoa. Sinabi ninda: “Arog ni Manoa, nakimahirak kami ki Jehova na tukduan kami kun paano magin marahay na mga magurang. Sinimbag ni Jehova an mga pamibi mi sa manlain-lain na paagi—paagi sa Kasuratan, mga babasahon na basado sa Bibliya, mga pagtiripon kan kongregasyon, saka mga kumbensiyon.”—Basahon an Hokom 13:8.

12. Paano nagin marahay na halimbawa si Jose asin Maria sa saindang mga aki?

¹² Magin marahay na halimbawa. Mahalaga kun ano an sinasabi mo; minsan siring, an saimong mga ginigibo an posibleng marhay na magkaigwa nin mas dakulang epekto sa aki mo. Makakasigurado kita na si Jose asin Maria nagin marahayon na halimbawa sa saindang mga aki, kaiba na si Jesus. Si Jose mahigos na nagtrabaho tanganing sustentuhan an saiyang pamilya. Inenkaminar niya man an saiyang pamilya na pahalagahan an espirituwal na mga bagay. (Deut. 4:9, 10) Dawa bako man kahagadan sa Katugunan na iiba ni Jose sa Jerusalem an saiyang pamilya “taon-taon” para iselebrar an Paskuwa, ginibo niya iyan. (Luc. 2:41, 42) Posibleng para sa ibang mga ama kaidtong panahon niya, bako iyan kumbenyente, nakakaubos nin panahon, saka magastos. Alagad malinaw na pinahalagahan ni Jose an espirituwal na mga bagay saka tinukduan niya an saiyang mga aki na iyan man an gibuhon. Pamilyar man na marhay si Maria sa Kasuratan. Paagi sa saiyang mga tataramon asin gibo, siguradong tinukduan niya an saiyang mga aki na pahalagahan na marhay an Tataramon nin Diyos.

13. Paano inarog nin sarong mag-agom an halimbawa ni Jose asin Maria?

¹³ Si Nihad asin Alma na sinambit kasubago, inarog an halimbawa ni Jose asin Maria. Paano iyan nakatabang sainda sa pagpadakula sa aki ninda tanganing mamutan kaini an Diyos asin paglingkudan Siya? Sinabi ninda, “Paagi sa samuyang pamumuhay, hininguwa ming ipahiling sa aki mi kun gurano karahay na mamuhay kauyon kan mga prinsipyo ni Jehova.” Sinabi ni Nihad, “Magin an klase nin tawo na gusto mong magin an aki mo pagdakula niya.”

14. Taano ta kaipuhan na maaraman kan mga magurang kun sairisay an mga amigo kan mga aki ninda?

¹⁴ Tabangan an saindong mga aki na magpili nin marahay na mga amigo. Kaipuhan pareho kan ama asin ina na maaraman kun sairisay an mga amigo kan saindang mga aki asin kun ano an ginigibo ninda. Kaiba diyan an pag-aram kun sairisay an mga nakakaulay kan mga aki nindo gamit an social media asin an saindang mobile phone. Puwede sindang makaimpluwensiya sa kaisipan asin paggawi kan mga aki.—1 Cor. 15:33.

15. Ano an manunudan kan mga magurang sa halimbawa ni Jessie?

¹⁵ Ano an puwedeng gibuhon kan mga magurang kun dai sinda tuod maggamit nin kompyuter o nin mga mobile device? Si Jessie, sarong ama sa Pilipinas, nagsabi: “Dikit lang an aram mi sa teknolohiya. Pero dai iyan nakaulang sa samo na tukduan an mga aki mi sa posibleng mga peligro kan mga electronic device.” Dai pinagbawalan ni Jessie an mga aki niya na maggamit nin siring na mga device dahil sana ta bako siyang tuod maggamit kaiyan. Sinabi niya: “Inenkaminar ko an mga aki na gamiton an saindang mga electronic device tanganing makanuod nin bagong lengguwahe, mag-adal para sa mga pagtiripon, asin magbasa nin Bibliya aroaldaw.” Kun ika sarong magurang, binasa mo na daw asin ipinakipag-ulay sa mga aki mo an balanseng sadol mapadapit sa pag-text asin pag-share nin mga ritrato online na mahihiling sa jw.org^® sa seksiyon na “Mga Tin-edyer”? Ipinahiling asin ipinakipag-ulay mo na daw sa sainda an mga videong Siisay an Nagkokontrol—Ika o an Gadyet Mo? asin Magin Madunong sa Paggamit nin Social Network? * An materyal na iyan puwedeng magin kapaki-pakinabang mantang tinutukduan mo an  saimong mga aki kun paano gagamiton sa madunong na paagi an mga electronic device.—Tal. 13:20.

16. Ano an ginibo kan dakul na magurang, asin ano an resulta kaiyan?

¹⁶ Hinihinguwa kan dakul na magurang na gumibo nin mga paagi para makaasosyar kan mga aki ninda an mga indibidwal na marahay na halimbawa sa paglilingkod sa Diyos. Halimbawa, si N’Déni asin Bomine, mag-agom na taga Côte d’Ivoire, parating nag-iimbitar sa paraataman nin sirkito na magdagos sa saindang harong. Sinabi ni N’Déni: “Nagkaigwa ini nin marahayon na epekto sa samong aki. Nagpayunir siya asin naglilingkod na ngunyan bilang kasalihid na paraataman nin sirkito.” Puwede man daw kamong gumibo nin arog kaiyan para sa saindong mga aki?

17-18. Nuarin dapat punan na sanayon kan mga magurang an mga aki?

¹⁷ Sanayon an mga aki sa pinakaamay na edad na posible. Pag-abot sa pagsasanay sa mga aki, mas amay mas marahay. (Tal. 22:6) Isipa si Timoteo, na pag-abot nin panahon nagbiyahe kaiba ni apostol Pablo. An ina ni Timoteo, si Eunice, asin an saiyang lolang si Loida sinanay siya puon sa pagkaumboy.—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Saro pang mag-agom sa Côte d’Ivoire, si Jean-Claude asin Peace, an napadakula an gabos nindang anom na aki na namumuot asin naglilingkod ki Jehova. Ano an nakatabang sa sainda? Inarog ninda an halimbawa ni Eunice asin Loida. Sinabi ninda, “Itinadom mi sa mga aki an Tataramon nin Diyos puon pagkaaki. Pinunan mi iyan dai nahaloy pagkamundag sa sainda.”—Deut. 6:6, 7, NW.

19. Ano an buot sabihon kan pagtadom kan Tataramon nin Diyos sa saimong mga aki?

¹⁹ Ano an buot sabihon kan “itadom” sa saimong mga aki an Tataramon ni Jehova? An “pagtadom” nangangahulugan na “pagtukdo asin pagpagirumdom paagi sa parating pag-utro.” Para magibo iyan, kaipuhan kan mga magurang na magtao nin panahon para regular na makaiba-iba an saindang mga aki. Tibaad nakakadisganar kun minsan na uruutruhon sa mga aki an mga itinutukdo mo. Minsan siring, magigibo iyan kan mga magurang kun ibibilang ninda iyan na sarong paagi nin pagtabang sa saindang mga aki na masabutan asin iaplikar an Tataramon nin Diyos.

20. Ipaliwanag kun paano puwedeng iaplikar an Salmo 127:4 sa pagpadakula nin mga aki.

²⁰ Magin mapagsabot. An mga aki ikinumparar kan Salmo 127 sa mga pana. (Basahon an Salmo  127:4.) Kun paanong an pana puwedeng gibo sa manlain-lain na materyales asin magkakaiba an kadakulaan, magkakalain man an lambang aki. Kaya kaipuhan na aramon kan mga magurang kun paano ninda sasanayon an lambang saro sa mga aki ninda. Sarong mag-agom sa presenteng panahon na Israel an napadakula an duwang aki ninda na naglilingkod ki Jehova. Sinabi ninda kun ano an nakatabang sa sainda, “Kinonduktahan mi nin kanya-kanyang pag-adal sa Bibliya an lambang aki mi.” Siyempre, an lambang payo nin pamilya an madesisyon kun baga kaipuhan o posible an arog kaiyan na paagi nin pagkondukta.

21. Anong tabang hali ki Jehova an maaasahan kan mga magurang?

²¹ Kun minsan, tibaad mamatian kan mga magurang na dipisilon an pagtukdo sa saindang mga aki, alagad an mga aki regalo hali ki Jehova. Pirmi siyang yaon para tumabang. Andam siyang nagdadangog sa mga pamibi kan mga magurang. Asin sinisimbag niya an mga pamibing iyan paagi sa Bibliya, sa satong mga publikasyon, asin sa halimbawa saka sadol kan eksperyensiyadong mga magurang sa laog kan kongregasyon.

22. Ano an kaiba sa pinakamarahay na mga bagay na maitatao kan mga magurang sa saindang mga aki?

²² Sinasabi na an pagpadakula nin mga aki sarong proyekto na 20 taon an lawig, pero an totoo, nungkang natatapos an pagigin magurang kan mga magurang. Kaiba sa pinakamarahay na mga bagay na maitatao ninda sa saindang mga aki an pagkamuot, panahon, asin basado sa Bibliyang pagsasanay. Magkakaiba an magigin reaksiyon kan lambang aki sa pagsasanay sa sainda. Minsan siring, dakul sa sainda na pinadakula nin mga magurang na namumuot ki Jehova an may sabuot na arog kan ki Joanna Mae, sarong sister sa Asia: “Pag iniisip-isip ko an pagpatuod sa sako kan mga magurang ko, nagpapasalamat akong marhay na dinisiplina ninda ako saka tinukduan na kamutan si Jehova. Bako lang buhay an itinao ninda sako, kundi sarong makahulugan na buhay.” (Tal. 23:24, 25) Minilyon na Kristiyano an makakapagsabi man nin arog kaiyan.