DAKUL an pamilyar sa istorya manungod sa pagbitay ki Jesus sa tahaw nin duwang kriminal asin pagpadusa saiya nin kagadanan sa harigi. (Mat. 27:35-38) Pero, nagkaigwa nin kontrobersiya manungod sa pagigin tama kan pagkasaysay kan Bibliya na an bangkay ni Jesus, pagkatapos na bitayon, inandam para sa paglubong asin ilinaag sa sarong lulubngan.—Mar. 15:42-46.

May mga kritiko kan Ebanghelyo na dai naniniwala na an saro na pinadusahan nin kagadanan tutugutan na magkaigwa nin disenteng lubong, arog kan paglubong sa sarong lulubngan. Imbes, mas naniniwala sinda na iba an ginigibo sa mga kriminal na pinadusahan nin kagadanan. Si Ariel Sabar, na journalist kan magasin na Smithsonian, nagpaliwanag kun taano ta arog kaiyan an pagmansay kan nagkapira: “An pagpako sa krus sarong padusa na itinatao sa mga daing serbing tawo sa sosyedad, asin an nagkapirang eksperto pigtutuya an ideya na tutugutan kan mga Romano na magkaigwa nin disenteng lubong an arog kaiyan na mga tawo.” Gusto kan mga Romano na tawan an mga sinentensiyahan nin kagadanan nin pinakamakasusupog na kagadanan, kaya sa parati an mga bangkay pinapabayaan ninda sa harigi para kakanon nin mga layas na hayop. Pagkatapos kaiyan, an natada sa bangkay iinaapon na sana sa ordinaryong lubungan.

Pero, iba an ihinahayag kan arkeolohiya manungod sa bangkay nin nagkapirang Judio na pinadusahan nin kagadanan. Kan 1968, nadiskubre an mga tulang nin sarong lalaki na pinadusahan nin kagadanan kan inot na siglo. Nakua an mga iyan sa sarong tipikal na lulubngan nin sarong pamilyang Judio harani sa Jerusalem. Yaon iyan sa sarong ossuary, o kahon na lalagan nin mga tulang. Kaiba diyan an sarong tulang nin buol. Nakapako iyan sa sarong tabla gamit an sarong pako na may labang 11.5 sentimetros (4.5 pulgada). “An buol, na sinasabing buol nin sarong lalaki na an pangaran Yehochanan,” an sabi ni Sabar, “nakatabang para maresolberan an haloy nang debate manungod sa pagigin totoo kan pagkasaysay kan Ebanghelyo mapadapit sa paglubong ki Jesus sa lulubngan.” Mahalagang mangnuhon na “an buol ni Yehochanan sarong halimbawa nin sarong lalaki na ipinako sa krus kan panahon ni Jesus na tinugutan kan mga Romano na tawan nin disenteng lubong para sa mga Judio.”

Manungod sa tulang nin buol na iyan, tibaad iba-iba an opinyon nin mga tawo manungod sa posisyon ni Jesus kan ipako sa harigi. Pero an malinaw iyo na may mga kriminal na pinadusahan nin kagadanan an tinawan nin disenteng lubong asin dai sana basta iinapon an bangkay. Malinaw nanggad na mapagtitiwalaan an sinasabi kan Bibliya na an bangkay ni Jesus inandam para sa paglubong asin ilinaag sa sarong lulubngan. Sinusuportaran kan nakuang ebidensiya an sinasabi kan Bibliya.

An mas mahalaga, ihinula ni Jehova na si Jesus ilulubong sa lulubngan nin sarong mayaman, asin mayo nin makakaulang sa kautuban kan tataramon nin Diyos.—Isa. 53:9; 55:11.