1, 2. Taano ta interesado sa Roma kapitulo 8 an linahidan na mga Kristiyano?

NABASA mo na daw an Roma 8:15-17 sa panahon kan Memoryal kan kagadanan ni Jesus? Posibleng iyo. Sinasabi sa tekstong iyan kun paano naaaraman nin mga Kristiyano na sinda linahidan—an banal na espiritu an nagpapatotoo kaiba an saindang espiritu. Asin an Roma 8:1 nagtataram dapit sa “mga kasaro ni Cristo Jesus.” Pero, aplikado sana daw sa mga linahidan an Roma kapitulo 8? O makikinabang man diyan an mga Kristiyanong may paglaom na mabuhay sa daga?

² Isinurat an Roma kapitulo 8 panginot na para sa linahidan na mga Kristiyano. Inako ninda “an espiritu” bilang mga ‘naghahalat na ampunon bilang mga aki, na makatalingkas sa saindang [pisikal na] mga hawak.’ (Roma 8:23, NW) Iyo, sa maabot na panahon, magigin sindang mga aki nin Diyos sa langit. Nagin posible iyan huling nagin sindang bawtisadong Kristiyano, asin inaplikar nin Diyos sa sainda an pantubos, pinatawad an saindang mga kasalan, saka ipinahayag na matanos bilang espirituwal na mga aki.—Roma 3:23-26; 4:25; 8:30.

3. Taano ta masasabi niyato na interesado man sa Roma kapitulo 8 an mga may daganon na paglaom?

³ Pero, interesado man sa Roma kapitulo 8 an mga may daganon na paglaom huling ibinibilang man sinda nin Diyos na mga matanos. An  patunay kaini mahihiling ta sa inot na mga kabtang kan surat na iyan ni Pablo sa mga taga Roma. Sa kapitulo 4, sinambit niya an dapit ki Abraham. Nabuhay an maimbod na tawong ini bago itao ni Jehova sa Israel an Katugunan asin haloy pa bago magadan si Jesus para sa satong mga kasalan. Sa ibong kaiyan, nahiling ni Jehova an pambihirang pagtubod ni Abraham asin ibinilang Niya siyang matanos. (Basahon an Roma 4:20-22.) Sa kaagid na paagi, puwede man na ibilang ni Jehova na matanos an may pagtubod na mga Kristiyano sa ngunyan na may paglaom na mabuhay nin daing sagkod sa daga. Kaya, puwede man sindang makinabang sa sadol na yaon sa Roma kapitulo 8 na itinao para sa mga matanos.

4. Ano an dapat niyatong ihapot sa sadiri pag nababasa ta an Roma 8:21?

⁴ Mahihiling niyato sa Roma 8:21 an garantiya na siguradong maabot an bagong kinaban. Nanunuga an bersikulong ini na “an mga linalang mismo mapapatalingkas man sa pagkauripon sa kalapaan asin magkakaigwa man kan mamuraway na katalingkasan bilang mga aki nin Diyos.” (NW) Dapat niyatong ihapot sa sadiri, ‘Nakakasiyerto daw ako na makakaiba ako sa mga mabubuhay diyan?’ Nagtatao an Roma kapitulo 8 nin sadol na makakatabang sa saimo para mapabilang sa mga magkakamit kan balos na iyan.

5. Anong seryosong kamugtakan an pinagkumparar ni Pablo sa Roma 8:4-13?

⁵ Basahon an Roma 8:4-13. * An Roma kapitulo 8 nagtataram dapit sa duwang klase nin mga tawo, idtong mga naglalakaw “kauyon kan laman” asin idtong mga naglalakaw “kauyon kan espiritu.” Tibaad isipon kan iba na saro ining pagkumparar sa mga nasa katotoohan asin sa mga mayo sa katotoohan o sa mga Kristiyano asin sa mga bakong Kristiyano. Pero, an surat na ini ni Pablo para ‘sa gabos na nasa Roma, mga namumutan nin Diyos, inapod [tanganing mapabilang sa] mga banal.’ (Roma 1:7) Kaya, an pinagkukumparar niya digdi iyo an mga Kristiyanong naglalakaw kauyon kan laman asin an mga Kristiyanong naglalakaw kauyon kan espiritu. Ano an pagkakalain ninda?

6, 7. (a) Sa anong nagkapirang paagi ginamit kan Bibliya an terminong “laman”? (b) Sa Roma 8:4-13, paano ginamit ni Pablo an terminong “laman”?

⁶ Pag-ulayan ta nguna an terminong “laman.” Sa ano ini ipinapanungod ni Pablo? Ginagamit kan  Bibliya an “laman” sa manlain-lain na paagi. Kun minsan, nanunungod ini sa literal na laman kan satong hawak. (Roma 2:28; 1 Cor. 15:39, 50) Puwede man iyan mangahulugan nin pagigin magkadugo o magkapamilya. Si Jesus “namundag sa banhi ni David dapit sa laman,” asin inapod ni Pablo an mga Judio na saiyang ‘mga kadugo dapit sa laman.’—Roma 1:3; 9:3.

⁷ Pero, matatabangan kita kan isinurat ni Pablo sa kapitulo 7 na maaraman kun anong “laman” an sinasambit niya sa Roma 8:4-13. Ikinonektar niya an ‘pamumuhay na kauyon kan laman’ sa “makasalan na mga pagmawot” na kaidto “aktibo sa . . . hawak” ninda. (Roma 7:5, NW) Nagtatao iyan nin liwanag sa kun siisay “an mga nabubuhay na kauyon kan laman,” na sinambit ni Pablo na ‘isinesentro an saindang isip sa mga bagay na minamawot kan laman.’ An pinapanungdan niya kaini iyo idtong mga dominado kan, o nakapokus sa, saindang makasalan na mga pagmawot asin tendensiya bilang bakong perpektong mga tawo. An kadaklan sa sainda sinusunod an saindang labi-labing kamawutan, natural na mga tendensiya, asin hurot—iyan man sa sekso o iba pa.

8. Taano ta tama sanang patanidan an linahidan na mga Kristiyano dapit sa paglakaw “kauyon kan laman”?

⁸ Pero tibaad maisip mo kun taano ta pinatanidan ni Pablo an mga linahidan na Kristiyano dapit sa peligro nin pamumuhay “kauyon kan laman.” Asin puwede daw na magin peligro man iyan sa mga Kristiyano ngunyan, na mga inako nin Diyos bilang saiyang mga katuod asin ibinibilang niyang mga matanos? Makamumundo, an siisay man na Kristiyano puwedeng magpuon na maglakaw kauyon kan makasalan na laman. Halimbawa, isinurat ni Pablo na an nagkapira sa mga tugang sa Roma, mga uripon kan “mga pagmawot kan saindang hawak” na tibaad pagmawot sa sekso o sa kakanon, inumon, o iba pang bagay. An iba sa sainda ‘dinadaya an mga madaling patubudon.’ (Roma 16:17, 18, NW; Fil. 3:18, 19; Jud. 4, 8, 12) Girumdumon man na may sarong tugang na lalaki kaidto sa Corinto na “kasaruan an agom kan saiyang ama.” (1 Cor. 5:1, NW) Kaya tama sanang patanidan nin Diyos, paagi ki Pablo, an mga Kristiyano dapit sa “pagsentro kan isip sa laman.”—Roma 8:5, 6, NW.

9. Sa ano dai nanunungod an patanid ni Pablo sa Roma 8:6?

⁹ Aplikado man sa panahon niyato an patanid na iyan. Dawa dakul na taon nang naglilingkod sa Diyos an sarong Kristiyano, puwedeng mangyari na naisesentro na niya an saiyang isip sa mga bagay na minamawot kan laman. Dai ini nanunungod sa sarong Kristiyano na nag-iisip minsan dapit sa kakanon, trabaho, paglilibang, o dawa sa romantikong relasyon niya sa saiyang agom. Mga normal  na bagay ini sa buhay nin sarong Kristiyano. Maski si Jesus, nagustuhan niya an mga kakanon, asin pinakakan man niya an iba. Aram man niyang kaipuhan an pagrelaks. Asin si Pablo nagsurat na an seksuwal na relasyon sarong mahalagang kabtang sa buhay nin mag-agom.

10. Sa Roma 8:5, 6, ano an kahulugan kan mga tataramon na “pagsentro kan isip”?

¹⁰ Kaya, ano man nanggad an pinanunungdan ni Pablo kan mga tataramon na “pagsentro kan isip sa laman”? An Griegong termino na ginamit digdi ni Pablo nangangahulugan na “pagsentro kan isip o puso nin saro sa sarong bagay, paggamit kan kakayahan nin saro para maingat na makapagplano, na mas kinokonsiderar an panginot niyang hilig o sabuot.” An mga nabubuhay kauyon kan laman tinutugutan na maniobrahon kan saindang makasalan na naturalesa an saindang paagi nin pamumuhay. Mapadapit sa tataramon na iyan sa Roma 8:5, sarong iskolar an nagsabi: “Isinesentro ninda sa saindang isip—pinakakinakainteresan, pirming ipinapakipag-ulay, ginigibo, asin ikinakaugmang marhay—an mga bagay may koneksiyon sa laman.”

11. Anong mga bagay an puwede tang ikonsiderar kun ihinahapot ta sa sadiri, ‘Anong bagay sa buhay an pinakakinakainteresan ko?’

¹¹ Tama sana na siyasaton kan mga Kristiyano sa Roma kun sa ano talaga nakasentro an saindang buhay. Dinodominar na daw sinda kan “mga bagay na minamawot kan laman” asin diyan na nakasentro an buhay ninda? Kaipuhan ta man na siyasaton an satong sadiri manungod sa bagay na ini. Ano an pinakakinakainteresan niyato asin ano an parati tang ipinapakipag-ulay? Ano talaga an pinagmamaigutan tang kamtan aroaldaw? Tibaad mahiling kan iba na nakapokus na sinda sa paghihinguwang manamitan an manlain-lain na arak, pagdekorar sa harong, paghanap nin bagong istilo nin bado, pangangapital, pagplano nin mga bakasyon, asin iba pa. Bako man maraot an mga iyan; normal na mga bagay iyan sa buhay. Halimbawa, si Jesus naggibo kaidto nin arak, asin sinabihan ni Pablo si Timoteo na uminom nin “kadikit na arak.” (1 Tim. 5:23; Juan 2:3-11) Pero, si Jesus daw asin Pablo “pirming ipinapakipag-ulay, ginigibo, asin ikinakaugmang marhay” an pag-inom nin arak? Iyan daw an saindang kinakabangkagan? Bako. Kumusta man kita? Anong bagay sa buhay an pinakakinakainteresan niyato?

12, 13. Taano ta seryoso nanggad kun sa ano ta isinesentro an satong isip?

¹² Mahalagang siyasaton niyato an satong sadiri. Taano? Huling si Pablo nagsurat: “An pagsentro kan isip sa laman nangangahulugan nin kagadanan.” (Roma 8:6, NW) Seryoso nanggad ini—espirituwal na kagadanan ngunyan asin sa maabot na panahon, pisikal na kagadanan. Pero dai man sinasabi ni Pablo na kun ‘isinesentro na nin saro an saiyang isip sa laman’ siyertong kagadanan na an saiyang kaaabtan. Puwedeng magbago an sarong tawo. Girumduma an imoral na lalaki sa Corinto na nagpadara sa pagmawot kan “laman” asin kinaipuhan na itiwalag. Pero nagbago siya. Dai na siya nagsunod sa mawot kan laman asin naglingkod sa Diyos sa malinig na paagi.—2 Cor. 2:6-8.

¹³ Kun nagin posible para sa tawong idto na magbago, posible man iyan para sa sarong Kristiyano ngunyan, lalo na kun an ginibo niya bako man arog kagrabe kan ginibo kan lalaking idto sa Corinto. Iyo, an patanid ni Pablo sa posibleng kaabtan nin saro na ‘isinesentro an saiyang isip sa laman’ dapat na magpahiro sa mga Kristiyano na gibuhon an ano man na kinakaipuhan na pagbabago!

14, 15. (a) Imbes na ‘isentro an isip sa laman,’ sa ano niyato dapat isentro an satong isip? (b) Ano an dai buot sabihon kan “pagsentro kan isip sa espiritu”?

¹⁴ Pagkatapos na magpatanid an apostol dapit sa “pagsentro kan isip sa laman,” itinao niya sa sato an garantiyang ini: “An pagsentro kan isip sa espiritu nangangahulugan nin buhay asin katuninungan.” Marahayon nanggad na resulta o balos ini—buhay asin katuninungan! Paano niyato makakamtan iyan?

¹⁵ An “pagsentro kan isip sa espiritu” dai nangangahulugan na an saro dai na mamumuhay sa realidad, na mayo na siyang ibang iniisip saka ipinapakipag-ulay  kundi an dapit sa Bibliya sana o an pagkamuot niya sa Diyos asin an paglaom niya sa maabot na panahon. Girumdumon niyato na si Pablo asin an iba pang maimbod na Kristiyano kan inot na siglo, namuhay man nin normal. Nagkakan sinda asin nag-inom. Nag-agom, nagpamilya, asin nagtrabaho.—Mar. 6:3; 1 Tes. 2:9.

16. Dawa ginigibo an normal na mga bagay sa buhay, sa ano nakapokus si Pablo?

¹⁶ Pero, dai tinugutan kan mga lingkod na idto nin Diyos na an normal na mga bagay na ini sa buhay iyo na an magin pinakamahalaga sa saindang buhay. Pagkatapos na sambiton na nagtrabaho si Pablo bilang paragibo nin tolda, ipinahiling kan Bibliya kun sa ano nakasentro an saiyang buhay: Nagpokus siya sa gibuhon na paghuhulit asin pagtutukdo. (Basahon an Guibo 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35.) Asin iyan man an mga gibuhon na irinekomendar niya sa saiyang mga kapagtubod sa Roma. Iyo, nakasentro an buhay ni Pablo sa espirituwal na mga probisyon asin gibuhon. Kaipuhan na arugon siya kan mga taga Roma, asin iyo man kita.—Roma 15:15, 16.

17. Kun ‘isesentro niyato an satong isip sa espiritu,’ magkakaigwa kita nin anong klaseng buhay?

¹⁷ Ano an magigin resulta kun sa paglilingkod ki Jehova kita danay na nakapokus? Malinaw an simbag kan Roma 8:6: “An pagsentro kan isip sa espiritu nangangahulugan nin buhay asin katuninungan.” (NW) Nangangahulugan iyan na tutugutan niyato na impluwensiyahan saka giyahan kan banal na espiritu an satong isip asin maiuyon iyan sa kaisipan nin Diyos. Makakapagtiwala kita na kun isesentro niyato sa “espiritu” an satong buhay, magkakaigwa kita nin maugma asin makahulugan na buhay ngunyan. Asin sa maabot na panahon, buhay na daing katapusan, sa langit man o sa daga.

18. Sa anong paagi nagreresulta nin katuninungan “an pagsentro kan isip sa espiritu”?

¹⁸ Sunod tang pag-ulayan an garantiya sa sato ni Pablo na “an pagsentro kan isip sa espiritu nangangahulugan nin . . . katuninungan.” Dakul an nasasakitan na magkaigwa nin matuninong na isip. Gustong-gusto nindang makahanap nin panglaog na katuninungan. Pero kita, igwa na kaiyan. An sarong paagi na nakakamtan niyato an siring na katuninungan iyo na hinihinguwa tang magkaigwa nin matuninong na relasyon sa satong kapamilya asin mga kakongregasyon. Igwa kita kan tamang kaisipan na akuon na kita asin an satong mga kapagtubod parehong bakong mga perpekto, kaya nagkakaigwa minsan nin mga problema. Asin kun mangyari iyan, tinukduan kita na sunudon an sadol ni Jesus: ‘Makipagkatuninungan ka sa tugang mo.’ (Mat. 5:24, NW) Mas pasil ining gibuhon kun tatandaan niyato na an satong mga tugang naglilingkod man sa “Diyos na nagtatao nin katuninungan.”—Roma 15:33; 16:20, NW.

19. Kun ‘isesentro niyato an satong isip sa espiritu,’ magkakaigwa kita nin anong daing kaagid na katuninungan?

¹⁹ Asin may saro pang klase nin katuninungan na daing kaagid an halaga. Kun ‘isesentro niyato an satong isip sa espiritu,’ magkakaigwa kita nin matuninong na relasyon sa satong Kaglalang. May isinurat si Isaias na aplikado sa saiyang panahon pero may mas urog pang kautuban sa ngunyan: “Iingatan mo [ni Jehova] an mga nananarig nin lubos sa saimo; tatawan mo sinda nin nagdadanay na katuninungan, huling sa saimo sinda nagtitiwala.”—Isa. 26:3, NW; basahon an Roma 5:1.

20. Taano ta nagpapasalamat ka sa sadol na nasa Roma kapitulo 8?

²⁰ Kaya, kita man linahidan o may paglaom na mabuhay nin daing sagkod sa paraisong daga, nagpapasalamat kita sa ipinasabong na sadol sa Roma kapitulo 8. Nagpapasalamat nanggad kita sa pagpahiro sa sato na dai tugutan “an laman” na iyo an magin panginot na bagay sa satong buhay! Imbes, naaraman niyato na sarong kadunungan na mamuhay kauyon kan ipinasabong na garantiya: “An pagsentro kan isip sa espiritu nangangahulugan nin buhay asin katuninungan.” Kun gigibuhon ta ini, makakamtan niyato an daing katapusan na balos huling si Pablo nagsurat: ‘An kabayadan nin kasalan iyo an kagadanan, alagad an regalo nin Diyos iyo an buhay na daing katapusan [paagi] ki Cristo Jesus na satong Kagurangnan.’—Roma 6:23, An Marahay na Bareta Biblia.