1. Anong sadol an itinao ni apostol Pedro sa mga kapagtubod, asin taano ta garo baga imposible na maiaplikar iyan?

SA LANGIT man o sa daga an satong paglaom, makikinabang kita sa pagkonsiderar sa itinaong sadol ni apostol Pedro sa linahidan na mga Kristiyano kan inot na siglo. Nagsurat si Pedro: “Arog kan Saro na Banal na nag-apod sa saindo, magin man kamong banal sa gabos nindong paggawi, huli ta nasusurat: ‘Magpakabanal kamo, huli ta ako banal.’” (1 Ped. 1:15, 16, nota sa ibaba) Manunudan ta sa mga tataramon na ini na puwede tang arugon si Jehova, an pinakamarahay na halimbawa nin kabanalan. Kaya ta asin dapat na magin banal kita sa satong paggawi. Garo baga imposible iyan huli ta bako kitang perpekto. Si Pedro mismo nakagibo nin mga pagkakasala; pero, ipinapahiling kan saiyang halimbawa na kaya tang ‘magin banal.’

2. Anong mga hapot an pag-uulayan ta sa artikulong ini?

² Sa artikulong ini, pag-uulayan ta an minasunod na mga hapot: Ano an kabanalan? Ano an itinutukdo sato kan Bibliya manungod sa kabanalan ni Jehova? Paano kita magigin banal sa satong paggawi? Asin ano an koneksiyon kan kabanalan sa satong relasyon ki Jehova?

3. Ano an naiisip kan dakul na tawo manungod sa sarong tawong banal, pero sain kita makakakua nin tamang impormasyon manungod diyan?

³ Pag naiisip nin dakul na tawo an sarong tawong banal, naiimahinar ninda an saro na dai lamang nagngingirit asin nakasulot nin bado na isinusulot nin mga tawong relihiyoso saka pirming seryoso an lalawgon. Pero bako man talagang arog kaiyan. Si Jehova, na banal, ilinaladawan na “maugmang Diyos.” (1 Tim. 1:11) An mga nagsasamba sa saiya inaapod na “maugma.” (Sal. 144:15) Kinondenar ni Jesus an mga nagsusulot nin napapalain na mga bado saka ipinapahiling an saindang pagkamatanos sa atubangan kan mga  tawo. (Mat. 6:1; Mar. 12:38) Bilang mga Kristiyano, an satong pagmansay sa kabanalan ipig-uuyon ta sa satong nanudan sa Bibliya. Kumbinsido kita na an satong banal asin mamumuton na Diyos nungkang matao sato nin pagbuot na dai ta kayang sunudon. Kaya pag sinabi sato ni Jehova na “Magpakabanal kamo,” siguradong posible iyan. Siyempre, bago kita magin banal sa satong paggawi, kaipuhan tang masabutan kun ano an kabanalan.

4. Ano an buot sabihon kan mga tataramon na “banal” asin “kabanalan”?

⁴ Ano an kabanalan? Sa Bibliya, an mga tataramon na “banal” asin “kabanalan” sa panginot nanunungod sa moral asin relihiyosong kalinigan o pagigin sagrado. Nagtatao man iyan kan ideya nin pagigin isinuway para sa paglilingkod sa Diyos. Sa ibang pagtaram, ibibilang kitang banal kun kita malinig sa moral, kun sinasamba niyato si Jehova sa paaging inaako niya, asin kun igwa kita nin harani saka personal na relasyon sa saiya. Nakakaugma nanggad isipon na puwede kitang magkaigwa nin personal na relasyon sa satong banal na Diyos, lalo na pag hinuhurop-hurop ta kun ano an itinutukdo kan Bibliya manungod sa kabanalan ni Jehova.

5. Ano an manunudan ta sa maimbod na mga anghel manungod ki Jehova?

⁵ Si Jehova dalisay asin malinig sa gabos na paagi. Naaraman ta ini dahil sa deskripsiyon sa saiya kan mga serafin—mga anghel na harani sa saiyang trono. An nagkapira sa sainda nagpatotoo: “Banal, banal, banal si Jehova na pamayo nin mga hukbo.” (Isa. 6:3) Siyempre, tanganing magkaigwa nin haraning relasyon sa saindang banal na Diyos, an mga anghel mismo kaipuhan na magin banal—asin talagang banal sinda. An totoo, an presensiya pa sana nin sarong anghel ni Jehova puwede nang magpabanal sa sarong lugar digdi sa daga. Iyan an nangyari kan si Moises yaon kaidto sa may nagkakalayong matunok na palungpong.—Exo. 3:2-5; Jos. 5:15.

6-7. (a) Sigun sa Exodo 15:1, 11, paano idinuon ni Moises an kabanalan nin Diyos? (b) Ano an nagpapagirumdom sa mga Israelita na banal an Diyos? (Hilingon an ritrato sa cover.)

⁶ Pagkatapos na panginutan ni Moises an mga Israelita sa pagbalyo sa Dagat na Pula, idinuon niya sa sainda na banal an saindang Diyos na si Jehova. (Basahon an Exodo 15:1, 11.) An mga gibo-gibo kan mga parasamba sa mga diyos nin Ehipto bako nanggad banal. Totoo man iyan sa mga parasamba sa mga diyos nin Canaan. Kaiba sa saindang pagsamba an pag-atang nin aki asin an makababalding seksuwal na mga gibo-gibo. (Lev. 18:3, 4, 21-24; Deu. 18:9, 10) Sa kabaliktaran, nungkang hahagadon ni Jehova sa saiyang mga parasamba na gumibo nin ano man na makakahali nin onra sa sainda. Siya an personipikasyon nin kabanalan. Malinaw ining ipinahiling kan nakaukit sa bulawan na plaka na nasa turbante kan halangkaw na saserdote. Nakaukit sa plakang ini an mga tataramon na ini: “Ki Jehova an kabanalan.”—Exo. 28:36-38.

⁷ An mensahe sa plakang iyan mag-aasigurar sa siisay man na nakakahiling kaiyan na si Jehova talagang banal. Pero, paano man an sarong Israelita na dai nakakahiling kan plaka huling dai siya makarani sa halangkaw na saserdote? Maaaraman pa man daw giraray niya an mahalagang mensaheng ini? Iyo! Nadadangog kan lambang Israelita an mensaheng iyan mantang binabasa an Katugunan sa atubangan nin mga lalaki, mga babayi, asin mga aki. (Deu. 31:9-12) Kun yaon ka duman, nadangog mo kuta an mga tataramon na ini: “Ako si Jehova na saindong Diyos; dapat kamong . . . magin banal, huli ta ako banal.” “Dapat kamong magin banal sa atubangan ko, huling ako, si Jehova, banal.”—Lev. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Taano ta dapat kitang magin interesado sa Levitico 19:2 asin 1 Pedro 1:14-16?

⁸ Magpokus kita sa mga tataramon na yaon sa Levitico 19:2 na binasa sa gabos na Israelita. Sinabi ni Jehova ki Moises: “Kaulayon mo an bilog na katiripunan kan mga Israelita asin sabihan mo sinda, ‘Magpakabanal kamo, huli ta ako, si  Jehova na saindong Diyos, banal.’” Posibleng nagkotar si Pedro sa mga tataramon na iyan kan sadulon niya an mga Kristiyano na ‘magin banal.’ (Basahon an 1 Pedro 1:14-16.) Siyempre, mayo na kita sa irarom kan Katugunan ni Moises. Pero, an isinurat ni Pedro nagkukumpirmar kan nanudan ta sa Levitico 19:2 na si Jehova banal asin an mga namumuot sa saiya dapat na magmaigot na magin banal. Totoo ini baga man an paglaom ta mabuhay sa langit o sa sarong paraisong daga.—1 Ped. 1:4; 2 Ped. 3:13.

9. Paano kita makikinabang sa pagkonsiderar sa Levitico kapitulo 19?

⁹ Huling gusto tang paugmahon an satong banal na Diyos, nagmamaigot kita na manudan kun paano kita magigin banal. Nagtatao si Jehova nin praktikal na sadol kun paano ta magigibo iyan. An sarong marahayon na makukuanan nin arog kaiyan na sadol iyo an Levitico kapitulo 19. An Hebreong iskolar na si Marcus Kalisch nagsurat: “An magayunon na kapitulong ini tibaad iyo an pinakakumpleto, an pinaka may mahiwas na pigtutukar, asin masasabing iyo an pinakaimportanteng kapitulo kan Levitico asin kan Pentateuch.” Pag-ulayan ta an nagkapirang bersikulo kan kapitulong ini na igwa kan mahalagang mga leksiyon manungod sa mga aspekto kan satong pang-aroaldaw na buhay. Mantang ginigibo ta iyan, girumdumon na an mga leksiyon na ini suminunod sa pambukas na tataramon na ini: “Magpakabanal kamo.”

10-11. Anong aspekto nin banal na paggawi an itinampok sa pambukas na mga tataramon kan Levitico kapitulo 19, asin paano niyato dapat mansayon an pagbuot na ini?

¹⁰ Pagkatapos sabihon ni Jehova na an mga Israelita dapat na magin banal, idinagdag niya: “Igalang kan lambang saro sa saindo an saiyang ina saka an saiyang ama . . . Ako si Jehova na saindong Diyos.”—Lev. 19:2, 3.

¹¹ Malinaw na kaipuhan tang isapuso an pagbuot nin Diyos na tawan nin onra an satong mga magurang. Girumdumon an pangyayari kan an sarong lalaki maghapot ki Jesus: “Anong marahay an dapat kong gibuhon tanganing magkamit nin buhay na daing katapusan?” Kaiba sa simbag ni Jesus iyo na kaipuhan kan lalaki na tawan nin onra an saiyang ama asin an saiyang ina. (Mat. 19:16-19) Kinondenar pa ngani ni Jesus an mga Fariseo asin mga eskriba huli sa paggibo ninda nin paagi para malikayan an pagtao kan arog kaiyan  na onra. Kaya, “ginibo [nindang] daing saysay an tataramon nin Diyos.” (Mat. 15:3-6) Kaiba sa “tataramon nin Diyos” an ikalima sa Sampulong Tugon saka an mababasa ta sa Levitico 19:3. (Exo. 20:12) Sa giraray, tandaan na an pagbuot na mababasa sa Levitico 19:3—na igalang nin saro an saiyang ina asin ama—suminunod tulos sa mga tataramon na ini: “Magpakabanal kamo, huli ta ako, si Jehova na saindong Diyos, banal.”

12. Kauyon kan sadol na nasa Levitico 19:3, ano an puwedeng ihapot niyato sa satong sadiri?

¹² Kauyon kan sadol ni Jehova na tawan nin onra an satong mga magurang, tibaad maihapot niyato sa satong sadiri, ‘Tinatawan ko daw nin onra an sakong mga magurang?’ Kun sa hiling mo may pagkukulang ka sa bagay na ini kan nakaagi, puwede kang gumibo ngunyan nin mga pagbabago. Dai mo na mababago an nakaagi, pero puon ngunyan, puwede mong magin determinasyon na gumibo nin urog pa para sa saimong mga magurang. Tibaad puwede kang gumibo nin paagi para mas makaibanan mo sinda. O tibaad puwede mong dagdagan an itinatao mong suporta sa sainda sa materyal, espirituwal, o emosyonal. An paggibo kaiyan kauyon kan sinasabi sa Levitico 19:3.

13. (a) Anong iba pang sadol an yaon sa Levitico 19:3? (b) Paano ta maaarog ngunyan an halimbawa ni Jesus, arog kan yaon sa Lucas 4:16-18?

¹³ An Levitico 19:3 may iba pang itinutukdo sa sato manungod sa pagigin banal. Sinambit diyan an pag-utob kan Sabbath. Mayo na sa irarom kan Katugunan an mga Kristiyano, kaya dai ta kaipuhan na utubon an semanal na Sabbath. Pero dakul an manunudan ta sa kun paano inutob kan mga Israelita an Sabbath asin kun paano sinda nakinabang sa paggibo kaiyan. An Sabbath panahon para makapahingalo sa aroaldaw na trabaho asin para makatao nin panahon sa espirituwal na mga bagay. * Kaya pag aldaw nin Sabbath, nagduduman si Jesus sa sinagoga sa ginikanan niyang banwa asin nagbabasa sa Tataramon nin Diyos. (Exo. 31:12-15; basahon an Lucas 4:16-18.) An pagbuot nin Diyos na yaon sa Levitico 19:3 na “utubon nindo an [saiyang] mga sabbath” dapat na magpahiro sa sato na kumua nin panahon sa satong pang-aroaldaw na mga aktibidad tanganing makatao kita nin urog na atensiyon sa espirituwal na mga bagay. Sa hiling mo daw may kaipuhan kang baguhon may koneksiyon sa bagay na iyan? Kun regular kang nagtatagama nin panahon para magpokus sa espirituwal na mga bagay, magkakaigwa ka nin dayupot na relasyon ki Jehova, na mahalagang marhay para magin banal.

14. Anong pundamental na katotoohan an idinuduon sa bilog na Levitico kapitulo 19?

¹⁴ Sa Levitico kapitulo 19, pauruutrong pigsambit an pundamental na katotoohan na makakatabang sa sato na magdanay na banal. An bersikulo 4 nagtatapos sa mga tataramon na ini: “Ako si Jehova na saindong Diyos.” An pananaram na iyan o kaparehong mga tataramon mababasa nin 16 na beses sa kapitulong ini. Ipinapagirumdom kaini sa sato an inot na tugon: “Ako si Jehova na saimong Diyos . . . Dai ka magkaigwa nin ibang mga Diyos apuwera sa sako.” (Exo. 20:2, 3) An lambang Kristiyano na gustong magin banal dapat na siguraduhon na mayo nin ano man o siisay man na makakaulang sa saiyang relasyon sa Diyos. Asin huling dinadara ta an pangaran na Mga Saksi ni Jehova, determinado kitang likayan an ano man na gibo na makakawara nin onra o makakalapastangan sa saiyang banal na pangaran.—Lev. 19:12; Isa. 57:15.

15. An mga bersikulo sa Levitico kapitulo 19 na nagsasambit manungod sa mga atang dapat na makapahiro sato na gibuhon an ano?

¹⁵ Para sa mga Israelita, kalabot sa pagmidbid ninda ki Jehova bilang saindang Diyos iyo an pagsunod sa saiyang mga katugunan. An  Levitico 18:4 nagsasabi: “Sunudon nindo an sakong mga ipinapautob na desisyon, asin utubon nindo an sakuyang mga reglamento asin mamuhay kamo kauyon kaiyan. Ako si Jehova na saindong Diyos.” Kaiba sa Levitico kapitulo 19 an nagkapira sa mga “reglamento” para sa Israel. Halimbawa an mga bersikulo 5-8, 21, asin 22 nagsasambit manungod sa mga atang na hayop. Dapat na iatang an mga iyan sa paaging dai ‘malalapastangan an banal na bagay ni Jehova.’ An mga bersikulong iyan dapat na makapahiro sa sato na paugmahon si Jehova asin na magdulot sa saiya nin akseptableng mga atang nin pag-umaw, arog kan sinasabi kan Hebreo 13:15 na gibuhon ta.

16. Anong prinsipyo sa Levitico kapitulo 19 an puwedeng magpagirumdom sa sato sa pagkakalain kan mga naglilingkod sa Diyos asin kan mga dai naglilingkod sa saiya?

¹⁶ Para magin banal, dapat na andam kitang mapalain. Puwedeng magin dipisil iyan. Kun minsan, an satong mga kaeskuwela, katrabaho, bakong kapagtubod na mga paryente, asin iba pa tibaad gipiton kita na makiiba sa mga aktibidad na makakaulang sa satong pagsamba. Pag ginibo ninda iyan, may mahalagang desisyon kita na dapat gibuhon. Ano an makakatabang sa sato para makagibo nin tamang desisyon? Pag-isipan an interesanteng prinsipyo na yaon sa Levitico 19:19, na nagsasabi: “Dai kamo magsulot nin bado na gibo sa pinagsalak na duwang klaseng torsido.” Nakatabang an pagbuot na iyan para mapalain an Israel sa mga nakapalibot na nasyon. Sa ngunyan, bako man sala para sa sarong Kristiyano na magsulot nin pinagsalak na materyales, arog kan cotton saka polyester o wool saka rayon. Pero habo ta na magin arog sa mga tawo na an paniniwala asin gibo-gibo bakong kauyon kan mga katukduan sa Bibliya, dawa pa mga kaeskuwela ta sinda, mga katrabaho, o mga paryente. Siyempre, namumutan ta an satong mga paryente, asin namumutan ta man an satong mga kapwa. Alagad, pag-abot sa mahalagang mga aspekto nin buhay, andam kita na magin napapalain bilang banwaan ni Jehova. Girumdumon na kabtang kan pagigin banal an pagigin nakasuway para sa Diyos. Mahalagang marhay iyan kun nagmamaigot kitang magin banal.—2 Cor. 6:14-16; 1 Ped. 4:3, 4.

17-18. Anong mahalagang leksiyon an makukua ta sa Levitico 19:23-25?

¹⁷ An pananaram na “Ako si Jehova na saindong Diyos” nagpagirumdom kuta sa mga Israelita na magin priyoridad an saindang relasyon ki Jehova. Paano? Sinasabi sa Levitico 19:23-25 an sarong paagi. (Basahon.) Isip-isipa kun ano an magigin kahulugan kan mga tataramon na ini para sa mga Israelita pag nakalaog na sinda sa Dagang Panuga. Kun an saro nagtanom nin mga namumungang kahoy, dai niya kakakanon an bunga kan mga kahoy na iyan sa laog nin tulong taon. Sa ikaapat na taon, itatagama an bunga para sa santuwaryo nin Diyos. Sa ikalimang taon  sana puwedeng kakanon kan kagsadiri an bunga kaiyan. An pagbuot na ini nakatabang kuta sa mga Israelita para masabutan na dai dapat magin panginot sa sainda an saindang mga pangangaipo. Kaipuhan sindang magtiwala ki Jehova bilang saindang Paratao asin magin priyoridad an pagsamba sa saiya. Sisiguraduhon niya na igwa sinda nin igong kakanon. Asin dinagka sinda nin Diyos na magin bukas-palad sa pagtao nin mga regalo sa santuwaryo, an sentro kan pagsamba sa saiya.

¹⁸ An pagbuot na yaon sa Levitico 19:23-25 nagpapagirumdom sa sato kan mga tataramon ni Jesus sa Sermon sa Bukid. Sinabi niya: “Dai na kamo magparahadit manungod sa . . . kun ano an saindong kakakanon o kun ano an saindong iinumon.” Sinabi pa ni Jesus: “Aram kan saindong Ama sa langit na kaipuhan nindo an gabos na bagay na ini.” Itatao nin Diyos an mga pangangaipo ta arog kan ginigibo niya sa mga gamgam. (Mat. 6:25, 26, 32) Nagtitiwala kita ki Jehova bilang satong Paratao. Asin nagtatao kita nin “tabang sa mga pobre” para matabangan an mga nangangaipo, asin ginigibo ta iyan na dai na sinasabi sa iba. Alisto man kita sa pagtao para sa mga gastos sa kongregasyon. Nahihiling ni Jehova an siring na bukas-palad na pagtao, asin babalusan niya kita. (Mat. 6:2-4) Pag arog kita kaiyan, nasasabutan ta an mga leksiyon sa Levitico 19:23-25.

19. Paano ka nakinabang sa pagkonsiderar sa kabtang na ini kan Levitico?

¹⁹ Napag-ulayan ta an nagkapira sana sa mga kabtang kan Levitico kapitulo 19, asin nakatabang ini sa sato na masabutan kun paano kita magigin arog sa satong banal na Diyos. Paagi sa pag-arog sa saiya, pinagmamaigutan tang ‘magin banal sa gabos tang paggawi.’ (1 Ped. 1:15) Nahihiling kan dakul na bakong lingkod ni Jehova an arog kaiyan na marahay na paggawi. An totoo, napahiro kaiyan an nagkapira na pamurawayon si Jehova. (1 Ped. 2:12) Pero dakul pa kitang manunudan sa Levitico kapitulo 19. Pag-uulayan sa sunod na artikulo an iba pang mga bersikulo kan kapitulong iyan asin tatabangan kita kaiyan na masabutan an iba pang mga paagi na puwede kitang “magin banal,” arog kan sadol ni Pedro.