1, 2. (a) Ano an posibleng pinakamasakit na aatubangon kan mga magurang, asin paano ninda iyan mapapangganahan? (b) Anong apat na bagay an pag-uulayan ta ngunyan?

“NAGTUTUBOD kita ki Jehova, pero dai iyan nangangahulugan na matubod man sa saiya an mga aki ta,” an sabi nin sarong mag-agom na taga Pransia. Sinabi pa ninda: “An pagtubod dai namamana. Padikit-dikit na nagkakaigwa kaiyan an satong mga aki.” Sarong brother na taga Australia an nagsurat: “An pagtabang sa aki mo na mapakusog an pagtubod iyo na gayod an pinakamasakit na aatubangon mo. Kaipuhan mong gamiton an gabos na makakatabang sa saimo. Tibaad hunaon mo na nasimbag mo na an hapot kan aki mo. Pero pag-abot nin panahon, ihahapot niya giraray iyan sa saimo! Kontento ngunyan sa simbag mo an aki mo, pero tibaad kinaagahan bako na. Kaipuhan mong balik-balikan an ibang tema.”

² Kun saro kang magurang, minsan daw naiisip mo kun baga kaya mong tukduan asin moldehon an saimong mga aki tanganing magdakula sindang may pagtubod? An totoo, mayo sa sato an makakagibo kaiyan kun sa sadiri sana niyato! (Jer. 10:23) Pero puwede kitang magpagiya sa Diyos tanganing magin mapanggana. Pag-isipan an apat na bagay na puwede nindong gibuhon para matabangan an saindong mga aki na mapakusog an pagtubod  ninda: (1) Midbidon sindang marhay. (2) Tukduan sinda kan mga isinapuso nindo. (3) Gumamit nin epektibong mga ilustrasyon. (4) Magin mapasensiya asin mamibi para sa banal na espiritu.

3. Paano maaarog kan mga magurang an halimbawa ni Jesus sa pagtutukdo?

³ Dai nag-alangan si Jesus na haputon an saiyang mga disipulo kun ano an saindang pinaniniwalaan. (Mat. 16:13-15) Arugon an saiyang halimbawa. Sa relaks na mga kamugtakan, puwede nindong haputon an saindong mga aki kun ano an saindang iniisip asin pabayaan sindang sabihon an talagang namamatian ninda. Kaiba diyan an pag-uulay dapit sa mga bagay na tibaad dai niya masigurado o may pagduda siya. Sarong 15 anyos na brother sa Australia an nagsurat: “Pirming nakikipag-ulay sa sako si Papa manungod sa pagtubod ko saka tinatabangan niya akong mangatanusan. Hinahapot niya ako: ‘Ano an sinasabi kan Bibliya?’ ‘Naniniwala ka daw sa sinasabi kaiyan?’ ‘Taano?’ An gusto niya, sinisimbag ko iyan sa sadiri kong mga tataramon; habo niya na inuutro ko sana an mga nadangog ko sa saiya o ki Mama. Mantang nagdadakula ako, kaipuhan ko man na mas pahiwason an mga simbag ko.”

4. Taano ta mahalagang seryosuhon an mga hapot kan saindong aki? Magtao nin halimbawa.

⁴ Kun dai tulos paniwalaan kan aki nindo an sarong katukduan sa Bibliya, likayan na maanggot o itanos siya tulos. Mapasensiyang tabangan siya na mahanap an simbag sa mga hapot niya. An sabi nin sarong ama: “Seryosuhon an mga hapot kan saindong aki. Dai nindo iyan pagbaliwalaon, saka dai paglikayan an sarong tema huli sana ta tibaad bako kamong komportableng pag-ulayan iyan.” Sa katunayan, marahay ngani kun naghahapot an saindong aki huling ipinapahiling kaiyan na may pakilabot siya asin gustong makanuod. Dawa si Jesus, naghapot man nin mga seryosong bagay kan 12 anyos siya. (Basahon an Lucas 2:46.) Sarong 15 anyos na lalaking taga Denmark an nagsabi: “Kan sabihon ko sa mga magurang ko na nagduduwa-duwa ako kun baga yaon talaga kami sa tunay na relihiyon, kalmado sana sinda—dawa ngani posibleng nahadit sinda para sa sako. Gabos na hapot ko sinimbag ninda gamit an Bibliya.”

5. Paano maipapahiling kan mga magurang na dai ninda binabaliwala an pagtubod kan saindang aki?

⁵ Midbidon na marhay an saindong mga aki—aramon an mga iniisip ninda, namamatian, asin ikinakahadit. Nungkang isipon na igwa na sindang pagtubod huling nag-aatender man sinda sa Kristiyanong mga pagtiripon asin naghuhulit kaiba nindo. Iiba sa mga aktibidad nindo sa aroaldaw an pag-ulay-ulay dapit sa espirituwal na mga bagay. Ipamibi nindo an saindong mga aki asin mamibi kaiba ninda. Hinguwahon na aramon kun may inaatubang sindang ano man na pagbalo sa saindang pagtubod, asin tabangan sindang mapangganahan an mga iyan.

6. Kun isasapuso kan mga magurang an katotoohan sa Bibliya, paano sinda kaiyan matatabangan sa saindang pagtutukdo?

⁶ Nakakataros sa puso an mga pagtutukdo ni Jesus huling namumutan niya si Jehova, an Tataramon nin Diyos, asin an mga tawo. (Luc. 24:32; Juan 7:46) Kun igwa kamo kan arog kaiyan na pagkamuot, matataros man nindo an puso kan saindong mga aki. (Basahon an Deuteronomio 6:5-8; Lucas 6:45.) Kaya mga magurang, padagos na pag-adalan na marhay an Bibliya asin an satong mga publikasyon. Magin interesado sa mga linalang ni Jehova asin sa mga artikulo sa satong mga publikasyon na nagtutukar sa mga iyan. (Mat. 6:26, 28) Kun gigibuhon nindo ini, máhiwas an saindong kaaraman, márarom an pagpapahalaga nindo ki Jehova, asin magigin mas andam kamong tukduan an saindong mga aki.—Luc. 6:40.

7, 8. Ano an magigin resulta kun pano nin katotoohan sa Bibliya an puso nin sarong magurang? Magtao nin mga halimbawa.

⁷ Kun pano nin katotoohan sa Bibliya an saindong puso, pirmi nindong gustong ipakipag-ulay iyan sa saindong pamilya. Ipakipag-ulay iyan sa ano man na oras bako sana sa panahon na nag-aandam kamo para sa Kristiyanong mga pagtiripon o sa panahon kan saindong pampamilyang pagsamba. Dugang pa, an siring na mga pakikipag-ulay dai dapat na ipinipirit kundi dapat na magin natural iyan asin  gikan sa buot, na garo kabtang na kan saindong mga pag-urulay sa aroaldaw. Sarong mag-agom sa Estados Unidos an ipinapakipag-ulay sa mga aki ninda an dapit ki Jehova pag may nahihiling sindang magayon na linalang o kun nagkakakan sinda nin masiram na kakanon. An sabi ninda: “Pinapagirumdom mi sa mga aki mi na mamumuton si Jehova saka patiinot niyang kinonsiderar an gabos na bagay bago niya iyan itinao sa sato.” Mantang nag-aataman kan saindang hardin, sarong mag-agom sa South Africa an ipinapakipag-ulay sa duwang aki nindang babayi an makangangalas na pagtubo kan mga pisog asin pagdakula kan mga tinanom. An sabi ninda: “Hinihinguwa ming itukdo sa mga aki mi na pahalagahan na marhay an buhay saka apresyaron an makangangalas na pagkalalang kaiyan.”

⁸ Kan mga diyes anyos na an saiyang aking lalaki, sarong ama sa Australia an inaprobetsaran an pagbisita ninda sa sarong museo para tabangan an saiyang aki na mapakusog an pagtubod sa Diyos asin sa paglalang. “Nakahiling kami nin sarong displey nin suanoy na mga linalang sa dagat na inaapod na ammonoid saka trilobite,” an sabi kan ama. “Talagang napahanga kami na an mga linalang na ini na mayo na ngunyan, gabos magagayon, komplikado, saka kumpleto—arog mismo kan nahihiling ta ngunyan sa mga linalang. Kaya kun nagbabago an buhay puon sa simple sagkod sa mas komplikadong mga porma kaiyan, taano ta dati nang komplikadong marhay an suanoy na mga linalang na ini? Sarong leksiyon iyan na talagang nakapahanga sa sako, na sinabi ko man sa aki ko.”

9. Taano ta epektibo an paggamit nin mga ilustrasyon, asin paano ini ginibo nin sarong ina?

⁹ Parating naggagamit si Jesus nin mga ilustrasyon na nakakapaisip, nakakataros sa puso, asin nakakatabang na matandaan an leksiyon. (Mat. 13:34, 35) Natural sa mga aki an pagkaigwa ninda nin buhay na buhay na imahinasyon. Kaya mga magurang, hinguwahon na pirming gumamit nin mga ilustrasyon sa saindong pagtutukdo. Iyan mismo an ginibo nin sarong ina sa Japan. Kan otso asin diyes anyos an duwa niyang aking lalaki, tinukduan niya sinda mapadapit sa atmospera kan daga asin kun paano ipinahiling ni Jehova an pagmalasakit sa sato kan ginigibo niya iyan. Tinawan niya sinda nin gatas, asukar, asin kape. Dangan, sinabi niya sa kada saro sa sainda na timplahan siya nin kape. “Maingat sindang marhay na nagtimpla,” an sabi niya. “Kan haputon ko sinda kun taano ta maingat sindang marhay, sinabi ninda na gusto kaya nindang makatimpla nin kape na magugustuhan ko. Ipinaliwanag ko na maingat man na marhay na tinimpla nin Diyos an atmospera tanganing magin tamang-tama sana iyan para sa sato.” Angay para sa edad kan mga aki an ilustrasyon na iyan, asin aktibo sindang nagpartisipar sa arog kaiyan na paagi nin pagtutukdo sa sainda. Siguradong dai ninda nalingawan an nanudan ninda!

10, 11. (a) Anong mga ilustrasyon an puwede nindong gamiton para tabangan an saindong aki na mapakusog an pagtubod niya sa Diyos? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.) (b) Anong mga ilustrasyon an nahiling nindong epektibo para sa saindong mga aki?

¹⁰ Puwede pa ngani nindong gamiton an resipe sa pagluto para tabangan an aki nindo na mapakusog an pagtubod sa Diyos. Paano? Pagkatapos nindong maggibo nin cake o biskuwit, ipaliwanag kun paano nakatabang an resipe. Dangan, tawan siya nin prutas, halimbawa mansanas, tapos haputon siya: “Aram mo daw na kaipuhan man nin ‘resipe’ para magibo an mansanas na ini?” Bangaon an mansanas, asin itao sa saiya an pisog. Puwede mong sabihon na sa pisog na iyan “nakasurat” an resipe pero  nasa lengguwaheng mas komplikadong marhay kisa sa ginagamit na mga tataramon sa sarong resipe sa pagluto. Puwede mong ihapot: “Kun may nagsurat kan resipe para sa cake, siisay daw an nagsurat kan mas komplikadong marhay na resipe para sa mansanas?” Para sa mas matuang aki, puwede mong ipaliwanag na an resipe para sa mansanas, o dawa para sa bilog na kahoy kaiyan, parte sana kan code na nasa DNA. Puwede mo man na ipahiling sa sainda an mga ritrato kaiyan na nasa pahina 10 sagkod 20 kan brosyur na The Origin of Life​—Five Questions Worth Asking.

¹¹ Gustong-gusto nin dakul na magurang na ipakipag-ulay sa saindang mga aki an mga artikulo sa serye kan Awake! na “Was It Designed?” O kun saradit pa an aki ninda, itinutukdo ninda sa simpleng paagi an mga impormasyon sa mga artikulong ini. Halimbawa, sarong mag-agom sa Denmark an ikinumparar sa mga gamgam an mga eroplano. “Magkaagid na marhay an mga eroplano saka mga gamgam,” an sabi ninda. “Pero kaya daw kan mga eroplano na mangitlog tanganing magkaigwa nin saradit na eroplano? Kaipuhan daw kan mga gamgam nin airport para makalanding sinda? Arin an mas magayon pagdangugon, an tanog nin eroplano o an huni nin gamgam? Kaya siisay an mas madunong—an naggibo kan mga eroplano o an Kaglalang kan mga gamgam?” An arog kaiyan na pakikipag-ulay na may kaibang magagayon na hapot, makakatabang sa aki na mapauswag an saiyang kakayahan na mag-isip asin mapakusog an pagtubod niya sa Diyos.—Tal. 2:10-12.

12. Paano makakatabang an mga ilustrasyon para mapakusog an pagtubod sa Bibliya kan saindong mga aki?

¹² Mapapakusog man nin epektibong mga ilustrasyon an pagtubod kan saindong aki sa pagigin tama kan Bibliya. Halimbawa, pag-isipan an Job 26:7. (Basahon.) Paano nindo maipapahiling na ipinasabong an tekstong ini? Imbes na sabihon sana na ki Jehova hali an impormasyon na yaon sa tekstong ini, puwede nindong pahiruon an imahinasyon kan saindong aki. Sabihon nindo na kan panahon ni Job mayo pa nin mga teleskopyo asin spaceship. Puwede nindong sabihon sa saindong aki na ipahiling niya kun taano ta puwedeng dipisil para sa nagkapira na maniwala na nakapatong sa mayo an sarong dakulaon na bagay, arog kan daga. Puwede siyang gumamit nin bola o gapo para idemonstrar an puntong iyan paagi sa pagpahiling na an sarong bagay na may gabat kaipuhan na may pinapatungan na saro pang bagay. Maitatadom sa isip kan saindong aki na haloy nang ipinasurat ni Jehova sa Bibliya an mga impormasyon bago pa ini mapatunayan na totoo kan mga tawo.—Neh. 9:6.

13, 14. Paano maitutukdo kan mga magurang sa saindang mga aki an kahalagahan kan mga prinsipyo sa Bibliya?

¹³ Mahalagang marhay man na itukdo nindo sa saindong mga aki an kahalagahan kan mga prinsipyo sa Bibliya. (Basahon an Salmo 1:1-3.) Magigibo nindo ini sa dakul na paagi. Halimbawa, puwede nindong ipaimahinar sa sainda na maistar sinda sa sarong harayong isla asin kaipuhan nindang pumili nin mga tawong iiiba nindang mag-istar duman. Dangan ihapot, “Anong mga ugali an gusto nindong igwa sinda tanganing makapamuhay kamo nin matuninong saka magin marahay an pag-iribanan nindo sa isla?” Puwede man nindong ipakipag-ulay sa sainda an madunong na mga giya na nasa Galacia 5:19-23.

¹⁴ Sa paaging ini, duwang mahalagang leksiyon an maitutukdo nindo sa saindong mga aki. Inot, nakakatabang an mga pamantayan nin Diyos tanganing magkaigwa nin tunay na katuninungan asin pagkasararo. Ikaduwa, tinutukduan na kita ngunyan ni Jehova kun paano mamumuhay sa bagong kinaban. (Isa. 54:13; Juan 17:3) Mas maiduduon nindo an mga puntong ini kun mapili kamo nin sarong eksperyensiya sa satong mga publikasyon. Puwedeng hali ini sa seryeng “Binago kan Bibliya an Saindang Buhay,” sa An Torrengbantayan. O puwede nindong imbitaran an sarong kakongregasyon nindo para iistorya sa saindong pamilya an ginibo niyang dakulang mga pagbabago para mapaugma si Jehova. Paagi kan arog kaiyan na mga halimbawa, mahihiling kan mga aki nindo na talagang may epekto sa buhay nin saro an mga prinsipyo sa Bibliya!—Heb. 4:12.

15. Ano an dapat na magin panginot nindong pasuhan pag nagtutukdo kamo sa saindong mga aki?

 ¹⁵ An punto iyo ini: Gumamit nin manlain-lain na paagi nin pagtutukdo sa saindong mga aki. Paandaron an saindong imahinasyon. Pahiruon an saindang kakayahan na mag-isip, na kinokonsiderar an saindang edad. Gibuhon na nakakaugma asin nakakapakusog sa pagtubod an pagtutukdo sa sainda. Sarong ama an nagsabi: “Dai mapagal na mag-eksperimento nin bagong mga paagi para itukdo an nauutrong mga tema.”

16. Taano ta mahalagang marhay na magin mapasensiya pag nagtutukdo sa mga aki? Magtao nin halimbawa.

¹⁶ Kaipuhan an banal na espiritu nin Diyos para magkaigwa nin makusog na pagtubod—sarong aspekto kan bunga kaiyan. (Gal. 5:22, 23) Kun paanong nangangaipo nin panahon para mahinog an sarong literal na bunga, nangangaipo man nin panahon para mapakusog an pagtubod. Kaya kaipuhan nindong magin mapasensiya asin matiyaga sa pagtutukdo sa saindong mga aki. Sarong ama sa Japan, na may duwang aki, an nagsabi: “Simple sana an ginigibo mi ni agom sa mga aki mi, tinatawan mi sinda nin dakul na atensiyon. Puon kan saradit pa sinda, tinutukduan ko na sinda 15 minutos kada aldaw, apuwera na sana kun may Kristiyanong mga pagtiripon. Bakong masakit para sa samo o para sa mga aki mi an 15 minutos.” Sarong paraataman nin sirkito an nagsurat: “Kan tin-edyer ako, mas dakul akong hapot na dai naihahapot o pagduda na dai naisasabi. Sa paglihis nin panahon, dakul sa mga iyan an nasimbag sa mga pagtiripon o sa pampamilya o personal na pag-adal. Kaya, mahalaga talaga para sa mga magurang na padagos sanang magtukdo.”

17. Taano ta mahalaga an marahay na halimbawa kan mga magurang, asin paano nagin marahay na halimbawa sa saindang mga aki an sarong mag-agom?

¹⁷ Siyempre, an saro pang bagay na mahalagang marhay iyo an saindong marahay na halimbawa nin pagtubod. Oobserbaran kan saindong mga aki an mga ginigibo nindo, asin siguradong magigin marahay an epekto kaiyan sa sainda. Kaya bilang mga magurang, padagos nindong pakusugon an saindong pagtubod. Ipahiling sa saindong mga aki kun gurano katotoo sa saindo si Jehova. Pag may ikinakahadit an sarong mag-agom na taga Bermuda, namimibi sinda kaiba kan saindang mga aki para sa paggiya ni Jehova, asin dinadagka ninda an mga ini na magkanya-kanya man na mamibi. “Sinasabi mi man sa matua ming aking babayi, ‘Magtiwala kang marhay ki Jehova, pirmi kang magin sibot sa mga gibuhon na pang-Kahadian, saka dai ka magparahadit.’ Pag nahihiling niya an resulta, aram niyang tinatabangan kami ni Jehova. Talagang napapakusog na marhay kaiyan an pagtubod niya sa Diyos asin sa Bibliya.”

18. Anong mahahalagang katotoohan an dapat na tandaan kan mga magurang?

¹⁸ Siyempre, sa kahuri-hurihi, an mga aki pa man giraray an kaipuhan na magpakusog kan sainda mismong pagtubod. Bilang mga magurang, kamo an nagtatanom asin nagbabaribi. Pero, an Diyos sana an makakapatalubo kaiyan. (1 Cor. 3:6) Kaya mamibi para sa saiyang banal na espiritu, asin magmaigot na tukduan an saindong namumutan na mga aki, huling sa paggibo kaiyan, tinatawan nindo si Jehova nin rason para bendisyunan niya kamo.—Efe. 6:4.