1, 2. (a) Anong klase nin mga problema an inaatubang ngunyan nin dakul, asin ano an resulta kaiyan? (b) Sa ano kita makakalaom uyon sa Isaias 41:10, 13?

SARONG sister na payunir asin agom nin sarong elder an nagsabi: “Dawa igwa ako nin marahay na rutina sa espirituwal, nahahadit pa man giraray akong marhay asin dakul na taon ko nang pinaglalabanan ini. Dai ako kaini pinapaturog, nagkahilang ako saka naapektaran kaini an pagtratar ko sa iba; minsan, garo gusto ko nang sumuko saka magtago na sana.”

² Arog man daw kaiyan an namamatian mo? Makamumundo, dakulon an panggigipit sa buhay sa maraot na kinaban na ini ni Satanas na nagdadara nin kahaditan asin nagigin dahilan para magabatan nin grabe an saro. Garo iyan sarong angkla na nakakabit sa bangka na pinupugulan an pag-abante kaini. (Tal. 12:25) Ano an puwedeng magin dahilan na makamati ka nin arog kaiyan? Tibaad hinihinguwa mong makayanan an pagkagadan nin sarong mahal sa buhay, may pinaglalabanan kang malalang hilang, nasasakitan kang sustentuhan an saimong pamilya sa panahon na ini na masakit an pagbuhay, o napapaatubang ka sa pagkontra. An stress na namamatian mo huli sa mga ini, pag-abot nin panahon, makakaubos sa saimong kusog. Puwede pa nganing mahali kaiyan an saimong kaugmahan. Pero makakasigurado kang andam an Diyos na iunat an saiyang kamot para tabangan ka.—Basahon an Isaias 41:10, 13.

3, 4. (a) Paano ginagamit kan Bibliya an tataramon na “mga kamot”? (b) Ano an tibaad magin dahilan na lumaylay an satong mga kamot?

 ³ Sa parati, ginagamit kan Bibliya an mga parte kan hawak nin tawo tanganing iladawan an manlain-lain na ugali o gibo. Halimbawa, ginatos na beses na sinambit sa Bibliya an kamot. An pakusugon an kamot puwedeng mangahulugan na pakusugon an buot, pasarigon, asin tawan nin puwersa para makahiro. (1 Sam. 23:16; Esd. 1:6) Puwede man iyan na mangahulugan nin pagigin positibo asin pano nin paglaom sa mga mangyayari sa maabot.

⁴ Kun minsan, an pagtugot na lumaylay an piguratibong mga kamot ginagamit tanganing iladawan an saro na disganado, pinangluluyahan nin buot, o mayo na nin paglaom. (2 Cron. 15:7; Heb. 12:12) Sa parati, minasuko an saro na nasa arog kaiyan na sitwasyon. Kun nasa sitwasyon kang nakaka-stress o nakakapagabat sa saimo sa pisikal, emosyonal, o dawa sa espirituwal, sain ka makakakua kan kinakaipuhan na kusog? Ano an magmomotibar asin magpapakusog sa saimo na makatagal saka magin maugma?

5. (a) Ano an puwede niyatong gibuhon kun magkaigwa nin mga problema, asin ano an dapat tang girumdumon? (b) Ano an pag-uulayan niyato?

⁵ Basahon an Sofonias 3:16, 17. Imbes na magpadaog sa takot asin pagkadisganar, na garo baga tinutugutan tang lumaylay an satong mga kamot, dinadagka kita kan satong mapagmakulog na Ama, si Jehova, na ‘[ipasa] niyato sa saiya an gabos tang kahaditan.’ (1 Ped. 5:7) Dapat tang girumdumon an sinabi nin Diyos sa mga Israelita, na an saiyang makapangyarihan na ‘kamot bakong halipot sa pagligtas’ sa saiyang maimbod na mga lingkod. (Isa. 59:1) Pag-uulayan niyato an tulong pambihirang halimbawa sa Bibliya na nagpapahiling na gusto asin kaya ni Jehova na pakusugon an saiyang banwaan tanganing magibo an Saiyang kabutan sa ibong nin garo baga dipisilon na mga sitwasyon. Aramon kun paano makakapakusog sa saimo an mga halimbawang ini.

6, 7. Ano an mga manunudan niyato sa kapangganahan kan mga Israelita laban sa mga Amalekita?

⁶ Dai nahaloy pagkatapos kan milagrosong pagkatalingkas kan mga Israelita sa pagkauripon sa Ehipto, sinalakay sinda kan mga Amalekita. Nagsunod an makusog an buot na si Josue sa instruksiyon sa saiya ni Moises na panginutan an mga Israelita sa pakikilaban. Dangan, iiniba ni Moises si Aaron asin Hur sa haraning bulod na diyan matatanaw ninda an lugar kan ralaban. Nagdudulag daw an tulong lalaking ini huli sa takot? Dai nanggad!

⁷ Sinunod ni Moises an sarong estratehiya na nagin dahilan kan saindang kapangganahan. Mantang kapot an sugkod kan tunay na Diyos, pinagdanay ni Moises na nakaitaas an saiyang mga kamot. Sagkod na ginigibo iyan ni Moises, pinapakusog ni Jehova an mga kamot kan mga Israelita tanganing madaog sa ralaban an mga Amalekita. Pero, kan tanglay nang marhay an mga kamot ni Moises asin ibinababa na niya iyan, an mga Amalekita na an nanggagana. Huminiro tulos si Aaron asin Hur paagi sa ‘pagkua nin sarong gapo na matutukawan ni Moises. Mag-ibong nindang itinaas an mga kamot ni Moises asin [sinuportaran] sagkod na magsulnop an aldaw.’ Iyo, huli sa makapangyarihan na kamot nin Diyos, nanggana sa ralaban an mga Israelita.—Ex. 17:8-13, BPV. ^[1]

8. (a) Ano an ginibo ni Asa kan sasalakayon kan mga Etiope an Juda? (b) Paano niyato maaarog an pananarig ni Asa sa Diyos?

⁸ Kan panahon ni Hading Asa, pinatunayan man ni Jehova na bakong halipot an saiyang kamot. Dakul na ralaban an sinambit sa Bibliya. Pero sa mga iyan, an pinakadakulang hukbo na tinipon para makilaban iyo an hukbo ni Zera na Etiope. Igwa siya nin 1,000,000 na eksperyensiyadong suldados. Lamang an bilang kan mga Etiope kisa sa mga suldados ni Asa, mga duwa laban sa saro. Maiimahinar mo kun paano ini puwedeng ikahadit saka ikatakot ni Asa asin tugutan na sanang lumaylay an saiyang mga kamot huling daog na siya. Pero, tulos na naghagad si Asa nin tabang ki Jehova. Kun dapit sa pakikigiyera, garo imposibleng madaog an mga Etiope, pero ‘an gabos posible sa  Diyos.’ (Mat. 19:26, BPV) Ipinahiling nin Diyos an saiyang dakulang kapangyarihan asin ‘[dinaog] an mga Etiope sa atubangan ni Asa,’ na an ‘puso nagin [bilog] ki Jehova sa bilog niyang buhay.’—2 Cron. 14:8-13; 1 Ha. 15:14.

9. (a) Ano an dai nakaulang ki Nehemias sa pagtugdok liwat kan mga lanob kan Jerusalem? (b) Paano sinimbag nin Diyos an pamibi ni Nehemias?

⁹ Imahinaron kun ano an namatian ni Nehemias kan magduman siya sa Jerusalem. Haros mayong depensa an siyudad, asin nangluluya nang marhay an buot kan mga kapwa niya Judio. Asin kan itinutugdok na ninda liwat an mga lanob kan Jerusalem, nanghuma an parakontrang mga taga ibang nasyon para palaylayon an mga kamot kan mga Judio asin ipundo ninda an pagtugdok. Tinugutan man daw ni Nehemias na pangluyahan siya nin buot o lumaylay an saiyang mga kamot huli sa mga sitwasyon na iyan? Dai nanggad! Arog ni Moises, Asa, asin iba pang maimbod na lingkod ni Jehova, kinatudan na ni Nehemias na manarig asin mamibi ki Jehova. Iyan man an ginibo niya sa sitwasyon na ini. Asin sa gabukid na ulang na ini para sa mga Judio, sinimbag ni Jehova an udok sa pusong pamibi ni Nehemias para sa tabang. Ginamit nin Diyos an saiyang ‘dakulang [kapangyarihan]’ asin ‘makusog na kamot’ tanganing pakusugon an naglalaylay na mga kamot kan mga Judio. (Basahon an Nehemias 1:10; 2:17-20; 6:9.) Nagtutubod ka daw na ginagamit man ni Jehova an saiyang ‘dakulang kapangyarihan’ asin ‘makusog na kamot’ tanganing pakusugon an saiyang mga lingkod ngunyan?

10, 11. (a) Paano hinihinguwa ni Satanas na palaylayon an satong mga kamot? (b) Ano an ginagamit ni Jehova tanganing pakusugon asin tawan kita nin puwersa? (c) Paano ka nakinabang sa mga pagtutukdo asin pagsasanay ni Jehova?

¹⁰ Sigurado kita na nungkang palalaylayon kan Diyablo an saiyang mga kamot sa mga paghihinguwa niyang pugulan an satong Kristiyanong mga aktibidad. Naggagamit siya nin mga kaputikan asin huma hali sa mga gobyerno, mga lider kan relihiyon, asin mga apostata. Sa anong katuyuhan? Tanganing papangluyahon an satong mga kamot sa gibuhon na paghuhulit kan maugmang bareta kan Kahadian. Pero, kaya asin gusto ni Jehova na tawan kita nin kusog paagi kan saiyang banal na espiritu. (1 Cron. 29:12) Mahalagang marhay na hagadon niyato an espiritung iyan para maatubang niyato an ano man na pagbalo na itatao sa sato ni Satanas asin kan saiyang maraot na sistema. (Sal. 18:39; 1 Cor. 10:13) Nagpapasalamat man kita na yaon sa sato an Tataramon nin Diyos, na isinurat paagi sa pagpasabong kan banal na espiritu. Isipa man an espirituwal na kakanon na basado sa Bibliya na nareresibi niyato kada bulan. Isinabi an Zacarias 8:9, 13 (basahon) kan itinutugdok liwat an templo kan Jerusalem, asin tamang-tama nanggad para sa sato an mga tataramon diyan.

¹¹ Pinapakusog man kita kan edukasyon hali sa Diyos na inaako niyato sa satong Kristiyanong mga pagtiripon, asembleya, kumbensiyon, asin sa satong teokratikong mga paadalan. An siring na mga pagtutukdo asin pagsasanay nakakatabang sa sato na maglingkod sa Diyos na may tamang motibo, magkaigwa nin mga pasuhan sa espirituwal, asin maisagibo an dakul niyatong paninimbagan bilang Kristiyano. (Sal. 119:32) Gustong-gusto mo daw na mapakusog kan siring na klase nin edukasyon?

12. Ano an dapat niyatong gibuhon tanganing magdanay na makusog an satong espirituwalidad?

¹² Tinabangan ni Jehova an mga Israelita na madaog an mga Amalekita saka an mga Etiope, asin tinawan niya nin puwersa si Nehemias saka an mga kairiba kaini tanganing makumpleto an pagtugdok liwat kan mga lanob. Sa kaagid na paagi, tatawan man kita ni Jehova nin kusog tanganing padagos kitang makapaghulit sa ibong kan satong sadiring mga kahaditan asin sa ibong kan mga pagkontra saka kawaran nin interes kan iba. (1 Ped. 5:10) Dai magibo si Jehova nin mga milagro para sa sato. Imbes, dapat niyatong gibuhon an satong kabtang. Kaiba diyan an aroaldaw na pagbasa kan Tataramon nin Diyos, pag-andam para sa mga pagtiripon asin pag-atender diyan, regular na personal  na pag-adal saka pampamilyang pagsamba, asin pirming pagsarig ki Jehova paagi sa pagpamibi. Nungka niyatong tugutan na maulang kan satong mga trabaho asin aktibidad an mga bagay na ginagamit ni Jehova para pakusugon asin parigunon kita. Kun naririsa mong minalaylay na an saimong kamot sa arin man sa mga ini, hagadon an tabang nin Diyos. Dangan mahihiling mo kun paano an saiyang espiritu ‘magpapakusog sa saimo, na tinatawan ka kan pagmawot saka kan kakayahan na gumibo.’ (Fil. 2:13, NW) Pero, paano mo man mapapakusog an kamot nin iba?

13, 14. (a) Paano napakusog an sarong brother na nagadanan nin agom? (b) Paano niyato mapapakusog an iba?

¹³ Tinawan kita ni Jehova nin nagmamakulog na pambilog na kinaban na kasararuan nin magturugang na puwedeng magpakusog sa satong buot. Girumdumon na isinurat ni apostol Pablo: “Pakusuga an mga kamot na nakalaylay saka an mga tuhod na nangluluya, asin padagos na gumibo nin tanos na mga dalan para sa saindong mga bitis.” (Heb. 12:12, 13, NW) Dakul kan inot na siglo an nag-ako kan siring kaiyan na pagpakusog sa espirituwal hali sa saindang mga kapagtubod. Arog man kaiyan sa panahon ta. Sarong brother na napaatubang giraray sa saro pang makulog na sitwasyon pagkatapos na magadanan nin agom, an nagsabi: “Nanudan ko na dai niyato mapipili an mga pagbalo sa sato, ni kun nuarin o kun pirang beses sana niyato gustong umabot iyan. An pamibi saka personal na pag-adal nagin garo life jacket na pinagdadanay akong lataw sa tubig. Asin nakarangang marhay sako an suporta kan mga kapagtubod ko. Narealisar ko na ngunyan kun gurano kaimportante na magkaigwa nin marahay na relasyon ki Jehova bago pa umabot an masasakit na sitwasyon.”

¹⁴ Literal na inalalayan ni Aaron asin Hur an mga kamot ni Moises sa panahon kan ralaban. Sa ngunyan, puwede man kitang humanap nin mga paagi para makaalalay asin makatao nin praktikal na tabang sa iba. Kiisay? Sa mga nasasakitan huli kan paggurang, hilang, pagkontra nin kapamilya, pagkapungaw, o pagkagadan nin mahal sa buhay. Puwede ta man na pakusugon an mga hoben na napapaatubang sa mga panggigipit, arog kan panggigipit na maggibo nin maraot o magin “mapanggana” sa sistemang ini nin mga bagay, sa eskuwelahan man, negosyo, o propesyon. (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Maghanap nin mga paagi para maipahiling an satong tunay na interes sa iba mantang kita nasa Kingdom Hall, ministeryo, iribang nagkakakan, o nag-uulay sa telepono.

15. Ano an puwedeng magin epekto kan nakakapakusog na mga tataramon sa mga kapagtubod?

¹⁵ Pagkatapos na manggana ni Asa sa makangangalas na paagi, siya asin an banwaan pinakusog ni propeta Azarias na an sabi: ‘Magpakakusog kamo asin dai lugod [lumaylay] an saindong mga kamot, huling igwang [balos] sa saindong mga gibo.’ (2 Cron. 15:7) Napahiro kaini si Asa na gumibo nin mga pagbabago tanganing maibalik an dalisay na pagsamba. Sa kaparehong paagi, dakula an magigin epekto sa iba kan saimong nakakapakusog na mga tataramon. Matatabangan mo sindang urog pang paglingkudan si Jehova. (Tal. 15:23) Asin sa mga pagtiripon, dai mo paglingawan kun gurano kanakakapakusog sa iba an pagtaas mo nin kamot asin pagtao nin nakakaparigon na mga komento.

16. Arog ni Nehemias, paano napapakusog kan mga elder an kamot kan mga tugang sa kongregasyon? Magtao nin halimbawa kun paano ka personal na natabangan kan satong mga kapagtubod.

¹⁶ Sa tabang ni Jehova, pinakusog ni Nehemias asin kan mga kairiba niya an saindang mga kamot para magpadagos sa gibuhon. Nakumpleto ninda an mga lanob kan Jerusalem sa laog sana nin 52 na aldaw! (Neh. 2:18; 6:15, 16) Dai sana basta nagbantay si Nehemias mantang nagtatrabaho an iba. Siya mismo nagtrabaho sa pagtugdok liwat kan mga lanob. (Neh. 5:16) Inaarog man ngunyan kan dakul na mamumuton na elder si Nehemias paagi sa pagtabang sa teokratikong mga proyekto sa pagtugdok o sa paglinig asin pagmentenar kan saindang  Kingdom Hall. Napapakusog man ninda an maluyang kamot kan mga kapagtubod nindang may naghahadit na puso paagi sa pag-iba sa sainda sa ministeryo asin pagsungko sa sainda sa pagpastor.—Basahon an Isaias 35:3, 4.

17, 18. Kun napapaatubang kita sa mga problema o kahaditan, sa ano kita makakasigurado?

¹⁷ An daramay na paglilingkod kaiba kan satong mga tugang nakakapakusog sa satong pagkasararo. Nakakatabang man iyan na magkaigwa kita nin nagdadanay na pakikiamigo asin mas napapakusog an pagtitiwala niyato na maabot an mga bendisyon kan Kahadian nin Diyos. Kun pinapakusog niyato an kamot kan iba, tinatabangan ta sinda na labanan an nakakapangluya sa buot na mga kamugtakan asin magdanay na may positibong paglaom para sa maabot na panahon. Dugang pa, kun ginigibo niyato iyan, kita mismo natatabangan kaiyan na magdanay na nakapokus sa espirituwal na mga bagay asin maimahinar an sadiri na garo nakakamtan na an itinagama nin Diyos para sa sato. Iyo, napapakusog man kaiyan an satong mga kamot.

¹⁸ Nahiling niyato kun paano tinabangan asin prinotektaran ni Jehova an saiyang maimbod na mga lingkod kaidto. Dapat na mapakusog kaini an satong pagtubod asin pagtitiwala sa saiya ngunyan. Kaya kun napapaatubang ka sa mga panggigipit asin problema, ‘dai mo pagtugutan na lumaylay an saimong mga kamot’! Imbes, mamibi ki Jehova para sa tabang, asin makakasigurado kang papakusugon ka kan saiyang makapangyarihan na kamot saka gigiyahan ka kaiyan na makamtan an mga bendisyon kan Kahadian.—Sal. 73:23, 24.