1. Anong sadol an isinurat ni apostol Pablo para sa mga kapwa niya Kristiyano? (Hilingon an ritrato sa itaas.)

MINALATAW na ginibo ni apostol Pablo an surat niya para sa mga Kristiyano sa Colosas kan madali na siyang makaluwas sa inot niyang pagkabilanggo sa Roma, o kan mga 60-61 C.E. Sinambit niya sa sainda an kahalagahan kan pagkaigwa nin “espirituwal na pakasabot.” (Col. 1:9) Sinabi pa ni Pablo: “Sinasabi ko ini tanganing dai kamo basta-basta mapatubod nin siisay man gamit an nakakaengganyar na mga argumento. Mag-ingat kamo na dai kamo mabiktima nin siisay man paagi sa pilosopiya asin sa mapandaya pero daing saysay na mga ideya basado sa tradisyon nin mga tawo, basado sa mga gibo-gibo saka kaisipan kan kinaban asin bakong basado ki Cristo.” (Col. 2:4, 8) Ipinaliwanag pa ni Pablo kun taano ta sala an pirang popular na ideya kaidto asin kun taano ta garo kaakit-akit para sa bakong perpektong mga tawo an kaisipan kan kinaban. Halimbawa, puwede kaiyan na ipamati sa saro na siya madunong asin nakakalabi sa iba. An katuyuhan kan surat iyo na tabangan an mga tugang na isikwal an kaisipan kan kinaban asin an salang mga gibo.—Col. 2:16, 17, 23.

2. Taano ta pag-uulayan niyato an mga halimbawa nin kaisipan kan kinaban?

² Binabaliwala o binabasang-basang kan kaisipan kan kinaban an mga paggiya ni Jehova, asin an impluwensiya kaiyan puwedeng luway-luway na  makapaluya sa satong pagtubod. Sa ngunyan, gabos kita bantad sa kaisipan kan kinaban. Ipinapalakop iyan sa telebisyon, Internet, trabaho, asin sa eskuwelahan. Sa artikulong ini, sisiyasaton niyato kun ano an puwede tang gibuhon tanganing dai maimpluwensiyahan kan kaisipan na iyan an satong isip. Pag-uulayan niyato an limang halimbawa nin kaisipan kan kinaban asin tutukaron ta kun paano ta maisisikwal an mga ini.

3. Anong mga ideya an gustong-gusto kan dakul na tawo, asin taano?

³ “Puwede man akong magin marahay na tawo dawa dai ako nagtutubod sa Diyos.” Sa dakul na nasyon, ordinaryo na sanang makadangog nin mga tawong nagsasabi na dai sinda nagtutubod sa Diyos asin na mayo sindang relihiyon. Tibaad dai pa ninda napag-iisipan na marhay kun baga talagang may Diyos, pero gustong-gusto ninda an ideya na nagigibo ninda an gusto ninda. (Basahon an Salmo 10:4.) An iba tibaad mag-isip na madunong sinda sa pagsabing, “Puwede man akong magkaigwa nin halangkaw na mga prinsipyo dawa dai ako nagtutubod sa Diyos.”

4. Paano niyato puwedeng tabangan an saro na maniwala na may Kaglalang?

⁴ Lohikal daw an pangangatanusan kan mga nagsasabing mayong Kaglalang? Pag nagkokonsulta sa siyensiya mapadapit sa kun baga linalang an buhay, puwedeng madali sanang maribong an mga tawo sa kadakulan nin impormasyon. Pero an totoo, simple man sana an simbag. Kun paanong an sarong edipisyo igwa nin naggibo, lalo na an mga bagay na buhay! Sa katunayan, mas komplikadong marhay kisa sa ano man na harong dawa an pinakasimpleng mga selula sa daga huling may nagigibo an mga ini na dai magigibo nin arin man na harong—an magpadakul. Nangangahulugan ini na may kakayahan an mga selulang iyan na magsaray asin magkopya nin impormasyon na kaipuhan sa pagpadakul. Siisay an nagdisenyo kan mga selulang ini? Sinasabi kan Bibliya: “An lambang harong igwa nin naggibo, alagad an naggibo kan gabos na bagay iyo an Diyos.”—Heb. 3:4.

5. Ano an puwede tang sabihon mapadapit sa ideya na kaya nin saro na madeterminaran kun ano an marahay dawa dai siya nagtutubod sa Diyos?

⁵ Ano an puwede niyatong sabihon mapadapit sa ideya na kaya nin saro na madeterminaran kun ano an marahay dawa dai siya nagtutubod sa Diyos? Sinasabi kan Tataramon nin Diyos na dawa an mga dai nagtutubod sa saiya puwedeng igwa man nin marahay na mga prinsipyo. (Roma 2:14, 15) Halimbawa, puwedeng iginagalang asin namumutan ninda an saindang mga magurang. Pero, masasarigan daw an mga pamantayan sa moral nin saro na habong akuon an satong mamumuton na Kaglalang bilang an Saro na nagbubugtak nin mga pamantayan nin tama asin sala? (Isa. 33:22) Kumbinsido an dakul na madunong na tawo ngunyan na an maraot na mga nangyayari sa kinaban patunay na kaipuhan kan mga tawo an tabang nin Diyos. (Basahon an Jeremias 10:23.) Kaya, dapat na nungka niyatong isipon na kaya nin saro na lubos na madeterminaran kun ano an tama dawa dai siya nagtutubod sa Diyos asin nagsusunod sa saiyang mga pamantayan.—Sal. 146:3.

6. Ano an pagmansay kan dakul na tawo dapit sa relihiyon?

⁶ “Puwede kang magin maugma dawa mayo kang relihiyon.” Nagugustuhan kan dakul an kaisipan na ini huling para sa sainda mayong halaga an relihiyon saka bako iyan interesante. Saka, irinarayo kan dakul na relihiyon an mga tawo sa Diyos paagi sa pagtukdo nin nagkakalayong impiyerno, pangungulekta nin kuwarta, o pagsuportar sa pulitika. Bako nanggad makangangalas na nagdadakul an nagsasabing puwede sindang magin maugma dawa mayong relihiyon! Tibaad sabihon ninda, “Interesado ako sa espirituwal na mga bagay, pero habo kong mapabilang sa sarong relihiyon.”

7. Paano nakakatabang an tunay na relihiyon para magin kang maugma?

⁷ Totoo daw talaga na puwedeng magin maugma an saro dawa mayo siyang relihiyon? Siyempre, puwedeng magin maugma an saro kun bako siyang kabilang sa palsong relihiyon, pero dai siya magigin  tunay na maugma kun mayo siyang marahay na relasyon ki Jehova, an “maugmang Diyos.” (1 Tim. 1:11) An lambang ginigibo nin Diyos nakakatabang sa gabos. Maugma an mga lingkod niya huling nagpopokus sinda sa pagtabang sa iba. (Gibo 20:35) Halimbawa, pag-isipan kun paano nakakatabang an tunay na pagsamba para magin maugma an pamilya. Itinutukdo sa sato kan tunay na pagsamba na tawan nin onra asin igalang an satong agom, ibilang na sagrado an sumpaan sa kasal, dai magsambay, padakulaon an mga aki na magin magalang, asin na magpahiling nin tunay na pagkamuot. Bilang resulta, nagkakasararo asin maugma an mga tugang sa kongregasyon asin sa bilog na kinaban.—Basahon an Isaias 65:13, 14.

8. Paano niyato gagamiton an Mateo 5:3 para simbagon an hapot na, Ano an nakakapaugma sa mga tawo?

⁸ Taano ta naiisip kan mga tawo sa kinaban na puwede sindang magin maugma dawa dai sinda naglilingkod sa Diyos? Pag-isipan an hapot na ini: Ano an nakakapaugma sa mga tawo? An iba nauugma sa saindang karera, isport, o libangan. An iba man nauugma sa pag-ataman sa pamilya asin sa pagtabang sa mga amigo. Gabos iyan puwedeng makapaugma, pero may mas urog pang katuyuhan an satong buhay na nagtatao nin nagdadanay na kaugmahan. Bakong arog nin mga hayop, puwede tang mamidbid an satong Kaglalang asin maimbod na paglingkudan siya. Linalang kita sa paagi na ikakaugma ta an paggibo kaiyan. (Basahon an Mateo 5:3.) Halimbawa, an tunay na mga parasamba nauugma asin napapakusog na marhay pag nagtitiripon sinda para sambahon si Jehova. (Sal. 133:1) Maugma man sinda huling kabtang sinda kan kasararuan nin magturugang, may malinig na pamumuhay, asin na may marahayon sindang paglaom.

9. (a) Anong ideya mapadapit sa sekso an komun sa kinaban? (b) Taano ta ipinagbabawal kan Tataramon nin Diyos an pakikidurog sa bakong agom?

⁹ “Ano man an sala sa pakikidurog sa bako mong agom?” Tibaad may mga magsabi sato: “An buhay dapat i-enjoy lang, kaya ano man an sala sa pakikidurog sa bako mong agom?” Sala an ideya na dapat na konsintihon kan mga Kristiyano an seksuwal na imoralidad. Taano? Huling ipinagbabawal kan Tataramon nin Diyos an seksuwal na imoralidad. * (Basahon an 1 Tesalonica 4:3-8.) May deretso si Jehova na magtao nin mga pagbuot sa sato huling siya an naglalang sa sato. Ipinagbuot nin Diyos na an sarong lalaki asin sarong babayi na kasal sa kada saro an solamenteng tinutugutan na magkaigwa nin seksuwal na relasyon. Kabtang ini kan areglo nin pag-aguman. Nagtatao an Diyos nin mga pagbuot huling namumutan niya kita. Kapaki-pakinabang iyan sa sato. Kun susunudon iyan kan mga pamilya, magigin mas mamumuton sinda, may respeto, asin tiwasay. Dai kinokonsinte nin Diyos an mga tuyong nagbabalga kan saiyang pagbuot.—Heb. 13:4.

10. Paano makakalikay an sarong Kristiyano sa seksuwal na imoralidad?

¹⁰ Itinutukdo sa sato kan Tataramon nin Diyos kun paano makakalikay sa imoralidad. Tanganing magibo iyan, dapat na magin maingat kita sa mga pighihiling ta. Sinabi ni Jesus: “An siisay man na nagpaparahiling sa sarong babayi asin nagkakaigwa nin imoral na pagmawot sa saiya nakakakomiter na sa puso niya nin pagsambay sa babaying iyan. Ngunyan, kun an tuo mong mata nagigin dahilan na magkasala ka, hulwata iyan asin iapon mo.” (Mat. 5:28, 29) Kaya, lilikayan nin sarong Kristiyano an pornograpiya o an mga musika na may imoral na liriko. Nagsurat si apostol Pablo sa mga Kristiyano sa Corinto: “Gadanon nindo an mga kabtang kan saindong hawak na yaon digdi sa daga kun manungod sa seksuwal na imoralidad.” (Col. 3:5) Dugang pa, kaipuhan niyatong kontrulon kun ano an satong mga iniisip asin mga pinag-uulayan.—Efe. 5:3-5.

11. Taano ta puwedeng magin kaakit-akit an pag-abot nin sekular na karera?

¹¹ “An pag-abot nin sekular na karera an nagtatao nin tunay kaugmahan.” Dakul an nagdadagka sa sato na magin pasuhan sa buhay an pag-abot nin sarong sekular na karera. Paagi sa karerang iyan puwede kang magin sikat, makapangyarihan, asin mayaman. Huling ginigibo kan dakul na panginot na pasuhan an pag-abot nin karera, tibaad magin arog man kaiyan an kaisipan nin sarong Kristiyano.

12. Nagtatao daw nin kaugmahan an pagkaigwa nin mapangganang karera?

¹² Totoo daw na nagtatao nin nagdadanay na kaugmahan an pagigin sikat o makapangyarihan huli sa sekular na karera? Dai. Tandaan na an grabeng kamawutan na kontrulon an iba asin hangaan iyo an nakaakit ki Satanas, pero anggot siya, bakong maugma. (Mat. 4:8, 9; Kap. 12:12) An pagtabang sa mga tawo na makinabang sa kadunungan nin Diyos tanganing magkamit sinda nin buhay na daing katapusan nagtatao nin nagdadanay na kaugmahan. Pero an sekular na karera limitado sana an naitataong kaugmahan. Saro pa, sa kinaban na ini grabe an kurumpetensiyahan, kaya an mga tawo nagigin maurihon asin agresibo. Sinasabi kan Bibliya na sinda ‘naglalamag sa duros.’—Par. 4:4, BPV. *

13. (a) Ano an dapat na magin pagmansay niyato sa sekular na trabaho? (b) Sigun sa surat ni Pablo sa mga taga Tesalonica, ano an tunay na nakapaugma sa saiya?

¹³ Iyo, kaipuhan tang magtrabaho, asin mayo man maraot kun mapili kita nin trabaho na gusto ta. Pero bako iyan an dapat na magin panginot sa satong buhay. Sinabi ni Jesus: “Dai nin siisay man na makakapaglingkod bilang uripon nin duwang kagurangnan; huli ta magsalang ikakaungis niya an saro asin mamumutan an saro, o magigin maimbod siya sa saro asin hahabuan an saro. Dai kamo makakapaglingkod bilang uripon nin Diyos asin nin Kayamanan.” (Mat. 6:24) Kun gigibuhon tang priyoridad an paglilingkod ki Jehova asin an pagtutukdo kan saiyang Tataramon, makakamati kita nin daing kaagid na kaugmahan. Naeksperyensiyahan mismo iyan ni apostol Pablo. Kan hoben pa siya, naghinguwa siyang magkaigwa nin mapangganang karera sa Judaismo. Pero nagin tunay siyang maugma kan magin paragibo siya nin disipulo asin mahiling mismong inako kan mga tawo an mensahe nin Diyos asin nabago kaiyan an buhay ninda. (Basahon an 1 Tesalonica 2:13,  19, 20.) Mayo nang ibang karera na makakatao nin siring na kaugmahan.

14. Taano ta garo nakakakumbinsir an ideya na kayang resolberan kan mga tawo an mga problema ninda?

¹⁴ “Kayang resolberan kan mga tawo an mga problema ninda.” Puwedeng magin kaakit-akit sa dakul an ideyang ini. Taano? Huling kun totoo iyan, mangangahulugan iyan na dai na kaipuhan kan mga tawo an paggiya nin Diyos asin na puwede na nindang gibuhon an ano man na gusto ninda. Saka, garo nakakakumbinsir man nanggad an ideyang kayang resolberan kan mga tawo an problema ninda huling—sigun sa mga pagsiyasat—an mga problema arog nin giyera, krimen, hilang, asin pagtios nababawasan na. Sinabi sa sarong report: “Kaya nagrarahay an kamugtakan kan katawuhan dahil pinili kan mga tawo na gibuhon na mas marahay na lugar an kinaban.” Ipinapahiling daw kan siring na komento na nareresolberan na kan mga tawo an mga problemang haloy nang nagpapasakit sa sainda? Siyasaton niyato nin mas detalyado an mga problemang iyan.

15. Ano an mga nagpapatunay na talagang grabe an problema sa kinaban?

¹⁵ Giyera: Kinakarkulo na 60 milyones o labi pa an nagadan sa nakaaging duwang giyera mundiyal. Pagkatapos kan Giyera Mundiyal II, nagkaigwa pa man giraray nin mga giyera. Kan 2015, uminabot na nin mga 65 milyones an bilang kan mga napiritan na humali sa saindang sadiring lugar huli sa giyera o persekusyon. Sa taon sanang iyan, kinakarkulong 12.4 milyones an bilang kan napiritan na maghali. Krimen: Nagbaba an pirang klase nin krimen sa nagkapirang lugar, pero grabe man an paglangkaw kan ibang krimen arog kan cybercrime, kadahasan sa laog nin pamilya, asin terorismo. Saro pa, kumbinsido an dakul na mas naggrabe an korapsiyon sa bilog na kinaban. Dai kaya kan tawo na halion an krimen. Hilang: May nagkapirang hilang na nabubulong na. Pero sigun sa sarong report na ipinublikar kan 2013, siyam na milyon na tawo na mayo pang 60 anyos an nagagadan kada taon huli sa hilang sa puso, istrok, kanser, hilang sa baga, asin diabetes. Pagtios: Uyon sa World Bank, sa Aprika pa sana, an bilang kan mga nakakaeksperyensiya nin grabeng pagtios uminabot na sa 330 milyones kan 2012 puon 280 milyones kan 1990.

16. (a) Taano ta an Kahadian nin Diyos sana an makakaresolber sa mga problema kan katawuhan? (b) Anong mga bendisyon kan Kahadian an ihinula ni Isaias asin kan sarong salmista?

¹⁶ An presenteng sistema nin ekonomiya asin pulitika kontrolado nin mga tawong makasadiri. Malinaw na dai ninda kayang halion an giyera, krimen, hilang, asin pagtios—an Kahadian nin Diyos sana an makakahali kaiyan. Pag-isipan an gigibuhon ni Jehova para sa katawuhan. Giyera: Hahalion kan Kahadian nin Diyos an mga kawsa nin giyera arog nin pagkamakasadiri, korapsiyon, nasyonalismo, palsong relihiyon, asin si Satanas mismo. (Sal. 46:8, 9) Krimen: Ngunyan pa sana, itinutukdo na kan Kahadian nin Diyos sa minilyon na tawo na mamutan asin magtiwala sa lambang saro—dai iyan magigibo nin ano man na gobyerno. (Isa. 11:9) Hilang: Tatawan ni Jehova an saiyang mga lingkod nin perpektong salud. (Isa. 35:5, 6) Pagtios: Paparaon iyan ni Jehova asin gigibuhon niyang magin maugma asin abunda sa espirituwal an saiyang mga lingkod, sarong klase nin buhay na mas marahay nanggad kisa sa ano man na kayamanan.—Sal. 72:12, 13.

17. Paano mo maisisikwal an kaisipan kan kinaban?

¹⁷ Kun may madangog kang kaisipan kan kinaban na garo nakakabalo sa saimong pagtubod, aramon kun ano an sinasabi kan Tataramon nin Diyos dapit diyan asin ipakipag-ulay iyan sa sarong eksperyensiyadong kapagtubod. Pag-isipan kun taano ta garo kaakit-akit an ideyang iyan, kun taano ta sala iyan, asin kun paano mo iyan mapapatunayan na sala. Sa katunayan, mapoprotektaran niyato gabos an satong sadiri laban sa kaisipan kan kinaban kun susunudon ta an sadol ni Pablo sa kongregasyon sa Colosas: ‘Padagos na maglakaw na may kadunungan pag kaibanan nindo an mga taga luwas. Aramon nindo kun paano sisimbagon an lambang tawo.’—Col. 4:5, 6.