1. Taano ta gabos kita nangangaipo nin karangahan?

GABOS kita nangangaipo nin karangahan. Tibaad dakul kitang kahaditan, pagkadisganar, asin kasakitan. Tibaad namumundo kitang marhay asin nasasakitan huli sa paggurang, hilang, o pagkagadan nin mahal sa buhay. Tibaad an iba sa sato nakakaeksperyensiya nin maraot na pagtratar. An mga tawo nagigin lalong madahas. Iyo, kumbinsido kita na “an delikado asin masakit na mga panahon” na ini patunay na nabubuhay na kita “sa huring mga aldaw” asin na kada aldaw parani kita nin parani sa bagong kinaban. (2 Tim. 3:1) Dawa arog kaiyan, tibaad haluyon na niyatong hinahalat na mahiling an kautuban kan mga panuga ni Jehova, asin tibaad nagdadakul an satong mga kadipisilan. Kun siring, sain kita makakakua nin karangahan?

2, 3. (a) Ano an aram niyato dapit ki Habacuc? (b) Taano ta pag-uulayan niyato an libro nin Habacuc?

² Tanganing masimbag iyan, siyasaton niyato an libro nin Habacuc. An Kasuratan dai nagtatao nin espesipikong mga detalye mapadapit sa buhay asin mga ginibo ni Habacuc, alagad may makukua kitang pampakusog nin buot sa librong inginaran sa saiya. An pangaran niya posibleng nangangahulugan na “Higot na Kugos.” Puwedeng nanunungod ini sa nakakarangang kugos ni Jehova o sa may pagtitiwalang  pangangapot niyato sa saiya. Nakipag-ulay sa Diyos si Habacuc asin hinapot Siya nin mapag-usisang mga hapot. Garo man sana siya naghapot para sa sato, huling pinasabngan ni Jehova si Habacuc na isurat an pag-uulay ninda.—Hab. 2:2.

³ An pag-uulay na ini kan napupurisaw na si Habacuc asin ni Jehova iyo sana an sinasabi kan Kasuratan mapadapit sa propeta. An saiyang libro kabtang kan “gabos na bagay na isinurat kaidto” na iningatan sa Tataramon nin Diyos, an Bibliya, “tanganing paagi sa satuyang pakatagal asin paagi sa karangahan hali sa Kasuratan magkaigwa kita nin paglaom.” (Roma 15:4) Paano kita personal na makikinabang sa libro nin Habacuc? Makakatabang iyan sa sato na maaraman kun paano ta ipapahiling na nagtitiwala kita ki Jehova. Apuwera kaiyan, sinisiyerto sa sato kan propesiya ni Habacuc na posible na magkaigwa nin kalmadong puso asin mapagdanay iyan sa ibong kan satong mga kasakitan asin problema. Kaya pag-ulayan niyato nin mas detalyado an libro nin Habacuc.

4. Taano ta napurisaw si Habacuc?

⁴ Basahon an Habacuc 1:2, 3. Nabuhay si Habacuc sa masakiton na panahon. Namundo siyang marhay huling haros gabos na tawo kaidto maraot saka madahas. Nuarin matatapos an saindang karatan? Taano ta haluyon na, mayo pang ginigibo si Jehova? Puro inhustisya saka pang-aapi an nahihiling ni Habacuc na ginigibo kan mga kahimanwa niya. Pagmati niya dai siyang maginibo. Kaya sa masakiton na panahon na idto, nakimahirak siya ki Jehova na mag-interbenir na. Posibleng iniisip na ni Habacuc na dai nin pakiaram si Jehova. Garo baga dai pa tulos mahiro an Diyos. Nakamati ka na man daw nin arog kaiyan?

5. Anong mahalagang leksiyon an nasa libro nin Habacuc? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

⁵ Nawaran na daw nin tiwala si Habacuc ki Jehova? Dai na daw siya nagtutubod sa mga panuga nin Diyos? Dai man! An pagsabi niya ki Jehova, imbes na sa tawo, dapit sa saiyang mga problema asin ikinakahadit nagpapahiling na dai siya nawaran nin paglaom. Malinaw na napupurisaw siya huling dai niya aram kun nuarin mahiro an Diyos o kun taano ta tinutugutan ni Jehova na maeksperyensiyahan niya an grabeng kasakitan na iyan. Paagi sa pagpasabong ki Habacuc na isurat an mga ikinakahadit kaini, tinatawan kita ni Jehova nin mahalagang leksiyon: Dai kita dapat matakot na sabihon sa Saiya an satong mga ikinakahadit o pagduda. Sa katunayan, inaagda niya kitang sabihon sa saiya sa pamibi an gabos na nasa puso ta. (Sal. 50:15; 62:8) Dinadagka man kita sa Talinhaga 3:5 na ‘magtiwala ki Jehova sa bilog niyatong puso asin dai manarig sa sadiri tang pakasabot.’ (NW) Posibleng marhay na aram ni Habacuc an mga tataramon na iyan asin isinapuso iyan.

6. Taano ta mahalaga an pamibi?

⁶ Si Habacuc na mismo an ruminani ki Jehova, an saiyang pinagkakatiwalaan na Amigo asin Ama. Imbes na magparapungot na sana si Habacuc sa saiyang sitwasyon asin manarig sa sadiri niyang pakasabot, namibi siya dapit sa saiyang mga namamatian asin ikinakahadit. Marahay siyang halimbawa sa sato. Dugang pa, inaagda kita ni Jehova, an Paradangog nin pamibi, na ipahiling an satong pagtitiwala paagi sa pagsabi niyato sa saiya sa pamibi kan satong mga ikinakahadit. (Sal. 65:2) An paggibo kaiyan makakatabang sa sato na maeksperyensiyahan an simbag ni Jehova—an saiyang mamumuton na kugos paagi kan saiyang mabuot na paggiya. (Sal. 73:23, 24) Tatabangan niya kita na maaraman an saiyang mga kaisipan ano man an satong kasakitan. An satong udok sa pusong mga pamibi saro sa pinakamarahay na paagi na maipapahiling tang nagtitiwala kita sa Diyos.

7. Ano an nagin reaksiyon ni Jehova sa mga ikinakahadit ni Habacuc?

⁷ Basahon an Habacuc 1:5-7. Pagkatapos ipasa ki Jehova an saiyang mga ikinakahadit, posibleng  inisip ni Habacuc kun ano an magigin reaksiyon ni Jehova. Si Jehova madinamayon asin mapagsabot na Ama kaya dai niya inanggutan si Habacuc sa sinserong agrangay kaini. Aram nin Diyos na huli iyan sa namamatian kaining pagsakit asin kamunduan. Paagi sa mga tataramon na espesipikong para sa sutil na mga Judio, sinabi ni Jehova ki Habacuc kun ano an madali nang mangyari. Posibleng marhay na ki Habacuc inot na sinabi ni Jehova na haranihon na an pagpadusa sa madahas na mga Judiong idto.

8. Taano ta iba sa inaasahan ni Habacuc an simbag ni Jehova?

⁸ Ipinaliwanag ni Jehova ki Habacuc na andam Siyang humiro. Madali nang padusahan an madahas asin maraot na henerasyon na idto. Paagi sa mga tataramon na ‘saindong mga aldaw,’ ipinahiling ni Jehova na an paghukom na ini siguradong mangyayari mantang nabubuhay pa an propeta o an saiyang mga kakontemporanyo. An simbag ni Jehova iba nanggad sa inaasahan ni Habacuc. Ini daw talaga an simbag ni Jehova sa pag-agrangay niya? Ipinaparisa kaya sa sinabi ni Jehova na siguradong lalong magsasakit an gabos sa Juda. * An mga Caldeo (Babilonyo) daing hirak asin mabangis, mas madahas pa kisa sa mga kahimanwa ni Habacuc na maski paano aram an mga pamantayan ni Jehova. Ano ta gagamiton ni Jehova an maringis na paganong nasyon na ini tanganing padusahan an saiyang banwaan? Kun ika, ano an magigin reaksiyon mo sa simbag na ini nin Diyos?

9. Ano an mga posibleng ihinapot ni Habacuc sa saiyang sadiri?

⁹ Basahon an Habacuc 1:12-14, 17. Nasabutan ni Habacuc na gagamiton ni Jehova an Babilonya tanganing hukuman asin padusahan an maraot na mga tawo sa palibot niya, pero dai niya pa man giraray iyan lubos na nasasabutan. Dawa arog kaiyan, mapakumbaba niyang sinabi ki Jehova na danay Siyang nagin saiyang “Gapo.” (Deut. 32:4; Isa. 26:4) Padagos na nagtiwala si Habacuc sa pagkamuot asin kabuutan nin Diyos. Huli kaiyan, nagkakusog nin buot an propeta na maghapot giraray ki Jehova. Taano ta tutugutan ni Jehova na maggrabe pa an mga kamugtakan sa Juda? Taano ta dai tulos siya mahiro? Taano ta papabayaan na sana kan Makakamhan sa Gabos an dagdag pang pagsakit? Taano ta ‘mag-aalo’ sana siya kun mangibabaw an karatan? Siya an Banal na Saro; ‘malinigon an saiyang mga mata para maghiling sa karatan.’

10. Taano ta kun minsan tibaad nakakamati kita kan arog ki Habacuc?

¹⁰ Kun minsan, tibaad nakakamati kita kan arog ki Habacuc. Naghihinanyog kita ki Jehova. Lubos an pagtitiwala ta sa saiya asin binabasa saka pinag-aadalan niyato an saiyang Tataramon na nagtatao sa sato nin paglaom. Naaaraman ta an dapit sa saiyang mga panuga paagi sa pagtutukdo na itinatao kan saiyang organisasyon. Pero tibaad maisip pa man giraray niyato, ‘Nuarin daw matatapos an pagsakit ta?’ Ano an manunudan ta sa sunod na ginibo ni Habacuc?

11. Ano an nagin determinasyon ni Habacuc pagkatapos magdangog ki Jehova?

¹¹ Basahon an Habacuc 2:1. Huli sa pakikipag-ulay ni Habacuc ki Jehova, nagin kalmado an saiyang puso. Kaya nagin determinasyon niyang padagos na maghalat na may pagtitiwala sa gigibuhon ni Jehova. An determinasyon niyang ini bako sa primero sana, huling ipinahiling niya giraray iyan kan sabihon niya kan huri na ‘tuninong niyang hahalaton an pag-abot kan [aldaw nin kasakitan].’ (Hab. 3:16, An Marahay na Bareta Biblia) Nagpahiling man nin kaagid kaiyan na pagtitiwala an ibang maimbod na mga lingkod nin Diyos, asin napapakusog kita kaiyan na dai man pumundo sa paghalat na humiro si Jehova.—Miq. 7:7; Sant. 5:7, 8.

12. Ano an mga manunudan ta sa halimbawa ni Habacuc?

 ¹² Ano an itinutukdo sa sato kan determinasyon ni Habacuc? Inot, dapat na nungka kitang pumundo sa pagpamibi ki Jehova ano man na pagbalo an mapaatubang sa sato. Ikaduwa, kaipuhan niyatong maghinanyog sa sinasabi ni Jehova sa sato paagi sa saiyang Tataramon asin organisasyon. Ikatulo, dapat na mapasensiya kitang maghalat ki Jehova, na lubos na nagtitiwala na sa itinalaan niyang panahon papaginhawahon niya kita sa mga kakulugan na namamatian ta. Kun padagos niyatong sasabihon ki Jehova an gabos na nasa puso ta asin mahinanyog sa saiya na may mapaghalat na sabuot, arog kan ginibo ni Habacuc, magkakaigwa man kita nin kalmadong puso na makakatabang sa sato na magtagal. Matatabangan kita kan satong paglaom na magin mas mapasensiya, na makakatabang man sa sato na magin magaya-gaya sa ibong kan gabos na kasakitan na tibaad mapaatubang sa sato. Huli sa satong paglaom, nagkakaigwa kita nin kumpiyansa na mahiro an satong Ama sa langit.—Roma 12:12.

13. Anong mabuot na asigurasyon an mahihiling ta sa Habacuc 2:3?

¹³ Basahon an Habacuc 2:3. Siguradong naugma si Jehova sa desisyon ni Habacuc na maghalat. Aram nin lubos kan Makakamhan sa Gabos an masakiton na sitwasyon ni Habacuc. Kaya, rinanga siya nin Diyos paagi sa mamumuton asin mabuot na pag-asigurar sa propeta na sisimbagon Niya an sinserong mga hapot kaini. Dai na mahahaloy, mahahali na an gabos niyang ikinakahadit. Garo man sana sinasabi nin Diyos ki Habacuc: “Maghalat ka sana; magtiwala ka sako. Maabot an simbag ko dawa garo baga nag-aatraso iyan!” Ipinagirumdom sa saiya ni Jehova na may itinalaan Siyang panahon para utubon an Saiyang mga panuga. Sinadol Niya si Habacuc na maghalat na maisagibo an Saiyang mga katuyuhan. Pag-abot nin panahon, nautob an mga panuga ni Jehova sa propeta.

14. Ano an dapat na magin determinasyon niyato pag may mga problema kita?

¹⁴ Kun mapasensiya kitang maghahalat ki Jehova asin maghihinanyog na marhay sa mga sinasabi niya sa sato, magkakaigwa kita nin kumpiyansa asin matatabangan kita kaiyan na magin kalmado an satong puso sa ibong nin mga problema asin kasakitan. Sinabi ni Jesus na mapagtitiwalaan niyato si Jehova bilang an Dakulang Paratalaan nin Panahon, kaya dai niyato kaipuhan na magparapokus sa “panahon asin itinalaan na mga aldaw” na dai pa man ihinahayag nin Diyos. (Gibo 1:7) Kun siring, dai lugod kita pumundo sa paghalat na may kapakumbabaan, pagtubod, asin pasensiya. Madunong na gamiton an panahon na igwa kita na maglingkod ki Jehova sa abot kan satong makakaya.—Mar. 13:35-37; Gal. 6:9.

15, 16. (a) Anong nakakapakusog na mga panuga an mahihiling ta sa libro nin Habacuc? (b) Ano an itinutukdo sa sato kan mga panugang ini?

¹⁵ Sa mga matanos na nagtitiwala sa saiya, ipinanuga ni Jehova: “An matanos mabubuhay huli sa saiyang kaimbudan,” asin “an daga mapapano kan kaaraman dapit sa kamurawayan ni Jehova.” (Hab. 2:4, 14, NW) Iyo, an mga mapasensiyang nagtitiwala sa Diyos tatawan nin balos na buhay.

¹⁶ Kun hihilingon, an panuga na nasa Habacuc 2:4 garo baga ordinaryong mga tataramon sana. Pero ibinilang ni apostol Pablo na mahalaga nanggad an asigurasyon na ini ni Jehova kaya kinotar niya an bersikulong ini nin tulong beses! (Roma 1:17; Gal. 3:11; Heb. 10:38) Ano man na kadipisilan an mapaatubang sa saro na matanos, siguradong mahihiling niya an kautuban kan mga katuyuhan nin Diyos huli sa saiyang pagtubod asin pagtitiwala. Sinasabi sa sato ni Jehova na maghiling bako sa presente kundi sa maabot.

17. Ano an sinisiyerto sa sato ni Jehova paagi sa libro nin Habacuc?

¹⁷ An libro nin Habacuc nagtatao nin mapuwersang  leksiyon para sa sato gabos na nabubuhay sa huring mga aldaw na ini. Itinatao ni Jehova an panugang buhay sa siisay man na matanos na tawong nagpapahiling nin pagtubod asin pagtitiwala sa Saiya. Padagos niyatong pakusugon an satong pagtubod asin pagtitiwala sa Diyos ano man na kapurisawan asin kahaditan an mapaatubang sa sato. Paagi ki Habacuc, sinisiyerto sa sato ni Jehova na tatabangan asin ililigtas Niya kita. Mabuot niyang sinasabi sa sato na magtiwala kita sa saiya asin na mapasensiyang halaton an itinalaan niyang panahon pag, sa pamamahala kan Kahadian nin Diyos, an bilog na daga mapapano na nin maugma asin mahuyo an buot na mga parasamba niya.—Mat. 5:5; Heb. 10:36-39.

18. Ano an nagin epekto ki Habacuc kan mga sinabi ni Jehova?

¹⁸ Basahon an Habacuc 3:16-19. Dakula an nagin epekto ki Habacuc kan mga sinabi ni Jehova. Hinurop-hurop niya an makangangalas na mga ginibo kaidto ni Jehova para sa saiyang banwaan. Napakusog kaiyan an saiyang pagtitiwala. Aram niya na madali nang humiro si Jehova! Naranga kaiyan an propeta, dawa ngani aram niyang tibaad magsakit pa siya nin pirang panahon. An sinserong pagduwa-duwa ni Habacuc nagin masarig asin nakakaugmang pagtitiwala sa kapangyarihan ni Jehova na magligtas. Sinambit niya an posibleng saro sa pinakadai malilingawan na kapahayagan nin pagtitiwala nin sarong tawo kasuarin man. Sinasabi kan nagkapirang iskolar na an bersikulo 18 literal na nangangahulugan na “Malukso-lukso ako sa kagaya-gayahan huli sa Kagurangnan; maitok-itok ako sa labi-labing kaugmahan huli sa Diyos.” Mapuwersa nanggad na asigurasyon iyan sa sato gabos! Dai sana kita tinawan ni Jehova nin pambihirang mga panuga kundi siniyerto niya man sa sato na marikas niyang isinasagibo an saiyang dakulang katuyuhan.

19. Paano niyato maeeksperyensiyahan an karangahan na namatian ni Habacuc?

¹⁹ Malinaw na an mahalagang marhay na mensahe kan Habacuc iyo na magtiwala kita ki Jehova. (Hab. 2:4) Magkakaigwa kita nin siring na pagtitiwala asin mapagdadanay iyan kun papakusugon ta an satong relasyon ki Jehova paagi sa (1) danay na pagpamibi, na sinasabi ki Jehova an gabos na ikinakahadit ta; (2) paghinanyog na marhay sa Tataramon ni Jehova asin sa ano man na paggiya na itinatao sa sato kan saiyang organisasyon; asin (3) maimbod saka mapasensiyang paghalat ki Jehova. Iyan an ginibo ni Habacuc. Dawa mamundong marhay an kapinunan kan saiyang libro, an katapusan kaiyan nagpapahayag nin labi-labing pagtitiwala asin kagaya-gayahan. Lugod na arugon niyato an nakakapakusog na halimbawang ini tanganing maeksperyensiyahan ta man an sa-amang pagkugos ni Jehova! Sa paruro nang kinaban na ini, may mas urog pa daw na makakaranga sa sato kisa diyan?