1. Ano an nakakaugmang nangyari sa nadistiyerong mga Judio?

 UGMAHON an mga Judio. “Pinahiro ni Jehova si Hading Ciro kan Persia” na patalingkason an mga Israelita, na mga dekada nang bihag sa Babilonya. Iprinoklamar kan hadi na puwede nang magbalik an mga Judio sa saindang dagang tinubuan “dangan itugdok giraray an harong ni Jehova na Diyos kan Israel.” (Esd. 1:1, 3) Nakakaugmang marhay nanggad iyan! Nangangahulugan iyan na makakasamba na giraray sinda sa tunay na Diyos sa daga na itinao niya sa saiyang banwaan.

2. Ano an primerong nagibo kan mga nagbaralik na mga Judio?

² Kan 537 B.C.E., nakaabot na sa Jerusalem, an kabisera kan kahadian nin Juda sa timog, an inot sa mga nagbaralik na nadistiyerong mga Judio. Pinunan tulos ninda an pagtugdok giraray kan templo, asin kan 536 B.C.E., nailatag na ninda an pundasyon kaiyan!

3. Anong pagkontra an naeksperyensiyahan kan mga Judio?

³ Pero kan punan na nindang itugdok giraray an templo, napaatubang man sinda sa grabeng pagkontra. An mga tawo sa nakapalibot na mga lugar “padagos na naggibo nin paagi para mangluya an buot kan mga taga Juda asin madisganar sa pagtugdok.” (Esd. 4:4) Asin mas naggrabe pa an sitwasyon. Kan 522 B.C.E., nagkaigwa nin bagong hadi an Persia, si Artajerjes. * Naisip kan mga nagkokontra na pagkakataon na ninda ini na biyong mapapundo an pagtugdok paagi sa ‘pagpakana nin pangriribok sa ngaran kan ley.’ (Sal. 94:20) Nagsurat sinda ki Hading Artajerjes na, apuwera pa sa ibang mga bagay, nagpaplanong magrebelde saiya an mga Judio. (Esd. 4:11-16) Nagtubod an hadi sa mga kaputikan ninda kaya  ipinapundo kaini an pagtugdok kan templo. (Esd. 4:17-23) Kaya huli sa pagbabawal, napundo an trabaho kan dating nag-uugmang mga paratugdok kan templo.—Esd. 4:24.

4. Ano an ginibo ni Jehova kan maipapundo kan mga nagkokontra an pagtugdok kan templo? (Isaias 55:11)

⁴ Determinadong papunduhon kan mga paganong nakaistar sa Jerusalem asin kan ibang mga opisyal kan Persia an pagtugdok giraray kan templo. Pero gusto ni Jehova na ipagpadagos kan mga Judio an pagtugdok, asin pirmi niyang ginigibo an saiyang katuyuhan. (Basahon an Isaias 55:11.) Sinugo niya an sarong pusuan na propetang si Zacarias asin tinawan niya ini nin walong magkakasunod na pambihirang bisyon, na sasabihon ni Zacarias sa mga Judio para pakusugon sinda. An mga bisyon na iyan nakatabang sa sainda na marealisar na mayo sindang dapat na ikatakot sa mga nagkokontra asin nagpahiro iyan sa sainda na ipagpadagos an ipinapagibo sa sainda ni Jehova. Sa ikalimang bisyon, nakahiling si Zacarias nin sarong kandelero asin duwang puon nin olibo.

5. Ano an pag-uulayan ta sa artikulong ini?

⁵ Gabos kita pinangluluyahan nin buot kun minsan. Kaya makikinabang kita sa pag-adal niyato sa pampakusog na itinao ni Jehova sa mga Israelita paagi sa ikalimang bisyon ni Zacarias. An pag-aram sa kahulugan kan bisyon na ini makakatabang sa sato na maimbod na mapaglingkudan si Jehova pag may mga pagkontra, pag nagbago an satong kamugtakan, asin pag nakakaresibi kita nin mga instruksiyon na dai ta nasasabutan.

6. Paano nakapakusog sa mga Judio an bisyon manungod sa kandelero asin duwang puon nin olibo na mababasa sa Zacarias 4:1-3? (Hilingon an ritrato sa cover.)

⁶ Basahon an Zacarias 4:1-3. An bisyon manungod sa kandelero asin duwang puon nin olibo nagpakusog nin buot kan mga Judio na magpadagos sa pagtrabaho dawa may mga pagkontra. Paano? Narisa nindo na dagos-dagos an bulos nin lana sa kandelero? Duwang puon nin olibo an nagsusuplay nin lana sa garo mangko na laganan, asin hali sa mangko, an lana minabulos sa kada saro sa pitong ilawan kan kandelero. Padagos na pinapalaad kan lanang iyan an mga ilawan. Naghapot si Zacarias: “Anong buot sabihon kan mga ini?” Sinimbag siya kan anghel na sinasabi an mensaheng ini hali ki Jehova: “‘Bakong paagi sa hukbong militar, asin bako man paagi sa kapangyarihan, kundi paagi sa sakuyang espiritu,’ an sabi ni Jehova na pamayo nin mga hukbo.” (Zac. 4:4, 6) An lana na hali sa mga puon nin olibo nagrerepresentar sa makapangyarihan na banal na espiritu ni Jehova, na dai nanggad mauubos. An gabos na puwersa militar kan Imperyo nin Persia dai lamang kun ikukumparar sa puwersa kan espiritu nin Diyos. Huling si Jehova nasa kampi kan mga nagtutugdok kan templo, matatapos ninda an saindang trabaho dawa may mga pagkontra. Nakakapakusog nanggad na mensahe! An kaipuhan lang kan mga Judio iyo na magtiwala ki Jehova asin magpadagos sa pagtrabaho. Iyan mismo an ginibo ninda dawa may pagbabawal.

7. Anong pagbabago an nagdara nin kaginhawahan sa mga nagtutugdok kan templo?

⁷ Maski paano, naginhawahan man an mga nagtutugdok kan templo huli sa sarong pagbabago. Ano iyan? Kan 520 B.C.E., sarong bagong hadi an namamahala sa Persia, si Dario I. Sa ikaduwang taon na iyan kan pamamahala niya, nadiskubre niyang ilegal an ipinapautob na pagbabawal sa pagtugdok kan templo. Kaya nagpaluwas si Dario nin pagbuot na ipagpadagos asin tapuson an trabaho. (Esd. 6:1-3) Nakakabigla nanggad na bareta iyan. Pero bako lang iyan. Ipinagbuot kan hadi sa mga tawo sa nakapalibot na mga lugar sa Jerusalem na pumundo na sa pakikiaram sa pagtugdok asin na suportaran ninda iyan paagi sa pagtao nin kuwarta asin iba pang kaipuhan para matapos iyan! (Esd. 6:7-12) Kaya kan 515 B.C.E., labi pa sanang apat na taon an  naglihis, natapos kan mga Judio an pagtugdok kan templo.—Esd. 6:15.

8. Taano ta puwedeng magin makusog an buot mo pag nakakaeksperyensiya ka nin mga pagkontra?

⁸ Sa ngunyan, dakul man sa mga parasamba ni Jehova an nakakaeksperyensiya nin mga pagkontra. Halimbawa, may mga nakaistar sa mga lugar na igwa nin mga restriksiyon sa satong gibuhon. Sa mga lugar na iyan, puwedeng arestaron an mga tugang asin ‘darahon sa atubangan nin mga gobernador asin mga hadi’ para sa pagpatotoo sa sainda. (Mat. 10:17, 18) Kun minsan, an pagkaigwa nin bagong tagapamahala puwedeng magdara nin kaginhawahan sa mga tugang. O an sarong makatanusan na hukom tibaad magdesisyon apabor sa satong gibuhon. May mga Saksi man na nakakaeksperyensiya nin ibang klaseng pagkontra. Dawa libre sindang nakakapagsamba ki Jehova sa saindang nasyon, nakakaeksperyensiya man giraray sinda nin pagkontra kan mga kapamilya na desididong papunduhon sinda sa paglilingkod sa Diyos. (Mat. 10:32-36) Sa parati, pag nahihiling kan mga nagkokontra na wara man saysay an paghihinguwa nindang papunduhon an kapamilya nindang Saksi, minapundo na sinda sa pagkontra. Asin sa nagkapirang kamugtakan, may mga dating grabe an pagkontra na nagin maigot na mga Saksi kan huri. Kaya pag nakakaeksperyensiya ka nin mga pagkontra, dai magsuko! Kusugi an buot mo. Nasa kampi mo si Jehova asin tatabangan ka kan saiyang makapangyarihan na banal na espiritu, kaya mayo kang dapat na ikatakot!

9. Taano ta nadisganar an nagkapirang Judio kan mailatag na an pundasyon kan bagong templo?

⁹ Kan mailatag na an pundasyon kan bagong templo, may nagkapirang may edad nang Judio na naghiribi. (Esd. 3:12) Nahiling kaya ninda an kamurawayan kan templo na itinugdok ni Solomon, asin pagmati ninda ‘dai lamang maikukumparar duman sa dati’ an itinutugdok nindang templo. (Hag. 2:2, 3) Dai ninda maako an dakulang pagkakalain na iyan. Nakatabang sainda an bisyon ni Zacarias tanganing mawara an saindang pagkadisganar. Paano?

10. Paano nakatabang sa mga Judio an sinabi kan anghel sa Zacarias 4:8-10 tanganing mawara an saindang pagkadisganar?

¹⁰ Basahon an Zacarias 4:8-10. Ano an buot sabihon kan anghel kan sabihon kaini na an mga Judio “mag-uugma . . . asin mahihiling ninda an hulog sa kamot [kan Judiong gobernador na si] Zerubabel”? An hulog ginagamit para mahiling kun baga tanos an pagkatindog nin sarong bagay. Kaya inaasigurar kan anghel sa banwaan nin Diyos na, dawa ngani tibaad simplehon an templo sa paghiling kan nagkapira, matatapos iyan asin makakaabot  sa mga pamantayan ni Jehova. Ikakaugma niya iyan, kaya dapat sanang ikaugma man iyan kan mga Judio. An mahalaga ki Jehova iyo na an pagsamba na gigibuhon sa bagong templong iyan kauyon kan mga pamantayan niya. Kun mapokus an mga Judio sa pagsamba ki Jehova sa paaging inaako niya asin sa pagkamit kan pag-uyon niya, magigin maugma giraray sinda.

11. Anong mga kadipisilan an naeeksperyensiyahan ngunyan kan nagkapira sa mga parasamba ni Jehova?

¹¹ Dakul sa sato an nadidipisilan pag nagbago an satong kamugtakan. May mga haloy na taon nang nasa espesyal na bilog na panahon na paglilingkod na nagbago an asignasyon. An iba man huli sa saindang edad, kinaipuhan na butasan an sarong pribilehiyo na pinapahalagahan nindang marhay. Normal sanang mamundo kun mangyari iyan sa sato. Sa primero, tibaad dai ta lubos na masabutan an desisyon o dai kita uyon diyan. Tibaad mamatian ta na mas magayon kaidtong dati. Saka tibaad madisganar kita dahil pagmati ta dikit na lang an nagigibo ta para ki Jehova sa bago tang kamugtakan. (Tal. 24:10) Paano makakatabang sa sato an bisyon ni Zacarias na padagos na itao sa Diyos an satong pinakamakakaya?

12. Paano makakatabang sa sato an bisyon ni Zacarias na malabanan an pagkadisganar huli sa pagbabago sa satong kamugtakan?

¹² Mas madali kitang makakapag-adjust sa pagbabago kun aarugon ta an pagmansay ni Jehova. Kadakul siyang ginigibo sa ngunyan, asin igwa kita nin dakulang pribilehiyo na magin mga kapwa trabahador niya. (1 Cor. 3:9) Puwedeng magbago an satong mga asignasyon, pero nungkang magbabago an pagkamuot sa sato ni Jehova. Kaya kun magbago an kamugtakan mo dahil sa pagbabago sa organisasyon, likayan na magparaisip kan mga dahilan kun taano ta nagkaigwa kan siring na pagbabago. Imbes na hidawon “an nakaaging mga aldaw,” ipamibi ki Jehova na tabangan kang mahiling an marahay na mga resulta kan pagbabago. (Ecl. 7:10) Imbes na pagparaisipon an mga bagay na dai mo na magigibo, isipon an gabos na bagay na magigibo mo. Nanudan ta sa bisyon ni Zacarias an kahalagahan nin pagdadanay na positibo. Makakatabang iyan sa sato na magdanay na maugma asin maimbod dawa pa magbago an satong kamugtakan.

13. Taano ta tibaad bakong marahay para sa nagkapirang Israelita an instruksiyon na ipagpadagos an pagtugdok kan templo?

¹³ Ipinagbawal an pagtugdok giraray kan templo. Minsan siring, an mga lalaking ninombrahan na manginot—an Halangkaw na Saserdoteng  si Jesua (Josue) asin si Gobernador Zerubabel—“nagpadagos sa pagtugdok liwat kan harong nin Diyos.” (Esd. 5:1, 2) Tibaad bako idtong marahay sa paghiling kan nagkapirang Judio. An pagtugdok kaya kan templo dai maitatago sa mga kaiwal, na gigibuhon dawa ano para mapapundo an pagtugdok. Kaipuhan nin asigurasyon kan duwang may katungdan na lalaki, si Josue saka si Zerubabel, na tatabangan sinda ni Jehova. Asin itinao iyan sa sainda. Paano?

14. Uyon sa Zacarias 4:12, 14, anong asigurasyon an inako kan Halangkaw na Saserdoteng si Josue asin ni Gobernador Zerubabel?

¹⁴ Basahon an Zacarias 4:12, 14. Sa parteng ini kan bisyon ni Zacarias, sinabi kan anghel sa maimbod na propeta nin Diyos na an duwang puon nin olibo nagrerepresentar sa “duwang linahidan”—si Josue saka si Zerubabel. An duwang lalaking iyan garo baga “nakatindog sa may kataid kan Kagurangnan kan bilog na daga,” si Jehova. Dakulaon nanggad na pribilehiyo iyan! Tiwala sa sainda si Jehova. Kaya may marahay na dahilan an mga kapwa ninda Israelita para pagtiwalaan an mga desisyon ninda asin an ano man na instruksiyon na itinatao sainda nin Diyos.

15. Paano ta maipapahiling na iginagalang ta an instruksiyon ni Jehova na mababasa sa saiyang Tataramon?

¹⁵ Sa ngunyan, padagos na tinatawan ni Jehova nin instruksiyon an saiyang mga lingkod paagi sa saiyang Tataramon, an Bibliya. Sa sagradong librong iyan, sinasabi niya sa sato kun paano ta siya masasamba sa paagi na inuuyunan niya. Paano ta maipapahiling na iginagalang ta an instruksiyon o giya na itinatao sa sato paagi sa Tataramon nin Diyos? Paagi sa pagtao nin panahon para basahon iyan na marhay asin sabuton iyan. Haputon an saimong sadiri: ‘Pag nagbabasa ako nin Bibliya o nin saro sa satong mga publikasyon, minapundo daw nguna ako para maghurop-hurop? Hinihinguwa ko daw na maintindihan an mga katotoohan sa Bibliya na “masakit masabutan”? O basta ko lang daw iyan binabasa?’ (2 Ped. 3:16) Kun matao kita nin panahon para hurop-hurupon an mga itinutukdo sa sato ni Jehova, masusunod ta an saiyang mga instruksiyon asin magigibo ta an sugo sa sato na maghulit.—1 Tim. 4:15, 16.

16. Kun dai ta lubos na nasasabutan an instruksiyon na itinatao sa sato kan “maimbod asin mapagmansay na uripon,” ano an makakatabang sa sato para sunudon iyan?

¹⁶ Nagtatao man si Jehova nin instruksiyon paagi sa “maimbod asin mapagmansay na uripon.” (Mat. 24:45) Kun minsan, tibaad dai ta lubos na masabutan an instruksiyon na itinatao kan uripon na iyan. Halimbawa, tibaad makaresibi kita nin espesipikong mga instruksiyon kun  paano kita makakapag-andam sa sarong kalamidad na pighuhuna tang dai man mangyayari sa satong lugar. O tibaad pagmati ta garo baga sobra man kaingat kan uripon na iyan sa panahon nin pandemya. Ano an dapat tang gibuhon kun sa hiling ta bakong praktikal an itinataong mga instruksiyon? Puwede tang pag-isipan kun paano nakinabang an mga Israelita huli sa pagsunod ninda sa instruksiyon na itinao sainda paagi ki Josue asin Zerubabel. Puwede ta man pag-isipan an iba pang salaysay sa Bibliya na nabasa ta. May beses na nakaresibi nin instruksiyon an mga lingkod nin Diyos na garo bakong praktikal sa paghiling nin tawo, pero sa huri, nakapagligtas nin buhay.—Huk. 7:7; 8:10.

17. Ano an nagin epekto sa mga Judio kan bisyon manungod sa kandelero asin duwang puon nin olibo?

¹⁷ An ikalimang bisyon na nahiling ni Zacarias puwedeng halipot lang, pero nakatabang iyan sa mga Judio na magpadagos asin magkaigwa nin positibong kaisipan sa saindang pagtrabaho sa templo asin sa saindang pagsamba. Asin kan inaplikar ninda an saindang nanudan sa bisyon na nahiling ni Zacarias, namatian ninda an mamumuton na suporta asin paggiya ni Jehova. Paagi sa makapangyarihan na banal na espiritu ni Jehova, tinabangan niya sinda na maipadagos an trabaho asin magin maugma giraray.—Esd. 6:16.

18. Ano an puwedeng magin epekto saimo kan bisyon ni Zacarias?

¹⁸ An bisyon ni Zacarias manungod sa kandelero asin duwang puon nin olibo puwedeng magkaigwa man nin dakulang epekto sa saimo. Arog kan napag-ulayan ta, makakatabang iyan tanganing magkaigwa ka nin kusog na kinakaipuhan para makatagal pag may mga nagkokontra sa saimo, nin kaugmahan na kaipuhan para maka-adjust pag nagbago an kamugtakan mo, asin nin pagtitiwala na kaipuhan para magin masinunod ka pag nakakaresibi nin instruksiyon na dai mo nasasabutan. Kaya ano an dapat mong gibuhon pag makaeksperyensiya ka nin mga kadipisilan? Inot, hilingon an nahiling ni Zacarias—an patunay na inaataman ni Jehova an mga lingkod Niya. Dangan, humiro kauyon kan mga nahiling mo paagi sa pagtitiwala asin padagos na pagsamba ki Jehova nin bilog na puso. (Mat. 22:37) Kun gigibuhon mo iyan, tatabangan ka ni Jehova na makapaglingkod sa saiya na may kaugmahan sagkod pa man.—Col. 1:10, 11.